Leverpijn: Oorzaken en behandeling van pijn aan lever

Leverpijn is meestal voelbaar in de rechterbovenhoek van de buik. Vaak klagen patiënten over ongemak en pijn rechts onder de ribbenkast alsook over vage buikpijn, rugpijn of nierpijn vanwege de locatie van de lever. Meestal gaat leverpijn gepaard met een zwelling, ontsteking of vergroting van de lever. Ook een letsel is soms de oorzaak van leverpijn. Pijn aan de lever is echter mogelijk ook gekoppeld aan verschillende aandoeningen. De behandeling en prognose is variabel en afhankelijk van de oorzaak en de eventueel bijkomende klachten.

• Oorzaken leverpijn
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken van pijn aan de lever
• Behandeling: Levensstijl & Medicatie
• Prognose leverziekte

Oorzaken leverpijn

Alcoholmisbruik
Overmatig drinken leidt vaak tot leverproblemen. In de lever van zware drinkers ontstaan littekens en cirrose in combinatie met vele zichtbare symptomen zoals vermoeidheid, een verlies van eetlust, vochtophoping in de buik (ascites) en de benen, een geel gekleurde huid (geelzucht), rode spinachtige bloedvaten op de huid (teleangiëctasieën), impotentie en verwardheid. Levercirrose mondt meestal uit in leverfalen, waardoor een levertransplantatie vereist is.

Budd-Chiari syndroom

Het Budd-Chiairi syndroom is een zeldzame leverziekte waarbij bloedstolsels de bloedstroming uit de lever afremmen. Hierdoor komt het bloed in de lever terecht wat zorgt voor een vergrote lever (hepatomegalie). Soms is de milt eveneens gezwollen. De ophoping van bloed veroorzaakt een verhoging van de bloeddruk in de poortader (portale hypertensie). Dit leidt op zijn beurt tot een vochtophoping in de buik. De geblokkeerde aderen veroorzaken een vertraagde of gestopte doorbloeding van de lever naar het hart. Littekenvorming in de lever of cirrose is een ander mogelijk kenmerk van deze zeldzame ziekte.

Hemochromatose

Bij de ziekte hemochromatose gebeurt een overmatige ijzerafzetting in het lichaam waardoor schade ontstaat aan de lever alsook aan andere organen. Hemochromatose resulteert soms in fatale hepatitis en cirrose.

Hepatitis

Hepatitis is de medische term voor “leverontsteking”. Hepatitis is onderverdeeld in verschillende types. Meestal is een virale infectie de oorzaak van een ontsteking van de lever, maar ook een inname van giftige stoffen of drugs of overmatig alcoholgebruik zijn veel bekende oorzaken van hepatitis. Heel veel patiënten lijden aan hepatitis; de meesten weten zelfs niet eens dat ze lijden aan deze ziekte.

Leverabces

Een leverabces is een soort zakje in de lever waarin zich besmette vloeistof of pus bevindt. Een bacteriële infectie, parasitaire infectie of schimmelinfectie veroorzaakt een leverabces. Het abces veroorzaakt soms schade aan het omringend weefsel, waardoor bloedingen en bijkomende infecties tot stand komen.

Levercirrose

Levercirrose is een aandoening die optreedt wanneer schade ontstaat aan de levercellen en weefsels. Door cirrose is de leverfunctie aangetast. Deze leverziekte resulteert uit een virale infectie of overmatig alcoholgebruik. Daarnaast zijn virale hepatitis B, virale hepatitis C en virale hepatitis D geassocieerd met levercirrose.

Leverkanker

Een patiënt met een kwaadaardige tumor in de lever lijdt aan leverkanker. Lichamelijk en beeldvormend onderzoek is nodig om de oorzaak van de constante en saaie (soms scherpe) buikpijn te achterhalen en de grootte en uitgebreidheid van het gezwel in kaart te brengen. Cholangiocarcinoom is een vorm van leverkanker die ontstaat in de galwegen, en eveneens resulteert in leverpijn.

Leververvetting (vetlever)
Leververvetting resulteert uit een ophoping van te veel vet in de levercellen. Vaak is deze aandoening het gevolg van een slechte voeding (niet-alcoholische levervetziekte) of alcoholmisbruik, maar ook medicatiegebruik, een auto-immuunaandoening, ondervoeding, snel gewichtsverlies en virale hepatitis vormen soms de oorzaak van leververvetting. Milde leverpijn komt soms voor bij een vetlever. Daarnaast presenteert een patiënt zich met bijkomende symptomen zoals vermoeidheid, misselijkheid, gewichtsverlies, zwakte, geelzucht, een verlies van eetlust, vocht in de buikholte (ascites) en zelfs verwardheid.

Primaire scleroserende cholangitis

Bij primaire scleroserende cholangitis ontstaat een ontsteking van de lever en galwegen. Hierdoor ontstaat littekenweefsel en vezelig weefsel in de lever. De symptomen van deze ziekte komen veelal pas na meerdere jaren tot uiting. Intense jeuk, een galwegontsteking (cholangitis), vermoeidheid, cirrosetekens, geelzucht, malabsorptie (problemen met de opname van voedingsstoffen) en vetdiarree zijn enkele symptomen van primaire scleroserende cholangitis.

Reye-syndroom
Het Reye-syndroom is een zeldzame en ernstige aandoening die vaak kinderen en tieners aantast. Zij hebben aanvankelijk eerst een virale infectie gehad zoals de griep of waterpokken (infectie met algemene symptomen en huiduitslag). Het innemen van aspirine is mogelijk geassocieerd met de ziekte. Daarom mogen kinderen die herstellen van griepachtige symptomen of waterpokken geen aspirine gebruiken. De aandoening leidt tot een zwelling in de lever (hepatomegalie) waardoor pijn in de lever tot stand komt. Een zwelling in de hersenen (hersenoedeem) is een ander mogelijk teken van het syndroom van Reye.

Vergrote milt

Een vergrote milt, wat in medische termen gekend is als “splenomegalie”, ontstaat wanneer een infectie aanwezig is in de lever. Deze toestand veroorzaakt druk op de lever, waardoor een patiënt leverpijn ervaart.

Ziekte van Wilson

Bij de ongeneeslijke ziekte van Wilson gebeurt een overmatige koperstapeling in de lever. De ziekte brengt naast leverpijn ook nog andere gezondheidsproblemen met zich mee.

Andere oorzaken

Problemen in nabijgelegen organen zorgen ook voor leverpijn, zoals darmstoornissen, galstenen (harde afzettingen in galblaas met galkoliek) en verstoppingen.

Symptomen

Lichamelijke symptomen
De patiënt met leverpijn klaagt vaak over buikpijn, rugpijn en nierpijn. Hij heeft daarnaast vaak nog aan andere klachten zoals bijvoorbeeld:

• bleke, bloederige of teergekleurde ontlasting
• blauwe plekken
• bloed braken
• donker gekleurde urine
• een jeukende huid
• een vergeling van de huid of het oogwit (geelzucht)
• een verlies van eetlust
• een vochtophoping in de buik (ascites)
• een zwelling in de enkels of benen
• ernstige gevoeligheid bij het aanraken van de buik
• flauwvallen
• koorts
• koude rillingen
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• overmatige dorst
• rugpijn
• schouderpijn
• vermoeidheid

Mentale symptomen

Mentale klachten komen soms ook voor zoals geheugen- en concentratieproblemen, verwardheid en hallucinaties.

Diagnose en onderzoeken van pijn aan de lever

Leverpijn is niet enkel te diagnosticeren met een vraaggesprek over de levensstijl en de aard van de symptomen. Naast een vraaggesprek en klinisch onderzoek, is daarom bijkomend (beeldvormend) onderzoek nodig. De arts zet bijgevolg een bloedonderzoek, een echografie, een MRI-scan of een CT-scan in om een diagnose te kleven op de klachten. Soms voert de arts zelfs een leverbiopsie uit om de exacte oorzaak van de pijn aan de lever op te sporen.

Behandeling: Levensstijl & Medicatie

Een aandoening die leverpijn veroorzaakt, valt meestal wel te behandelen met een andere levensstijl, of anders met medicatie en andere medische behandelingen. De behandeling is echter afhankelijk van de oorzaak.

Levensstijl
Een aangepaste voeding is veelal noodzakelijk. Hierdoor recupereert de lever vaak enigszins. Een voeding met onvoldoende eiwit leidt tot een volumeafname van de lever, maar een voeding met voldoende eiwitten maakt deze schade ongedaan. Veel fruit en groenten eten (vooral banaan, zoete aardappel, broccoli, bloemkool, selderij, bieten, sla en kool) is goed om de lever te ontgiften. Ook gember verbetert de leverfunctie en geneest leverschade. Veranderingen in de levensstijl zoals stoppen met het drinken van alcohol, gewicht verliezen en het cholesterolgehalte verlagen zijn goede manieren om de lever te beschermen.

Medische behandeling

Een aantal patiënten moet medicijnen nemen om de leverpijn te behandelen. Deze medicijnen bespreekt de patiënt steeds met de arts en hij gaat niet zomaar zelf experimenteren met vrij verkrijgbare pijnstillers. Paracetamol verergert namelijk soms de symptomen bij patiënten met leverproblemen. Leverkanker valt te behandelen met chirurgie, chemotherapie en/of radiotherapie. Soms is een levertransplantatie vereist. Bij een leverabces zet de arts antibiotica, antimycotica of antivirale geneesmiddelen in, al is het soms ook nodig om het pus van het abces af te voeren ((abcesdrainage: pus afvoeren)).

Prognose leverziekte

Een leverziekte spoort de arts best tijdig op, dus bij leverpijn is het verstandig om zo snel mogelijk een arts te raadplegen. Met een snelle behandeling, een aangepaste voeding en een gezonde levensstijl zijn de vooruitzichten voor de meeste leveraandoeningen goed tot uitstekend. Niettemin brengen een aantal leverziektes soms ernstige gezondheidscomplicaties met zich mee waardoor een patiënt komt te overlijden.

Lees verder

• Levergezondheid: Tips voor goede leverfunctie
• Leverfalen: Lever stopt plots of geleidelijk met werken
• Levercirrose (cirrose) door hepatitis of alcoholmisbruik
• Levercysten: Buikpijn, schouderpijn en vol gevoel bij cyste
• Leverhemangioom: Goedaardig gezwel in de lever met buikpijn