Stuccokeratosen: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose

Het primaire kenmerk van stuccokeratosen (stuccokeratosis) is de aanwezigheid van 1-5 mm grote witgele kleine schilferende plekjes aan de onderbenen en een enkele keer aan de onderarmen of handen. Het treft oudere mensen; mannen hebben er iets vaker last van dan vrouwen. Er is geen erfelijke component aanwezig. De huidaandoening wordt geassocieerd met jarenlange blootstelling aan de zon en een droge huid. De aandoening is asymptomatisch (geen bijkomende klachten als jeuk of pijn) en veel mensen met deze plekjes merken ze niet eens op. Er zijn echter veel gevallen waar de laesies talrijk zijn, variërend van zo weinig als 7 tot zo veel als 100. Deze huidstoornis werd voor het eerst in 1965 beschreven.

• Wat zijn stuccokeratosen?
• Stuccokeratosen symptomen
• Oorzaak van stuccokeratosen
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk onderzoek
• Differentiaal diagnose
• Behandeling van stuccokeratosen
• Operatieve ingreep
• Crème
• Zelfzorgmaatregelen
• Preventie
• Prognose

Wat zijn stuccokeratosen?

Stuccokeratosen zijn goedaardige vlakke hyperkeratotische papeltjes of kleine plaques aan de handen en voeten, welke vooral voorkomen bij mensen van boven de 50 jaar met een lichte huid. Stuccokeratosen worden gezien als een vorm van huidveroudering en er lijkt een relatie met blootstelling aan zonlicht te zijn. De laesies komen bij mannen iets vaker voor dan bij vrouwen.

Stuccokeratosen symptomen

Dit zijn de meest voorkomende symptomen van stuccokeratosen:

• de aanwezigheid van een keratotische laesie aan de onderbenen en een enkele keer aan de onderarmen of handen;
• De plekjes variëren in kleur (grijs wit, roze, geel, bruin);
• De plekjes zijn rond of ovaal en ruw;
• De onderliggende huid is meestal droog en schilferend;
• Het bloedt minimaal als de laesies worden weggeschraapt;
• De plekjes zijn 1-5 mm groot;
• Solitaire laesies zijn mogelijk, maar meestal heb je er meerdere.

Oorzaak van stuccokeratosen

De exacte oorzaak die leidt tot het ontstaan ​​van stuccokeratosen is anno 2023 nog niet opgehelderd. Het lijkt erop dat bij een groot percentage van de personen met deze huidaandoening, zich ook een infectie met het humaan papillomavirus voordoet. Een andere factor die bij het ontstaan van deze aandoening een rol lijkt te spelen is langdurige en buitensporige blootstelling aan de zon, veroudering (van de huid) en een droge huid.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek

De diagnose wordt meestal gesteld op het klinisch beeld en het is zelden nodig om aanvullend onderzoek zoals een huidbiopt te doen.

Differentiaal diagnose

Stuccokeratosen kunnen veel gelijkenis vertonen met de volgende huidaandoeningen:

• platte wratten of vlakke wratten, verruca plana;
• ouderdomswratten of verruca seborroic;
• hyperkeratosis lenticularis perstans (ziekte van Flegel);
• acrokeratosis verruciformis van Hopf;
• verruca vulgaris (gewone wrat, handwratten);
• actinische keratose (een voorstadium van huidkanker).

Behandeling van stuccokeratosen

De aandoening is goedaardig en daarom is operatieve verwijdering vanuit medisch oogpunt niet nodig. De plekjes kunnen gaan jeuken of bloeden door bijvoorbeeld wrijving van kleding. In dat geval kan behandeling worden overwogen. Dit geldt ook in geval van cosmetische bezwaren.

Operatieve ingreep

De meest gebruikte operatieve behandelmethoden zijn:

• uitlepelen met een scherpe lepel (curettage);
• coagulatie (elektrisch wegbranden);
• vloeibaar stikstof;
• lasertherapie;
• wegsnijden van de afwijking.

Crème

Soms volstaat het gebruik van een crème met ureum om de huid zachter maken, waardoor de ruwe huidafwijkingen minder opvallen.

Zelfzorgmaatregelen

Het is belangrijk om niet aan de huidafwijkingen te krabben, want daardoor kunnen ze gemakkelijk gaan bloeden. Het is raadzaam om de huid soepel te houden en uitdroging te voorkomen door dagelijks te smeren met een crème of bodylotion.

Preventie

Ter voorkoming van stuccokeratosen is goede bescherming tegen de zon van belang. Stuccokeratosen kunnen gedeeltelijk worden verwijderd of afgevlakt met scrubben, maar dat is af te raden aangezien ze gaan niet helemaal weggaan en daardoor juist weer dikker worden.

Prognose

De huidafwijkingen gaan niet vanzelf weg. Stuccokeratosen kunnen niet kwaadaardig worden. Terugkeer is niet uit te sluiten; na behandeling kunnen er nieuwe plekjes verschijnen.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling