Herpetische fijt: Virale infectie aan vinger(s) door herpes

Herpetische fijt is een infectie die het gevolg is van het herpes simplex virus (HSV). De infectie veroorzaakt fijt, een pijnlijke wonde op de vinger(s). Diverse andere symptomen gaan gepaard met deze ziekte. Een behandeling van herpetische fijt is mogelijk met heel wat verschillende medicijnen. De vooruitzichten zijn variabel maar meestal wel goed, al keert de infectie soms ook wel terug. Deze virale infectie werd voor het eerst in de medische literatuur beschreven in 1909 door de arts Adamson.

• Synoniemen
• Epidemiologie virale infectie
• Oorzaken: Door infectie met herpes simplex virus
• Symptomen: Pijn aan vinger(s)
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van ziekte
• Preventie van verspreiding virus
• Prognose herpetische fijt
• Complicaties

Synoniemen

De medische term voor herpetische fijt is 'panaritium'. Een andere term die artsen soms gebruiken, is 'vingerfijt'. 'Herpesfijt' wordt ook wel eens gezien in artikels. De Engelse benaming 'herpetic whitlow' is tot slot sporadisch te vinden in de medische literatuur.

Epidemiologie virale infectie

Ongeveer 2,4-5,0 per 100.000 inwoners lijdt aan herpetische fijt. De ziekte komt voor bij mannen en vrouwen van alle leeftijden. Vooral kinderen en jongvolwassenen zijn echter getroffen omdat zij vaak duimzuigen of de vingers in de mond steken. Artsen en tandartsen lopen voorts een hoger risico om een infectie met het HSV-virus te krijgen.

Oorzaken: Door infectie met herpes simplex virus

Meestal resulteert fijt uit een bacteriële infectie, waarbij de stafylokokkenbacterie Staphylococcus aureus verantwoordelijk is voor de symptomen. Maar bij herpetische fijt is een virus de oorzaak.

Virus

Het herpes simplex)virus is verantwoordelijk voor koortsblaasjes (HSV-1) en genitale herpes (HSV-2), maar ook voor herpetische fijt. HSV-1 is de oorzaak van ongeveer 60% van de gevallen van herpetische fijt, en HSV-2 veroorzaakt de andere gevallen van fijt.

Overdracht

Deze ziekte is zeer besmettelijk. De verspreiding van de virale infectie verloopt door direct contact met de geïnfecteerde huidzweren of blaren van een patiënt met herpetische fijt. Een patiënt besmet mogelijk eveneens zichzelf door met één van de vingers de eigen koortslip of genitale herpeszweren aan te raken. Nagelbijten vormt een andere risicofactor voor herpetische fijt.

Symptomen: Pijn aan vinger(s)

Pijnlijke vinger(s)

Herpetische fijt is een bindweefselontsteking die voornamelijk optreedt aan de binnenkant van een vingertop, vaak het vlezige gedeelte van de wijsvinger of duim. Andere vingers zijn echter mogelijk ook aangetast, en bij een aantal patiënten is de infectie zelfs aanwezig op de tenen. De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de infectie en het verschijnen van de symptomen) bedraagt twee tot twintig dagen. De kleine letsels (1-3 mm groot) voelen aanvankelijk brandend of tintelend aan. Daarna zijn ze enorm pijnlijk, gezwollen en rood (ontstoken vinger). Op de vinger verschijnen bovendien één of meer kleine, witte blaren die gevuld zijn met vloeistof of pus. Uiteindelijk barsten deze blaren waarna ze gaan verschilferen. Zodra deze korsten genezen zijn, ontstaat een slapende toestand van de infectie.

Andere symptomen

Een aantal andere symptomen zijn mogelijk, die zich op elk ogenblik van de infectie mogelijk manifesteren:

• gezwollen lymfeklieren in de oksels of elleboog
• koorts
• rode vlekken rond of langs de fijt

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van herpetische fijt gebeurt meestal klinisch op basis van de presentatie van de getroffen vinger(s) die karakteristieke letsels bevatten. Een bloedonderzoek en cultuur van de blaren zijn ook nuttig om de diagnose te bevestigen. Paronychia (ontsteking van de nagelwal) en cellulitis (huidinfectie met rode en gezwollen huid) vormen de differentiële diagnose voor herpetische fijt, omdat de symptomen gelijkaardig zijn aan deze ziekten.

Behandeling van ziekte

Antivirale geneesmiddelen zijn inzetbaar voor de behandeling van herpetische fijt. Deze antivirale middelen verminderen de symptomen van de primaire infectie en bij recidiverende infecties, en voorkomen bovendien de verspreiding van de infectie naar andere lichaamsdelen. De patiënt neemt deze medicatie gedurende één à twee weken oraal (via de mond) in of anders brengt hij deze op de huid aan (topisch). Wel moet de behandeling snel starten, namelijk binnen de eerste 48 uur van het begin van de symptomen, omdat deze medicijnen anders geen effect hebben. De patiënt geneest normaliter ook zonder deze medicijnen, maar dan is het herstel wel langer, namelijk enkele weken in plaats van dagen. De pijn bestrijden is tevens mogelijk met vrij verkrijgbare geneesmiddelen zoals ibuprofen of paracetamol. Wanneer zich naast de fijt een secundaire bacteriële infectie ontwikkelt, is antibiotica noodzakelijk. In zeldzame gevallen lijdt de patiënt aan een ernstige terugkerende infectie, en moet hij dagelijks onderdrukkende medicatie nemen om de uitbraken te verminderen. De antivirale medicijnen voorkomen evenwel geen toekomstige uitbraken, want de geneesmiddelen behandelen de symptomen maar niet het virus zelf.

Preventie van verspreiding virus

Herpetische feit voorkomen is mogelijk met enkele tips.

Bril
Een bril is vereist bij contactlensdragers, omdat de infectie zich anders snel verspreidt naar de ogen (ooginfectie).

Fijt

De fijt zelf valt best lichtjes te bedekken met een verband, zodat een verspreiding van het virus niet mogelijk is. Het is tevens belangrijk dat de patiënt de blaren niet openkrabt, omdat anders een secundaire infectie ontstaat of het virus zich verspreidt.

Hygiëne

Hygiëne is een andere belangrijke factor waarmee patiënten best rekening houden, vooral na contact met de fijt. Handdoeken en andere persoonlijke voorwerpen delen, is voorts afgeraden.

Zorgverleners

Zorgverleners moeten altijd op de hoogte zijn van herpetische fijt, omdat ze dan extra voorzorgsmaatregelen kunnen nemen om de virale infectie te voorkomen. Handschoenen dragen is bijvoorbeeld steevast nodig.

Prognose herpetische fijt

Het herpes simplex virus is vaak langere tijd inactief waarbij een patiënt geen symptomen heeft. Bij een aantal patiënten keert de fijt nooit terug, terwijl anderen wel kampen met een terugkerende infectie.

Complicaties

Soms keert de infectie terug, en dan ontstaat de mijt meestal op dezelfde plaats als de primaire infectie, maar zijn de symptomen wel minder ernstig. Een recidief ontstaat sneller in volgende situaties:

• chirurgie
• een fysiek, mentaal of emotioneel trauma
• een hormonale onbalans
• een langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht
• koorts of een terugkerende ziekte
• overmatige stress

Verder veroorzaakt onbehandelde herpetische fijt soms een superinfectie of een andere aandoening, zoals herpes encefalitis (hersenontsteking veroorzaakt door herpes).

Lees verder

• Herpes simplex-infecties: Types, verspreiding en symptomen