Neonatale herpes: Herpesinfectie bij pasgeboren baby

Neonatale herpes is een herpesinfectie bij een pasgeboren baby. Deze aandoening is het gevolg van het herpes simplex-virus, een zeer besmettelijk virus dat bij volwassenen genitale zweren en koortsblaasjes veroorzaakt. Herpes is potentieel heel ernstig voor een jonge baby, omdat het immuunsysteem nog niet volledig ontwikkeld is om het virus te bestrijden. Door het opvolgen van enkele eenvoudige adviezen is het meestal mogelijk om herpes te voorkomen.

• Oorzaken van herpesinfectie bij pasgeboren baby
• Symptomen van neonatale herpes
• Behandeling van neonatale herpes
• Prognose van baby met infectie door herpesvirus
• Complicaties van neonatale herpes
• Herseninfectie (herpetische encefalitis)
• Organen betrokken (viscerale herpes)
• Ooginfecties (herpetische keratitis)
• Huiduitslag (herpetische dermatitis)
• Algemene verzwakking en complicaties bij voeding
• Preventie
• Leven met neonatale herpes
• Behandeling en ziekenhuiszorg
• Preventie en veilige geboortezorg
• Misvattingen rond neonatale sepsis
• Neonatale sepsis is altijd direct zichtbaar aan uiterlijke symptomen
• Alleen baby’s met een zwak immuunsysteem lopen risico op neonatale sepsis
• Neonatale sepsis wordt uitsluitend veroorzaakt door bacteriën
• Een negatieve bloedkweek sluit neonatale sepsis uit
• Antibiotica werken onmiddellijk en altijd tegen neonatale sepsis
• Een baby die hersteld is van neonatale sepsis heeft geen blijvende gevolgen
• Neonatale sepsis is zeldzaam en komt bijna nooit voor

Oorzaken van herpesinfectie bij pasgeboren baby

Tijdens de zwangerschap en bevalling
Een pasgeboren baby loopt het risico op een herpes simplex-infectie als de moeder tijdens de laatste zes weken van haar zwangerschap voor het eerst genitale herpes heeft gehad. Het risico bestaat dat de moeder de infectie aan haar baby heeft doorgegeven als ze een vaginale bevalling heeft gehad.

Na de geboorte
De overdracht van het herpes simplex-virus aan een pasgeboren baby gebeurt soms ook onder de volgende omstandigheden:

• de moeder geeft haar baby borstvoeding met herpeszweren op haar borst; deze zweertjes ontstaan nadat een moeder haar koortslip heeft aangeraakt en vervolgens haar borst een persoon met een koortslip kust de baby

Koortsblaasjes zijn het meest besmettelijk wanneer ze barsten (scheuren). Ze blijven besmettelijk totdat ze volledig genezen zijn.

Symptomen van neonatale herpes

Pasgeboren baby’s hebben een onderontwikkeld immuunsysteem. Ze kunnen daarom moeilijk het herpesvirus bestrijden, en worden bijgevolg snel ziek nadat ze besmet zijn door het virus. Volgende symptomen verschijnen bij een baby met neonatale herpes:

• ademhalingsproblemen een blauwe tong en huid (cyanose) een hoge schreeuw hebben een huiduitslag een snelle ademhaling geen energie (lusteloosheid) en slaperigheid koorts niet willen eten zwakte

De symptomen van de baby verergeren soms snel als het virus zich verspreidt naar de hersenen of andere lichaamsdelen.

Behandeling van neonatale herpes

De ouder of verzorger moet zo snel mogelijk naar de spoedeisende hulp van het ziekenhuis met de baby. Neonatale herpes wordt meestal behandeld met antivirale geneesmiddelen die direct intraveneus (in de ader) aan de baby worden toegediend. Deze behandeling kan enkele weken duren. Eventuele gerelateerde complicaties, zoals convulsies (stuipen: oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), moeten ook worden behandeld. De baby mag borstvoeding krijgen tijdens de behandeling, tenzij de moeder herpeszweren rond haar tepels heeft. Als de moeder ook een antivirale behandeling gebruikt, komt dit terecht in de moedermelk. Dit is echter niet schadelijk voor de baby.

Prognose van baby met infectie door herpesvirus

Soms tast neonatale herpes alleen de ogen, de mond of de huid van de baby aan. De meeste baby’s herstellen in deze gevallen volledig dankzij een antivirale behandeling. De aandoening is echter veel ernstiger als organen van de baby getroffen zijn door een verspreidende herpesinfectie. Bijna één op de drie baby’s met dit type neonatale herpes komt te overlijden, zelfs na behandeling. Als een arts een wijdverbreide herpesinfectie niet onmiddellijk behandelt, is de kans groot dat de baby sterft.

Complicaties van neonatale herpes

Neonatale herpes kan leiden tot ernstige complicaties, vooral als de infectie niet tijdig wordt behandeld of als het herpesvirus zich verspreidt naar andere delen van het lichaam van de pasgeborene.

Herseninfectie (herpetische encefalitis)

Neonatale herpes kan zich verspreiden naar de hersenen, wat kan leiden tot herpetische encefalitis. Deze ernstige aandoening wordt gekenmerkt door ontsteking van de hersenen en kan leiden tot symptomen zoals toevallen (convulsies), veranderingen in bewustzijn, en neurologische afwijkingen. Herpetische encefalitis kan blijvende schade aan de hersenen veroorzaken en heeft een aanzienlijke invloed op de ontwikkeling en gezondheid van de baby.

Organen betrokken (viscerale herpes)

In sommige gevallen kan neonatale herpes zich verspreiden naar andere organen, zoals de lever, longen en nieren, wat leidt tot viscerale herpes. Deze ernstige vorm van de ziekte kan ernstige complicaties veroorzaken, zoals leverfalen, longontsteking en nierfalen. Viscerale herpes heeft een hoge mortaliteit en vereist vaak intensieve medische zorg.

Ooginfecties (herpetische keratitis)

Neonatale herpes kan ook de ogen aantasten, wat kan leiden tot herpetische keratitis. Dit kan ernstige oogproblemen veroorzaken, zoals conjunctivitis, corneale zweren en zelfs blindheid als het niet adequaat wordt behandeld.

Huiduitslag (herpetische dermatitis)

Een andere complicatie is herpetische dermatitis, waarbij de baby huiduitslag ontwikkelt. Deze uitslag kan variëren van milde blaren tot ernstige zweren en kan leiden tot secundaire bacteriële infecties. Het is cruciaal om deze huiduitslag goed te behandelen om verdere complicaties te voorkomen.

Algemene verzwakking en complicaties bij voeding

Neonatale herpes kan leiden tot algemene verzwakking van de baby, waardoor voedingsproblemen ontstaan. De baby kan moeite hebben met eten en drinken, wat kan leiden tot ondervoeding en uitdroging. Dit vereist vaak aanvullende medische interventie om de voedingstoestand van de baby te stabiliseren.

Preventie

Zwangere vrouwen met een voorgeschiedenis van genitale herpes melden dit het beste aan de arts of verloskundige. Mogelijk moet de vrouw tijdens de laatste zwangerschapsmaand medicijnen nemen om een uitbraak van vaginale zweren tijdens de bevalling te voorkomen. Een bevalling via een keizersnede is aanbevolen als de zwangere vrouw voor het eerst te maken heeft gekregen met genitale herpes in de laatste zes weken voor de bevalling. Heeft de vrouw een koortslip of heeft ze symptomen die wijzen op een (nakende) herpesinfectie, dan zijn de volgende voorzorgsmaatregelen nodig:

• de handen wassen alvorens een baby aan te raken de handen wassen voor het geven van borstvoeding en eventuele koortslippen afdekken om te voorkomen dat de vrouw per ongeluk de mond en dan de borst aanraakt; hierdoor gebeurt namelijk een verspreiding van het virus geen baby's kussen

Leven met neonatale herpes

Neonatale herpes is een ernstige infectie bij pasgeboren baby’s, veroorzaakt door het herpes simplex-virus (HSV). Het kan leiden tot huiduitslag, koorts en ernstige complicaties zoals hersenbeschadiging of orgaanfalen.

Behandeling en ziekenhuiszorg

Neonatale herpes vereist onmiddellijke medische zorg, vaak in de vorm van antivirale medicatie. Baby's met deze aandoening worden vaak opgenomen in het ziekenhuis voor intensieve zorg.

Preventie en veilige geboortezorg

Om neonatale herpes te voorkomen, moeten zwangere vrouwen die een actieve herpesinfectie hebben, antivirale medicatie krijgen om de kans op overdracht naar de baby te verminderen. Bij een actieve infectie kan een keizersnede noodzakelijk zijn om overdracht tijdens de bevalling te voorkomen.

Misvattingen rond neonatale sepsis

Neonatale sepsis is een ernstige infectie die bij pasgeborenen optreedt en snel moet worden behandeld. Er bestaan echter veel misverstanden over deze aandoening, wat kan leiden tot verwarring of zelfs een vertraagde diagnose. Het is belangrijk om de juiste informatie te hebben om adequaat te handelen.

Neonatale sepsis is altijd direct zichtbaar aan uiterlijke symptomen

Veel mensen denken dat een baby met neonatale sepsis altijd duidelijke uiterlijke symptomen vertoont, zoals hoge koorts, huiduitslag of extreme lethargie. In werkelijkheid kunnen de tekenen subtiel zijn en gemakkelijk over het hoofd worden gezien. Symptomen zoals voedingsproblemen, een licht verlaagde temperatuur of ademhalingsproblemen kunnen ook wijzen op een ernstige infectie. Daarom is het cruciaal om alert te zijn op zelfs de kleinste veranderingen in gedrag of gezondheid bij een pasgeborene.

Alleen baby’s met een zwak immuunsysteem lopen risico op neonatale sepsis

Hoewel een verzwakt immuunsysteem het risico op neonatale sepsis verhoogt, betekent dit niet dat alleen deze baby's kwetsbaar zijn. Ook gezonde, op tijd geboren baby's kunnen sepsis ontwikkelen, vooral als er sprake is van een infectie tijdens de bevalling of als de baby in een omgeving met veel ziekteverwekkers wordt blootgesteld. Factoren zoals vroeggeboorte, langdurig gebroken vliezen en bepaalde maternale infecties kunnen het risico verhogen, zelfs bij baby’s die geen bekende immuunproblemen hebben.

Neonatale sepsis wordt uitsluitend veroorzaakt door bacteriën

Hoewel bacteriële infecties zoals groep B-streptokokken en E. coli veelvoorkomende oorzaken van neonatale sepsis zijn, kunnen ook virussen en schimmels verantwoordelijk zijn. Vooral in ziekenhuizen, waar kwetsbare pasgeborenen worden verzorgd, kunnen ziekenhuisinfecties optreden, waaronder infecties veroorzaakt door schimmels zoals Candida. Bovendien kunnen sommige virale infecties, zoals herpes simplex-virusinfectie bij een pasgeborene, leiden tot een ernstig ziektebeeld dat lijkt op bacteriële sepsis.

Een negatieve bloedkweek sluit neonatale sepsis uit

Een veelvoorkomende misvatting is dat een negatieve bloedonderzoek automatisch betekent dat een baby geen neonatale sepsis heeft. In sommige gevallen kan de bacteriële belasting te laag zijn om in een standaard bloedkweek te detecteren, terwijl de infectie zich toch in het lichaam verspreidt. Daarom wordt de diagnose vaak gesteld op basis van klinische symptomen en laboratoriumwaarden zoals verhoogde ontstekingsmarkers. Artsen nemen ook vaak meerdere bloedmonsters af om de kans te vergroten dat de ziekteverwekker wordt gedetecteerd.

Antibiotica werken onmiddellijk en altijd tegen neonatale sepsis

Hoewel antibiotica een essentiële rol spelen bij de behandeling van neonatale sepsis, werken ze niet altijd onmiddellijk. Het kan enkele dagen duren voordat de infectie onder controle is en de baby zich begint te verbeteren. Bovendien kan neonatale sepsis in sommige gevallen worden veroorzaakt door resistente bacteriën, waardoor standaardantibiotica niet effectief zijn. Daarom worden vaak breedspectrumantibiotica gestart totdat er meer duidelijkheid is over de ziekteverwekker en de gevoeligheid voor specifieke medicatie.

Een baby die hersteld is van neonatale sepsis heeft geen blijvende gevolgen

Hoewel sommige baby’s volledig kunnen herstellen na behandeling, kunnen anderen blijvende gevolgen ondervinden. Sepsis kan leiden tot complicaties zoals hersenschade door zuurstoftekort, schade aan de nieren of andere organen, en ontwikkelingsachterstanden op latere leeftijd. In sommige gevallen kunnen baby’s een verhoogd risico op leerproblemen of neurologische aandoeningen hebben. Daarom is langdurige medische opvolging belangrijk om mogelijke gevolgen tijdig te herkennen en aan te pakken.

Neonatale sepsis is zeldzaam en komt bijna nooit voor

Sommige mensen denken dat neonatale sepsis een uiterst zeldzame aandoening is, maar dit is niet het geval. Jaarlijks worden wereldwijd duizenden pasgeborenen getroffen, en vooral in ontwikkelingslanden blijft het een belangrijke oorzaak van neonatale sterfte. Zelfs in goed uitgeruste ziekenhuizen komt neonatale sepsis nog steeds voor, vooral bij premature baby's of baby's die intensieve medische zorg nodig hebben. Vroege herkenning en snelle behandeling zijn cruciaal om complicaties en sterfte te voorkomen.

Lees verder

• Genitale herpes: Zweren op geslachtsorganen door herpesvirus
• Huiduitslag en huidafwijkingen bij baby's (pasgeborenen)
• Herpes simplex-infecties: Types, verspreiding en symptomen
• Keizersnede: Operatie om baby ter wereld te brengen