Oligohydramnion: Tekort aan vruchtwater bij zwangere vrouwen

Oligohydramnion is een aandoening die bij zwangere vrouwen tot stand komt, meestal tijdens de laatste drie maanden van de zwangerschap. Bij oligohydramnion heeft een zwangere vrouw te weinig vruchtwater. Dit gebeurt bij 4 tot 8% van alle zwangerschappen. Vruchtwater bevindt zich rond de baby en is nodig voor de bescherming van de baby. In principe vormt deze toestand voor de meeste zwangere vrouwen geen probleem, maar soms ontstaan complicaties bij de foetus. De arts zet bijgevolg vele gynaecologische onderzoeken in om de oorzaak van het tekort aan vruchtwater te achterhalen alsook om de gezondheid van de baby op te volgen. Diverse behandelingen zijn mogelijk, gaande van bedrust tot een snelle bevalling via een keizersnede. Omdat deze toestand ernstige symptomen voor de baby heeft, is het belangrijk om zich tijdens de zwangerschap goed te laten opvolgen.

• Oorzaken oligohydramnion
• Symptomen: Minder beweging van baby
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van zwangere vrouwen
• Complicaties en problemen tijdens en na zwangerschap
• Preventie tekort aan vruchtwater

Oorzaken oligohydramnion

Oligohydramnion treedt vooral op bij problemen met de placenta zoals bijvoorbeeld een placentaloslating of een slecht werkende placenta (placenta-insufficiëntie), bij vrouwen die na de uitgerekende geboortedatum nog zwanger zijn of bij te vroeg gebroken vliezen waardoor een vloeistoflek ontstaat. Maar ook andere oorzaken zijn nog mogelijk:

• een chronische hoge bloeddruk (hypertensie)
• een draaiing van de baarmoeder (torsie van de uterus)
• een hormonale onbalans
• een plotse daling van de bloeddruk (hypotensie)
• het syndroom van Fraser (afwijkingen aan ogen, urinewegen en samengesmolten vingers en/of tenen)
• het syndroom van Pierre Robin (afwijkingen aan kaak, tong en mond)
• het syndroom van Potter (ernstige groeistoornis)
• kleppen in de plasbuis (urethrakleppen)
• lupus
• meerlingenzwangerschappen (tweeling, drieling, …)
• nierafwijkingen zoals niet aangelegde nieren (bilaterale agenesie van de nieren)
• onderontwikkelde longen (pulmonale hypoplasie)
• pre-eclampsie (ernstige complicatie van zwangerschap met hoge bloeddruk en eiwit in urine)
• stofwisselingsaandoeningen
• suikerziekte (diabetes mellitus)
• zwangerschap met kind in stuitligging

Symptomen: Minder beweging van baby

De meeste vrouwen zijn in staat om de zwangerschap normaal te voltooien; zij ervaren geen symptomen door het tekort aan vruchtwater. Af en toe bemerkt de moeder dat haar kind minder beweegt.

Diagnose en onderzoeken

De arts moet een zwangere patiënte met oligohydramnion nauwkeurig opvolgen tijdens de rest van de zwangerschap, want het is belangrijk om een beeld te krijgen van de ontwikkeling van de baby. Hiervoor gebruikt hij een Doppler-echografie om via geluidsgolven de bloedstroom van de baby te controleren. De bewegingen, de ademhaling en de spierspanning van de baby onderzoekt hij via een echografie. Dit onderzoek onthult een vertraagde hartslag (bradycardie). De arts identificeert tijdens dit echografisch onderzoek eveneens een verkleinde baarmoeder en een afgenomen hoeveelheid vruchtwater. Ook telt hij het aantal keren dat een baby schopt en de tijd die hier tussen zit en dan bemerkt hij dat de baby minder beweegt.

Behandeling van zwangere vrouwen

De arts moet eerst zeker zijn van de oorzaak van het vruchtwatergebrek, en is dan pas in staat om de juiste behandeling in te zetten. Aan de hand van de resultaten van de onderzoeken bepaalt de arts welke behandeling nodig is. In sommige gevallen moet de moeder voldoende vloeistoffen drinken en heeft ze voorts veel bedrust nodig. De arts kiest er soms ook voor om een steriele zoutoplossing in de baarmoeder te brengen om het vocht aan te vullen. Deze behandelingstechniek staat in medische termen bekend als 'amnio-infusie'. Zijn de resultaten van de onderzoeken zorgwekkend, dan is het in sommige gevallen nodig om de baby via een keizersnede ter wereld te brengen om zowel de moeder als het kind te beschermen. In het laatste trimester van de zwangerschap verhoogt oligohydramnion het risico namelijk op een trage foetale groei.

Complicaties en problemen tijdens en na zwangerschap

Af en toe ontstaat een beknelde navelstreng omdat de baby te weinig vloeistof heeft om in rond te drijven. Ook groeit de baby mogelijk slechter of ontwikkelt hij een nierafwijking of urineleideraandoening. Bij een ernstig tekort aan vruchtwater ontstaat zuurstoftekort voor de baby wat leidt tot een miskraam. Ook voor de moeder levert langdurig oligohydramnion problemen op; dit zorgt namelijk voor ondraaglijke pijn tijdens de bevalling. Soms komen nog andere bevallingscomplicaties bij de moeder tot stand.

Preventie tekort aan vruchtwater

Een regelmatige gynaecologische opvolging is noodzakelijk om tijdig een tekort aan vruchtwater op te sporen. Daarnaast is het belangrijk om alle adviezen van de gynaecoloog op te volgen. Stress en spanning verergeren tot slot de symptomen bij oligohydramnion dus deze moet de zwangere vrouw proberen te vermijden.