Calciumsupplementen: Indicatie, gebruik en bijwerkingen

Ongeveer één op de drie mensen krijgt onvoldoende calcium binnen via de voeding. Calcium is cruciaal voor het opbouwen en behouden van sterke botten en speelt een essentiële rol bij de werking van spieren en zenuwen, die boodschappen tussen de hersenen en andere lichaamsdelen moeten overdragen. Wanneer de voedingsinname van calcium niet voldoende is, kunnen calciumsupplementen een goede optie zijn. Het is echter belangrijk om medisch advies in te winnen voordat men met supplementen begint, aangezien deze in sommige gevallen niet aanbevolen zijn of interacties kunnen hebben met andere medicijnen.

• Calcium via de voeding
• De rol van vitamine D
• Indicaties voor calciumsupplementen
• Voordelen
• Doelgroep
• Calciumsupplementen en botgezondheid: Impact op osteoporose en fractuurrisico
• Osteoporose en de rol van calcium
• Wetenschappelijke studies over calcium en botgezondheid
• Gebruik van calciumsupplementen bij risicogroepen
• Contra-indicaties voor calciumsupplementen
• Gebruik: Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
• Variabele behoeften
• Verdeling in porties
• Soorten calciumsupplementen
• Hoeveelheid calcium
• Toedieningswijze
• Bijwerkingen en interacties
• Vaak voorkomende bijwerkingen
• Medicijnen
• Overmatige inname van calcium
• Interactie van calciumsupplementen met andere medicijnen en voedingsstoffen
• Calcium en medicijninteracties
• Calcium en andere voedingsstoffen: Een evenwichtige benadering
• Beïnvloeding van de calciumopname door de voeding
• Calciumsupplementen voor kinderen: Wanneer en waarom ze nodig zijn
• Calciumbehoefte bij kinderen en adolescenten
• Wanneer zijn calciumsupplementen nodig bij kinderen?
• Risico's van te veel calcium bij kinderen
• Calcium in zwangerschap: De rol van calciumsupplementen tijdens de zwangerschap
• Calciumbehoefte tijdens de zwangerschap
• De rol van calcium bij zwangerschap gerelateerde aandoeningen
• Calcium en zwangerschapsgerelateerde botgezondheid

Calcium via de voeding

Calcium kan niet door het lichaam zelf worden aangemaakt; daarom moeten mensen het uit hun voeding halen. Belangrijke voedingsbronnen van calcium zijn:

• Donkergroene bladgroenten, zoals broccoli en boerenkool.
• Met calcium verrijkte voedingsmiddelen en dranken, zoals sojaproducten, ontbijtgranen, vruchtensappen en melkvervangers.
• Vis met eetbare zachte botten, zoals sardines en ingeblikte zalm.
• Zuivelproducten zoals kaas, melk en yoghurt.

De rol van vitamine D

Vitamine D is essentieel voor de opname van calcium in het lichaam. Het helpt bij de opname en het gebruik van calcium. Enkele voedingsmiddelen bevatten van nature kleine hoeveelheden vitamine D, zoals ingeblikte zalm met botten en eidooiers. Vitamine D kan ook worden verkregen via verrijkte voedingsmiddelen en blootstelling aan zonlicht. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine D is 600 internationale eenheden (15 microgram) per dag voor de meeste volwassenen. Veel calciumsupplementen bevatten ook vitamine D om de opname van calcium te bevorderen.

Indicaties voor calciumsupplementen

Voordelen

Calcium is essentieel voor het opbouwen en behouden van sterke botten en het goed functioneren van hart, spieren en zenuwen. Er is enig bewijs dat calcium mogelijk bescherming biedt tegen bepaalde ziekten, zoals kanker, diabetes mellitus (suikerziekte) en hoge bloeddruk (hypertensie), hoewel dit nog niet definitief wetenschappelijk is bewezen (anno augustus 2024). Een tekort aan calcium in het bloed (hypocalciëmie) kan bij kinderen leiden tot groeiproblemen, terwijl bij volwassenen een tekort aan calcium kan bijdragen aan een verhoogd risico op osteoporose (verlies van botmassa) en botbreuken.

Doelgroep

Zelfs bij een gezonde en gevarieerde voeding kunnen sommige mensen niet voldoende calcium binnenkrijgen, vooral in de volgende gevallen:

• Mensen die langdurige behandelingen met corticosteroïden ondergaan. Deze krachtige ontstekingsremmers kunnen de calciumopname beïnvloeden.
• Mensen met een veganistisch dieet, dat vaak beperkt is in calciumrijke voedingsmiddelen.
• Personen die grote hoeveelheden eiwitten of zout consumeren, wat kan leiden tot een verhoogde uitscheiding van calcium via de urine.
• Personen met bepaalde darm- of spijsverteringsziekten, zoals inflammatoire darmaandoeningen of coeliakie, die de calciumabsorptie kunnen verminderen.
• Mensen met lactose-intolerantie die beperkt zijn in hun consumptie van zuivelproducten.
• Personen met osteoporose, die mogelijk extra calcium nodig hebben om hun botten te versterken.

Calciumsupplementen en botgezondheid: Impact op osteoporose en fractuurrisico

Calciumsupplementen worden vaak gebruikt om de botgezondheid te verbeteren en het risico op osteoporose en fracturen te verlagen, vooral bij ouderen. Dit artikel onderzoekt de wetenschappelijke basis voor het gebruik van calciumsupplementen in de preventie en behandeling van botgerelateerde aandoeningen, en de rol van calcium in de botdichtheid.

Osteoporose en de rol van calcium

Osteoporose is een aandoening waarbij de botten broos en zwak worden, wat het risico op breuken verhoogt. Calcium speelt een essentiële rol in het handhaven van de botdichtheid, vooral bij ouderen. Dit deel bespreekt hoe calciumsupplementen kunnen helpen bij het voorkomen van botverlies en het verminderen van fractuurrisico’s bij mensen met osteoporose.

Wetenschappelijke studies over calcium en botgezondheid

Er zijn verschillende studies die de effectiviteit van calciumsupplementen in het verbeteren van de botgezondheid onderzoeken. Sommige onderzoeken suggereren dat calcium alleen onvoldoende is om botdichtheid te verhogen, terwijl andere studies aantonen dat het een belangrijke aanvulling is bij de behandeling van osteoporose, vooral in combinatie met vitamine D.

Gebruik van calciumsupplementen bij risicogroepen

Bepaalde groepen, zoals postmenopauzale vrouwen en ouderen, hebben een verhoogd risico op osteoporose en kunnen baat hebben bij calciumsupplementen. Dit deel behandelt hoe en wanneer deze groepen calcium moeten aanvullen en wat de optimale dosering is.

Contra-indicaties voor calciumsupplementen

Calciumsupplementen zijn niet aanbevolen voor mensen met een verhoogd calciumgehalte in het bloed (hypercalciëmie). Het gebruik van calciumsupplementen kan ook het risico op hartaandoeningen en prostaatkanker verhogen, hoewel het bewijs hiervoor niet eenduidig is (anno augustus 2024). Het is altijd belangrijk om een arts te raadplegen voordat men begint met calciumsupplementen om mogelijke risico's en interacties met andere medicijnen te bespreken.

Gebruik: Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

Variabele behoeften

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid calcium hangt af van de totale inname via de voeding. Volwassenen hebben dagelijks 1000 milligram calcium nodig, een hoeveelheid die stijgt met de leeftijd. Vrouwen ouder dan vijftig jaar en mannen ouder dan zeventig jaar hebben 1200 milligram calcium per dag nodig. Bij vermoeden van een calciumtekort is het belangrijk om een arts te raadplegen.

Verdeling in porties

Het lichaam kan grotere hoeveelheden calcium moeilijk tegelijk verwerken. Het wordt aanbevolen om niet meer dan 500 milligram calcium per keer in te nemen, verdeeld over meerdere porties gedurende de dag.

Soorten calciumsupplementen

Calciumcarbonaat (40% elementair calcium) is de meest voorkomende en doorgaans goedkoopste vorm van calciumsupplementen. Dit type supplement moet bij de maaltijd worden ingenomen om de opname te optimaliseren. Calciumcitraat (21% elementair calcium) kan met of zonder voedsel worden ingenomen. Andere vormen van calciumsupplementen zijn calciumgluconaat (9% elementair calcium) en calciumlactaat (13% elementair calcium). Veel supplementen bevatten naast calcium ook andere vitaminen en mineralen, zoals vitamine D of magnesium. Over het algemeen zijn deze supplementen even effectief.

Hoeveelheid calcium

Elementair calcium verwijst naar de werkelijke hoeveelheid calcium in een supplement die door het lichaam kan worden opgenomen. Het etiket van een calciumsupplement vermeldt de hoeveelheid elementair calcium per portie. Bijvoorbeeld, calciumcarbonaat bevat 40% elementair calcium, dus 1250 milligram calciumcarbonaat levert 500 milligram elementair calcium. Deze informatie helpt bij het bepalen van de juiste dosering en is vooral nuttig voor mensen met specifieke aandoeningen.

Toedieningswijze

Calciumsupplementen zijn verkrijgbaar in verschillende vormen, waaronder tabletten, capsules, kauwgom, vloeistoffen en poeders. Kauwbare en vloeibare vormen zijn vooral nuttig voor mensen die moeite hebben met het doorslikken van pillen.

Bijwerkingen en interacties

Vaak voorkomende bijwerkingen

Bij gebruik van calciumcarbonaat kunnen winderigheid, een opgeblazen gevoel en constipatie optreden. Het is belangrijk om de dosis te verdelen en het supplement met voedsel in te nemen. Voldoende vochtinname kan deze bijwerkingen helpen verminderen. Wanneer iemand een nieuw type calciumsupplement start, is het aan te raden om met een lage dosis te beginnen, bijvoorbeeld 200-300 milligram per dag, en de dosis geleidelijk op te bouwen.

Medicijnen

Calcium kan de effectiviteit van bepaalde medicijnen verminderen, zoals die voor osteoporose, de botziekte van Paget, aanvallen of schildklierproblemen. Ook kunnen bepaalde antibiotica en calciumantagonisten minder effectief zijn bij gelijktijdig gebruik van calciumsupplementen. Antacida (maagzuurremmers), laxeermiddelen en steroïden kunnen de calciumspiegel in het lichaam verlagen.

Overmatige inname van calcium

Een overmatige inname van calcium kan leiden tot nierstenen en nierproblemen, en kan bijdragen aan de verharding van bloedvaten en weefsels. Hoge calciumspiegels in het bloed (hypercalciëmie) kunnen ook het risico op hartaandoeningen verhogen.

Interactie van calciumsupplementen met andere medicijnen en voedingsstoffen

Calciumsupplementen kunnen interacties hebben met verschillende medicijnen en andere voedingsstoffen, wat de effectiviteit kan beïnvloeden of bijwerkingen kan veroorzaken. Dit artikel bespreekt de interacties die belangrijk zijn om te weten voordat je begint met het gebruik van calciumsupplementen.

Calcium en medicijninteracties

Bepaalde medicijnen, zoals bisfosfonaten (gebruikt voor de behandeling van osteoporose) en corticosteroïden, kunnen interacties vertonen met calciumsupplementen. Dit kan de opname van calcium verminderen of de effectiviteit van de medicatie beïnvloeden. Het is belangrijk om deze interacties te begrijpen om ongewenste bijwerkingen te voorkomen.

Calcium en andere voedingsstoffen: Een evenwichtige benadering

Calcium werkt samen met andere voedingsstoffen zoals vitamine D, magnesium en vitamine K om optimaal te worden opgenomen en gebruikt in het lichaam. Dit deel behandelt hoe de balans van deze voedingsstoffen het gebruik van calciumsupplementen kan beïnvloeden en hoe ze elkaar aanvullen om de botgezondheid te bevorderen.

Beïnvloeding van de calciumopname door de voeding

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen de opname van calcium verbeteren, zoals die rijk aan vitamine D (bijvoorbeeld vette vis). Andere voedingsmiddelen kunnen de opname verminderen, zoals voedingsmiddelen die oxalaten of fytaten bevatten, die de binding van calcium kunnen verstoren. Dit onderdeel bespreekt welke voedingsmiddelen het beste zijn om de effectiviteit van calciumsupplementen te ondersteunen.

Calciumsupplementen voor kinderen: Wanneer en waarom ze nodig zijn

Hoewel calciumsupplementen vaak geassocieerd worden met volwassenen, kunnen ze ook noodzakelijk zijn voor kinderen die onvoldoende calcium via hun dieet binnenkrijgen. Dit artikel bespreekt de behoefte aan calcium in de kindertijd, de risico's van tekorten en het juiste gebruik van calciumsupplementen voor kinderen.

Calciumbehoefte bij kinderen en adolescenten

In de groeifase van kinderen en adolescenten is calcium essentieel voor de ontwikkeling van sterke botten en tanden. De aanbevolen hoeveelheid calcium varieert afhankelijk van de leeftijd, en in sommige gevallen kan suppletie noodzakelijk zijn om aan de behoeften te voldoen.

Wanneer zijn calciumsupplementen nodig bij kinderen?

Calciumsupplementen zijn meestal alleen nodig bij kinderen die een tekort hebben aan calcium in hun dieet, of die bepaalde medische aandoeningen hebben die de calciumopname belemmeren. Dit onderdeel bespreekt de omstandigheden waaronder een arts het gebruik van calciumsupplementen voor kinderen zou kunnen aanbevelen.

Risico's van te veel calcium bij kinderen

Hoewel calcium essentieel is voor de gezondheid, kan overmatige inname van calciumsupplementen schadelijk zijn, zelfs voor kinderen. Dit deel behandelt de risico's van te veel calcium, zoals nierstenen, en het belang van het volgen van de aanbevolen doseringen.

Calcium in zwangerschap: De rol van calciumsupplementen tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap is calcium van groot belang voor zowel de moeder als de zich ontwikkelende baby. Dit artikel onderzoekt de rol van calciumsupplementen tijdens de zwangerschap, de voordelen, risico’s en wanneer het gebruik van supplementen nodig is.

Calciumbehoefte tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap neemt de calciumbehoefte toe om de botontwikkeling van de baby te ondersteunen en om de gezondheid van de moeder te waarborgen. Dit deel bespreekt de aanbevolen hoeveelheid calcium voor zwangere vrouwen en hoe dit in het dieet kan worden opgenomen.

De rol van calcium bij zwangerschap gerelateerde aandoeningen

Calcium speelt een belangrijke rol in het voorkomen van zwangerschapscomplicaties zoals pre-eclampsie, een aandoening die gekarakteriseerd wordt door hoge bloeddruk en proteïnurie. Dit onderdeel behandelt de voordelen van calciumsuppletie bij zwangere vrouwen om de gezondheid van zowel de moeder als de baby te bevorderen.

Calcium en zwangerschapsgerelateerde botgezondheid

Tijdens de zwangerschap kan een tekort aan calcium de botdichtheid van de moeder beïnvloeden. Dit onderdeel bespreekt hoe calciumsupplementen helpen bij het behouden van gezonde botten en tanden van de moeder en het ontwikkelen van sterke botten voor de baby.

Lees verder

• Hypocalciëmie: Verlaagd calciumgehalte in het bloed
• Calcium: Voedingsmiddelen, functie & tekort aan dit mineraal