Dazenbeet: herkennen, symptomen, voorkomen en behandeling

Dazenbeet: herkennen, symptomen, voorkomen en behandeling Ben je gestoken door een daas? Een dazenbeet kan pijnlijk zijn en zwelling en ontsteking veroorzaken. Een dazenbeet geneest meestal vanzelf binnen een paar dagen. Dazen zijn bloedzuigende insecten, die behoren tot de orde tweevleugeligen. Gemiddeld zijn dazen ongeveer een centimeter lang. In Nederland leven pakweg 35 verschillende soorten dazen. De meest voorkomende daas is in Nederland de regendaas. Dit is tevens de bekendste en meest algemene soort der dazen. De gewone regendaas (Haematopota pluvialis) is ongeveer 1 cm groot, slank en grijs van kleur met een fijn vlekkenpatroon op de vleugels. Een dazenbeet kun je herkennen als een klein, pijnlijk, jeukend en rood wondje, maar soms treden ernstiger symptomen op in geval van een allergische reactie op een dazenbeet. Normaal gesproken bestaat de behandeling van een dazenbeet uit het reinigen van de wond en het toepassen van jeukstillende zalf. Er zijn een aantal maatregelen die je kunt nemen om een dazenbeet te voorkomen.

Daas en dazenbeet

In sommige gebieden zijn dazenbeten vrijwel onvermijdelijk, vooral in de zomermaanden. Dazen zijn grote, donkere vliegen. Ze zijn het meest actief gedurende de dag, vooral in de zomer. Vaak kun je een daas of paardvlieg herkennen door zijn grootte. Deze vliegen zijn ongeveer een centimeter lang, waardoor ze veel groter zijn dan een gemiddelde vlieg. De meeste dazen zijn grijs of bruin van kleur. Dazen slaan vooral toe bij die warm, zwoel. Ze kunnen gemeen steken. De volwassen wijfjes hebben eiwitrijk voedsel nodig voor de ontwikkeling van de eieren; de mannetjes leven daarentegen van nectar. De wijfjes zuigen gretig bloed op bij grote zoogdieren zoals koeien en paarden, en mensen. Dazen steken niet; ze hebben immers geen angel.

Daas (Tabanus) / Bron: Dennis Ray, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)Daas (Tabanus) / Bron: Dennis Ray, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)

Synoniemen

De daas staat ook wel bekend onder de volgende benamingen:
  • Brems;
  • Bremster;
  • Daps;
  • Paardenvlieg;
  • Blinde daas;
  • Blinde mug;
  • Blinde vlieg;
  • Dazerik;
  • Bouw.

Verschil tussen dazen en horzels

De bloedzuigende dazen worden in de volksmond ook vaak horzels genoemd. De geruisloze daas moet evenwel niet verward met horzels, want dit is een totaal andere vlieg die een brommend geluid maakt. Het vrouwtje van de daas heeft bloed nodig om zich te kunnen voortplanten. Deze kan flink bijten om het bloed te kunnen bemachtigen. Echte horzels hebben een lichaamslengte die varieert van 0,8 tot 2,5 cm, en zij kunnen niet bijten of steken. Horzels hebben géén bewegende monddelen en géén angel (maar wel een stevig eilegapparaat).

Zal een daas mij bijten?

Een daas valt grote zoogdieren aan, zoals paarden en koeien, maar mensenbloed is ook niet te versmaden. Dazen worden het meest aangetrokken tot bewegende en donkere 'voorwerpen'. Ze worden ook aangetrokken tot kooldioxide. Dit kan verklaren waarom al die zomeractiviteiten die je zwaar doen ademen en flink doen zweten, de paardenvlieg lijkt aan te trekken. Ook sommige geuren lijken een aantrekkingskracht op steekvliegen uit te oefenen. Dazen zijn ook vasthoudend en laten zich niet zomaar uit het veld slaan. Vrouwelijke paardvliegen staan erom bekend dat ze hun slachtoffers gedurende korte tijd achtervolgen wanneer hun eerste beet niet het gewenste resultaat oplevert. Ze zien je als een lekker hapje en proberen alsnog van je bloed te smikkelen.

Dazenbeet symptomen: jeuk, roodheid en zwelling / Bron: BjornW, Wikimedia Commons (CC BY-1.0)Dazenbeet symptomen: jeuk, roodheid en zwelling / Bron: BjornW, Wikimedia Commons (CC BY-1.0)

Dazenbeet herkennen: symptomen

Lokale reactie

Als je ooit bent gebeten door een daas, dan weet je dat het pijn doet. De steekborstels worden van achteren door het labium omsloten en zijn vrij dik, hetgeen de steek zo pijnlijk maakt. Het labium is in wezen de kaak van het insect. Het is vormgegeven als een schaar en kan direct in de huid snijden. De monddelen bestaan uit een krachtige steeksnuit met allerlei onderdelen, zoals de mandibels. Deze zijn uitgerust met kleine haken zodat de daas zich goed kan vastzetten tijdens het voeden. Zodra de daas zich heeft vastgezet, eet het het bloed uit de huid. Om het stollen van het bloed te voorkomen komt tijdens het steken speeksel vrij, dat jeuk en zwelling veroorzaakt. Een beet van een daas kan een scherp, brandend gevoel veroorzaken. Het is gebruikelijk om jeuk, roodheid, ontsteking en zwelling in het bijtgebied te ervaren. Je kan zelfs een kneuzing ontwikkelen.

Symptomen van een dazenbeet zijn:
  • een uitgesneden wondje, in plaats van een klein gaatje
  • de beet in de huid is pijnlijk
  • jeuk
  • zwelling
  • roodheid
  • de beetplek is omgeven door een verhoogd huidoppervlak, een 'bijenkorf' genoemd

Genezing duurt meestal langer dan bij andere soorten insectenbeten. De wondjes zijn ook meer vatbaar voor besmetting en een secundaire bacteriële infectie.

Allergische reactie op dazenbeet

Sommige mensen reageren allergisch op een dazenbeet of paardenvliegbeet. Mensen met een ernstige allergie voor steekvliegen zijn altijd eerder gebeten. Dit betekent dat het immuunsysteem erbij betrokken wordt en na de eerste beet past het immuunsysteem zich aan; het ziet het speeksel van de daas als 'niet normaal' en gaat het 'aanvallen'. Een anafylactische shock (ernstige allergische reactie) is een medische noodsituatie waarbij de volgende symptomen kunnen optreden:

In dit geval is een adrenaline-injectie geboden. Deze vernauwt de bloedvaten en heft duizeligheid op. Het wordt gebruikt bij acute allergie, bijvoorbeeld na een dazenbeet.

Risicofactoren: is een dazenbeet gevaarlijk?

Afgezien van de kortstondige pijn die je ervaart als een daas je bijt, is een dazenbeet meestal niet schadelijk voor de mens. Een dazenbeet is meestal alleen een probleem voor paarden. Dit komt doordat paardvliegen een besmettelijke anemie bij zich dragen, ook wel bekend als moeraskoors, de Nederlandse naam voor Equine infectieuze anemie. Moeraskoorts is een virale infectieziekte die bloedarmoede veroorzaakt. Wanneer ze een paard bijten, kunnen ze deze levensbedreigende ziekte doorgeven. Mensen kunnen de ziekte niet krijgen of overbrengen. Wel bestaat bij een dazenbeet bij de mens het gevaar van bacteriële infecties.

Huisarts raadplegen bij een ontstoken dazenbeet / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesHuisarts raadplegen bij een ontstoken dazenbeet / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages

Behandeling van een dazenbeet

Wondje desinfecteren en daarna koelen

Nadat je gebeten bent door een daas, moet je het bijtwondje reinigen en desinfecteren met een antiseptische spray of zalf. Het is belangrijk om de wond schoon te houden. Koel de plek met natte doeken of een washandje met enkele ijsblokjes erin. Dit zal zwelling, irritatie en jeuk verminderen. In de meeste gevallen zal een dazenbeet binnen een paar dagen vanzelf genezen.

Jeuk en ontsteking tegengaan

Bij de apotheek zijn middelen te verkrijgen die helpen bij jeuk en ontsteking, zoals Flammazine of Azaron. Het toepassen van een koud kompres helpt tegen jeuk en zwelling.

Huisarts raadplegen

Zorg ervoor dat je een afspraak maakt met je huisarts bij tekenen van een infectie, zoals pusvorming (gele korstjes) of een vieze geur. Ook als je last krijgt van ongewone symptomen, is het verstandig je huisarts te raadplegen.

Bacteriële infectie behandelen

In geval van een bacteriële infectie, zal de huisarts je een antibioticahoudende zalf voorschrijven die je op het wondje moet smeren.

Prognose

Als je door een steekvlieg bent gebeten, zal de beet over het algemeen binnen enkele dagen zijn genezen. Je ondervindt meestal geen complicaties. Niet zelden ontstaat er een lokale bacteriële infectie van de huid. De daas brengt namelijk bacteriën van de huid van de ene prooi naar de beetwond in de huid van de volgende prooi over. Bij (vermoeden van) een bacteriële infectie moet je je huisarts raadplegen.

Dazenval / Bron: Apdency, Wikimedia Commons (CC0)Dazenval / Bron: Apdency, Wikimedia Commons (CC0)

Voorkomen van een dazenbeet

Dazenvangers of spray/smeersels

Om de overlast van dazen op een bepaalde plek te verminderen, kan je gebruikmaken van zogenaamde dazenvangers of dazenvallen, maar je kan ze ook op afstand houden en verjagen met sprays of smeersels. Deze worden gebruikt om paarden te beschermen tegen deze lastpak. Deze sprays zijn zo ontworpen dat het jagende dazenvrouwtje na het landen op je paard, pony, direct de benen wil nemen.

Dikkere stof

Een daas wordt vooral aangetrokken door warmte en beweging. Als je in een gebied bent met veel steekvliegen is het geen sinecure om dazen te ontwijken. Wat helpt is het dragen van kleding van een wat dikkere stof. Dazen kunnen namelijk door dunne stof heen bijten. Het is verder verstandig om lichtgekleurde kleding te dragen. Paardvliegen worden aangetrokken tot donkere kleuren, dus dit kan helpen om deze lastpak van je weg te houden.

Lees verder

© 2017 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Dazenbeten: Beet door paardenvliegen met pijn aan huidDazenbeten: Beet door paardenvliegen met pijn aan huidDazen zijn vliegende insecten die vooral in de zomer vaak worden aangetroffen in natuurlijke omgevingen en nabij wateren…
Wat is een dazenval?Tegenwoordig hebben veel mensen het over een zogenaamde dazenval. Maar wat is een dazenval nu precies? En werkt een daze…
De daas of paardenvlieg – hinderlijk en gevaarlijkDe daas of paardenvlieg – hinderlijk en gevaarlijkDe daas of paardenvlieg is een plaaggeest en net zo hinderlijk als de wesp. Vrijwel iedereen heeft er wel eens kennis me…
Bestrijd vliegen bij paarden op een slimme manierBestrijd vliegen bij paarden op een slimme manierVliegen zijn in de zomer niet van paarden weg te denken. Ze zijn enorm vervelend voor paarden maar ook voor ons als we b…

Hartritmestoornissen vanuit de boezem niet zonder risicoHartritmestoornissen vanuit de boezem niet zonder risicoVan een normaal hartritme is sprake als het hart in rust 60 tot 100 keer per minuut slaat (bij een volwassen persoon). D…
Hypermagnesiëmie: Verhoogd magnesiumgehalte in het bloedHypermagnesiëmie: Verhoogd magnesiumgehalte in het bloedHypermagnesiëmie is de medische term voor een verhoogd magnesiumgehalte in het bloed. Magnesium speelt een cruciale rol…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Makamuki0, Pixabay (bewerkt)
  • DursyDog. Dazen. https://www.dursydog.nl/advies/dazen/ (ingezien op 14-7-2017)
  • Healthline. The Horse Fly: What You Should Know. http://www.healthline.com/health/outdoor-health/horse-fly-bite#overview1 (ingezien op 14-7-2017)
  • Huidinfo.nl. Dazenbeet. http://www.huidinfo.nl/dazenbeet.html (ingezien op 14-7-2017)
  • Medical News Today. What to do about a horsefly bite. https://www.medicalnewstoday.com/articles/313714.php (ingezien op 1-6-2018)
  • Natuurinformatie.nl. Dazen: stekende schoonheden. http://www.natuurinformatie.nl/nnm.dossiers/natuurdatabase.nl/i004350.html (ingezien op 14-7-2017)
  • Paardenarts.nl. Horzels. https://www.paardenarts.nl/kennisbank/horzels/ (ingezien op 14-7-2017)
  • Wikipedia. Dazen. https://nl.wikipedia.org/wiki/Dazen (ingezien op 14-7-2017)
  • Wikipedia. Horzels. https://nl.wikipedia.org/wiki/Horzels (ingezien op 14-7-2017)
  • Afbeelding bron 1: Dennis Ray, Wikimedia Commons (CC BY-SA-2.5)
  • Afbeelding bron 2: BjornW, Wikimedia Commons (CC BY-1.0)
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/monkeybusinessimages
  • Afbeelding bron 4: Apdency, Wikimedia Commons (CC0)
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 19-12-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 13
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.