Leerstoornissen: Oorzaken en soorten leerproblemen

Een patiënt met leerstoornissen heeft problemen om dingen te leren. Dit manifesteert zich op veel vlakken, zoals bijvoorbeeld problemen inzake het begrijpen wat mensen zeggen, het spreken, het lezen, het schrijven, het rekenen en het schenken van aandacht. Kinderen hebben vaak meer dan één soort leerstoornis. Mogelijk ervaren kinderen ook een andere aandoening, zoals een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD), waardoor het leren een nog grotere uitdaging wordt. Speciale opvoedingstechnieken, hulpmiddelen en andere aanpassingen zijn nodig om het kind zo optimaal te leren omgaan met de leerstoornis.

• Epidemiologie
• Oorzaken van leerproblemen
• Risicofactoren
• Soorten leerstoornissen
• Auditieve verwerkingsprobleem
• Dyscalculie
• Dysgrafie
• Dyslexie
• Dyspraxie
• Visueel verwerkingsprobleem
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van leerstoornis
• Complicaties

Epidemiologie

Leerstoornissen komen vaak voor. Tussen 8% en 10% van de kinderen jonger dan 18 jaar heeft mogelijk een vorm van leerstoornis.

Oorzaken van leerproblemen

Leerstoornissen hebben niets te maken met intelligentie. De leerproblemen zijn het gevolg van afwijkingen in de hersenen, waardoor de wijze van informatieverwerking getroffen is. Deze afwijkingen zijn meestal aanwezig bij de geboorte (aangeboren afwijking).

Risicofactoren

Diverse factoren spelen een rol bij de ontwikkeling van een leerstoornis, inclusief

• de blootstelling aan de omgevingsfactoren (zoals loodvergiftiging)
• genetische factoren
• zwangerschapscomplicaties (zoals middelenmisbruik van de moeder)

Soorten leerstoornissen

Auditieve verwerkingsprobleem

Dit is een probleem met de manier waarop de hersenen de geluiden verwerken die een patiënt waarneemt. Auditieve verwerkingsproblemen zijn niet het gevolg van slechthorendheid. Mensen met deze aandoening hebben problemen om:

• dingen te onthouden die ze hebben gehoord
• geluiden te onderscheiden van achtergrondruis
• gesproken aanwijzingen te volgen
• het verschil te vertellen tussen soortgelijke klinkende woorden
• te leren lezen

Dyscalculie

Bij dyscalculie ervaart een persoon veel problemen met wiskunde, zoals leren tellen, getallen herkennen, elementaire wiskundige problemen oplossen of de tafels voor vermenigvuldiging onthouden.

Dysgrafie

Een persoon met een leerstoornis die lijdt aan dysgrafie, heeft problemen met het schrijven, zoals een slecht handschrift, problemen met spelling en moeilijkheden om de gedachten op papier te zetten

Dyslexie

Dyslexie tast de manier aan waarop iemand taal verwerkt, waardoor het lezen en schrijven bemoeilijkt zijn. Dyslexie veroorzaakt eveneens problemen met grammatica en begrijpend lezen. Kinderen kunnen hebben ook moeite om zich mondeling uit te drukken en gedachten samen te stellen tijdens een gesprek.

Dyspraxie

Dyspraxie treft de motorische vaardigheden van een persoon. Motorische vaardigheden zijn nodig voor de beweging en coördinatie. Een jong kind met dyspraxie heeft het bijvoorbeeld moeilijk om een lepel vast te houden of zijn veters te knopen. Later worstelt hij met schrijven en typen. Andere problemen die verband houden met dyspraxie zijn spraakproblemen, een overgevoeligheid voor licht (fotofobie), aanraking, smaak of geur en moeite met het maken van oogbewegingen

Visueel verwerkingsprobleem

Een persoon met een visuele verwerkingsstoornis heeft moeite met het interpreteren van visuele informatie. Hij heeft moeite met lezen of het vertellen van het verschil tussen twee objecten die op elkaar lijken. Mensen met een visuele verwerkingsstoornis hebben vaak moeite met de hand-oogcoördinatie.

Symptomen

Leerstoornissen veroorzaken variabele symptomen, die niet altijd duidelijk zijn omdat kinderen deze proberen te verbergen.

Volgende symptomen duiden mogelijk op een leerprobleem:

• concentratieproblemen bij het uitvoeren van een taak
• een gebrek aan aandacht voor detail, of te veel aandacht voor detail
• een gebrek aan enthousiasme voor lezen of schrijven
• in een langzaam tempo werken
• moeilijkheden om abstracte ideeën te begrijpen
• problemen met het volgen van aanwijzingen
• problemen om dingen te onthouden
• slechte sociale vaardigheden
• storend gedrag

Diagnose en onderzoeken

Hoe eerder de arts in staat is om een leerstoornis te identificeren en te behandelen, hoe beter de vooruitzichten. Vaak gebeurt de diagnose echter pas als een kind op school zit. Als een ouder merkt dat een kind het moeilijk heeft, is het verstandig om hierover te praten met de leerkracht of zorgverlener van het kind. Op deze manier is het mogelijk om een leerstoornis tijdig te diagnosticeren. De diagnose van een leerprobleem gebeurt aan de hand van een medisch onderzoek, een bespreking van de familiegeschiedenis en intelligentie- en schoolprestatieonderzoeken.

Behandeling van leerstoornis

De meeste kinderen met leerstoornissen komen terecht in het speciaal onderwijs. Een leraar leert het kind vaardigheden die gesteund zijn op de sterke punten van het kind. Hij zoekt manieren om zwakke punten te compenseren. Opvoeders gebruiken mogelijk speciale lesmethoden. Ook wijzigingen aanbrengen in het klaslokaal zijn soms nuttig. Voorts zijn kinderen met leerproblemen soms gebaat met bepaalde technologieën en technologische hulpmiddelen. Sommige kinderen krijgen ook hulp van docenten of logopedisten. Als een kind een andere aandoening heeft, zoals ADHD (moeite met aandacht en controleren van energie), moet hij hiervoor ook een behandeling krijgen.

Complicaties

Een kind met een leerstoornis worstelt mogelijk met een laag zelfbeeld, frustratie en andere problemen. Geestelijke gezondheidswerkers helpen het kind om deze gevoelens te begrijpen, copingtools te ontwikkelen en een gezonde relatie op te bouwen.

Lees verder

• Dyscalculie: Rekenkundige leerstoornis bij kind
• Dysgrafie: Leerstoornis - Problemen met schrijven & motoriek
• Dyslexie: Leerstoornis - Moeite met lezen en spellen