Hartstilstand: Plotseling stoppen van de hartfunctie
Een hartstilstand treedt op wanneer het hart plotseling stopt met kloppen. Hierbij is dan de bloedtoevoer naar de hersenen en de rest van het lichaam gestopt. Dit is meestal het gevolg van een elektrische storing in de pompfunctie van het hart. Een hartstilstand is een medische noodsituatie. Indien de patiënt geen behandeling krijgt binnen de paar minuten, komt hij hieraan te overlijden. Reanimatie en een behandeling met een defibrillator zijn nodig. Roken, een hoog cholesterolgehalte in het bloed, zwaarlijvigheid, ongecontroleerde diabetes, een inactieve levensstijl en te veel alcohol drinken zijn grote risicofactoren voor de ontwikkeling van een hartstilstand. Het aanpassen van de levensstijl zorgt voor een gezond hart, wat nodig is om een hartstilstand te voorkomen.
Synoniemen hartstilstand
Een hartstilstand is ook nog bekend onder een andere benamingen zoals:
- circulatiestilstand
- plotse dood
- sudden death
Terminologie hartstilstand versus hartaanval
Een
hartaanval is niet hetzelfde als een hartstilstand. Een hartaanval treedt op wanneer een verstopte slagader de bloedstroom naar het hart doet stoppen. Een hartaanval brengt schade toe aan het hart, maar leidt niet noodzakelijkerwijs naar de dood. Soms veroorzaakt een hartaanval echter wel een hartstilstand.
Epidemiologie aandoening
De incidentie van een hartstilstand bedraagt jaarlijks ongeveer 50-65 per 100.000 inwoners. De hoogste incidentie komt voor in het noorden van Europa. In meer dan 75% van de gevallen is een man getroffen. Patiënten van middelbare leeftijd zijn het vaakst aangetast door een hartstilstand.
Oorzaken plotse dood
Een hartstilstand is het gevolg van een probleem met het elektrische systeem van het hart, zoals bij een hartblok of
ventrikelfibrillatie (hartritmestoornis: trillen van onderste hartkamers).
Hartblok
Een hartblok vindt plaats wanneer het elektrische signaal vertraagd of gestopt is wanneer het signaal zich verplaatst door het hart.
Ventrikelfibrillatie (VF)
Wanneer VF optreedt, trillen de onderste hartkamers in plaats van regelmatig te kloppen. Het hart is niet in staat om bloed rond te pompen hetgeen resulteert in een hartstilstand. Dit gebeurt zonder oorzaak of als gevolg van een andere aandoening.
Risicofactoren
Aangeboren afwijkingen
Aangeboren afwijkingen zijn soms de oorzaak van een hartstilstand. Hiertoe behoren bijvoorbeeld het lang QT-syndroom en varianten,
het Brugada-syndroom, het WPW-syndroom en varianten.
Abnormaal kalium- en magnesiumgehalte
Deze mineralen zijn nodig voor de werking van het elektrische systeem. Abnormaal hoge of lage niveaus resulteren in een hartstilstand.
Coronaire hartziekten
Een
coronaire hartziekte (aandoening aan kransslagaders) tast de slagaders aan waardoor ze verstopt geraken. Het bloed kan bijgevolg niet goed meer stromen. Na verloop van tijd ontstaat hierdoor druk op de spieren van het hart en het elektrische systeem.
Een hartaanval
Een voorafgaande hartaanval laat soms littekenweefsel na, wat een risicofactor is voor een ventrikelfibrillatie en bijgevolg een hartstilstand.
Ernstige fysieke spanning (stress)
Een situatie die zware
stress veroorzaakt op het lichaam, resulteert af en toe in een hartstilstand. Voorbeelden hiervan zijn een trauma,
elektrische schokken of groot bloedverlies.
Hartproblemen
Hartproblemen, zoals een
aangeboren hartafwijking, hartklepproblemen, hartritmestoornissen en een vergroot hart (
cardiomegalie) leiden ook tot een hartstilstand.
Medicijnen
Sommige geneesmiddelen verhogen de kans op hartritmestoornissen.
Recreatieve drugs
Het gebruik van bepaalde
drugs, zoals cocaïne of amfetaminen, verhoogt bovendien het risico op een hartstilstand.
Symptomen
De meeste patiënten met een hartstilstand hebben voor deze gebeurtenis geen symptomen. Af en toe heeft een patiënt wel prodromale symptomen nog voor de hartstilstand, met name een versnelde hartslag (
tachycardie), een black-out,
duizeligheid,
flauwvallen,
zwakte,
hartkloppingen (palpitaties),
kortademigheid,
misselijkheid of
braken en
pijn op de borst. Bij de hartstilstand zelf heeft de patiënt geen ademhaling en geen pols, en tevens verliest hij plots het bewustzijn. De patiënt valt hierdoor op de grond of zakt ineen. In sommige gevallen kan het aantal symptomen ongeveer een uur vóór hartstilstand merken.
Diagnose en onderzoeken
Een hartstilstand gebeurt zo snel, dus onderzoeken gebeuren op dat moment niet, maar pas na een hartstilstand als de patiënt dit overleefd heeft. De testen bestaan dan uit:
Bloedonderzoek
Een
bloedonderzoek is nodig want dit onthult mogelijk de aanwezigheid van enzymen die in verband gebracht kunnen worden met een hartaanval. Daarnaast test hij hiermee de niveaus van bepaalde mineralen, hormonen en chemische stoffen in het lichaam.
Cardiale MRI-scan
Een cardiale
MRI-scan is een beeldvormend onderzoek waarbij de arts gedetailleerde foto's van het hart en de bloedvaten krijgt.
Echocardiografie
Een
echocardiografie toont schade aan het hart en spoort andere hartproblemen op (zoals een hartspieraandoening of hartklepproblemen).
Elektrocardiografie
Een
elektrocardiografie (ECG) meet de elektrische activiteit van het hart te meten en is nodig om een idee te krijgen of het hart schade heeft opgelopen door een coronaire hartziekte of door een hartaanval.
Elektrofysiologische studie
Een elektrofysiologische test is bovendien nuttig om de geleiding in het hart te evalueren.
Intracardiaal elektrofysiologisch onderzoek
Een intracardiaal elektrofysiologisch onderzoek onthult de werking van de elektrische signalen van het hart. Dit onderzoek gebruikt de arts om afwijkingen in de hartslag of het hartritme de identificeren.
Hartkatheterisatie
Dankzij een
hartkatheterisatie krijgt de arts informatie over de bloedvaten die misschien vernauwd of geblokkeerd zijn (
vasoconstrictie).
Nucleaire ventricolografie
Een nucleaire ventriculografie controleert de pompfunctie van het hart.
Andere onderzoeken
Soms zijn ook andere onderzoeken nodig, maar dit bepaalt de arts dan op basis van de gezondheid en de voorgeschiedenis van de patiënt en de resultaten die hij bekomt van de andere onderzoeken.
Behandeling via reanimatie en defibrillatie
Een hartstilstand is een medische noodsituatie dus een spoedbehandeling is vereist via reanimatie en defibrillatie.
Reanimatie
De eerste stap bestaat uit het reanimeren van de patiënt met een hartstilstand. Hierdoor krijgt zuurstof weer de kans om in het lichaam te stromen totdat de spoedeisende hulp arriveert. Een snelle start van reanimatie is nodig om de overlevingskansen van de patiënt te doen stijgen.
Defibrillatie
Defibrillatie gebeurt met behulp van een medisch apparaat dat een elektrische schok aan het hart geeft. Door de schok gaat het hart weer normaal kloppen. In openbare ruimtes zijn vaak kleine, draagbare defibrillatoren beschikbaar voor noodgevallen. Meestal zijn personeelsleden van dit gebouw opgeleid om dit toestel te gebruiken. Deze behandeling werkt het beste wanneer de patiënt dit zo snel mogelijk krijgt. Bij de patiënt treedt namelijk onomkeerbare hersenbeschadiging op indien het zuurstoftransport langer dan enkele minuten ontbreekt of onvoldoende is.
Ziekenhuisopname
Na een hartstilstand, krijgt de patiënt een behandeling in het ziekenhuis die bestaat uit geneesmiddelen, behandelingen of een operatie. Bij sommige patiënten plaatst de arts een implanteerbare cardioverter-defibrillator onder de huid in de buurt van de borst. Dit klein apparaatje bewaakt de hartslag en geeft het hart een elektrische schok als het een
abnormaal hartritme detecteert.
Prognose is niet zo goed
De meeste patiënten overleven een hartstilstand niet. Patiënten met u een hartstilstand, lopen bovendien een hoger risico op het krijgen van een andere hartstilstand.
Complicaties van plotseling stoppen van hartfunctie
Een hartstilstand veroorzaakt soms blijvende gezondheidsproblemen zoals:
Lees verder