Hartkloppingen 's nachts: Onschuldig of soms ernstig

Hartkloppingen (palpitaties) zijn een veelvoorkomend fenomeen voor veel mensen. Overdag zijn velen met diverse activiteiten bezig, waardoor ze de hartkloppingen misschien niet opmerken. 's Nachts vallen de hartkloppingen echter vaak meer op. Bij sommige mensen treden hartkloppingen uitsluitend 's nachts of tijdens het slapen op. Hoewel hartkloppingen meestal onschadelijk zijn en vaak een reactie op stress of zware inspanning vormen, kunnen ze in sommige gevallen wijzen op een ernstig gezondheidsprobleem. Het is essentieel dat de arts de exacte oorzaak van de nachtelijke hartkloppingen vaststelt om een passende behandeling te kunnen aanbieden. Bij pijn op de borst, ongemak, flauwvallen, ernstige duizeligheid of plotselinge kortademigheid is dringende medische hulp noodzakelijk.

• Alcohol
• Een lage bloeddruk
• Een lage bloedsuikerspiegel
• Emotionele factoren
• Hart- en vaatziekten
• Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen of stoffen
• Hormonale veranderingen tijdens de menstruatie, zwangerschap en menopauze
• Nachtmerries of nachtelijke paniekaanvallen
• Suiker
• 's Nachts hartkloppingen en andere aandoeningen
• Diagnose en onderzoeken
• Diagnose en onderzoeken
• Medische evaluatie
• Elektrocardiogram (ECG)
• Holtermonitoring
• Echocardiografie
• Bloedonderzoek
• Langdurige bewaking
• Fysiologisch onderzoek
• Slaaponderzoek
• Differentiële diagnostiek
• Preventie en zelfzorg voor nachtelijke hartkloppingen
• Slaaphygiëne
• Medische controle
• Vermijd overmatige inspanning
• Levensstijlaanpassingen
• Hydratatie en voeding
• Stressmanagement
• Regelmatige lichaamsbeweging

Alcohol

Alcohol, aanwezig in wijn, bier of sterke drank, kan leiden tot hartkloppingen. Veel mensen drinken snel een drankje voor het slapengaan in de veronderstelling dat dit het lichaam helpt ontspannen. Dit is echter een misvatting. Alcohol, die vaak veel suiker bevat, kan juist hartkloppingen veroorzaken. Het effect van alcohol drinken vlak voor het slapen kan vergeleken worden met het gooien van benzine op een vuur. Terwijl één drankje alcohol mogelijk geen probleem vormt, is het beter om dit bij het diner te drinken en niet vlak voor het slapen.

Een lage bloeddruk

De bloeddruk verwijst naar de kracht waarmee het bloed tegen de wanden van de slagaders duwt. Bij hypotensie, de medische term voor een te lage bloeddruk, kunnen nachtelijke hartkloppingen optreden. De bloeddruk is doorgaans lager in rust, maar als deze te laag is, krijgt het lichaam onvoldoende bloed. Om deze tekorten te compenseren, versnelt de hartslag, wat in ernstige gevallen kan leiden tot hartkloppingen.

Een lage bloedsuikerspiegel

Het lichaam is sterk afhankelijk van suiker voor energie en een goede werking. Wanneer de bloedsuikerspiegel te laag is, is er sprake van hypoglykemie (lage bloedsuikerspiegel). Dit kan gevaarlijk zijn, vooral voor patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte). Bij hypoglykemie werkt het lichaam niet goed, en als gevolg daarvan probeert het hart de situatie te compenseren door sneller te pompen, wat resulteert in hartkloppingen. Andere symptomen van hypoglykemie zijn onder andere beven (tremoren), duizeligheid, verwardheid en onrust. Als de bloedsuikerspiegel niet herstelt, kan dit leiden tot flauwvallen. Een lage bloedsuikerspiegel kan het gevolg zijn van zware inspanning, overmatig sporten, een overgeslagen maaltijd, of een teveel aan insuline in het lichaam.

Emotionele factoren

Het maken van zorgen over personen of situaties in het leven is gebruikelijk. Angst, stress of opwinding zijn emoties die de vecht-of-vluchtreactie van het lichaam stimuleren, waardoor er adrenaline vrijkomt. Deze emoties verhogen niet alleen de hartslag, maar ook de bloeddruk en de ademhaling. Nachtelijk piekeren kan daardoor sneller leiden tot hartkloppingen. Bij stress of andere emotionele factoren is het belangrijk om deze met anderen te bespreken en effectief aan te pakken.

Hart- en vaatziekten

Hart- en vaatziekten, zoals kransslagaderziekte, hartspieraandoeningen (cardiomyopathie), hartklepafwijkingen of een hartaanval, kunnen regelmatig nachtelijke hartkloppingen veroorzaken.

Het gebruik van bepaalde geneesmiddelen of stoffen

Het gebruik van sommige geneesmiddelen kan hartkloppingen veroorzaken. Veel bloeddruk- en astmamedicatie leiden tot dit symptoom, vooral wanneer deze medicijnen 's nachts worden ingenomen. Andere stoffen die de hartslag kunnen verhogen zijn kruidig voedsel, cafeïne, nicotine, en recreatieve drugs. Het kan nodig zijn om de medicatie aan te passen of uitlokkende stoffen te vermijden om nachtelijke hartkloppingen te voorkomen.

Hormonale veranderingen tijdens de menstruatie, zwangerschap en menopauze

Tijdens de menstruatie, zwangerschap en de menopauze vinden veel hormonale veranderingen plaats. Deze hormonale veranderingen kunnen leiden tot een versnelde hartslag. Aangezien deze veranderingen natuurlijk zijn, vormen ze doorgaans geen reden tot bezorgdheid.

Nachtmerries of nachtelijke paniekaanvallen

Nachtmerries of nachtelijke paniekaanvallen kunnen angstaanjagend zijn. Een beangstigende droom verhoogt de hartslag. Veel mensen herinneren zich hun dromen of nachtmerries niet, maar het is mogelijk dat ze ontwaken met koud zweet op het voorhoofd of zwaar ademhalen in combinatie met een versnelde hartslag. Hoewel nachtmerries of paniekaanvallen op zich onschadelijk zijn, kunnen ze de slaap verstoren.

Suiker

Het consumeren van een late snack is niet bevorderlijk voor het hart. Zelfs een schijnbaar onschuldige snack zoals een kommetje cornflakes met melk bevat veel suiker. De glucose komt snel in de bloedbaan terecht en kan al snel na het eten hartkloppingen veroorzaken. Hoewel het moeilijk kan zijn om een late snack te weerstaan, zijn snacks met noten, volle melk, en verse bessen betere keuzes.

's Nachts hartkloppingen en andere aandoeningen

Nachtelijke hartkloppingen kunnen veroorzaakt worden door verschillende aandoeningen. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende besproken:

• Hyperthyreoïdie (overactieve schildklier): Deze aandoening leidt tot een overproductie van schildklierhormonen, wat kan resulteren in een versnelde hartslag en hartkloppingen, vooral 's nachts wanneer het lichaam probeert te herstellen van de verhoogde metabolische activiteit gedurende de dag.
• Diabetes (suikerziekte): Bij mensen met diabetes kunnen fluctuaties in de bloedsuikerspiegel leiden tot hartkloppingen. Zowel hoge (hyperglykemie) als lage (hypoglykemie) bloedsuikerspiegels kunnen deze symptomen veroorzaken, vooral tijdens de nachtelijke uren wanneer de bloedsuikerspiegel kan schommelen.
• Anemie (bloedarmoede): Bloedarmoede, gekenmerkt door een tekort aan gezonde rode bloedcellen of hemoglobine, kan leiden tot verminderde zuurstofvoorziening naar de weefsels. Dit kan de hartslag verhogen en hartkloppingen veroorzaken, vooral als het lichaam probeert om meer zuurstof te leveren aan vitale organen tijdens de slaap.
• Hoge koorts: Een verhoging van de lichaamstemperatuur door koorts kan de hartslag verhogen en leiden tot hartkloppingen. De stress die koorts op het lichaam legt kan het hart stimuleren om sneller te kloppen.
• Dehydratie (uitdroging): Wanneer het lichaam uitgedroogd is, kan het bloedvolume afnemen, waardoor het hart harder moet werken om voldoende bloed door het lichaam te pompen. Dit kan resulteren in een verhoogde hartslag en hartkloppingen, vooral tijdens de nacht als de vochtinname vaak vermindert.

Diagnose en onderzoeken

Hier volgt een uitgebreid overzicht van diagnostische benaderingen van nachtelijke hartkloppingen.

Diagnose en onderzoeken

Om de oorzaak van nachtelijke hartkloppingen vast te stellen, voert een arts verschillende diagnostische onderzoeken uit. Deze onderzoeken helpen bij het identificeren van de onderliggende oorzaak en het bepalen van een passende behandeling. Hier zijn de belangrijkste diagnostische benaderingen en onderzoeken:

Medische evaluatie

Een grondige medische evaluatie is cruciaal voor het stellen van de diagnose. Dit kan onder andere omvatten:

• Anamnese: Het bespreken van symptomen, medische geschiedenis, en levensstijl met de arts om inzicht te krijgen in de frequentie en aard van de hartkloppingen.
• Fysiek onderzoek: Het lichamelijk onderzoeken van de patiënt om andere symptomen en mogelijke afwijkingen te detecteren.

Elektrocardiogram (ECG)

Een elektrocardiogram (ECG) registreert de elektrische activiteit van het hart. Dit onderzoek helpt bij het detecteren van hartritmestoornissen en andere afwijkingen in het hart. Het kan zowel op het moment van een hartklopping als op andere momenten worden uitgevoerd.

Holtermonitoring

Holtermonitoring is een vorm van 24-uurs ECG waarbij een draagbare apparaat de hartactiviteit van de patiënt gedurende 24 uur of langer registreert. Dit helpt bij het vastleggen van hartkloppingen die niet constant aanwezig zijn en kunnen optreden op verschillende tijdstippen, zoals tijdens de slaap.

Echocardiografie

[ECHOSCAN=181501]Echocardiografie[/ECHOSCAN] is een onderzoek dat gebruik maakt van echografie om beelden van het hart te maken. Het helpt bij het beoordelen van de structuur en werking van het hart, inclusief de hartkleppen en de hartspier.

Bloedonderzoek

Bloedonderzoek kan worden gebruikt om te controleren op onderliggende aandoeningen die hartkloppingen kunnen veroorzaken, zoals anemie, hypotensie, en hypoglykemie. Het kan ook helpen bij het beoordelen van de schildklierfunctie en het elektrolytniveau.

Langdurige bewaking

In sommige gevallen kan langdurige monitoring, zoals een implantaatbare hartritmemonitor, noodzakelijk zijn voor het opvangen van zeldzame of sporadische hartkloppingen.

Fysiologisch onderzoek

Fysiologisch onderzoek kan worden uitgevoerd om te onderzoeken hoe het autonome zenuwstelsel de hartslag beïnvloedt. Dit kan helpen bij het identificeren van autonome disfunctie als oorzaak van hartkloppingen.

Slaaponderzoek

Een slaaponderzoek, zoals een polysomnografie, kan nuttig zijn voor het evalueren van slaapstoornissen zoals slaapapneu die nachtelijke hartkloppingen kunnen veroorzaken.

Differentiële diagnostiek

Het is belangrijk om andere aandoeningen die hartkloppingen kunnen veroorzaken uit te sluiten. Dit kan onder meer inhouden:

• Hartklepafwijkingen
• Kransslagaderziekte
• Wegener-granulomatose

Door een combinatie van deze diagnostische benaderingen kan de arts een nauwkeurige diagnose stellen en een gepersonaliseerd behandelingsplan ontwikkelen voor de nachtelijke hartkloppingen.

Preventie en zelfzorg voor nachtelijke hartkloppingen

Preventie en zelfzorg zijn cruciaal voor het verminderen van nachtelijke hartkloppingen en het bevorderen van de algehele hartgezondheid. Hier zijn enkele effectieve strategieën en tips:

Slaaphygiëne

• Creëer een ontspannende slaaproutine: Zorg voor een consistente slaaproutine door elke avond op dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan. Creëer een rustgevende omgeving door gebruik te maken van verduisterende gordijnen en elektronische apparaten te vermijden voor het slapengaan.
• Comfortabele slaapomgeving: Zorg voor een comfortabele en rustige slaapomgeving. Een goed matras en kussen dragen bij aan een betere slaapkwaliteit en kunnen helpen om hartkloppingen veroorzaakt door ongemak tijdens de slaap te verminderen.

Medische controle

• Regelmatige gezondheidscontrole: Laat je regelmatig controleren door een arts, vooral als je risicofactoren hebt voor hart- en vaatziekten. Dit kan helpen om eventuele onderliggende aandoeningen vroegtijdig op te sporen en te behandelen.
• Volg medische adviezen: Volg de aanbevelingen van je arts op en neem voorgeschreven medicijnen zoals aangegeven. Dit kan helpen om eventuele hartproblemen onder controle te houden en hartkloppingen te voorkomen.

Vermijd overmatige inspanning

Beperk intense lichamelijke activiteit en vermijd zware fysieke inspanningen vlak voor het slapengaan. Dit kan de hartslag verhogen en hartkloppingen veroorzaken.

Levensstijlaanpassingen

• Beperk cafeïne en alcohol: Vermijd het drinken van cafeïnehoudende dranken zoals koffie, thee en cola, evenals alcohol, vooral vlak voor het slapengaan. Deze stoffen kunnen de hartslag verhogen en hartkloppingen verergeren.
• Stop met roken: Nicotine in sigaretten kan de hartslag verhogen en bijdragen aan hartkloppingen. Het stoppen met roken kan de algehele gezondheid van je hart verbeteren.

Hydratatie en voeding

• Consumeer een gezond dieet: Eet een dieet dat rijk is aan groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten. Beperk de inname van verzadigde vetten, suikers en zout om de hartgezondheid te ondersteunen.
• Kies gezonde snacks: Als je 's avonds trek krijgt, kies dan voor gezonde snacks zoals noten, verse bessen of yoghurt. Vermijd suikerrijke snacks die de bloedsuikerspiegel kunnen beïnvloeden.
• Blijf gehydrateerd: Drink voldoende water gedurende de dag om uitdroging te voorkomen, wat kan bijdragen aan hartkloppingen.
• Beheer je bloedsuikerspiegel: Eet regelmatig gebalanceerde maaltijden om je bloedsuikerspiegel stabiel te houden en het risico op hypoglykemie te verminderen.

Stressmanagement

Implementeer technieken zoals meditatie, diepe ademhalingsoefeningen en yoga om stress en angst te verminderen. Stress kan de hartslag verhogen en bijdragen aan hartkloppingen. Praat over je zorgen met vrienden, familie of een professional om emotionele stress te verminderen.

Regelmatige lichaamsbeweging

Blijf actief door regelmatig lichaamsbeweging te krijgen. Regelmatige fysieke activiteit helpt de algehele gezondheid van het hart te verbeteren en kan bijdragen aan het reguleren van de hartslag. Probeer elke week minstens 150 minuten matige intensiteitsoefeningen, zoals wandelen of fietsen.

Door deze preventieve maatregelen en zelfzorgstrategieën toe te passen, kun je helpen om nachtelijke hartkloppingen te verminderen en een gezonde levensstijl te bevorderen. Het is belangrijk om samen met een zorgverlener te werken om de beste aanpak voor jouw specifieke situatie te bepalen.

Lees verder

• Hartkloppingen: Vaak onschuldig, soms symptoom van ziekte
• Alarmsymptomen voor hartaandoeningen: Tekenen van hartziekte
• Hartaanval (hartinfarct): Beperkte bloedstroom naar hart
• Hartfalen: Slecht rondpompen van bloed door het hart
• Hartgezondheid: Tips voor gezond hart & preventie hartziekte