AED en hulp bij hartstilstand: wat je minimaal moet weten
Een hartstilstand. Elk jaar overkomt het één op de duizend Nederlanders. De AED is een belangrijk hulpmiddel. Maar al heeft iedereen er weleens een zien hangen op een treinstation, weinig mensen weten wat je ermee aan moet. Hier een eerste introductie 'AED en eerste hulp voor dummies'. Je weet nooit of jij uitgerekend degene moet zijn die iemand kan redden!
Wie regelmatig met de trein reist, heeft er vast weleens een zien hangen: de AED. Maar ze zijn vaak ook te vinden bij sportverenigingen, scholen, buurthuizen en andere plekken waar veel mensen komen. Alleen: weinig mensen weten wat een AED nu precies is, behalve 'een of ander apparaat dat je gebruikt bij hartproblemen'. Wie gebruikt het dan? Wanneer? En hoe?
Wat een AED doet
Een AED is een apparaat voor defibrillatie. Als iemand een hartstilstand krijgt, helpt een AED bij de eerste hulp. Het hartritme is meestal niet geheel gestopt na een hartstilstand, maar de bewegingen van het hart zijn onmachtig om het bloed rond te pompen. Een AED kan het hart helpen om het ritme te hervinden. Een AED zal slechts reageren wanneer en zoals dat nodig is. Daarom is het gebruik van een AED niet gevaarlijk voor slachtoffer of helper. De schok die een AED toedient, kan het hart helpen weer in het juiste ritme bloed rond te pompen. Hoe sneller het hartritme hersteld is, des te groter de kans om schade aan het lichaam en de hersenen te voorkomen of beperken.
16.000 mensen per jaar
De kans dat je betrokken zult zijn bij een geval van hartstilstand kan weleens groter zijn dan je denkt. Jaarlijks worden in Nederland 16.000 mensen getroffen door een hartstilstand. Dat betekent dus ruwweg één op de duizend Nederlanders per jaar. Een hartstilstand klinkt fataal, maar hoeft niet per se dodelijk te zijn. Wanneer binnen zes minuten na een hartstilstand defibrillatie wordt toegepast met een AED, gecombineerd met reanimatie, wordt de overlevingskans dramatisch vergroot: zij stijgt dan van 10% naar 70%. Zorg dus dat je niet hulpeloos toe hoeft te kijken als iemand een hartstilstand krijgt!
Meer 6 minuten zones
Vanwege die cruciale zes minuten, worden gebieden waar een AED beschikbaar is, 6 minuten-zones genoemd. Maar er zijn nog altijd te weinig locaties in Nederland waar AED’s beschikbaar zijn, zodat het slachtoffer van hartstilstand binnen de zes kritieke minuten kan worden geholpen. Het is het streven van de Nederlandse Hartstichting om op zoveel mogelijk locaties zulke ‘6 Minuten Zones’ te creëren.
Wie en wat?
Een AED is een apparaat dat bij gebruik zelf de instructies verstrekt hoe te werken, en in staat is om zelf een diagnose van de actuele toestand van het slachtoffer te geven. In beginsel mag iedereen een AED bedienen als dat nodig is. Maar daar zit wel een puntje van actie - voor ons allemaal. Reanimatie- en AED training worden namelijk aanbevolen om goed en snel met het apparaat te kunnen omgaan. Bovendien is het apparaat bij uitstek een hulpmiddel in combinatie met reanimatie.
Achter slot en grendel
Soms zijn mensen verbaasd dat de AED's die je op NS-stations ziet, vaak achter slot en grendel zitten. Maar al is mogelijk vandalisme de - trieste - hoofdreden waarom de kostbare AED zo beschermd wordt, een andere reden is dat de NS liefst heeft dat mensen die getuige zijn van een geval van hartproblemen, zo snel mogelijk een NS-medewerker erbij halen. Deze zijn namelijk getraind voor het gebruik van AED's, en EHBO.
Sponsoring voor een AED
De sponsoractie van een producent van AED's, namelijk Defibrion, probeert aandacht te krijgen voor de noodzaak van het beschikbaar maken van AED's op zo veel mogelijk plekken. Deze sponsoractie is erop gericht dat organisaties kosteloos in het bezit kunnen komen van een AED. Daardoor zou de zogenaamde hartveiligheid in en rond de organisaties sterk kunnen worden verbeterd. De actie ‘Sponsor een AED’ stelt sportverenigingen, kerken, scholen en buurthuizen in de gelegenheid om zich te laten sponsoren voor een AED. Belangstellenden kunnen een poster aanvragen via
www.sponsoreenaed.nl, en de poster in het betreffende gebouw ophangen. Op deze poster is een intekenlijst geplaatst, waarop bedrijven zich als sponsor kunnen opgeven. Als er vier sponsoren zijn gevonden die de organisatie elk met €300,- willen sponsoren, kan het apparaat bekostigd worden. Dus kan de organisatie de poster naar Defibrion terugsturen en krijgt zij de AED, inclusief wandhouder, reanimatiekit, stickerset, draagtas en sponsorbordje.
Als er geen EHBO-er in de buurt is
Stel, je ziet iemand onwel worden. Roep altijd om hulp - er moet ook nog iemand de hulpdiensten bellen! - en om een eventueel aanwezige arts. Maar besef dat er toch iemand moet handelen. Als er geen dokter of EHBO-er in de buurt is, ben jij dat zelf! In zo'n geval zijn dit de instructies van De Zeeuw EHBO.
1. Draait het slachtoffer op de rug. Kijk of het slachtoffer reageert op luid aanspreken en schudden aan beide schouders. Maak de luchtwegen van het slachtoffer vrij door met wijs- en middelvinger de kin op te tillen. Controleer tegelijkertijd tien seconden lang de ademhaling. Leg daarvoor je wang en oor vlak boven de mond van het slachtoffer. Voel en luister. Kijk tegelijkertijd naar de borst/buikovergang om te zien of het slachtoffer ademhaalt.
2. Als het slachtoffer geen adem haalt, naar adem hapt of in geval van twijfel, moet je onmiddellijk een AED laten halen. Laat zo snel mogelijk iemand van de omstanders 112 bellen, met de melding dat er gereanimeerd wordt op deze locatie. Voer echter bij niet-ademhalen meteen dertig borstcompressies uit, afwisselend met twee beademingen. Houd contact met de omstanders om zeker te weten dat de hulpdiensten zijn gewaarschuwd, en instrueer iemand uit te gaan kijken naar de hulpdiensten en deze naar de plek van reanimatie te begeleiden.
3. Zet de AED aan en volg de instructies die het apparaat geeft, op.Na defibrillatie met de AED begin je direct weer met reanimeren (normaliter zal de AED dit ook aangeven via de aanwijzingen). Hartmassage en beademing zijn en blijven belangrijk in combinatie met de AED. De AED zal na ongeveer twee minuten opnieuw gaan analyseren. Reanimeer niet (verder) als het slachtoffer weer een normale ademhaling heeft, ofwel minstens twee maal in tien seconden adem haalt. Draai dan het slachtoffer op de zij, (stabiele zijligging). Blijf de ademhaling controleren en verwijder de plakkers van de AED niet. Wacht op de hulpdiensten. Zodra er eventueel weer geen normale ademhaling is, begin je opnieuw de reanimatie. Blijf actief tot de hulpdiensten het over nemen.
Tot slot
Veel zorgverzekeraars vergoeden reanimatiecursussen. Een reanimatiecursus is te volgen via de Hartstichting. Om een eerste indruk te krijgen van de werking van een AED, reanimatie én beademing, vind je op Youtube filmpjes gemaakt in samenwerking met de Hartstichting. Zoek op trefwoorden als AED-instructie en reanimatie. Dit zijn natuurlijk geen vervangers voor een cursus. Maar als eerste instructie voor 'dummies' is het waardevolle informatie.