Trichomoniasis: Seksueel overdraagbare aandoening

Trichomoniasis is een veel voorkomende seksueel overdraagbare aandoening die veroorzaakt is door een parasiet. Veel patiënten met de ziekte hebben geen symptomen. De meeste mannen hebben geen of milde symptomen, maar ze zijn wel in staat om de infectie te verspreiden. Bij vrouwen veroorzaakt de parasiet vaginitis (ontsteking van het slijmvlies van de vagina) en cervicitis (ontsteking van het slijmvlies van de baarmoederhals). Kenmerkend hierbij is een stinkende vaginale afscheiding. Een laboratoriumonderzoek bevestigt de diagnose van trichomoniasis. De aandoening is meestal succesvol te behandelen met behulp van antibiotica. Een correct gebruik van latex condooms vermindert, maar elimineert het risico niet om een trichomonas-infectie op te lopen.

• Epidemiologie seksueel overdraagbare aandoening
• Oorzaken: Parasiet Trichomonas
• Symptomen: Stinkende afscheiding uit vagina bij vrouwen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via antibiotica
• Prognose is uitstekend
• Complicaties Trichomoniasis-infectie

Epidemiologie seksueel overdraagbare aandoening

De Wereldgezondheidsorganisatie schat de wereldwijde incidentie van een trichomonas-infectie op meer dan 170 miljoen gevallen per jaar. Vrouwen zijn vaker dan mannen aangetast. De parasiet heeft een voorliefde voor oudere vrouwen en vrouwen van Afro-Amerikaanse afkomst. Spaanse vrouwen en vrouwen met een blanke huidskleur zijn het minst vaak getroffen door trichomoniasis.

Oorzaken: Parasiet Trichomonas

Protozoa (parasieten)

Trichomonas is een geslacht van parasitaire protozoa (flagellaten). Protozoa, een parasietsoort, zijn primitieve ééncellige organismen die mogelijk problemen aan diverse lichaamsdelen veroorzaken, waaronder de vagina. Trichomonas vaginalis leeft parasitair in de vagina en verwekt dan een stinkende afscheiding. De seksueel overdraagbare aandoening infecteert echter de handen, mond of anus niet.

Overdracht

De verspreiding van trichomonas vaginales gebeurt voornamelijk via seksueel contact. Het prozoön hecht zich vervolgens aan plaveiselepitheel en infecteert op deze manier de vagina en urethra (plasbuis). Bij besmette moeders verwerft de baby rond de geboorte de infectie.

Symptomen: Stinkende afscheiding uit vagina bij vrouwen

Waarom sommige mensen milde tot ernstige symptomen ontwikkelen en anderen niet, is anno januari 2017 onduidelijk. Vermoedelijk heeft de leeftijd en algemene gezondheid van de patiënt hiermee te maken. Bij circa 70% van de patiënten treden geen verschijnselen van de trichomoniasis op.

Vrouwen

Geïnfecteerde vrouwen zijn soms asymptomatisch maar meestal vertonen ze wel symptomen. Deze komen dan 5 tot 28 dagen na de besmetting tot stand (incubatietijd). Vaginitis is het belangrijkste symptoom. De meest voorkomende klachten hierbij zijn een stinkende dunne tot schuimige, geel-groenachtige tot grijze vaginale afscheiding in combinatie met lokale irritatie, jeuk en/of roodheid van de vagina en vaginawand. De vrouw heeft ook pijn tijdens de geslachtsgemeenschap en pijn bij het plassen (dysurie). De ontsteking veroorzaakt tevens een ontsteking van het slijmvlies van de baarmoederhals (cervicitis) wat gepaard gaat met een abnormale vaginale bloeding en afscheiding. De baarmoederhals (cervix) toont hierbij meerdere kleine gebieden met bloedingen die leiden tot een zogenaamde 'aardbeiencervix'. In zeldzame gevallen treedt lagere buikpijn op.

Mannen

Mannen hebben meestal geen symptomen, al zijn volgende symptomen wel mogelijk:

• een branderig gevoel bij het plassen
• een pijnlijke zaadlozing
• een witte urethrale afscheiding
• irritatie aan de penis
• frequent, pijnlijk of moeilijk urineren

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De bevestiging van de diagnose is niet mogelijk op basis van de klinische symptomen. De arts laat bijgevolg een microscopisch onderzoek uitvoeren van een druppel vaginale afscheiding (uitstrijkje) wat hij via een wattenstaafje verkrijgt. Dit vaginaal uitstrijkje toont bij 40-80% van de vrouwelijke patiënten de karakteristieke beweging van zwemmende protoza. Soortgelijke preparaten van de mannelijke urethra zijn slechts in 30% van de gevallen positief. Trichomoniasis valt soms ook te diagnosticeren via een celkweekje van de baarmoederhals, wat een nauwkeurigheid van 60-80% geeft. Meestal laat de arts het uitstrijkje controleren op andere seksueel overdraagbare aandoeningen, want trichomoniasis is sterk geassocieerd met gonorroe, chlamydia en andere seksueel overgebrachte virussen.

Differentiële diagnose

Een snelle diagnose van trichomoniasis is belangrijk voor het elimineren van de infectie bij de patiënt en sekspartners en het vermijden van complicaties. Volgende aandoeningen wil de arts nog uitsluiten bij trichomoniasis:

• appendicitis (een ontsteking van het aanhangsel van de blindedarm)
• bacteriële vaginose (stinkende afscheiding uit vagina)
• balantidiasis (parasitaire infectie met diarree)
• blaasontsteking (cystitis) (niet-bacterieel)
• candidiasis (schimmelinfectie)
• cervicitis
• chlamydia urogenitale infecties
• epididymitis (een pijnlijke ontsteking van de bijbal)
• gonorroe (symptomen aan urinewegen, ogen, keel en bloedbaan)
• prostatitis (ontsteking van prostaat met pijn en plasproblemen), niet-bacterieel
• salpingitis (eileiderontsteking: ontsteking van het slijmvlies van de eileiders of salpinges)
• uretritis (ontsteking van de urinebuis met pijn bij het plassen)
• vaginitis

Behandeling via antibiotica

De patiënt neemt orale antibiotica in (via de mond) om de parasieten te doden. Ook is lokale (op de huid aangebracht) antibioticatherapie met crème nuttig bij patiënten met trichomoniasis. Wanneer echter een besmetting buiten de vagina bestaat, is de infectie moeilijk uit te roeien en komt de vaginale infectie opnieuw terug. Mannelijke partners hebben een behandeling nodig, vooral omdat zij waarschijnlijk asymptomatisch en moeilijk te detecteren zijn, maar wel in staat zijn om de infectie te verspreiden.

Prognose is uitstekend

De antibioticakuur is in 90-95% van de patiënten effectief.

Complicaties Trichomoniasis-infectie

Trichomoniasis verhoogt het risico op het krijgen of verspreiden van andere seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals het HIV-virus. Soms komt trichomoniasis terug. Ongeveer één op de vijf patiënten krijgen opnieuw de infectie binnen drie maanden na de behandeling. De sekspartners hebben daarom zeker een behandeling nodig en ook moet de patiënt wachten op geslachtsgemeenschap totdat de symptomen volledig verdwenen zijn (ongeveer een week). De aandoening kent bovendien een chronisch karakter wanneer de patiënt geen behandeling krijgt voor trichomoniasis. Een trichomonas-infectie tijdens de zwangerschap is tot slot geassocieerd met een vroeggeboorte, een laag geboortegewicht, langdurig gebroken vliezen, en intra-uteriene infectie (een infectie in de baarmoeder).