Lymphogranuloma venereum: Zwelling lymfeklieren & genitaliën
Lymphogranuloma venereum is een chronische seksueel overdraagbare aandoening. De bacterie Chlamydia trachomatis tast hierbij het lymfestelsel aan. De patiënt heeft bij de ziekte eerst een pijnloos, spontaan genezen bultje op de genitaliën. Daarna ontstaan gezwollen lymfeklieren en een anale infectie. Tot slot ontwikkelt de patiënt een zwelling van de lymfeklieren en genitaliën indien de diagnose en behandeling niet tijdig gebeuren. Om de zeldzame seksueel overdraagbare aandoening te bestrijden, zet de arts antibiotica in. Deze vorm van chlamydia heeft ernstige gevolgen indien de patiënt de ziekte niet behandelt.
Synoniemen lymphogranuloma venereum
Lymphogranuloma venereum (LGV) is bekend onder heel wat synoniemen, waaronder:
- de vierde geslachtsziekte
- de ziekte van Frei
- de ziekte van Nicolas, Durand en Favre
- klimatische bubo
- lymphogranuloma inguinale
- poradenitis inguinalis
Epidemiologie seksueeel overdraagbare aandoening
Lymphogranuloma venereum is endemisch in de tropen, met de hoogste incidentie in Afrika, India en Zuidoost-Azië. 2 tot 10% van de patiënten met genitale zweren lijdt aan de soa. De ziekte is zeldzaam in de geïndustrialiseerde landen, maar vanaf 2006 komen steeds meer patiënten voor in Noord-Amerika, Europa en het Verenigd Koninkrijk als gevolg van de uitbraak van proctitis onder mannen die seks hebben met mannen. De meeste patiënten met LGV zijn dan ook
HIV-positieve homomannen. De piekincidentie in de seksueel actieve bevolking bedraagt 15-40 jaar.
Oorzaken: bacterie Chlamydia trachomatis
De bacterie
Chlamydia trachomatis types LGV 1, 2 en 3 (verschillende bacteriestammen) zijn verantwoordelijk voor deze
seksueel overdraagbare aandoening die een vorm is van
chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën). De bacteriën komen binnen in een vochtig, slijmachtig oppervlak zoals het rectum of de vagina, al zijn infecties in de penis of de mond ook mogelijk. Net als alle andere seksueel overdraagbare infecties, leidt onbeschermde seks en het delen van seksspeeltjes mogelijk tot LGV. Vele patiënten zijn eveneens getroffen door een
virale hepatitis C-infectie.
Symptomen: Zwelling van lymfeklieren en genitaliën
Mannen
Bij mannen zijn de symptomen van LGV potentieel complex en ernstig. Er zijn bij deze soa drie karakteristieke fasen die zich meestal aan één zijde van het lichaam presenteren: de ontwikkeling van een knobbeltje,
gezwollen lymfeklieren en een extreme zwelling van
lymfeklieren en genitaliën
Fase 1: Knobbeltje
Aanvankelijk heeft de patiënt een pijnloos zwerend knobbeltje op de genitaliën waar de besmetting heeft plaatsgevonden. Dit ontstaat gewoonlijk 3-21 dagen na de blootstelling en vindt vaak onopgemerkt plaats. Soms ontstaan kleine groepen
knobbeltjes, hetgeen lijkt op
genitale herpes (zweren op de genitaliën door het herpesvirus). De patiënt ontwikkelt hierbij symptomen die vergelijkbaar zijn met een urineweginfectie. De lymfeklieren in de lies zijn bovendien gevoelig.
Fase 2: Gezwollen lymfeklieren
Een paar dagen tot weken nadat deze knobbeltjes genezen zijn, ontwikkelt de patiënt een regionale zwelling en
ontsteking van de lymfeklieren in de lies,
oksel of nek. De lymfeklieren zijn
pijnlijk en voelen vast aan. De bovenliggende huid is vaak donkerder van kleur. Een anale infectie veroorzaakt pijnlijke zweren, een afscheiding en bloedingen, wat vaak gepaard gaat met
koorts en een
huiduitslag.
Fase 3: Extreme zwelling van lymfeklieren en genitaliën
Indien onbehandeld treden ernstige klachten op zoals een algemene zwelling van de lymfeklieren, een extreme zwelling van de genitaliën met zweren en schade in het rectum of de vagina. Dit veroorzaakt blijvende schade aan het geïnfecteerde weefsel en de algemene gezondheid.
Littekens, zwelling en vervorming in besmette gebieden zijn ook beschreven.
Acute LGV presenteert zich tevens als
proctitis (ontsteking van het slijmvlies van het rectum) met perirectale
abcessen, hetgeen soms doet denken aan de anorectale verschijnselen van de
ziekte van Crohn (aandoening met
buikpijn,
diarree en
gewichtsverlies). Rectale pijn, een afscheiding uit het rectum, een
bloederige ontlasting,
constipatieen
tenesmen (het gevoel hebben om de darmen te legen) zijn enkele symptomen van proctitis.
Vrouwen
Bij vrouwen zijn de symptomen doorgaans minder ernstig. Bij hen ontstaan de meestal onopgemerkte knobbeltjes voornamelijk op de achterste vaginawand, het achterste gedeelte van de
baarmoederhals, de fourchette (fusie van de kleine schaamlippen aan de achterzijde) en de vulva (uitwendige deel van het vrouwelijke geslachtsorgaan). Gezwollen lymfeklieren in de lies zijn in de tweede fase zelden aanwezig. Buikpijn en/of
rugpijn zijn enkele klachten die vrouwen met LGV vertonen. Bij vrouwen gebeurt de diagnose veelal pas in de derde fase. Hierbij treedt een zwelling op van de vulva en/of schaamlippen. Een bloederige, slijmerige afscheiding, anuspijn en tenesmen zijn hierbij typerend. Voorts verschijnt net zoals bij mannen soms
vette urine (door verstopte lymfevaten in nieren).
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose van lymphogranuloma venereum maakt de arts vaak op basis van het kenmerkende ziektebeeld nadat hij andere oorzaken van genitale ulceratie (zweervorming in het genitale gebied) of inguinale lymfadenopathie (gezwollen lymfeklieren in de lies) heeft uitgesloten. Zo moet hij zeker zijn dat de patiënt niet lijdt aan
syfilis en genitale herpes. Een volledig
bloedonderzoek is bijgevolg nodig om lymphogranuloma venereum op te sporen. Met dit bloedonderzoek spoort de arts eveneens chlamydia op. Ook een
biopsie van de lymfeklier is hierbij nuttig.
Differentiële diagnose
Bij het stellen van de diagnose van de zeldzame seksueel overdraagbare aandoening, is het altijd goed om ook andere aandoeningen uit te sluiten zoals:
Behandeling via antibiotica
Een vroege behandeling met
antibiotica is cruciaal om de chronische fase van lymphogranuloma venereum te voorkomen. De arts voert voorts nog één of meer controlebezoeken uit bij de patiënt om zeker te zijn dat de symptomen zijn verdwenen. Voorts krijgen de sekspartners van de patiënt best een onderzoek. Dit geldt voor sekspartners die dertig dagen voor het begin tot aan het begin van het verschijnen van de symptomen, seks gehad hebben met de patiënt.
Complicaties
Een chronische infectie leidt mogelijk tot uitgebreide littekens, een vernauwing van het rectum en abcesvorming. Chirurgische drainage (
pus afvoeren) of reconstructieve chirurgie is dan nodig. De zwelling van de genitaliën houdt soms ook erg lang aan. Een verspreiding van de bacteriën in het lichaam leidt bij een aantal patiënten tot een gewrichtsontsteking (
artritis), een
longontsteking (pneumonie), en infecties aan de
ogen, het hart en de lever. Een andere complicatie is fistelvorming (abnormale verbinding) tussen de endeldarm en de vagina. In zeer zeldzame gevallen treedt een hersenontsteking (
encefalitis) op.
Prognose LGV is uitstekend
Dankzij de antibioticakuur herstelt de patiënt meestal na drie tot zes weken van lymphogranuloma venereum.
Lees verder