Lymphogranuloma venereum (LGV): symptomen en behandeling

Lymphogranuloma venereum (LVG) of ziekte van Nicolas-Favre is een seksueel overdraagbare bacteriële infectie met het Chlamydiatype L1, L2 of L3. Het genotype 'L' is niet hetzelfde type die de 'gewone' chlamydia-infectie veroorzaakt en de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa) in Nederland is. LGV is een zeldzame soa, die in Westerse landen weinig voorkomt. LGV is een agressieve chlamydia-variant met een ernstig ziekteverloop. Genezing kan snel optreden bij vroegtijdig adequate behandeling. Behandeling van LVG bestaat uit een drieweekse kuur met orale doxycycline, erytromycine of tetracycline (antibiotica). De geslachtsziekte werd ontdekt door Wallace in 1833 en later door Durand, Nicolas en Favre in 1913 beter beschreven.

• Wat is lymphogranuloma venereum?
• Seksueel overdraagbare bacteriële infectie
• Zeldzame soa
• Oorzaken lymphogranuloma venereum (LGV)
• Hoe raak je besmet?
• Waar komt het vooral voor?
• Lymphogranuloma venereum (LGV) symptomen
• Fase 1: Knobbeltje
• Fase 2: Gezwollen lymfeklieren
• Fase 3: Extreme zwelling van lymfeklieren en genitaliën
• Anale infectie
• Vatbaarder voor andere soa's
• Onderzoek en diagnose
• Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
• Differentiële diagnose
• Behandeling van lymphogranuloma venereum (LGV)
• Complicaties
• Preventie

Wat is lymphogranuloma venereum?

Seksueel overdraagbare bacteriële infectie

Lymphogranuloma venereum, afgekort LGV, is een seksueel overdraagbare bacteriële infectie met het Chlamydiatype L1, L2 of L3. Het genotype 'L' is niet hetzelfde type die de 'gewone' chlamydia-infectie veroorzaakt en de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening (soa) in Nederland is.

Zeldzame soa

LGV is een zeldzame seksueel overdraagbare aandoening, die in westerse landen, waaronder Nederland, weinig voorkomt. In tropische landen komt het wel vaak voor. In 2004 dook de aandoening voor het eerst in Nederland op, onder overwegend hiv-positieve mannen die seks hebben met mannen (MSM).

Oorzaken lymphogranuloma venereum (LGV)

Lymphogranuloma venereum is een chronische (langdurige) infectie van het lymfestelsel, veroorzaakt door drie verschillende typen van de bacterie Chlamydia trachomatis. LGV is een infectie met chlamydiatype L1, L2 of L3 die tot voor kort alleen maar in de tropen werd aangetroffen en daar tot ziekte leidt. Het werd daarom altijd beschouwd als een zeldzame importziekte uit tropische gebieden.

Hoe raak je besmet?

De bacteriën verspreiden zich via seksueel contact. De overdracht vindt plaats via onbeschermd vaginaal en/of anaal seksueel contact. Vooral personen die wisselende seksuele contacten hebben, of aan anale seks doen, lopen meer risico op infectie met LGV. LGV komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Het zijn overwegend hiv-positieve mannen die seks hebben met mannen die erdoor getroffen worden.

Waar komt het vooral voor?

LGV komt vaker voor in Midden-en Zuid-Amerika dan in Noord-Amerika en Europa. Elk jaar worden een paar honderd gevallen van LGV gediagnosticeerd in de Verenigde Staten en in Europa. Het werkelijke aantal infecties is echter onbekend.

Lymphogranuloma venereum (LGV) symptomen

LGV heeft in tegenstelling tot de 'gewone' chlamydia-infectie een ernstig ziekteverloop. De infectie geeft aanvankelijk weinig klachten.

Fase 1: Knobbeltje

Gemiddeld 10-14 dagen na het oplopen van de infectie kan er een klein, onopvallend bultje, blaasje of zweertje ontstaan op de penis of op de wand van de vagina. Deze plek verdwijnt weer na een paar dagen.

Fase 2: Gezwollen lymfeklieren

Zo'n 2-6 weken later ontstaat vaak een eenzijdige, pijnlijke lymfeklierzwelling (gezwollen lymfeklieren) met eventueel koorts, koude rillingen, spierpijn, gewrichtspijnen en algehele malaise. Bij mannen gaat het vaak om een liesklierzwelling en bij vrouwen zijn het juist de dieper in het bekken gelegen klieren die gaan opzetten. De klacht die hier bij hoort is pijn in de onderbuik en/of lage rugpijn. De klieren kunnen enorm opzetten, vanwege het ontstekingsvocht dat zich ophoopt in de lymfklieren. Soms breken de klieren spontaan door en loopt het vocht eruit.

Fase 3: Extreme zwelling van lymfeklieren en genitaliën

Als de soa niet adequaat wordt behandeld, treden er ernstige klachten op zoals een algemene zwelling van de lymfeklieren, een extreme zwelling van de genitaliën met zweren. Bij vrouwen kan zwelling van de vulva of schaamlippen optreden. Blijvende schade aan het geïnfecteerde weefsel kan het gevolg zijn. Littekenvorming, zwelling en vervorming van het weefsel in besmette gebieden, is ook beschreven in de literatuur.

Anale infectie

Na anale gemeenschap met een besmet persoon kan ook het rectum flink ontstoken raken (proctitis). Deze ontsteking van de endeldarm kan gepaard gaan met bloed, slijm en pus bij de ontlasting, plotselinge hevige aandrang en een pijnlijke stoelgang. Bij voortbestaan van de infectie kunnen rectale abcessen en fistels ontstaan, hetgeen tot sterke bindweefselvorming kan leiden waardoor passage van ontlasting erg lastig kan zijn.

Vatbaarder voor andere soa's

Als er zweren optreden, zijn mensen met een LGV-besmetting vatbaarder voor hiv-infectie, andere seksueel overdraagbare aandoeningen en bloedoverdraagbare aandoeningen. Ook kan de persoon door de aanwezigheid van zweren, gemakkelijker anderen besmetten.

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De diagnose van lymphogranuloma venereum wordt vaak gedaan op basis van de klinische verschijnselen. Hierbij zal de arts andere mogelijke oorzaken van zweervorming in het genitale gebied of (gezwollen lymfeklieren in de lies uitsluiten. De diagnose LVG kan worden bevestigd door bloedonderzoek. Hierbij worden antilichamen tegen Chlamydia trachomatis aangetoond. Een biopsie van de lymfeklier kan zinvol zijn. Hierbij wordt een stukje weefsel weggenomen voor microscopisch onderzoek.

Differentiële diagnose

Bij het stellen van de diagnose van LVG, zullen andere (seksueel overdraagbare) aandoeningen uitgesloten moeten worden:

• dikkedarmontsteking (colitis);
• donovanosis, ook granuloma inguinale genoemd;
• een sjanker;
• herpes simplex;
• kattenkrabziekte;
• HSV-2; en
• syfilis.

Behandeling van lymphogranuloma venereum (LGV)

Het is van belang dat LGV tijdig wordt opgespoord en behandeld om gezondheidsschade te voorkomen. Bij een eenzijdige, pijnlijke lymfklierzwelling of genitale ulcera (zweren), moet er rekening worden gehouden dat er sprake kan zijn van LGV. De huisarts zal bij vermoeden van LGV gericht diagnostisch onderzoek inzetten. LGV wordt gewoonlijk gedurende drie weken behandeld met antibiotica. Nadien zal controle plaatsvinden om zich ervan te vergewissen dat de infectie over is. Het ontstekingproces kan nog maandenlang aanhouden, ondanks adequate antibiotische therapie.

Complicaties

Indien de infectie ernstig verlopen is, kunnen later problemen optreden die worden veroorzaakt door de ontstekingen en lymfklierzwellingen. Soms treden zelfs jaren later complicaties op. Vooral in en rond de anus kunnen chronische ontstekingen ontstaan, met eventueel abcessen en fistels. De daarbij behorende klachten zijn de volgende:

• pijn;
• koorts en koude rillingen;
• loze aandrang en kramp;
• jeuk rond de anus;
• pus uitvloed en/of bloederige diarree.

Mogelijke complicaties zijn:

• ontsteking van de hersenen (zeer zeldzaam)
• infecties in de gewrichten, ogen, hart of lever
• langdurige ontsteking en zwelling van de geslachtsorganen
• littekens en vernauwing van het rectum;
• lymfevaten kunnen beschadigd en verstopt raken.

Complicaties kunnen vele jaren na de eerste besmetting optreden.

Preventie

Seksuele onthouding is de enige absolute manier om infectie met seksueel overdraagbare aandoeningen te voorkomen. Veiliger seksueel gedrag - zoals het gebruiken van condooms en het vermijden van anale seks (anale geslachtsgemeenschap is in verband gebracht met een verhoogde kans op tal van bacteriële en parasitaire seksueel overdraagbare aandoeningen) - kan het risico aanzienlijk verminderen. Een duurzame monogame seksuele relatie met een persoon van wie aantoonbaar bekend is dat hij geen soa heeft, is aan te raden.

Lees verder

• Chlamydia: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose
• Proctitis/endeldarmontsteking: symptomen ontstoken endeldarm
• Anuskanker: knobbel of gezwel bij anus door anale kanker
• Genitale wratten: symptomen, oorzaken en behandeling
• Chlamydia: symptomen, incubatietijd, oorzaak en behandeling