Chlamydia: symptomen, incubatietijd, oorzaak en behandeling
In Nederland lopen jaarlijks ongeveer 60.000 mensen de seksueel overdraagbare aandoening chlamydia op. Mensen weten vaak niet dat ze de soa hebben omdat het vaak symptoomloos verloopt, maar besmetten er ondertussen wel anderen mee. Chlamydia is aan te tonen door een urineonderzoek of na een kweek van de baarmoedermond of de urinebuis. Behandeling is noodzakelijk; chlamydia gaat niet vanzelf over. Behandeling bestaat uit het voorschrijven van een antibioticum.- Wat is chlamydia?
- Chlamydia: de stille soa die zich niet laat zien, maar wel rondgaat
- Incubatietijd chlamydia
- Symptomen van chlamydia
- Vaak geen symptomen
- Symptomen van chlamydia bij vrouwen
- Symptomen van chlamydia bij mannen
- Chlamydia tijdens de zwangerschap
- Complicaties
- PID
- Syndroom van Fitz-Hugh-Curtis
- Reactieve artritis
- Diagnose en chlamydiatest
- Behandeling van chlamydia
- Prognose
- Voorkómen van chlamydia
Wat is chlamydia?
Chlamydia is de meest voorkomende seksueel overdraagbare aandoening in Westerse landen, vooral bij jonge vrouwen. De geslachtsziekte wordt veroorzaakt door de bacterie chlamydia trachomatis. De boosdoener nestelt zich in het slijmvlies van de penis, vagina of anus en veroorzaakt aldaar een ontsteking. Onbehandelde chlamydia kan bij vrouwen een eileiderontsteking veroorzaken.Chlamydia: de stille soa die zich niet laat zien, maar wel rondgaat
Grote mond? Nee. Grote verspreiding? Zeker weten.Chlamydia is zo’n soa waar bijna niemand het over wil hebben, maar waar bijna iedereen van gehoord heeft. Of het nu via een vriendin, een TikTok, een flyer bij de GGD of – laten we eerlijk zijn – door eigen ervaring is. En ja: het is één van de meest voorkomende seksueel overdraagbare infecties wereldwijd. In Nederland alleen al zijn er elk jaar meer dan 60.000 nieuwe gevallen, en dan rekenen we de stille dragers nog niet eens mee. Want guess what? Zo’n 70% van de vrouwen en 50% van de mannen merkt er niks van.
En dat maakt het tricky. Want je merkt het niet, maar je kunt het wel doorgeven. Aan je partner, en die weer aan de zijne – en zo hobbelt het verder.
15 tot 25: de sweet spot voor soa’s (helaas)
De meeste besmettingen gebeuren tussen de 15 en 25 jaar. Niet omdat die leeftijdsgroep onvoorzichtig of “slecht opgevoed” is – maar omdat dit gewoon de fase is waarin mensen hun seksualiteit ontdekken. De eerste vriendjes, vakantieliefdes, wat drank op een festival, een vergeten condoom... het hoort er allemaal een beetje bij.
En nee, het is echt niet alleen een “meisjesding”. Jongens lopen net zo veel risico, maar laten zich vaak minder testen. Daardoor lijken de cijfers iets schever dan ze zijn. Vrouwen pikken de infectie sneller op en hebben vaker last van complicaties – dus bij hen wordt chlamydia ook vaker gespot.
Lisa dacht aan een blaasontsteking. Het was iets anders.
Lisa (23) had al een tijdje last van een zeurderige buikpijn. Ze dacht aan haar blaas, misschien een lichte infectie. Toch maar even naar de huisarts. Wat bleek? Chlamydia. “Ik had het nooit gedacht,” zei ze. Ze had al een tijdje een relatie, dus ze voelde zich ook schuldig. Bleek dat ze het waarschijnlijk had opgelopen voordat haar huidige relatie begon. En zo had ze haar vriend zonder het te weten ook besmet. Oeps. Eén ongemakkelijke test, twee antibioticakuurtjes en een moeilijk gesprek later waren ze weer chlamydia-vrij – maar het vertrouwen had wel een knauw gekregen.
Nederland versus de eilanden: één land, twee verhalen
In de Randstad vliegen de cijfers omhoog, vooral in steden als Amsterdam, Rotterdam en Utrecht. Studenten, jonge werkenden, veel verkeer (en nee, dan gaat het niet over auto’s). In kleinere dorpen zijn de cijfers lager, al kan dat ook komen doordat er minder getest wordt.
In de Nederlandse Cariben – denk aan Curaçao, Bonaire, Aruba – ligt de situatie nóg gevoeliger. Daar komt chlamydia vaker voor, mede door beperkte toegang tot zorg, minder seksuele voorlichting, én culturele factoren. Het condoomgebruik ligt er lager en testen is niet altijd vanzelfsprekend. Vooral jonge vrouwen zijn daar kwetsbaar – en krijgen helaas vaak de schuld in de schoenen geschoven.
België en de rest van de wereld: het grote plaatje
België laat vergelijkbare trends zien, met een piek onder jongeren tot 25 jaar, vooral in Brussel en Antwerpen. Daar loopt het testbeleid iets achter op dat van Nederland, dus het echte aantal besmettingen ligt waarschijnlijk hoger dan wat er geregistreerd wordt.
Wereldwijd? In Afrika, Zuid-Azië en delen van Latijns-Amerika is chlamydia een serieus volksgezondheidsprobleem. In sommige regio’s is meer dan één op de vier jonge vrouwen besmet, zonder het te weten. De combinatie van weinig seksuele voorlichting, geen toegang tot gratis tests en culturele taboes maakt het daar extra lastig om de verspreiding te stoppen. En ondertussen veroorzaakt chlamydia daar op grote schaal onvruchtbaarheid.
Warm weer, slechte voeding en late nachten: de verborgen helpers
Chlamydia is geen virus dat door muggen wordt overgedragen, maar het heeft wél z’n favoriete omstandigheden. Warm, vochtig klimaat? Check. Verzwakt immuunsysteem door slechte voeding, stress of weinig slaap? Dubbel check. Denk aan tekorten in vitamine A, zink of selenium – dat maakt je slijmvliezen nét iets kwetsbaarder.
En dan leefstijl: wie regelmatig drinkt, drugs gebruikt, of seks heeft terwijl het hoofd eigenlijk niet helemaal helder is, loopt simpelweg meer risico. Niet omdat het “fout” is, maar omdat impulsiviteit nou eenmaal hand in hand gaat met vergeten condooms en last-minute beslissingen.
Waarom krijgt de één het wél, en de ander niet?
Er zijn mensen die meerdere keren onbeschermde seks hebben gehad zonder ooit iets op te lopen. En er zijn mensen die één keer pech hebben – en bam, chlamydia. Dat verschil zit deels in genetica. Bepaalde immuunreacties, zoals specifieke HLA-typen, maken sommige mensen vatbaarder. Ook de samenstelling van de vaginale flora speelt een rol: wie veel lactobacillen heeft (goede bacteriën), heeft wat extra natuurlijke bescherming.
Vrouwen van Afrikaanse en Zuid-Aziatische afkomst krijgen gemiddeld vaker ernstige klachten na een chlamydia-infectie. Of dat puur biologisch is of ook met zorgongelijkheid te maken heeft, blijft onderwerp van onderzoek. Waarschijnlijk een mix.
De schade van niets doen
Chlamydia is in de basis goed behandelbaar – één antibioticakuur en het is klaar. Maar: als je er te lang mee rondloopt, kan het eileiders beschadigen, buikvliesontsteking veroorzaken, of in het ergste geval leiden tot onvruchtbaarheid. Bij mannen kan het de bijballen aantasten – pijnlijk én vervelend.
Baby’s die via een besmet geboortekanaal ter wereld komen, kunnen ernstige oogontstekingen of longontsteking krijgen. Dat is geen bangmakerij – het gebeurt echt. Gelukkig kunnen artsen dit opsporen én voorkomen als een zwangere vrouw zich laat testen.
Oké, en nu?
Er is geen reden voor paniek – maar wél voor alertheid. Een test is zo gepiept, gratis bij de GGD of huisarts. En nee, je hoeft niet in paniek naar de teststraat na elk gezellig avondje. Maar bij wisselende partners, klachten of gewoon twijfels? Laat je checken. Een negatieve uitslag is óók opluchting. En positief? Dan is er gelukkig goede behandeling.
Chlamydia is geen teken van domheid, ontrouw of laksheid. Het is een menselijke aandoening in een wereld waar seks een normaal onderdeel is van wie we zijn. Wie open praat over soa’s is niet vies – maar juist verstandig, zorgzaam en volwassen.
Incubatietijd chlamydia
Chlamydia is zeer besmettelijk en de bacterie kan tijdens seksueel contact worden overgedragen. Na een tot drie weken kunnen de eerste verschijnselen optreden. De periode tussen besmetting en de eerste verschijnselen noemt men incubatietijd.Symptomen van chlamydia
Vaak geen symptomen
Chlamydia staat bekend als de 'stille' ziekte of soa, omdat het vaak symptoomloos verloopt waardoor iemand niet merkt dat hij besmet is. Ondertussen wordt deze soa doorgeven en kan hij op termijn de vruchtbaarheid van vrouwen aantasten. Geschat wordt dat ongeveer 70-75% van de vrouwen die besmet zijn met chlamydia geen symptomen hebben, Ook bij een aanzienlijk deel van de mannen hebben verloopt de ziekte symptoomloos. Klachten die men kan ervaren zijn:Symptomen van chlamydia bij vrouwen
Vrouwen kunnen de volgende symptomen krijgen:- Een toename van de vaginale afscheiding veroorzaakt als gevolg van een ontstoken baarmoederhals;
- De aandrang om vaker dan normaal te plassen;
- Pijn tijdens het plassen of een branderig gevoel tijdens het plassen;
- Pijn tijdens de geslachtsgemeenschap of bloedverlies na de seks;
- Pijn in de onderbuik;
- Lage rugpijn;
- Bloedverlies tussen twee menstruaties door;
- Onvruchtbaarheid.
Symptomen van chlamydia bij mannen
Mannen kunnen de volgende klachten ervaren:- witte, doorzichtige en waterige afscheiding uit de penis wat zichtbaar is op het ondergoed;
- Een branderig gevoel en/of pijn bij het plassen of poepen;
- Pijn en zwelling in de testikels.
Chlamydia tijdens de zwangerschap
Een met chlamydia geïnfecteerde vrouw kan tijdens de bevalling haar baby besmetten. Het blijkt dat ongeveer de helft tot driekwart van de zwangere vrouwen haar baby tijdens de bevalling besmet. De helft van de geïnfecteerde baby’s krijgt een ooginfectie en sommige baby's krijgen een luchtweginfectie. Baby’s met een chlamydia-ooginfectie genezen meestal na behandeling zonder restschade.Complicaties
De aanvankelijke schade die chlamydia veroorzaakt, blijft vaak onopgemerkt. Chlamydia-infecties kunnen echter leiden tot ernstige gezondheidsproblemen met gevolgen op zowel korte als lange termijn.PID
Bij vrouwen kan onbehandelde chlamydia zich verspreiden naar de baarmoeder of eileiders en pelvic inflammatory disease (PID) veroorzaken. Symptomatische PID komt voor bij ongeveer 10 tot 15 procent van de vrouwen met onbehandelde chlamydia. Chlamydia kan echter ook subklinische PID veroorzaken. Zowel acute als subklinische PID kan blijvende schade aan de eileiders, baarmoeder en het omliggende weefsel veroorzaken. De schade kan leiden tot chronische bekkenpijn, onvruchtbaarheid en mogelijk zelfs een buitenbaarmoederlijke zwangerschap.Syndroom van Fitz-Hugh-Curtis
Sommige patiënten met chlamydiale PID ontwikkelen het syndroom van Fitz-Hugh-Curtis, hetgeen zich onder meer kenmerkt door pijn in de rechterbovenkant van de buik. De oorzaak is een opstijgende infectie vanuit het bekken, vaak een eileiderontsteking. Door verspreiding van de infectie raken het leverkapsel en het diafragma (middenrif) ontstoken.Reactieve artritis
Reactieve artritis kan optreden bij mannen en vrouwen na symptomatische of asymptomatische chlamydia-infectie. Reactieve artritis is een gewrichtsontsteking die optreedt als reactie op een infectie elders in het lichaam.
Urineonderzoek / Bron: Istock.com/jacky9946Diagnose en chlamydiatest
Chlamydia is aan te tonen door een urineonderzoek of na een kweek van de baarmoedermond of de urinebuis. Het kan enkele dagen duren voordat de uitslag er is. Sinds 2011 is er een nieuwe test op de markt voor chlamydia. Deze test stelt sneller en eenvoudig vast aan welk soort chlamydia iemand precies lijdt. In tegenstelling tot vorige methodes toont deze test preciezer aan met welk subtype van de bacterie iemand is besmet. In totaal bestaan er 19 verschillende soorten van de chlamydia trachomatis. Vooral homoseksuele mannen hebben hebben baat bij deze nieuwe test, aangezien zij vaak een subtype onder de leden hebben die langer dan gebruikelijk met antibiotica moet worden behandeld.Iemand kan op drie manieren testen of hij chlamydia heeft opgelopen:
- Thuistest. Er bestaan betrouwbare chlamydia thuistesten van diverse merken. Men kan deze bij een drogisterij of apotheek aanschaffen. De Chlamydia thuistest geeft de uitslag al binnen een half uur, maar is alleen geschikt voor vrouwen. Het is niet geschikt voor mannen en het is ook niet geschikt voor zwangere vrouwen.
- GGD. Iemand kan zich anoniem laten testen op soa's bij de GGD.
- Huisarts. Bij vermoeden van een soa kan iemand zich laten testen bij de huisarts.
N.B.: De NOS berichtte op 2 maart 2012 dat de chlamydia-sneltest die men thuis kan doen, niet goed werkt. Dat zegt de GGD Amsterdam na onderzoek met het AMC, het VU medisch centrum en Surinaamse onderzoekers.¹ Bij het onderzoek werden ruim 900 vrouwen in Suriname getest en in maar liefst meer dan de helft van de gevallen was de uitslag niet juist. De thuistest gaf in een aantal gevallen als uitslag dat de betreffende vrouw soa-vrij was, maar uit een monster van het ziekenhuis bleek echter dat ze wel besmet was. Vanwege de onbetrouwbaarheid voldoen thuistesten volgens de onderzoekers niet aan de criteria van de Wereldgezondheidsorganisatie. Het is daarom aan te raden om bij vermoeden van chlamydia of een andere soa, een 'reguliere' soa-test af te halen bij de huisarts of de GGD. Ook anno 2025 geldt nog steeds dat soa-zelftesten die je zelf doet en waarop je zelf de uitslag direct ziet, niet betrouwbaar zijn.
Behandeling van chlamydia
De behandeling bestaat uit een antibioticakuur. Het blijkt dat tot ongeveer een week na de behandeling de ziekte mogelijk nog besmettelijk is. Het is vanwege het besmettingsgevaar belangrijk om in die periode seksueel contact te vermijden in ieder geval een condoom te gebruiken. Daarnaast is het van belang dat de patiënt (vroegere) partner(s) tot in ieder geval een halfjaar terug laat weten dat hij chlamydia heeft. De partners kunnen zich vervolgens laten testen op chlamydia, ook als ze geen klachten hebben aangezien chlamydia immers vaak symptoomloos verloopt.Prognose
Een chlamydia-infecties kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen met gevolgen op zowel korte als lange termijn. Bij vrouwen kan onbehandelde chlamydia zich verspreiden naar de baarmoeder of eileiders en pelvic inflammatory disease (PID) veroorzaken. PID is een infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen. Symptomatische PID komt voor bij ongeveer 10 tot 15 procent van de vrouwen met onbehandelde chlamydia.Voorkómen van chlamydia
Seksuele onthouding is de enige absoluut veilige manier om een infectie met chlamydia te voorkomen. Veiliger seksueel gedrag — zoals het gebruiken van condooms en het vermijden van anale seks — kan het risico aanzienlijk verminderen. Een duurzame monogame seksuele relatie met een persoon van wie aantoonbaar bekend is dat hij geen seksueel overdraagbare aandoening onder de leden heeft, is aan te raden.Noot
[OLIST]http://nos.nl/artikel/347260-thuistest-chlamydia-werkt-niet.html[/OLIST]
