Donovanosis: Geslachtsziekte met zweren in genitale gebied

Donovanosis is een geslachtsziekte, veroorzaakt door een bacteriële infectie. Meestal heeft de seksueel overdraagbare aandoening betrekking op de huid en slijmvliezen in het genitale gebied. De patiënt kampt met bulten en zweren die langzaam het genitale weefsel beschadigen. Dankzij een langdurige antibioticakuur herstellen de meeste patiënten snel, al zijn controlebezoeken nog nodig omdat de ziekte soms na lange tijd terug opflakkert. Daarnaast zorgt onbehandelde donovanosis voor enkele vervelende complicaties.

• Synoniem donovanosis
• Epidemiologie geslachtsziekte
• Oorzaken: Overdracht van bacterie gebeurt via seks
• Risicofactoren
• Symptomen: Zweren in genitale gebied
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniem donovanosis

Donovanosis is eveneens gekend als “venerisch granuloom”.

Epidemiologie geslachtsziekte

Deze seksueel overdraagbare aandoening (SOA) komt vooral voor in tropische en subtropische gebieden, zoals in West-Nieuw-Guinea, het Caribisch gebied, Zuid-India, Zuid-Afrika, Zuidoost-Azië, Australië en Brazilië. Mannen zijn dubbel zo vaak als vrouwen aangetast volgens de University of Maryland, terwijl Emedicine beweert dat mannen en vrouwen in gelijke aantallen zijn getroffen. In westerse landen komt de aandoening haast enkel voor bij patiënten die gereisd zijn naar plaatsen waar de ziekte optreedt. De meeste infecties komen voor bij patiënten tussen de twintig tot veertig jaar. De incidentie is tot slot hoger bij patiënten met een zwarte huidskleur dan bij patiënten met een blanke huidskleur.

Oorzaken: Overdracht van bacterie gebeurt via seks

Donovanosis (granuloma inguinale) is het gevolg van een infectie door de gramnegatieve bacterie Klebsiella granulomatis, voorheen bekend als Calymmatobacterium granulomatis. De infectie verspreidt zich meestal door vaginale of anale gemeenschap. In zeer zeldzame gevallen gebeurt de overdracht tijdens orale seks. Normaal gezien is herhaalde blootstelling aan de bacterie nodig opdat de ziekte tot uiting komt.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren voor donovanosis zijn:

• Onbeschermde seksuele contacten met meerdere partners
• Reizen naar tropische of subtropische gebieden waar de ziekte endemisch is
• Een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door hiv-infectie

Symptomen: Zweren in genitale gebied

De incubatietijd bedraagt één tot twaalf weken. Dit houdt in dat de symptomen pas tot uiting komen na één tot twaalf weken nadat de patiënt in contact is gekomen met de bacteriën. Ongeveer de helft van de geïnfecteerde mannen en vrouwen hebben zweren in het anale gebied, maar deze zijn soms ook te vinden rond de mond, de lippen, de keel of het gezicht. Ook dieper in het lichaam komen dergelijke zweertjes voor, zoals de lever, het skelet of de borstkas. Voorts ontstaan op de genitaliën of rond de anus kleine, vleeskleurige bulten. Ook ontwikkelt de patiënt pijnloze verheven vleeskleurige fluweelachtige knobbeltjes (granulatieweefsel) op het genitale gebied, wat gemakkelijk kan bloeden. De ziekte verspreidt zich langzaam, waarbij de huid afslijt en het genitale weefsel vernietigd wordt. De weefselschade breidt zich mogelijk uit naar de lies. De geslachtsdelen en de huid daarrond verliezen zelfs stilaan de huidskleur.

Alarmsymptomen

De alarmsymptomen van donovanosis zijn:

• Snelle toename van het aantal zweren of bulten in het genitale gebied
• Bloeding uit de zweren
• Pijn of ongemak in het aangetaste gebied
• Zweren die niet genezen met standaardbehandelingen

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek

De arts neemt een weefselmonster (biopt) dat hij microscopisch laat onderzoeken voor het stellen van de diagnose. Enkel wanneer de arts vermoedt dat ook de botten betrokken zijn bij de ziekte, zijn radiografische onderzoeken nodig.

Differentiële diagnose

In de vroege stadia is het moeilijk om donovanosis te onderscheiden van een weke sjanker (bacteriële infectie met genitale zweren). Een sjanker is ook een zweer die voorkomt bij een geslachtsziekte. In de latere stadia heeft donovanosis de uiterlijke kenmerken van de geavanceerde genitale kankers lymphogranuloma venereum (zwelling van de lymfeklieren en genitaliën) en amoebiasis. Donovanosis verwart de arts soms ook nog met deze aandoeningen, omdat ze een sterk gelijkende symptomenreeks vertonen:

• cervixcarcinoom (baarmoederhalskanker: abnormale vaginale bloedingen en een vaginale afscheiding)
• chancroïd (weke sjanker)
• cutane tuberculose
• een mycobacteriële infectie
• eierstokkanker
• genitale herpes (zweren op de genitaliën door het herpesvirus)
• lymphogranuloma venereum
• syfilis

Behandeling

Antibiotica zijn geschikte medicijnen voor de behandeling van donovanosis. De patiënt herstelt meestal wel van de aandoening, maar dit vraagt wel een langdurige antibioticabehandeling van drie weken of langer. Een controleonderzoek is belangrijk omdat de ziekte soms weer opflakkert nadat de patiënt genezen lijkt te zijn. Een terugval gebeurt veelal na zes tot achttien maanden nadat de vorige behandeling beëindigd was. Daarnaast krijgt de patiënt die positief is getest op donovanosis, een screening op de aanwezigheid van een hiv-infectie.

Prognose

Een snelle behandeling van deze ziekte vermindert de kans op weefselbeschadiging of littekens. Wanneer de ziekte onbehandeld blijft, leidt dit tot beschadiging van het genitale weefsel.

Complicaties

Gezondheidsproblemen die mogelijk voortvloeien uit deze seksueel overdraagbare aandoening zijn onder andere:

• Een permanente genitale zwelling als gevolg van littekenvorming
• Schade en littekens aan de genitaliën
• Verlies van huidskleur in het genitale gebied

Preventie

De preventie van donovanosis omvat:

• Het gebruik van barrièremethoden zoals condooms tijdens seksuele contacten
• Regelmatige screenings en medische controles voor mensen met risicofactoren
• Educatie en bewustwording over de ziekte en risicofactoren in gebieden waar de ziekte voorkomt