Bruine afscheiding: oorzaken van bruine vaginale afscheiding

Bruine afscheiding komt relatief vaak voor. Er zijn meerdere oorzaken van (rood-)bruine afscheiding, slijmverlies of vocht uit de vagina, met bijkomende symptomen en klachten. Bruine vaginale afscheiding duidt vaak op een natuurlijk proces in het vrouwelijk lichaam. Bruine of lichtbruine vaginale afscheiding wordt veroorzaakt doordat er een kleine hoeveelheid bloed met je afscheiding meekomt. Bruine afscheiding kan soms voorkomen aan het begin van je ongesteldheid, maar ook aan het einde van je ongesteldheid is het bloed meer gemengd met slijmvlies en je normale afscheiding. Ook dan kleurt je menstruatie vaak wat donkerder. Bruine afscheiding is in veel gevallen een normaal verschijnsel, maart soms kan er een andere oorzaak aan ten grondslag liggen, zoals het gebruik van de pil, een infectie of een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Als je afscheiding stinkt of het gaat gepaard met jeuk, roodheid of andere klachten zoals buikpijn, dan moet je contact opnemen met je huisarts.

• Vaginale afscheiding
• Normale vaginale afscheiding
• Hormoonschommelingen
• Symptomen bruine vaginale afscheiding
• Hoe ziet bruine afscheiding eruit?
• Oorzaken van (licht) bruine afscheiding
• Menstruatie of ongesteldheid
• Zwangerschap
• Perimenopauze
• Implantatiebloeding of innestelingsbloeding
• Atrofische vaginitis, vaginale atrofie of urogenitale atrofie
• Baarmoederpoliepen
• Soa's
• Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS)
• Contactbloeding
• Vreemd lichaam (voorwerp)
• Na een uitstrijkje
• Het gebruik van de pil
• Ectopische zwangerschap
• Bruine afscheiding door pilgebruik
• 'Oud bloed'
• Baarmoederslijmvlies en pilgebruik
• Bruine afscheiding voorkomen tijdens het gebruik van de anticonceptiepil
• Oorzaken van donkerbruine afscheiding
• Zwangerschap
• Ovulatie of eisprong
• Overgang
• Asherman syndroom
• Pelvic Inflammatory Disease
• Baarmoederhalskanker
• Wanneer medische hulp inschakelen?
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van bruine afscheiding
• Zelfzorgmaatregelen vaginale afscheiding
• Prognose
• Preventie van bruine afscheiding

Vaginale afscheiding

Normale vaginale afscheiding

Vaginale afscheiding is een onschadelijk en natuurlijk verschijnsel voor het vrouwelijke lichaam. De wand van de vagina en de baarmoederhals maken vocht en slijm en het overtollige slijm en vocht dat wordt geproduceerd door de vaginale wand en baarmoederhals kom naar buiten. Vaginale afscheiding is de manier van het lichaam om het vaginale gebied te reinigen en het vaginale milieu gezond te houden. Met de vaginale afscheiding worden dode huidcellen en bacteriën uit het vaginale gebied verwijderd. De binnenkant van de vagina reinigt zichzelf. Deze zelfreinigende methode voorkomt infecties. Normale vaginale afscheiding is vloeibaar, doorzichtig en witachtig. Als het is opgedroogd, wordt het een beetje geel. Het kan wat zuur ruiken, maar veelal is het reukloos.

Hormoonschommelingen

De schommelingen in de hormonen (oestrogeen en progesteron), is grotendeels verantwoordelijk voor veranderingen op zowel mentaal als fysiek gebied tijdens de verschillende fasen van de menstruatiecyclus. Het is gebruikelijk dat de kleur, textuur, en de hoeveelheid vaginale afscheiding varieert, afhankelijk van het stadium van de cyclus. Je kunt bijvoorbeeld tijdens de ovulatiefase een toename in de afscheiding bemerken. Daarnaast wordt tijdens de eisprong het slijmvlies van de baarmoedermond dunner en daardoor verandert de afscheiding ook: het wordt dunner en meer plakkerig.

Symptomen bruine vaginale afscheiding

Bruine vaginale afscheiding kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• buikpijn
• vaginale pijn
• een stinkende geur
• een stinkende vagina
• koorts
• vaginale jeuk
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• plasproblemen zoals vaak plassen (pollakisurie) en veel plassen (polyurie)
• vaginale krampen
• vermoeidheid

Raadpleeg tijdig je huisarts, zeker als bruine afscheiding gepaard gaat met andere klachten.

Hoe ziet bruine afscheiding eruit?

Net zoals er verschillende kleuren en soorten vaginale afscheiding zijn, zijn er ook verschillende soorten bruine afscheiding. Bruine afscheiding ziet er vaak uit als dik bruin slijm. Maar de kleur van de bruine afscheiding kan variëren van lichtbruin tot donkerbruin, met allerlei kleurschakering zoals roodbruin, etc.

Meestal raken vrouwen in paniek als ze bruine afscheiding opmerken na onbeschermde geslachtsgemeenschap. Ze denken dan dat ze zwanger zijn. En hoewel het een van de symptomen van zwangerschap is, betekent het niet per se dat je zwanger bent.

Dit zijn de soorten bruine afscheiding:

• bruine stinkende afscheiding
• rozig bruin of meer roodbruin slijmverlies
• donkerbruine afscheiding of bloedverlies
• lichtbruine afscheiding
• bruine vezelachtige afscheiding
• dikke bruine afscheiding
• bruine afscheiding die geleiachtig is
• bruine kleverige afscheiding

Oorzaken van (licht) bruine afscheiding

Wat zijn de mogelijke oorzaken van een lichtbruine vaginale afscheiding? Er zijn een paar redenen waarom vaginale afscheiding van een vrouw lichtbruin van kleur kan zijn. De drie meest voorkomende oorzaken zijn menstruatie, zwangerschap en de perimenopauze, de periode die vooraf gaat aan de menopauze en meestal een paar jaar duurt.

Menstruatie of ongesteldheid

Menstruatiebloed is niet altijd rood van kleur. Tijdens de ongesteldheid verandert het menstruatiebloed van kleur, waarbij op de dagen dat je het meeste bloed verliest deze vaak roder van kleur zal zijn. Aan het begin evenals aan het einde van je ongesteldheid is het bloed meer gemengd met slijmvlies en je normale afscheiding, waardoor je een meer bruine afscheiding ziet. Daarnaast is het zo dat afscheiding donkerder kleurt als het een tijdje in contact is geweest met de buitenlucht, bijvoorbeeld als je je ondergoed of inlegkruisje niet tijdig hebt verschoond. Voorts begint de eerste keer ongesteldheid vaak met lichte spotting of doorbraakbloeding, waarbij er vaak een beetje bruine afscheiding in je onderbroek te zien is.

Zwangerschap

Een roze tot bruin gekleurde afscheiding is een vroeg teken van de zwangerschap.

Perimenopauze

Perimenopauze kan een lichtbruine afscheiding, roze, of een gele afscheiding veroorzaken.

Implantatiebloeding of innestelingsbloeding

Dit is een vroeg teken van zwangerschap. De afscheiding kan lichtbruin, roze of rood zijn. Dit soort afscheiding is normaal en gebeurt meestal 10 -14 dagen na de bevruchting. De afscheiding wordt veroorzaakt doordat de bevruchte eicel zich innestelt in de baarmoeder.

Atrofische vaginitis, vaginale atrofie of urogenitale atrofie

Dit duidt op een ontsteking van de vagina door het slinken en dunner worden van de vaginawand en het droger worden van de vagina, veroorzaakt door de afwezigheid van het hormoon oestrogeen. Atrofische vaginitis kan een witte of lichtbruine afscheiding, pijn of jeuk in het vaginale gebied veroorzaken. Een vrouw kan ook last hebben van pijnlijke geslachtsgemeenschap, een branderig gevoel en, droogheid. Ook kunnen er lichte bloedingen na het vrijen optreden en kunnen er scheurtjes en kloofjes in de vaginawand ontstaan.

Baarmoederpoliepen

Baarmoederpoliepen kunnen tussen de menstruaties door een waterige, bloederige afscheiding uit de vagina geven.

Soa's

Een lichtbruine afscheiding kan een vroeg symptoom zijn van een seksueel overdraagbare aandoening (soa) zijn. De meest voorkomende soa's, die afscheiding veroorzaken zijn chlamydia, trichomoniasis, gonorroe, en genitale wratten.

Polycysteus ovariumsyndroom (PCOS)

Het polycysteus ovariumsyndroom (PCOS) is een aandoening waarbij een hormonale disbalans optreedt. Het meest voorkomende symptoom van PCOS is onregelmatige menstruatie of afwezige maandstonden, ofschoon het ook kan leiden tot bruine doorbraakbloedingen, overmatige haargroei op het gezicht of het lichaam, acne of een vette huid, moeite om zwanger te raken, plekken met een donkere, verkleurde en gewichtstoename (dikker worden).

Contactbloeding

Je kunt ook een beetje bloeden door contactbloeding, doordat er ergens een bloedvaatje is geknapt tijdens het vrijen, door een wondje in de vagina of een afwijking aan de baarmoedermond, bijvoorbeeld een slijmvliesbobbeltje (poliep). Bloedverlies na het vrijen kan ook komen door een ontsteking van de baarmoedermond, bijvoorbeeld door chlamydia, of door afwijkende cellen die kunnen wijzen op een voorstadium van baarmoederhalskanker wijzen.

Vreemd lichaam (voorwerp)

Een slecht ruikende, bruine afscheiding kan ook verschijnen wanneer per ongeluk een vreemd voorwerp in de vagina achterblijft. Dit gebeurt bijvoorbeeld door achterblijvende tampons, condooms, anticonceptieringen enzovoort. Vrouwen die een bruine afscheiding en vaginale geurtjes opmerken, raadplegen bij voorkeur hun huisarts.

Na een uitstrijkje

Na afloop van een inwendig onderzoek ten behoeve van bijvoorbeeld een uitstrijkje, kun je iets meer last hebben van afscheiding en soms ook wat bloedverlies. De arts geeft je om die reden direct na het onderzoek mogelijk een inlegkruisje

Het gebruik van de pil

Een beetje bruine afscheiding tijdens pilgebruik komt geregeld voor (zie onder).

Ectopische zwangerschap

Bruine afscheiding kan ook een teken zijn van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, waarbij de bevruchte eicel zich buiten de baarmoeder innestelt. Dit kan leiden tot ernstige complicaties zoals een gescheurde eileider en levensbedreigende inwendige bloedingen.

Bruine afscheiding bij een ectopische zwangerschap kan variëren van lichtbruin tot donkerbruin. Dit hangt af van de hoeveelheid bloed die met de afscheiding is vermengd en hoe oud dat bloed is. Vaak kan het donkerder van kleur zijn, wat erop duidt dat het bloed al wat langer in het lichaam aanwezig is voordat het naar buiten komt. Het is belangrijk om bij bruine afscheiding, vooral in combinatie met pijn of andere symptomen van een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, snel medische hulp in te schakelen.

Oorzaken van donkerbruine afscheiding

Er zijn een aantal veelvoorkomende oorzaken dat een vrouw een donkerbruine vaginale afscheiding kan hebben. Meestal is het niet ernstig, maar er zijn een paar oorzaken waarbij het belangrijk is een afspraak met je huisarts te maken als het gepaard gaat met andere symptomen die kunnen wijzen op een ernstige onderliggende aandoening.

Zwangerschap

Een donkerbruine afscheiding is meestal implantatie bloeden. De kleur kan variëren van roze, rood tot licht of donkerbruin. Tijdens de innesteling van de bevruchte eicel worden de bloedvaatjes die door de baarmoederwand lopen licht beschadigd, hetgeen wat bloedverlies tot gevolg kan hebben. Meestal merkbaar als roze afscheiding op, rood bloedverlies of een licht- tot donkerbruine afscheiding. Deze bruine afscheiding vindt vaak één tot twee dagen na de innesteling plaats en het heeft deze kleur omdat het gaat om oud bloed. Sommige vrouwen zien deze afscheiding aan voor een menstruatie.

Ovulatie of eisprong

Veertien dagen voordat je ongesteld moet worden, vindt de eisprong plaats. Dit kan gepaard gaan met ovulatiebloeding: rood bloedverlies of een bruinkleurige afscheiding op ongeveer de veertiende dag na de eerste dag van de laatste menstruatie.

Overgang

De hormoonproductie wordt onregelmatiger naarmate de overgang nadert. Er wordt daardoor soms veel baarmoederslijmvlies opgebouwd en afgestoten, hetgeen een sterke bloeding geeft.

Asherman syndroom

Bij het syndroom van Asherman zitten de voor- en achterwand van de baarmoeder aan elkaar vast als gevolg van verklevingen, hetgeen kan resulteren in klachten als bruine afscheiding, pijn in de onderbuik en menstruatiestoornissen.

Pelvic Inflammatory Disease

Pelvic inflammatory disease (PID) duidt op een ontsteking in het kleine bekken ten gevolge van verspreiding van micro-organismen vanuit de vagina en de baarmoederhals naar het baarmoederslijmvlies, de eileiders en aangrenzende structuren. In 60% van de gevallen is er een soa in het spel. PID veroorzaakt in de regel cyclische symptomen, aan het einde van de menstruatie of enkele dagen daarna. De eerste symptomen bestaan vaak uit verhoging, lichte tot matige buikpijn, onregelmatig vaginaal bloedverlies en een vies ruikende vaginale afscheiding. Naarmate de infectie zich verspreidt, wordt de pijn in de onderbuik heviger. Dit kan gepaard gaan met misselijkheid en braken. Onbehandeld kan het leiden tot onvruchtbaarheid.

Baarmoederhalskanker

Baarmoederhalskanker is veruit de meest ernstige ziekte die wordt geassocieerd met een donkerbruine afscheiding (of bleke, waterige, roze, bruine, bloederige of stinkende afscheiding). Baarmoederhalskanker wordt verspreid door het HPV-virus (humaan papillomavirus). Andere symptomen van baarmoederhalskanker kan zijn verlies van eetlust, gewichtsverlies, pijn in de benen, pijn in het bekken (bekkenpijn), en vermoeidheid.

Wanneer je last hebt van andere symptomen of wanneer de vaginale afscheiding langer duurt dan een paar dagen, is het verstandig om je huisarts te raadplegen.

Wanneer medische hulp inschakelen?

Als je ongewone afscheiding hebt naast bepaalde andere symptomen, raadpleeg dan zo snel mogelijk je huisarts. De symptomen om bedacht op te zijn, zijn onder meer:

• koorts
• pijn in de buik
• onverklaard gewichtsverlies
• vermoeidheid
• vaker plassen of veel plassen

Als je je zorgen maakt of je (bruine) afscheiding normaal is, maak dan een afspraak om met je huisarts om dit te bespreken.

Onderzoek en diagnose

Wanneer je je huisarts ziet in verband met abnormale vaginale afscheiding, krijg je een lichamelijk onderzoek, inclusief een bekkenonderzoek. Dat is geen prettig onderzoek, want je ligt met je benen wijd bij een arts, maar het doet geen pijn. De arts zal je ook verschillende vragen stellen over je symptomen, je menstruatiecyclus en je seksuele activiteiten. In veel gevallen kan een infectie worden gedetecteerd door het onderzoek.

Soms is aanvullend onderzoek nodig. Middels een uitstrijkje kan de arts voorstadia van baarmoederhalskanker opsporen. Je afscheiding kan ook onder een microscoop worden onderzocht om een ​​infectieus agens aan te wijzen. Er kan een een bloedonderzoek, urinetest of een uitstrijkje worden gedaan bij vermoeden van een soa. Zodra de oorzaak bekend is, kan de arts een behandeling instellen.

Behandeling van bruine afscheiding

De behandeling van bruine afscheiding hangt af van de onderliggende oorzaak. Hieronder staan enkele mogelijke behandelopties:

• Natuurlijke oorzaken: Bruine afscheiding aan het begin of einde van de menstruatiecyclus, of door hormonale schommelingen, vereist meestal geen behandeling. Dit is een normaal verschijnsel en gaat vaak vanzelf over.
• Hormonale onbalans: Als de bruine afscheiding wordt veroorzaakt door hormonale veranderingen, zoals door anticonceptiegebruik of de overgang, kan je arts de dosering van je anticonceptie aanpassen of alternatieve vormen van anticonceptie voorstellen. Bij overgangsgerelateerde klachten kan hormonale therapie helpen.
• Infecties: Als de bruine afscheiding het gevolg is van een infectie, zoals bacteriële vaginose, schimmelinfecties of een soa, wordt meestal medicatie voorgeschreven. Dit kan antibiotica zijn voor bacteriële infecties of antischimmelmiddelen voor schimmelinfecties.
• Pelvic Inflammatory Disease (PID): Bij een ernstige infectie zoals PID is een agressieve behandeling nodig, vaak met een combinatie van antibiotica om verdere schade te voorkomen.
• Buitenbaarmoederlijke zwangerschap: Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap vereist onmiddellijke medische behandeling. Dit kan een chirurgische ingreep zijn om de eileider te herstellen of, in sommige gevallen, het gebruik van medicijnen om de zwangerschap af te breken en complicaties te voorkomen.
• Baarmoederhalskanker: Als de oorzaak van bruine afscheiding een meer ernstige aandoening zoals baarmoederhalskanker is, zal de behandeling variëren van operaties tot chemotherapie of radiotherapie, afhankelijk van het stadium van de ziekte.
• Behandeling van poliepen of vleesbomen: Als poliepen of vleesbomen de oorzaak zijn van bruine afscheiding, kan een chirurgische verwijdering nodig zijn. Dit wordt vaak gedaan met een eenvoudige ingreep, afhankelijk van de grootte en locatie van de poliep of vleesboom.

Zelfzorgmaatregelen vaginale afscheiding

Voorkom infecties, betracht goede hygiëne en draag ademend katoenen (of linnen) ondergoed. Gebruik geen vaginale douches, omdat ze de afscheiding erger kunnen maken door nuttige bacteriën te verwijderen. Betracht ook veilige seks en bescherm jezelf tegen soa's. Om de kans op schimmelinfecties als gevolg van antibiotica te verminderen, eet yoghurt met levende en actieve culturen.

Prognose

De prognose van bruine afscheiding hangt grotendeels af van de onderliggende oorzaak. In de meeste gevallen is bruine afscheiding een onschuldig en tijdelijk verschijnsel, bijvoorbeeld aan het begin of einde van de menstruatie of door hormonale schommelingen. Dit type afscheiding verdwijnt meestal vanzelf en heeft geen blijvende gevolgen.

Als de bruine afscheiding wordt veroorzaakt door een infectie, is de prognose doorgaans goed wanneer deze tijdig wordt behandeld met de juiste medicatie, zoals antibiotica of antischimmelmiddelen. Na behandeling verdwijnen de symptomen meestal binnen enkele dagen tot weken.

Bij meer ernstige oorzaken, zoals een buitenbaarmoederlijke zwangerschap, pelvic inflammatory disease (PID), of baarmoederhalskanker, kan de prognose afhankelijk zijn van de snelheid van diagnose en behandeling. Vroege detectie en behandeling van deze aandoeningen verbeteren de kans op herstel aanzienlijk en verminderen het risico op complicaties.

Over het algemeen is de prognose voor bruine afscheiding gunstig, zolang de oorzaak correct wordt geïdentificeerd en behandeld. Het is belangrijk om bij aanhoudende of verontrustende symptomen tijdig een arts te raadplegen.

Preventie van bruine afscheiding

Bruine afscheiding is vaak een normaal en onschuldig verschijnsel. Er echter enkele stappen die je kunt nemen om bepaalde oorzaken ervan te voorkomen:

• Gebruik veilige en consistente anticonceptie: Volg de instructies van je arts bij het gebruik van hormonale anticonceptie om hormonale schommelingen en onregelmatige afscheiding te minimaliseren.
• Praktiseer veilige seks: Bescherm jezelf tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) door het gebruik van condooms en andere beschermingsmiddelen.
• Vermijd overmatig gebruik van vaginale douches en producten: Gebruik geen agressieve reinigingsmiddelen, geparfumeerde producten of vaginale douches, omdat deze de balans van bacteriën kunnen verstoren en infecties kunnen veroorzaken.
• Blijf gehydrateerd en houd een gezonde levensstijl aan: Een goede hydratatie en een evenwichtige voeding helpen je algehele gezondheid te bevorderen, wat ook bijdraagt aan een gezonde hormonale balans.
• Ga regelmatig voor medische controles: Bezoek regelmatig je huisarts of gynaecoloog voor routineonderzoeken, vooral als je veranderingen in je vaginale afscheiding of andere symptomen opmerkt.
• Behandel infecties snel: Als je merkt dat je afscheiding ongewoon is, zoals stinkt, gepaard gaat met jeuk of pijn, zoek dan snel medische hulp om mogelijke infecties te voorkomen of tijdig te behandelen.

Lees verder

• Vaginale afscheiding: geur en kleur (geel, bruin of groen)
• Roze vaginale afscheiding: rozig bloedverlies uit vagina
• Gele afscheiding: oorzaken gele vaginale afscheiding
• Groene afscheiding: oorzaken groene vaginale afscheiding
• Zwarte afscheiding: oorzaken, behandeling en preventie