Zwarte afscheiding: oorzaken, behandeling en preventie

Zwarte afscheiding kan voor onrust zorgen. Iedere vrouw heeft vaginale afscheiding, dat is volkomen normaal en natuurlijk. Vaginale afscheiding is een normaal reinigingsproces voor het vrouwelijke lichaam. De vaginale secretie transporteert bloed, schadelijke bacteriën, sperma en dode cellen uit het lichaam. Er zijn echter vormen van afscheiding die als zorgwekkend worden beschouwd. Dit omvat donkergekleurde of zwarte afscheiding. Het kan tijdens de gehele menstruatiecyclus optreden, maar je ziet het meestal rond het tijdstip van je normale menstruatie. Het verschijnt ook na een curettage (een kleine gynaecologische ingreep) of tijdens de zwangerschap. Voor de meeste vrouwen is de zwarte afscheiding onschadelijk. Soms kunnen er echter ernstige ziekten achter schuilgaan, zoals baarmoederhalskanker.

• Zwarte afscheiding
• Oorzaken van zwarte afscheiding
• Mogelijke oorzaken
• Corpus luteum-insufficiëntie (CLI)
• Begin of einde van je menstruatie
• Vergeten object in de vagina
• Hormonale anticonceptie
• Bekkenontsteking (PID) of andere infectie
• Innestelingsbloed
• Vaginakanker of baarmoederhalskanker
• Kraamvloed of lochia
• Bloedverlies na miskraam
• Hematocolpos (een bloedophoping in de vagina)
• Andere oorzaken
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Behandeling van zwarte afscheiding
• Preventie

Zwarte afscheiding

Zwarte vaginale afscheiding ziet er misschien alarmerend uit, maar het is lang niet altijd reden tot bezorgdheid. Je kunt deze kleur tijdens je gehele menstruatiecyclus zien, maar het komt het meest voor rond de tijd dat je menstrueert. Wanneer bloed er langere tijd over doet om de baarmoeder te verlaten, oxideert het. Het gevolg is dat de vaginale afscheiding bruin tot donkerbruin of zwart van kleur lijkt. Er zijn ook enkele gevallen waarin zwarte afscheiding een reden is om een afspraak te maken met je huisarts.

Oorzaken van zwarte afscheiding

Mogelijke oorzaken

Mogelijke oorzaken van zwarte afscheiding zijn onder meer:

• vergeten object in de vagina, zoals een tampon
• vaginitis
• bekkenontsteking (PID) of andere infectie
• eierstokcyste
• chlamydia
• schwallartiges (CLI)
• premenstrueel syndroom
• vleesboom of myoom
• vaginale schimmelinfectie
• hormonale schommelingen
• baarmoederhalskanker

Corpus luteum-insufficiëntie (CLI)

De oorzaken van zwarte afscheiding vlak na of vóór de menstruatie variëren. In de meeste gevallen zijn postmenstruele of premenstruele bloedingen volledig onschadelijk. De oorzaak is meestal een zwakte van het gele lichaam, wat wordt aangeduid als corpus luteum-insufficiëntie (CLI). Het gele lichaam produceert dan te weinig progesteron, wat de menstruatiecyclus verkort.

Begin of einde van je menstruatie

Je menstruatie kan langzamer zijn aan het begin en einde van je menstruatie. Als gevolg hiervan kan het langer duren voordat het bloed in de baarmoeder je lichaam verlaat en daarom zal het van een rode kleur veranderen in een donkerbruine of zwarte kleur. Als je vóór je menstruatie zwarte vlekken ziet, kan er ook bloed zijn overgebleven van je laatste menstruatie. In deze gevallen reinigt je vagina zichzelf gewoon.

Vergeten object in de vagina

Zwarte afscheiding kan een teken zijn dat er een vreemd voorwerp in je vagina zit. Dit kan gebeuren als je per ongeluk een tweede tampon aanbrengt of de tampon aan het einde van je menstruatie vergeet eruit te halen. Andere veel voorkomende objecten die in de vagina kunnen zijn achtergebleven, zijn condooms en seksspeeltjes. Na verloop van tijd irriteert het object de wand van de vagina en kan het een infectie veroorzaken. Dit kan gepaard gaan met de volgende symptomen:

• stinkende afscheiding
• jeuk of ongemak in en rond de vagina
• zwelling of uitslag rond de geslachtsorganen
• moeite met plassen
• koorts

In zeldzame gevallen kan het toxischeshocksyndroom optreden. Dit is een zeldzame maar ernstige aandoening, veroorzaakt door een bacterie.

Hormonale anticonceptie

Bovendien kunnen de symptomen worden veroorzaakt door een hormoonbehandeling. Vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken, hebben meer kans op een bruinachtige afscheiding. Het hormonale evenwicht is tijdelijk uit balans, waardoor spotting en zwarte afscheiding ontstaat. Die situatie is vergelijkbaar na het bevallen of tijdens het geven van borstvoeding.

Bekkenontsteking (PID) of andere infectie

Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), zoals gonorroe of chlamydia, kunnen bloedingen en ongebruikelijke vaginale afscheiding veroorzaken. Zwarte afscheiding kan betekenen dat ouder bloed de baarmoeder of het vaginale kanaal verlaat. Zware vaginale afscheiding van elke kleur met een vieze geur kan ook duiden op een infectie. PID ( Pelvic Inflammatory Disease), in de volksmond vaak ontsteking in het kleine bekken genoemd, wordt vaak veroorzaakt door chlamydia of gonorroe en is een relatief veel voorkomend verschijnsel bij jonge vrouwen in hun vruchtbare levensfase. Mogelijke klachten bij bekkenontsteking zijn:

• pijn in de onderbuik
• koorts
• een gevoel van ziek-zijn
• weer vaginale afscheiding dan normaal
• de vaginale afscheiding heeft een andere kleur of geur
• pijn bij het vrijen
• pijn bij het plassen

Innestelingsbloed

Bloedverlies tijdens de vroege zwangerschap komt vaak voor. Bij de innesteling van de bevruchte eicel kan er wat innestelingsbloed vrijkomen.

Vaginakanker of baarmoederhalskanker

Ten slotte kunnen de klachten ook worden geassocieerd met een ernstige ziekte. In zeer zeldzame gevallen is vaginakanker de oorzaak. Baarmoederhalskanker komt vaker voor en kan ook zwarte afscheiding veroorzaken.

Kraamvloed of lochia

Na een bevalling is het normaal dat je nog enkele weken bloed verliest. Die bloedingen worden kraamvloed of lochia genoemd. Het bloeden kan beginnen als een flinke rode bloedstroom met kleine stolsels en binnen een paar dagen verminderen. Vanaf ongeveer de vierde dag verandert de lochia van rood naar bruin van kleur. Als de stroom bijzonder langzaam is, kan het bloed zelfs donkerbruin of zwart worden. Na verloop van tijd zal de kleur weer veranderen in romig of geel voordat het volledig stopt.

Bloedverlies na miskraam

Een miskraam is het verlies van een niet-levensvatbare vrucht voor 16 weken zwangerschap en wordt ook wel spontane abortus genoemd. De vrucht wordt uit de baarmoeder gedreven en hierbij neemt het bloedverlies toe. De vruchtzak is herkenbaar als een met vocht gevuld blaasje met een vliezig omhulsel dat gedeeltelijk met roze vlokken is bekleed en dikwijls komen er ook bloedstolsels mee, die meer donkerrood en glad zijn.

Hematocolpos (een bloedophoping in de vagina)

Hematocolpos is een bloedophoping in de vagina en dit treedt op wanneer menstruatiebloed de baarmoeder, baarmoederhals of vagina niet kan verlaten. Als gevolg hiervan kan het bloed zwart worden gedurende de tijd dat het wordt vastgehouden. De blokkade kan worden veroorzaakt door iets van een aangeboren probleem met het maagdenvlies, een vaginaal septum (een aangeboren afwijking waarbij zich een tussenschot (septum) bevindt in het horizontale of het verticale vlak van de vagina) of in zeldzame gevallen afwezigheid van een baarmoederhals (cervicale agenesis).

Andere oorzaken

Ontsteking van de vagina (vaginitis) of baarmoeder (baarmoederontsteking) evenals baarmoedercysten of baarmoederpoliepen kunnen bruinachtige tot zwarte afscheiding veroorzaken. Evenzo kunnen vleesbomen zwarte afscheiding veroorzaken. Een lage oestrogeenconcentratie of een vertraagde regeneratie van het endometrium of baarmoederslijmvlies kan ook zwarte afscheiding veroorzaken na de menstruatie.

Huisarts raadplegen

Het is alleszins raadzaam om je huisarts te raadplegen als zwarte afscheiding langer dan een week aanhoudt of na de menstruatie erger wordt, vooral als tegelijkertijd buikpijn optreedt. Bij hevige pijn wordt het ten zeerste aangeraden om direct een arts in te schakelen. Stel in dat geval een bezoek aan een arts niet uit tot de volgende dag. Als de afscheiding onaangenaam en/of zeer sterk ruikt of de kleur verandert in bruinachtig of roodachtig, moet de oorzaak hiervan worden gezocht met behulp van echografie en een laboratoriummonster. De afscheiding is meestal onschadelijk en geen reden tot bezorgdheid, maar het te lang uitstellen van een grondig onderzoek kan tot ernstige ziekten leiden.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om de exacte oorzaak te bepalen, is een bezoek aan je huisarts noodzakelijk. Op deze manier kunnen ernstige ziekten worden uitgesloten en kan indien nodig aangevangen worden met een behandeling. De eerste stap van het onderzoek is een vraaggesprek van de arts met de patiënt. De arts zal tevens je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. De arts vraagt wanneer de zwarte afscheiding is begonnen en hoe vaak deze optreedt. De arts onderzoekt ook andere klachten of ongunstige factoren zoals een ongezond dieet of stress. Reeds bestaande ziekten spelen ook een belangrijke rol. Na de anamnese vindt een lichamelijk onderzoek plaats.

Vervolgonderzoek

Bloedonderzoek kan ook worden verricht om aanwijzingen voor corpus luteum-insufficiëntie te verkrijgen. Als er een vermoeden van een baarmoederaandoening bestaat, wordt meestal echografie uitgevoerd.

Behandeling van zwarte afscheiding

De behandeling van zwarte vaginale afscheiding hangt af van de onderliggende oorzaak. Cyclusafhankelijke afscheiding hoeft niet te worden behandeld en veel aandoeningen zijn goed te behandelen. De behandeling is kan bestaan uit progestageen- of oestrogeentherapie. Tijdens deze therapie neemt de vrouw de genoemde hormonen, die bedoeld zijn om de menstruatiecyclus te stabiliseren. De pil kan ook worden gebruikt als behandelingsmethode. Als je last hebt van een hevige menstruatie kan dit worden veroorzaakt door de dikte van het baarmoederslijmvlies. In dat geval kan de arts een ingreep voorstellen waarbij het baarmoederslijmvlies verwijderd wordt met behulp van radiofrequentie-energie. Baarmoederslijmvlies kan ook weggeschraapt worden met dilatatie en curettage. Dit wordt meestal gevolgd door hormoontherapie. In het geval van kanker moet gerichte therapie worden gestart. Meestal is dit radiotherapie (bestraling) of chemotherapie of een combinatie van deze en andere behandelingen.

Voorwerpen in de vagina moeten door een arts worden verwijderd, vooral als je symptomen ervaart zoals zwarte afscheiding, pijn of koorts. Infecties zoals PID worden behandeld middels antibiotica. Een bloedophoping in de vagina kan een operatie vereisen om het onderliggende euvel te behandelen die tot de blokkade heeft geleid. Als je weet dat je een miskraam gaat krijgen, kun je kiezen voor een operatie (een zogeheten curettage).

Preventie

Zwarte afscheiding kan niet altijd worden vermeden. Een gesprek met de huisarts over het type anticonceptie kan echter helpen. Vooral hormonale anticonceptie verandert vaak de kleur van de bloedingen, wat je onrustig kan maken. Ernstige ziekten kunnen in een vroegtijdig stadium worden geïdentificeerd en behandeld door middel van regelmatig preventief onderzoek. Ten slotte is het zinvol om een ​​gezonde leefstijl aan te nemen.

Lees verder

• Zwarte afscheiding voor menstruatie: oorzaken en behandeling
• Bruine afscheiding: oorzaken van bruine vaginale afscheiding
• Vaginale afscheiding: geur en kleur (geel, bruin of groen)
• Rode afscheiding: oorzaken van rode vaginale afscheiding
• Gele afscheiding: oorzaken gele vaginale afscheiding