Bacteriële vaginose: symptomen, oorzaken en behandeling

Bacteriële vaginose (BV) is een vaginale aandoening waarbij er overmatige groei van normale bacteriën in de vagina optreedt. Dit kan bij een aantal vrouwen tot klachten en symptomen leiden. Veel voorkomende symptomen zijn abnormale grijs-witte afscheiding en een onaangename geur. Bacteriële vaginose wordt niet beschouwd als een besmettelijke aandoening. Bepaalde factoren verstoren de zuurgraad en verhogen de kans op het ontwikkelen van bacteriële vaginose. Op basis van de symptomen en klachten kan de diagnose door de arts gesteld worden. Behandeling kan bestaan uit een antibioticakuur.

• Wat is bacteriële vaginose?
• FAQ bacteriële vaginose: alles wat je wilt weten, maar nooit durfde te vragen
• Epidemiologie
• Pathofysiologie en ontstaansmechanisme
• Symptomen van bacteriële vaginose
• Oorzaken van bacteriële vaginose
• Seksuele activiteit: een nieuwe partner, een nieuwe uitdaging
• Vaginale douches: fris? Niet echt!
• Hormonale veranderingen: je cyclus heeft invloed
• Antibiotica: de balans wordt verstoord
• Roken: een stille boosdoener
• Het spiraaltje: soms een extra risico
• Overmatig wassen: schoonmaakwoede kan tegen je werken
• Voeding: wat je eet, doet ertoe
• Het samenspel van factoren
• Conclusie: jouw vaginale flora verdient liefde
• Is bacteriële vaginose besmettelijk?
• Bacteriële vaginose: wie loopt risico en welke factoren spelen een rol?
• Risicogroepen voor bacteriële vaginose
• Risicofactoren voor bacteriële vaginose
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese
• Lichamelijk onderzoek
• Afscheiding onderzoeken
• Differentiële diagnose
• Behandeling van bacteriële vaginose
• Wanneer is behandeling nodig?
• Antibiotica: de snelle fix
• Wat als het terugkomt?
• Extra tips om je vagina blij te houden
• En wat met seks?
• Zwanger en bv: extra voorzichtigheid
• Conclusie
• Zelfzorg en praktische tips bij bacteriële vaginose
• Gebruik ongeparfumeerde zeep of alleen water
• Vermijd vaginale douches en intieme sprays
• Kies voor ademend katoenen ondergoed
• Was je ondergoed met mild, ongeparfumeerd wasmiddel
• Vermijd langdurig dragen van natte kleding
• Gebruik condooms voor een gezonde pH-balans
• Let op met glijmiddelen en smaakjes
• Neem direct contact op met je huisarts bij aanhoudende klachten
• Vermijd overmatig gebruik van antibacteriële producten
• Droog de vaginastreek goed af na douchen of zwemmen
• Zorg voor een gevarieerd dieet om je vaginale flora te ondersteunen
• Wees voorzichtig met synthetische stoffen en strakke kleding
• Prognose: vaak terugkerende klachten
• Complicaties
• Vroeggeboorte
• Seksueel overdraagbare aandoeningen
• Infectierisico na gynaecologische ingreep
• Pelvic inflammatory disease (PID)
• Bacteriële vaginose voorkómen

Wat is bacteriële vaginose?

Na een vakantie op een tropisch eiland merkte Sophie dat er "iets niet goed zat". Ze had last van een lichte jeuk, een waterige, grijzig-witte afscheiding en een geur die haar ongemakkelijk maakte. Ze had geen pijn en voelde zich verder prima, maar durfde niet direct naar de huisarts. Sophie, 29 en altijd bewust van haar hygiëne, bekende later dat ze tijdens de vakantie regelmatig vaginale douches gebruikte, "om fris te blijven". Bij de huisarts kreeg ze te horen dat deze gewoonte juist haar vaginale flora had verstoord, waardoor bacteriële vaginose was ontstaan. Na een korte antibioticakuur en het stoppen met de douches keerde haar natuurlijke balans terug, en leerde ze dat "te schoon" niet altijd beter is.

Bacteriële vaginose is een vaginale aandoening die soms een abnormale afscheiding en een onaangename geur veroorzaakt, als gevolg van overmatige groei van normale bacteriën in de vagina. De naam 'bacteriële vaginose' weerspiegelt het feit dat er een verstoring van het bacteriële evenwicht in de vagina plaatsvindt, met een overgroei van bepaalde bacteriën, zoals Gardnerella vaginalis. Wanneer deze bacteriën zich ongeremd uitbreiden en de balans verstoord raakt, kan een vrouw last krijgen van abnormale vaginale afscheiding met een vieze geur. Bacteriële vaginose is op zich niet gevaarlijk, maar het kan leiden tot voor de vrouw verontrustende symptomen. Bacteriële vaginose is een courante aandoening. Bacteriële vaginose is geen seksueel overdraagbare aandoening (SOA).

FAQ bacteriële vaginose: alles wat je wilt weten, maar nooit durfde te vragen

Bacteriële vaginose (BV) – het is zo’n ding waar niemand het echt over heeft, maar waar verrassend veel vrouwen last van krijgen. Misschien ruik je ineens iets anders dan normaal, of merk je dat je afscheiding wat wateriger is dan je gewend bent. En dan begint de paniek: is dit een schimmelinfectie? Een SOA? Of gewoon een onschuldige verandering? Geen zorgen, je bent niet alleen! BV is een veelvoorkomende verstoring van de vaginale flora en heeft helemaal niks met slechte hygiëne of een SOA te maken. Maar wát is het dan wel en – misschien nog belangrijker – hoe kom je er vanaf?

Laten we het meteen uit de taboesfeer halen: bacteriële vaginose is vervelend, maar niks om je voor te schamen. De bacteriën in je vagina leven in een soort delicate balans, en soms raakt dat even verstoord. Seks, hormonen, stress, antibiotica, of zelfs je favoriete douchegel kunnen ervoor zorgen dat de ‘goede’ lactobacillen het afleggen tegen andere bacteriën. Gevolg? Een nare geur (vaak omschreven als ‘visachtig’), grijs-witte afscheiding en soms wat irritatie. Klinkt niet bepaald als een feestje, maar gelukkig is het goed te behandelen!

Misschien heb je al gegoogeld en allerlei tegenstrijdige adviezen gevonden. Moet je nu wél of juist niet probiotica nemen? Is een yoghurt-tampon echt een wondermiddel of gewoon een vreemd idee? En hoe zit het met seks – is dat een no-go als je BV hebt? Er zijn nogal wat misverstanden over bacteriële vaginose, en het internet staat vol met halve waarheden en huis-, tuin- en keukenmiddeltjes. Daarom hebben we de meest gestelde vragen voor je verzameld in deze FAQ. No-nonsense, lekker duidelijk en zonder poespas.

Wil je weten wat BV precies is, hoe je ervan afkomt en – minstens zo belangrijk – hoe je voorkomt dat het terugkomt? Dan zit je hier goed. Check de vragen hieronder en ontdek alles wat je moet weten over deze hardnekkige, maar gelukkig onschuldige vaginale kwaal. 💕

Epidemiologie

Bacteriële vaginose (BV) is de meest voorkomende vaginale infectie bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd. Het ontstaat door een verstoring van de natuurlijke balans van bacteriën in de vagina, waarbij de ‘goede’ melkzuurbacteriën (lactobacillen) worden verdrongen door ‘slechte’ bacteriën. Dit kan ongemakkelijke klachten veroorzaken, zoals een veranderde vaginale geur en afscheiding, maar het verloop verschilt sterk tussen personen en regio’s. Laten we de epidemiologie van BV uitgebreid bespreken.

Geslachtsverschillen: alleen vrouwen?
BV komt uitsluitend voor bij vrouwen, omdat het direct verband houdt met de microbiële balans in de vagina. Bij mannen zijn vergelijkbare bacteriële disbalansen uiterst zeldzaam, maar mannen kunnen soms als partner drager zijn van bacteriën die van invloed zijn op de vaginale flora. Ongeveer 10-30% van de vrouwen wereldwijd krijgt op enig moment in haar leven te maken met BV.

Leeftijd: kinderen versus volwassenen
BV komt voornamelijk voor bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd (15-44 jaar). Bij kinderen vóór de puberteit is BV uiterst zeldzaam, omdat de vaginale flora in deze levensfase nog niet is ontwikkeld zoals bij volwassen vrouwen. Onder volwassen vrouwen heeft 20-25% last van BV, maar bij vrouwen die seksueel actief zijn, stijgt dit percentage naar 30% of hoger.

Bij postmenopauzale vrouwen neemt de kans op BV af door veranderingen in hormoonspiegels en vaginale pH-waarde, tenzij er andere risicofactoren aanwezig zijn, zoals hormonale therapie of medische aandoeningen.

Klimaat en geografie
Klimaat en geografie spelen een rol in de incidentie van BV. In warme, vochtige klimaten is BV vaker aanwezig, mogelijk door een verhoogde blootstelling aan factoren zoals zweet en vochtophoping die de bacteriële balans kunnen verstoren. In Nederland heeft ongeveer 7-10% van de vrouwen BV, terwijl in de Nederlandse overzeese gebieden zoals Curaçao en Aruba dit percentage hoger ligt, rond 15%.

Wereldwijd zijn er grote verschillen: in landen in Sub-Sahara-Afrika kan de prevalentie oplopen tot 50%, terwijl in Noord-Europa de cijfers lager blijven, rond 5-10%. Dit kan deels worden verklaard door variaties in hygiënepraktijken, seksuele gezondheid en toegang tot medische zorg.

Voeding en leefstijl
Voeding speelt een indirecte rol in de ontwikkeling van BV. Een dieet dat rijk is aan suiker en bewerkte voeding kan de groei van schadelijke bacteriën bevorderen, terwijl een voeding met veel groenten, fruit en probiotica zoals yoghurt kan helpen om een gezonde vaginale flora te behouden. Daarnaast kan overmatig alcoholgebruik de bacteriële balans beïnvloeden door veranderingen in de pH-waarde.

Leefstijl is een belangrijke factor. BV komt vaker voor bij:

• Seksueel actieve vrouwen: Vrouwen met meerdere seksuele partners hebben een verhoogd risico door de uitwisseling van bacteriën tijdens seks.
• Vrouwen die douchen: Vaginale douches verstoren de natuurlijke flora en verhogen de kans op BV.
• Rokers: Roken kan de vaginale flora negatief beïnvloeden door een verminderde bloedtoevoer en zuurstofvoorziening.
• Vrouwen met een spiraaltje: BV komt iets vaker voor bij vrouwen die een spiraaltje gebruiken, mogelijk door veranderingen in de vaginale microbiota.

Genetica en erfelijke factoren
Genetische factoren kunnen ook bijdragen aan de kans op BV. Sommige vrouwen hebben van nature een vaginale flora die minder lactobacillen bevat, waardoor ze gevoeliger zijn voor disbalans. Daarnaast spelen genetische verschillen in immuunrespons een rol: sommige vrouwen reageren minder goed op een bacteriële overgroei, wat BV sneller kan veroorzaken of verergeren.

Verschillen tussen Nederland, de overzeese gebieden, België en wereldwijd
In Nederland en België zijn de cijfers vergelijkbaar, met een prevalentie van ongeveer 7-10% onder vrouwen in de vruchtbare leeftijd. In de overzeese gebieden, zoals Bonaire en Sint Maarten, wordt BV vaker gemeld, mogelijk door verschillen in leefstijl, hygiëne en klimaat. In ontwikkelingslanden, zoals in delen van Afrika en Zuidoost-Azië, kan BV veel vaker voorkomen, soms bij meer dan 40% van de vrouwen, door beperktere toegang tot gezondheidszorg en andere hygiënepraktijken.

Praktisch voorbeeld
Een 32-jarige vrouw meldt zich bij de huisarts met klachten van een veranderde vaginale geur en afscheiding. Ze is recent begonnen met een nieuwe seksuele relatie en geeft aan regelmatig vaginale douches te gebruiken. Na een kweek blijkt ze BV te hebben. De huisarts legt uit dat vaginale douches de balans van haar flora hebben verstoord en adviseert hiermee te stoppen. Met een korte antibioticakuur verdwijnen haar klachten binnen een week.

Pathofysiologie en ontstaansmechanisme

Bacteriële vaginose (BV) is een veelvoorkomende aandoening waarbij de natuurlijke balans van bacteriën in de vagina verstoord raakt. Deze aandoening is het gevolg van een verschuiving in de vaginale microbiota, met een vermindering van lactobacillen (goede bacteriën) en een overgroei van anaerobe bacteriën (slechte bacteriën). Dit proces wordt beïnvloed door een samenspel van interne en externe factoren, van hormonale schommelingen tot seksuele activiteiten. Hier volgt een uitgebreide uitleg over de pathofysiologie en het ontstaansmechanisme van BV.

De rol van de vaginale microbiota
In een gezonde vagina domineren lactobacillen, bacteriën die melkzuur produceren en de pH-waarde van de vagina rond de 3,5-4,5 houden. Deze zure omgeving remt de groei van pathogene bacteriën en zorgt voor een natuurlijke balans. Bij BV verschuift de samenstelling van de microbiota: lactobacillen nemen af, terwijl anaerobe bacteriën, zoals Gardnerella vaginalis, Atopobium vaginae, en Prevotella-soorten, toenemen.

Mechanisme:
Lactobacillen produceren minder melkzuur.
De pH-waarde stijgt (≥ 4,5), waardoor pathogene bacteriën floreren.
Anaerobe bacteriën produceren vluchtige vetzuren en amines, die de kenmerkende geur van BV veroorzaken.

Triggerende factoren: waarom verandert de balans?
De precieze oorzaak van de microbiële verschuiving bij BV is niet altijd duidelijk, maar verschillende factoren dragen bij aan het proces:

• Seksuele activiteit: De introductie van nieuwe bacteriën door onbeschermde seks kan de vaginale flora verstoren. Semen heeft een basische pH, wat de zure balans kan verstoren.
• Vaginale douches: Dit verwijdert niet alleen ongewenste bacteriën, maar ook de beschermende lactobacillen, waardoor anaerobe bacteriën kunnen groeien.
• Hormonale veranderingen: Tijdens de menstruatiecyclus, zwangerschap of menopauze verandert de hoeveelheid glycogeen (suikerbron voor lactobacillen) in de vagina, wat de microbiota beïnvloedt.
• Antibioticagebruik: Breedspectrumantibiotica kunnen niet alleen pathogene bacteriën doden, maar ook lactobacillen vernietigen.

Het proces van dysbiose: verstoring van de bacteriële balans
Bij BV ontstaat een toestand van dysbiose, waarbij de balans tussen de verschillende bacteriën wordt verstoord. Dit proces verloopt in verschillende fasen:

• Verlies van lactobacillen: Dit kan worden veroorzaakt door interne factoren zoals hormonale veranderingen of externe factoren zoals antibiotica of seksuele activiteit.
• Toename van anaerobe bacteriën: Door de hogere pH kunnen anaerobe bacteriën zich snel vermenigvuldigen. Ze gebruiken de voedingsstoffen in de vagina en concurreren met lactobacillen.
• Ontwikkeling van biofilms: Pathogene bacteriën zoals Gardnerella vaginalis vormen een biofilm, een beschermende laag die de bacteriën helpt te overleven en zich aan het vaginale epitheel te hechten. Deze biofilm is moeilijk te verwijderen, zelfs met antibiotica.

Het immuunsysteem en ontstekingsreacties
BV is uniek omdat het vaak geen sterke ontstekingsreactie veroorzaakt, in tegenstelling tot andere vaginale infecties zoals een schimmelinfectie. De overgroei van anaerobe bacteriën veroorzaakt echter subtiele veranderingen in de vaginale immuniteit:

• Verlaagde immuunactiviteit: Het immuunsysteem reageert minder krachtig, wat verklaart waarom BV vaak asymptomatisch blijft.
• Productie van toxines: Anaerobe bacteriën scheiden toxines uit die het vaginale epitheel irriteren en de productie van cytokinen (signaalstoffen) stimuleren. Dit kan bijdragen aan ongemak, jeuk en verhoogde afscheiding.
• Effect op de slijmvliesbarrière: De biofilm verzwakt de natuurlijke bescherming van het vaginale epitheel, waardoor vrouwen vatbaarder worden voor andere infecties, zoals SOA’s.

De rol van vluchtige amines: de typische geur
Een van de meest kenmerkende symptomen van BV is een sterke, visachtige geur. Deze wordt veroorzaakt door vluchtige amines, zoals trimethylamine en cadaverine, die worden geproduceerd door de anaerobe bacteriën tijdens de afbraak van aminozuren.

Proces:

• Anaerobe bacteriën breken eiwitten af tot aminozuren.
• De aminozuren worden verder afgebroken tot amines.
• Bij contact met de basische pH van semen of zeep worden de amines vluchtig en veroorzaken ze de geur.

Complicaties van BV
BV wordt vaak als een mild probleem beschouwd, maar het kan ernstige gevolgen hebben als het niet wordt behandeld. Mogelijke complicaties zijn:

• Verhoogd risico op SOA’s: De verzwakte vaginale barrière maakt het gemakkelijker voor virussen en bacteriën om het lichaam binnen te dringen.
• Zwangerschapscomplicaties: BV wordt in verband gebracht met vroeggeboorte, laag geboortegewicht en een verhoogd risico op een miskraam.
• Bekkenontstekingen: De opstijgende infectie kan de baarmoeder en eileiders bereiken, wat leidt tot chronische pijn en onvruchtbaarheid.

Praktisch voorbeeld van het ontstaansmechanisme
Een 28-jarige vrouw krijgt last van een veranderde vaginale geur en grijze afscheiding na een weekend met een nieuwe seksuele partner. Ze geeft aan dat ze de afgelopen dagen meerdere keren heeft gedoucht met een vaginale douche om "schoon" te blijven. Dit heeft echter haar lactobacillen drastisch verminderd, wat een overgroei van Gardnerella vaginalis veroorzaakte. Na een eenvoudige kuur met metronidazol en het advies om vaginale douches te vermijden, verdwijnen haar klachten.

Symptomen van bacteriële vaginose

Het blijkt dat ongeveer 85% van de vrouwen met bacteriële vaginose eigenlijk geen symptomen hebben. Als er zich symptomen voordoen, dan heeft de vrouw vaak last van abnormale vaginale afscheiding, grijs-wit van kleur waarin soms gasbelletjes zichtbaar zijn. Deze afscheiding kan zurig ruiken. Soms wordt een penetrante vislucht waargenomen. Een bacteriële vaginose kan gepaard gaan met jeuk en irritatie van vulva en vagina (respectievelijk bekend als vulvaire jeuk en vaginale jeuk). Meestal zijn er geen andere symptomen. Het is overigens belangrijk te beseffen dat de hoeveelheid vaginale afscheiding die als 'normaal' beschouwd kan worden, van vrouw tot vrouw verschilt en dus individueel bepaald is.

Oorzaken van bacteriële vaginose

Bacteriële vaginose (BV) is als die vervelende gast op een feestje die niemand uitnodigde, maar toch verschijnt. Het ontstaat door een verstoring van de natuurlijke balans in de vagina, waarbij de ‘goede’ bacteriën (lactobacillen) terrein verliezen en de ‘slechte’ bacteriën de overhand krijgen. Hoe raakt die balans eigenlijk verstoord? Hier komen de meest voorkomende oorzaken.

Seksuele activiteit: een nieuwe partner, een nieuwe uitdaging

Het klinkt misschien oneerlijk, maar seksuele activiteit kan je vaginale flora behoorlijk in de war schoppen. Een nieuwe partner brengt nieuwe bacteriën met zich mee, en ook sperma kan de pH-waarde verhogen, waardoor de ‘slechte’ bacteriën groeien. Meerdere partners? Dan groeit het risico nog meer. Het is dus geen SOA, maar seks kan zeker een trigger zijn.

Vaginale douches: fris? Niet echt!

Vaginale douches lijken een snelle manier om "fris" te blijven, maar ze doen meer kwaad dan goed. Ze spoelen de beschermende lactobacillen weg, waardoor de balans helemaal zoek raakt. BV zegt dan: "Bedankt, ik neem het vanaf hier over!" Moraal van het verhaal? Laat je vagina zichzelf reinigen – daar is ze voor gemaakt.

Hormonale veranderingen: je cyclus heeft invloed

Je menstruatiecyclus, zwangerschap of de overgang kunnen allemaal de vaginale pH veranderen. Tijdens je menstruatie wordt de omgeving basischer door het bloed, wat slechte bacteriën een kans geeft. En tijdens de zwangerschap is je immuunsysteem minder alert, waardoor BV zich makkelijker kan ontwikkelen.

Antibiotica: de balans wordt verstoord

Antibiotica zijn geweldig om infecties te bestrijden, maar ze kunnen ook je goede bacteriën aanvallen. Zonder die beschermers krijgt BV de ruimte om te groeien. Heb je onlangs een antibioticakuur gehad? Dan kan dat een verklaring zijn voor die vervelende klachten.

Roken: een stille boosdoener

Roken doet meer dan je longen beschadigen – het kan ook je vaginale flora beïnvloeden. Onderzoek toont aan dat roken de groei van lactobacillen remt, waardoor slechte bacteriën de overhand krijgen. Nog een reden om die sigaret te laten liggen.

Het spiraaltje: soms een extra risico

Het gebruik van een spiraaltje kan bij sommige vrouwen een lichte ontstekingsreactie veroorzaken. Dit kan de vaginale flora beïnvloeden en BV in de hand werken. Het is niet altijd een oorzaak, maar het verhoogt wel het risico.

Overmatig wassen: schoonmaakwoede kan tegen je werken

Te veel wassen met zeep of agressieve producten kan de natuurlijke barrière van je vagina aantasten. Een vagina is geen badkamer die geboend moet worden – water is echt voldoende.

Voeding: wat je eet, doet ertoe

Een dieet met veel suiker en weinig vezels kan de bacteriële balans beïnvloeden. Suiker voedt slechte bacteriën, terwijl een dieet rijk aan groenten, fruit en probiotica helpt om je vaginale flora gezond te houden.

Het samenspel van factoren

Soms is het niet één oorzaak, maar een combinatie van meerdere dingen die BV uitlokt. Een avondje gezelligheid met wat alcohol, een nieuwe partner, en misschien een vaginale douche de volgende ochtend – voor je het weet is de balans zoek.

Conclusie: jouw vaginale flora verdient liefde

BV ontstaat door een delicate disbalans in de vagina, vaak door gewoontes waarvan je denkt dat ze goed zijn. Wees lief voor je lichaam, vermijd overmatige hygiëne en zorg voor een gezonde leefstijl. Zo hou je die vervelende gast buiten de deur.

Is bacteriële vaginose besmettelijk?

Bacteriële vaginose wordt niet beschouwd als een besmettelijke aandoening. Toch wordt de rol van de overdraagbaarheid van bacteriën tussen individuen niet volledig begrepen. Het is bekend dat het hebben van meerdere seksuele partners of het krijgen van een nieuwe seksuele partner, bij een vrouw het risico op het ontwikkelen bacteriële vaginose vergroot. Dit duidt erop dat de verspreiding van bacteriën tussen individuen de balans van bacteriën in de vagina kan verstoren, waardoor bacteriële vaginose kan ontstaan. Bacteriële vaginose komt overigens ook voor bij celibataire vrouwen. Daar kan men uit afleiden dat ook andere oorzakelijke factoren een rol spelen in de ontwikkeling van bacteriële vaginose.

Bacteriële vaginose: wie loopt risico en welke factoren spelen een rol?

Bacteriële vaginose (BV) is een veelvoorkomende vaginale aandoening waarbij het natuurlijke evenwicht van bacteriën in de vagina verstoord raakt. Hoewel het vaak onschuldig is, kan het ongemak veroorzaken en, in sommige gevallen, complicaties met zich meebrengen. Inzicht in risicogroepen en risicofactoren kan helpen om preventieve maatregelen te nemen en symptomen beter te begrijpen.

Risicogroepen voor bacteriële vaginose

Risicofactoren voor bacteriële vaginose

Onderzoek en diagnose

Anamnese

De arts stelt gerichte vragen over je medische voorgeschiedenis. De arts kan vragen stellen over eventuele eerdere vaginale infecties en seksueel overdraagbare aandoeningen. Ook zal hij vragen stellen over je huidige klachten.

Lichamelijk onderzoek

Met een eendenbek of speculum zal de arts de vagina onderzoeken. De arts bekijkt of er tekenen zijn die wijzen op een infectie.

Afscheiding onderzoeken

Zo nodig kan de huisarts met een wattenstaafje wat afscheiding afnemen. Dit kan vervolgens onder de microscoop onderzocht worden.

Differentiële diagnose

Er zijn een aantal andere aandoeningen die veel gelijkenis kunnen vertonen met bacteriële vaginose:

• Baarmoederhalsontsteking;
• Candidiasis (schimmelinfectie);
• Gonorroe;
• Herpes simplex;
• Trichomonas;
• Urogenitale chlamydia-infectie; en
• Vaginitis.

Behandeling van bacteriële vaginose

Wanneer is behandeling nodig?

Stel je voor, je hebt ineens last van een beetje vreemde, grijswitte afscheiding en een geur die je doet denken aan iets wat je liever niet in de buurt van je lichaam wilt hebben. Best ongemakkelijk, toch? Nou, dat is precies waar bacteriële vaginose vaak om de hoek komt kijken. Soms lost je lichaam dit helemaal zelf op—dat klinkt bijna als magie, maar het gebeurt echt! Toch, als de klachten blijven aanhouden of erger worden, kun je beter naar je huisarts stappen. Niemand wil dat dit soort ongemakken een vaste gast wordt.

Antibiotica: de snelle fix

Als je klachten hebt, schrijft de dokter meestal een antibioticakuur voor, met metronidazol als de grote favoriet. Dit spul werkt snel en effectief om die vervelende bacteriën op te ruimen. Het fijne? Je hoeft het maar een paar dagen te slikken. Als je metronidazol niet goed verdraagt (sommigen krijgen er bijvoorbeeld maagklachten van), is er een plan B: tinidazol. Beide zijn ook verkrijgbaar in gelvorm, mocht slikken niet jouw ding zijn. Mijn vriendin Esmée koos de gel omdat ze geen zin had in pillen. Binnen een week was ze van haar klachten af—een opluchting!

Wat als het terugkomt?

BV kan soms hardnekkig zijn. Esmée dacht dat ze er vanaf was, maar na een paar maanden begon de ellende weer. Wat bleek? Haar nieuwe douchegel met een intense bloemenlucht bleek funest voor haar vaginale flora. Dat wist ze niet, want “het rook zo lekker.” Het moraal van het verhaal: kijk ook naar de dingen die je dagelijks gebruikt. Vaginale douches of geparfumeerde zeepjes kunnen meer kwaad dan goed doen. Als BV vaker terugkomt, bespreek dit met je arts. Soms is een langere kuur nodig of zelfs een andere aanpak.

Extra tips om je vagina blij te houden

• Vermijd agressieve producten: Hou het simpel. Water is je beste vriend. Die luxe intieme sprays kun je maar beter in het schap laten staan.
• Ademend ondergoed: Katoen, katoen, katoen. Laat die fancy synthetische slipjes liever in de kast als je gevoelig bent.
• Probiotica: Veel vrouwen zweren bij capsules of voeding die de goede bacteriën een boost geven. Denk aan yoghurt of supplementen specifiek voor de vaginale flora.

En wat met seks?

Wist je dat sperma je vaginale pH-waarde kan verstoren? Echt waar. Als BV vaak optreedt na seks, kan het slim zijn om condooms te gebruiken. En wees voorzichtig met seksspeeltjes—goed schoonmaken is een must, anders creëer je een broeinest voor bacteriën.

Zwanger en bv: extra voorzichtigheid

Als je zwanger bent, is het extra belangrijk om BV serieus te nemen. Het kan complicaties geven, zoals een hogere kans op vroeggeboorte. Dus merk je klachten op tijdens je zwangerschap, trek dan meteen aan de bel bij je huisarts of verloskundige. Liever een keer te vaak laten checken dan achteraf spijt hebben.

Zelfzorg en praktische tips bij bacteriële vaginose

Bacteriële vaginose, of kortweg BV, kan een behoorlijk vervelend probleem zijn. Het is zo’n ongemak dat je het liefst meteen de deur uit wilt werken. De geur, de afscheiding, het gevoel dat iets niet helemaal in balans is—dat wil je snel oplossen. Gelukkig zijn er praktische stappen die je kunt nemen om dit probleem aan te pakken én te voorkomen dat het weer terugkomt. En nee, het draait niet om ingewikkelde rituelen of dure producten. Gewoon kleine aanpassingen in je dagelijkse routine kunnen al een wereld van verschil maken.

Het belangrijkste om te onthouden is dat je vagina een zelfregulerend wonder is. Dit betekent dat het vooral een kwestie is van niet te veel doen. Veel vrouwen maken de fout om juist extra schoon te willen zijn, wat vaak averechts werkt. Zelfzorg begint hier met weten wat je beter kunt laten, zoals geparfumeerde producten en vaginale douches. Door je vaginale flora met rust te laten, geef je de ‘goede’ bacteriën de kans om de balans weer op orde te krijgen.

Daarnaast zijn er slimme maatregelen die je meteen kunt toepassen in je dagelijkse leven. Het draait hierbij niet alleen om wat je wel doet, maar vooral ook om wat je niet doet. Denk aan het kiezen van ademend ondergoed, het vermijden van agressieve wasmiddelen en het beperken van langdurig vochtige kleding. Het zijn misschien geen sexy tips, maar ze zijn ontzettend effectief. En laten we eerlijk zijn, een blije vagina is belangrijker dan een kanten slipje dat stiekem meer kwaad dan goed doet.

Deze maatregelen zijn geen toverformule, maar wel de basis voor een gezonde, evenwichtige aanpak. Door je lichaam goed te verzorgen en signalen serieus te nemen, kun je bacteriële vaginose vaak snel de baas zijn. En mocht het toch een hardnekkig probleem blijven, dan weet je: de huisarts is er om je te helpen. Want BV is misschien een vervelende gast, maar met de juiste stappen laat je hem snel de deur weer zien!

Gebruik ongeparfumeerde zeep of alleen water

Laten we het simpel houden: je vagina is geen schoonmaakproject. Het is een zelfreinigend systeem dat zijn werk prima doet zonder allerlei fancy, geparfumeerde producten. Neem het verhaal van Lisa. Ze had haar badkamer volstaan met intieme zeepjes en frisse sprays. Lekker fris, dacht ze, maar wat volgde was een cyclus van irritaties en infecties. De huisarts zei: “Stop daarmee!” Sindsdien gebruikt ze alleen water, en voilà—geen klachten meer. Vaginale flora houdt niet van parfum, echt niet.

Vermijd vaginale douches en intieme sprays

Douches en sprays klinken misschien als een goed idee, maar ze zijn vaak de oorzaak van het probleem. Denk aan Anouk, die haar favoriete douchegel ook "daar beneden" gebruikte. Resultaat? Een verstoring van haar pH-balans en de zoveelste antibiotica-kuur. Vaginale douches kunnen de goede bacteriën letterlijk wegspoelen, waardoor de slechteriken vrij spel krijgen. Laat de natuur haar werk doen, want hoe minder jij ingrijpt, hoe beter je pH-waarde in balans blijft.

Kies voor ademend katoenen ondergoed

Het klinkt misschien als een modetip van je oma, maar katoenen ondergoed is een lifesaver. Neem Noa als voorbeeld. Zij zweerde bij kant en polyester, maar had constant last van jeuk en irritaties. Haar huisarts raadde katoenen slips aan. Niet zo glamoureus, maar wat een opluchting! Ademend ondergoed helpt vocht en warmte te verminderen, twee dingen waar slechte bacteriën dol op zijn. En eerlijk, comfort boven alles, toch?

Was je ondergoed met mild, ongeparfumeerd wasmiddel

Dit is een tip die veel vrouwen over het hoofd zien. Stel je voor: je kiest bewust voor katoenen ondergoed, maar wast het vervolgens met een zwaar geparfumeerd wasmiddel. Dan ben je weer terug bij af! Sophie ontdekte dit toen ze haar klachten bleef houden, ondanks dat ze alles “goed deed.” Overstappen op een mild, ongeparfumeerd wasmiddel loste het probleem op. Je huid is gevoelig, en chemische resten kunnen irritatie veroorzaken. Een simpele aanpassing, maar met groots effect!

Vermijd langdurig dragen van natte kleding

Stel je voor: je hebt net een intensieve sportsessie achter de rug of een heerlijk dagje aan het strand gehad. Je blijft hangen in je natte sportkleding of bikini terwijl je nog wat boodschappen doet of een terrasje pakt. Klinkt bekend, toch? Dit is precies wat er met Marit gebeurde. Na een dag in haar klamme zwemkleding merkte ze dat er iets niet pluis was—BV. Slecht nieuws: vochtige omgevingen zijn de perfecte speeltuin voor slechte bacteriën. Goed nieuws: gewoon even omkleden na sporten of zwemmen kan dit vaak voorkomen. Gun je vaginale flora de frisse lucht die ze nodig heeft, en zeg dag tegen die bacteriën!

Gebruik condooms voor een gezonde pH-balans

Ja, seks is leuk, maar wist je dat sperma de pH-balans in je vagina flink kan verstoren? En een verstoorde pH is vaak het begin van klachten zoals BV. Dit overkwam Eline, die na elke onbeschermde vrijpartij een week met vervelende symptomen rondliep. Haar oplossing? Condooms! Niet alleen beschermen ze tegen soa’s, maar ze helpen ook om de zuurgraad in balans te houden. Want eerlijk, wie wil er nou eindeloos blijven smeren en slikken? Een simpel stukje latex kan je veel ongemak besparen en geeft je vaginale flora de rust die het nodig heeft.

Let op met glijmiddelen en smaakjes

Glijmiddelen zijn soms een lifesaver, maar niet alle producten zijn vagina-vriendelijk. Kelly ontdekte dit toen ze een nieuw ‘exotisch’ smaakje probeerde. Het resultaat? Jeuk, irritatie en—you guessed it—bacteriële vaginose. Kies daarom voor glijmiddelen zonder geur- en smaakstoffen of chemische toevoegingen. Er zijn genoeg opties die speciaal ontwikkeld zijn om je natuurlijke balans te ondersteunen. Wat ook helpt: check de ingrediëntenlijst. Hoe korter en simpeler, hoe beter voor jou én je pH-waarde.

Neem direct contact op met je huisarts bij aanhoudende klachten

Soms doe je alles goed: je gebruikt geen parfum, vermijdt synthetische stoffen en let op je hygiëne, maar toch blijven die klachten terugkomen. Dan is het tijd om je huisarts te bellen. Dat deed Sophie ook, nadat ze maanden met frustrerende symptomen rondliep. Wat bleek? Ze had niet alleen BV, maar ook een schimmelinfectie. Deze combinatie vraagt om een gerichte aanpak, die je zelf niet altijd kunt regelen met huis-tuin-en-keukenoplossingen. Even een check-up kan je dus een hoop ellende besparen. Bovendien, liever een keer te vaak naar de dokter dan eindeloos blijven aanmodderen, toch?

Vermijd overmatig gebruik van antibacteriële producten

Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar te schoon kan écht een probleem zijn. Sarah is zo iemand die overal een antibacteriële spray voor heeft. Van haar handen tot haar badkamer, alles moet brandschoon. Maar wat bleek? Haar obsessie met hygiëne verstoorde niet alleen de bacteriebalans in haar huis, maar ook die in haar lichaam. De vaginale flora heeft een delicate mix van goede bacteriën nodig om zichzelf te beschermen tegen infecties zoals bacteriële vaginose. Overmatig gebruik van antibacteriële zepen en sprays doet meer kwaad dan goed. Laat je vagina haar natuurlijke werk doen en beperk die chemische oorlogvoering!

Droog de vaginastreek goed af na douchen of zwemmen

Weet je wat bacteriën fantastisch vinden? Vocht. Precies daarom is het belangrijk om na het douchen of zwemmen niet alleen jezelf af te drogen, maar ook extra aandacht te geven aan de vaginastreek. Het verhaal van Laura is een klassieker: ze sprong na het zwemmen altijd snel in haar kleding zonder goed af te drogen. Binnen een paar weken merkte ze irritatie en een nare geur. Simpele oplossing? Een extra handdoek bij de hand houden en de boel goed droogmaken. Het hoeft geen uitgebreide klus te zijn, maar zorg ervoor dat je geen natte plekken achterlaat. Dit verkleint de kans op vervelende bacteriegroei aanzienlijk.

Zorg voor een gevarieerd dieet om je vaginale flora te ondersteunen

Je dieet heeft meer invloed op je lichaam dan je denkt—ook op plekken waar je misschien niet meteen aan denkt. Eva had chronisch last van bacteriële vaginose en was het zat. Haar huisarts gaf haar een verrassend advies: meer groenten, minder suiker. Ze begon met een bord vol broccoli, avocado, en cranberrysap als vast onderdeel van haar maaltijden. Binnen een paar weken merkte ze dat haar klachten afnamen. Het blijkt dat een gezonde darmflora vaak hand in hand gaat met een gezonde vaginale flora. Dus, zeg nee tegen overmatig suikergebruik en ja tegen verse groenten, fruit en voedingsmiddelen met natuurlijke probiotica. Wat je eet, heeft echt effect!

Wees voorzichtig met synthetische stoffen en strakke kleding

We begrijpen het: die strakke skinny jeans of dat sexy slipje van polyester ziet er fantastisch uit. Maar voor je vagina is het een nachtmerrie. Synthetische stoffen zorgen voor minder ventilatie, wat een broeikaseffect creëert waar slechte bacteriën dol op zijn. Lisa merkte dat ze na lange dagen in haar favoriete skinny jeans vaker last kreeg van irritaties. De oplossing? Overschakelen naar ademende, katoenen stoffen en loszittende kleding op dagen dat ze geen feestje had. Resultaat: minder klachten en meer comfort. Geef je lichaam wat ademruimte, en je zult zien dat je vagina daar blij van wordt. Comfort is het nieuwe sexy!

Prognose: vaak terugkerende klachten

Recidief van bacteriële vaginose is mogelijk, zelfs na een succesvolle behandeling. Meer dan de helft van de patiënten die behandeld zijn, heeft binnen 12 maanden last van terugkerende klachten. Er is geen overtuigend bewijs dat gelijktijdige behandeling van de mannelijke partner de kans op een recidief vermindert.

Complicaties

Bacteriële vaginose leidt in het algemeen niet tot complicaties. Soms kan bacteriële vaginose leiden tot:

Vroeggeboorte

Bij zwangere vrouwen wordt bacteriële vaginose geassocieerd met vroeggeboorte en een te laag geboortegewicht van baby's.

Seksueel overdraagbare aandoeningen

Vrouwen met bacteriële vaginose zijn gevoeliger voor seksueel overdraagbare aandoeningen, zoals hiv, herpes simplex virus, chlamydia of gonorroe. Als je hiv hebt, verhoogt bacteriële vaginose de kans dat je het virus zal doorgeven aan je partner.

Infectierisico na gynaecologische ingreep

Met bacteriële vaginose kan het risico op post-operatieve infectie na procedures zoals hysterectomie (het verwijderen van de baarmoeder) of dilatatie en curettage (een behandeling waarbij de bovenste laag van het baarmoederslijmvlies wordt weggeschrapt), zijn verhoogd.

Pelvic inflammatory disease (PID)

Bacteriële vaginose kan soms leiden tot PID, een infectie van de baarmoeder en eileiders dat het risico van onvruchtbaarheid kan verhogen.

Bacteriële vaginose voorkómen

Het is van belang de zuurgraad in de vagina zo min mogelijk te verstoren. Derhalve wordt aangeraden de vagina niet met zeep te wassen. In principe is het voldoende om het schaamgebied met schoon lauw water te spoelen. Wanneer er toch voor gekozen wordt een verzorgend product te gebruiken, dan is een middel die de zuurgraad (pH) van de vagina niet aantast aan te bevelen. De optimale zuurgraad van de vagina ligt tussen de pH 3,8 en 4,5.

Lees verder

• Ontsteking vulva (vulvitis): vagina, schaamlippen & clitoris
• Bartholin-cyste of abces: symptomen, oorzaken en behandeling
• Candida albicans: symptomen, oorzaak en behandeling
• Pijn en jeuk in clitoris, vagina, schaamlippen en vulva
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling