Vergrote prostaat: symptomen, behandeling en medicijnen

Vergrote prostaat symptomen zijn onder meer een zwakke urinestraal, problemen bij het beginnen met plassen, en nadruppelen van urine na het plassen. Een vergrote prostaat betekent dat de prostaatklier groter is geworden. Prostaatvergroting vindt plaats bij bijna alle mannen als ze ouder worden. Omdat de klier groeit, kan er druk op de urinebuis ontstaan, als gevolg waarvan plas- en blaasproblemen ontstaan. Een vergrote prostaat wordt ook wel goedaardige prostaathyperplasie (BPH) of goedaardige prostaathypertrofie genoemd. Het is geen kanker, en het verhoogd ook niet het risico op prostaatkanker. Vanaf het 40e levensjaar begint de prostaat te groeien en bij veel mannen leidt dit tot klachten bij het plassen, zoals moeilijker plassen, of zelfs pijnlijk plassen. Een gang naar de huisarts wordt door veel mannen uitgesteld. Dat is jammer, want een arts kan veel doen als je last hebt van plasproblemen.

• Vergrote prostaat
• Vergrote prostaat in vogelvlucht
• FAQ vergrote prostaat: alles wat je wilt weten, maar nooit durfde te vragen
• Oorzaak vergrote prostaat
• Onbekende oorzaak
• Des te groter het overgewicht, des te groter de prostaat
• Klachten en symptomen vergrote prostaat
• Diagnose en onderzoek
• Lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Uroloog
• Behandeling vergrote prostaat
• Niet-chirurgische behandelingen
• Medicijnen: een beetje hulp voor je blaas
• Operatieve behandelingen
• Minimaal invasieve ingrepen: klein maar fijn
• Laserbehandeling: verdampen wat in de weg zit
• Opvolging en controle: klaar na de behandeling? Echt niet.
• Wat kun je zelf doen?
• Preventie

Vergrote prostaat

Jan, een vitale zestiger die altijd als eerste op de tennisbaan stond, merkte de laatste tijd iets vervelends op: hij moest steeds vaker naar het toilet, vooral ‘s nachts. Eerst wuifde hij het weg – “ach, ouderdom” – maar toen hij tijdens een autorit een tankstation in paniek moest opzoeken, begon hij zich toch zorgen te maken. Zijn huisarts stelde hem gerust: een vergrote prostaat, niks ernstigs, maar wel iets om in de gaten te houden. Met een paar aanpassingen in zijn leefstijl en medicatie sliep Jan weer door. “Had ik dit maar eerder laten checken,” verzuchtte hij, “scheelt me nachten slaap en een hoop stress.”

De meeste mannen van boven de vijftig jaar, hebben een enigszins vergrote prostaat. Dit noemt men Benigne Prostaat Hyperplasie (BHP), oftewel een goedaardige vergroting van de prostaat. Dit kan klachten geven, maar hoeft niet. Als de prostaat groter wordt, kan deze op de plasbuis drukken waardoor de plasbuis vernauwd. Deze vernauwing van de plasbuis kan tot problemen met plassen zorgen. Dit kan aanleiding zijn om de huisarts te bezoeken. Prostaatvergroting is het meest voorkomende gezondheidsprobleem bij mannen ouder dan 60 jaar.

Vergrote prostaat in vogelvlucht

• Prostaatfunctie: De prostaat is een klier bij mannen. Dit orgaan ligt rond de urinebuis onder de blaas.
• Ouderdomsgevolg: Met het ouder worden kan de prostaat groter worden, wat goedaardige prostaatvergroting veroorzaakt. Bij een goedaardige prostaatvergroting groeit de prostaat gelijkmatig naar binnen en naar buiten uit.
• Urineproblemen: Een vergrote prostaat kan plasproblemen geven, zoals vaker plassen en een zwakke urinestroom.
• Niet kwaadaardig: Benigne prostaathypertrofie (BPH) is meestal niet gerelateerd aan kanker maar kan wel ongemak veroorzaken.
• Oorzaken: Als een man ouder wordt, groeit de prostaat verder onder invloed van hormonale veranderingen.
• Diagnose: Artsen stellen de diagnose aan de hand van je klachten en meerdere onderzoeken.
• Behandeling: Medicatie, minimaal invasieve procedures en soms chirurgie.
• Medicatie: Geneesmiddelen verlichten symptomen en verminderen prostaatgrootte.
• Minimaal invasieve procedures: Kleine ingrepen kunnen overtollig weefsel verwijderen.
• Chirurgie: Ernstige gevallen vereisen chirurgische verwijdering van weefsel.

FAQ vergrote prostaat: alles wat je wilt weten, maar nooit durfde te vragen

Een vergrote prostaat – het klinkt als iets waar alleen opa’s last van hebben, maar veel mannen krijgen er vroeg of laat mee te maken. Misschien merk je dat je vaker naar het toilet moet, vooral ‘s nachts, of dat het plassen ineens niet meer zo soepel gaat als vroeger. Irritant? Absoluut. Maar gelukkig is het geen kwestie van ‘er maar mee leren leven’. Er is een hoop aan te doen!

Veel mannen stellen zichzelf dezelfde vragen, maar niet iedereen durft ze zomaar aan de huisarts te stellen. Want ja, een prostaat is nou eenmaal een beetje een ongemakkelijk onderwerp. “Heeft dit invloed op mijn seksleven?” “Moet ik straks onder het mes?” “Gaat het ooit nog over?” Allemaal logische zorgen, en daar gaan we hier dieper op in.

In deze FAQ geven we je op een no-nonsense manier antwoord op de meest gestelde vragen over een vergrote prostaat. Geen droge medische kost, maar duidelijke en eerlijke uitleg over wat je kunt verwachten, wat je eraan kunt doen en hoe je ervoor zorgt dat je klachten niet erger worden. Van leefstijltips tot medicijnen en van operaties tot alternatieve behandelingen: alles komt aan bod.

Dus, herken je jezelf in die toilet-race ‘s nachts of heb je het idee dat je blaas nooit helemaal leeg raakt? Of wil je gewoon weten wat je in de toekomst kunt verwachten? Dan is dit dé plek waar je moet zijn. Pak een kop koffie (of beter nog, een glas water – goed voor de blaas) en lees verder.

Oorzaak vergrote prostaat

Onbekende oorzaak

De prostaat groeit groter door een toename van het aantal cellen (hyperplasie). De precieze oorzaak voor deze toename is anno 2025 niet bekend.

Des te groter het overgewicht, des te groter de prostaat

Het is al langer bekend dat mannen met overgewicht een grotere kans hebben om goedaardige prostaatvergroting te ontwikkelen en hiervan eerder klachten te krijgen. In 2014 is er een artikel verschenen in het British journal of Urology die dit gegeven bevestigt. Het gaat om een Italiaanse studie met meer dan 5.000 patiënten. 26% van deze mannen hadden metabool syndroom (vooral overgewicht dus) en bij deze mannen kwam goedaardige prostaatvergroting met overeenkomstige klachten aantoonbaar vaker voor. (Bron: www.bjuinternational.com, mei 2014)

Klachten en symptomen vergrote prostaat

Veel mannen met een (enigszins) vergrote prostaat hebben geen klachten. Naarmate de prostaatklier steeds groter wordt, zal hij de urethra afknellen en vervormen. Aanvankelijk geeft dit geen klachten, maar wanneer de prostaat blijft groeien kan het plassen beïnvloedt worden. Hierdoor kunnen de volgende symptomen ontstaan:

• een zwakke urinestraal;
• problemen bij het beginnen met plassen, vooral ’s nachts of als de blaas vol is;
• nadruppelen van urine, na het plassen;
• het gevoel dat de blaas niet helemaal leeg is;
• lekken van urine;
• meer frequent urineren, dag en nacht;
• bloed in de urine of troebele urine.

Het is belangrijk om met deze één van deze klachten naar de huisarts te gaan.

Diagnose en onderzoek

Lichamelijk onderzoek

Een lichamelijk onderzoek is nodig om andere medische aandoeningen uit te sluiten. De arts zal via een rectaal toucher de prostaat onderzoeken. De arts krijgt hiermee een eerste indruk van de grootte en conditie van de prostaat. Ook kan hij beoordelen of er onvolkomenheden zoals knobbels zijn, die eventueel wijzen op de aanwezigheid van prostaatkanker.

Vervolgonderzoek

De arts kan urineonderzoek verrichten om een ontsteking uit te sluiten. Ook kan hij bloedonderzoek laten verrichten. Het bloed kan worden getest op nierproblemen of worden onderzocht op Prostaat Specifiek Antigeen (PSA), een eiwit dat door de prostaat wordt afgescheiden. De PSA-concentratie in het bloed is hoger, als er sprake is van ontstekingen, een forse vergroting van de prostaat of prostaatkanker.

Uroloog

Sommige mensen worden doorverwezen naar een specialist (uroloog) voor verdere tests en onderzoeken. Urologen zijn gespecialiseerd in aandoeningen van de mannelijke en vrouwelijke urinewegen en de mannelijke genitale tractus. Voordat de patiënt wordt behandeld voor goedaardige prostaatvergroting, is het belangrijk om andere mogelijke oorzaken van een vergrote prostaat, zoals kanker, uit te sluiten.

Behandeling vergrote prostaat

Zodra de diagnose is gesteld, wordt beoordeeld of en welke behandeling nodig is. In lang niet alle gevallen is een behandeling noodzakelijk. Sommige mannen met een vergrote prostaat hebben relatief weinig klachten en een goede straalkracht. In dat geval is behandeling niet nodig. Wel kan regelmatige controle plaatsvinden om te beoordelen of de prostaat verder groeit. Indien de klachten ernstiger worden, zijn er een aantal behandelingen beschikbaar:

Niet-chirurgische behandelingen

Leefstijlaanpassingen en blaastraining
Soms is de beste behandeling gewoon… niks doen. Of nou ja, niet letterlijk natuurlijk, maar er zijn zat mannen die met een vergrote prostaat rondlopen zonder dat ze er echt last van hebben. Beetje vaker naar de wc, prima. Iets minder kracht in de straal, vooruit. Maar als het geen grote impact op je leven heeft, dan hoeft er medisch gezien ook niks te gebeuren. Dat betekent niet dat je achterover kunt leunen en wachten tot het vanzelf overgaat (spoiler: dat doet het niet), maar het betekent wél dat je met een paar slimme aanpassingen je blaas een handje kunt helpen zonder pillen of operaties.

Neem nou die liters koffie en biertjes op een dag. Ja, lekker, maar niet handig als je blaas al overactief is. Cafeïne en alcohol werken als irritatiefactoren en maken de drang om te plassen alleen maar erger. Het is geen kwestie van ‘alles verbannen’, maar een beetje minderen kan wonderen doen. En als je dan toch bezig bent: probeer eens bewuster te drinken. Niet alles in één keer naar binnen klokken, maar verspreid over de dag. En vooral ‘s avonds een beetje dimmen, want als je de halve nacht op en neer moet naar de wc, heeft niemand daar wat aan.

Blaastraining klinkt misschien als iets voor mensen met serieuze problemen, maar eigenlijk is het gewoon een slimme truc om je blaas iets beter te laten werken. Vaak is het patroon simpel: je voelt aandrang en je gaat. Maar als je dat patroon een beetje kunt beïnvloeden, bijvoorbeeld door net iets langer te wachten voordat je gaat plassen, kan je blaas leren om iets meer urine vast te houden zonder meteen in paniek te raken. Het is een kwestie van gewenning, en ja, dat kan in het begin even lastig zijn, maar als je merkt dat je niet meer elk uur op de klok naar de wc moet, is dat best een fijne winst.

Bewegen helpt ook. Niet alleen om fit te blijven, maar ook omdat een actieve levensstijl ervoor zorgt dat alles in je lichaam – inclusief je blaas en prostaat – net wat soepeler blijft functioneren. Regelmatig wandelen, fietsen, of wat lichte krachttraining kan al helpen. En als je toch bezig bent, check dan eens je gewicht. Overgewicht kan de druk op je blaas en prostaat verhogen, waardoor je nóg vaker moet plassen. Geen dramatische diëten nodig, maar een paar kilo kwijt kan al verschil maken.

Kortom, als je geen zware klachten hebt, hoef je echt niet meteen aan de medicijnen of onder het mes. Een paar slimme aanpassingen kunnen ervoor zorgen dat jij en je blaas weer op één lijn zitten, zonder gedoe. Gewoon even wat bewuster omgaan met je gewoontes en kijken wat werkt. En als het uiteindelijk toch erger wordt? Dan zijn er genoeg andere opties, maar tot die tijd: houd het simpel en praktisch.

Medicijnen: een beetje hulp voor je blaas

Soms is een beetje extra hulp gewoon nodig. Als je plasgedrag je dagelijkse leven begint te beïnvloeden – zeg maar gerust terroriseren – dan kan medicatie een uitkomst zijn. Geen zin om elke nacht vijf keer je bed uit te kruipen? Of om op lange autoritten continu te scannen waar het volgende tankstation is? Dan zijn er verschillende medicijnen die je blaas en prostaat een handje kunnen helpen. Ze pakken de oorzaak van het probleem aan of maken het allemaal gewoon wat soepeler.

Ruimtescheppers: vrije doorgang voor de urine
De eerste optie die vaak wordt geprobeerd, zijn de alfablokkers. Klinkt als iets uit een actiefilm, maar ze doen iets heel basaals: de spieren rond je prostaat en blaasuitgang ontspannen. Dat betekent dat je urine er makkelijker doorheen kan en je dus minder lang staat te hannesen bij het toilet. Bekende namen zijn tamsulosine, alfuzosine en silodosine. Het fijne is dat deze medicijnen snel werken – vaak al binnen een paar dagen. Maar, en hier komt de catch, ze verkleinen de prostaat niet. Ze lossen het probleem dus niet op, maar zorgen ervoor dat je er minder last van hebt.

Bijwerkingen? Die zijn er natuurlijk ook. Duizeligheid als je te snel opstaat, een iets te relaxte bloeddruk en – voor sommige mannen een domper – een zaadlozing die de verkeerde kant op gaat (retrograde ejaculatie, klinkt fancy, betekent gewoon dat het zaad in je blaas terechtkomt in plaats van naar buiten). Niet gevaarlijk, maar wel even iets om rekening mee te houden.

Prostaatverkleiners: slinken zonder operatie
Als je op zoek bent naar iets dat wél de oorzaak aanpakt, dan kom je uit bij de 5-alpha-reductaseremmers. Deze jongens, zoals finasteride en dutasteride, zorgen ervoor dat je prostaat daadwerkelijk kleiner wordt. Niet van vandaag op morgen, want het duurt een paar maanden voordat je echt merkt dat het plassen makkelijker gaat. Maar als je doorzet, kan je prostaat tot wel 30% krimpen. Dat scheelt.

Het nadeel? Het werkt traag en sommige mannen merken dat hun libido minder wordt. Ook kan het langer duren voordat een erectie zich aandient. Niet per se fijn nieuws, maar voor veel mannen weegt het voordeel van minder toiletbezoekjes daar ruimschoots tegenop.

Combinatietherapie: het beste van twee werelden
En als je nou denkt: "Waarom niet gewoon beide?" – goed nieuws, dat kan! Een combinatie van alfablokkers en 5-alpha-reductaseremmers wordt vaak voorgeschreven als één van beide niet genoeg effect heeft. Je krijgt dan én directe verlichting (de ontspanning van de spieren) én een oplossing op de lange termijn (een kleinere prostaat). Ideaal als je niet zit te wachten op operaties en het liever met medicijnen oplost.

Wat is de beste keuze?
Dat hangt af van jouw situatie. Als je snel verlichting wilt en geen bezwaar hebt tegen een tijdelijke oplossing, dan is een alfablokker waarschijnlijk je eerste keus. Wil je de prostaat echt kleiner maken en heb je geduld, dan zijn 5-alpha-reductaseremmers een betere optie. En als je het beste van beide wilt, kun je voor de combinatie gaan. Wat je ook kiest, het belangrijkste is dat je niet blijft rondlopen met klachten die je dagelijks leven beïnvloeden. Plassen hoort makkelijk te zijn – en met een beetje hulp van medicatie kan dat ook gewoon weer.

Operatieve behandelingen

Transurethrale resectie van de prostaat (TURP): de ‘wegschaaftactiek’
Als pillen niet meer doen wat ze moeten doen en je plasproblemen je leven gaan bepalen, dan wordt het tijd om verder te kijken. De TURP, oftewel Transurethrale Resectie van de Prostaat, is al jarenlang een van de meest uitgevoerde ingrepen bij een vergrote prostaat. Het idee is simpel: als de prostaat in de weg zit, haal je een stukje weg. En dat gebeurt via de plasbuis. Klinkt pijnlijk? Geen zorgen, je voelt er niets van, want je krijgt een ruggenprik of narcose.

Een uroloog gebruikt een instrument met een kleine lus die elektrisch verhit wordt en als een mini-kaasschaaf werkt. Hiermee snijdt hij overtollig prostaatweefsel weg dat je plasbuis dichtdrukt. Zo krijgt je urine weer vrij baan en is dat eindeloze gezeul naar de wc verleden tijd. De hele operatie duurt meestal een uur, maar daarna moet je nog een paar dagen blijven. Niet omdat je je niet goed zou voelen, maar vooral omdat je een blaaskatheter krijgt die ervoor zorgt dat het wondvocht en restjes bloed afgevoerd worden.

Wat kun je verwachten na de ingreep?
Eerlijk is eerlijk: meteen na de operatie is plassen nog geen pretje. Er kan een branderig gevoel zijn en het kan ook even duren voordat je blaas weer snapt hoe hij zonder obstakels moet werken. De eerste paar dagen zie je misschien bloed in je urine, maar dat is normaal. Ook kun je vaker aandrang voelen, omdat je blaas nog moet wennen aan de nieuwe situatie. Maar, en hier komt het goede nieuws: na een paar weken merk je vaak een wereld van verschil. Geen eindeloos gedruppel, geen nachtelijke wc-marathons, geen gedoe.

Zijn er nadelen?
Ja, geen enkele ingreep is perfect. Bij sommige mannen blijft er een lichte incontinentie bestaan, al is dat meestal tijdelijk. En dan is er nog het bekende fenomeen: retrograde ejaculatie. Dat betekent dat je zaad niet meer naar buiten komt, maar je blaas in gaat. Niet schadelijk, je merkt er in principe niks van, maar als je nog een kinderwens hebt, moet je hier wel rekening mee houden. Daarnaast kan het even duren voordat je prostaat volledig genezen is, dus even geduld hebben is wel zo handig.

Voor wie is TURP geschikt?
Deze methode is vooral bedoeld voor mannen met een matig tot ernstig vergrote prostaat die niet goed meer kunnen plassen en waarbij medicijnen niet of onvoldoende werken. Heb je een prostaat die echt enorm is, dan kan een andere ingreep nodig zijn, zoals een open operatie. Maar voor de meeste mannen is dit een uitstekende oplossing die hen jaren van plasellende bespaart.

Dus, als je plasstraal eruitziet als een kraan met kalkaanslag en je nachtenlang heen en weer loopt naar de wc, dan is dit misschien dé oplossing voor jou. Even door de ingreep heen bijten, en daarna kun je weer zonder problemen de dag (en nacht) door.

Vaportrode methode: elektrisch verdampen wat in de weg zit
Soms moet je de boel gewoon even laten verdampen – letterlijk. De vaportrode methode doet precies dat: met behulp van elektrische stroom wordt het overtollige prostaatweefsel weggebrand, waardoor er meer ruimte komt in de plasbuis. Geen scalpels, geen schrapen, maar een gecontroleerde verdampingsactie die je blaas weer de vrijheid geeft die hij nodig heeft.

Deze techniek lijkt op de klassieke TURP (waarbij er weefsel wordt weggesneden), maar in plaats van snijden, wordt er stroom gebruikt om het prostaatweefsel geleidelijk te laten verdwijnen. Het voordeel? Minder bloeding, minder kans op complicaties en een vaak sneller herstel dan bij traditionele ingrepen. Via de plasbuis wordt een dun instrument ingebracht met een klein elektrodeplaatje dat het weefsel verhit en verdampt. Het lijkt bijna sciencefiction, maar het werkt.

Na de ingreep krijg je een blaaskatheter, omdat de plasbuis en blaaswand wat geïrriteerd kunnen zijn. Het kan een paar dagen duren voordat je urine weer soepel stroomt, maar de meeste mannen merken al vrij snel een verbetering. Het plassen voelt minder gehinderd, de straal wordt krachtiger en die ellendige nachtelijke wc-bezoekjes nemen vaak drastisch af.

Zijn er nadelen? Net als bij andere prostaatbehandelingen is retrograde ejaculatie een mogelijkheid. En sommige mannen ervaren in de eerste weken een branderig gevoel bij het plassen. Maar als je kijkt naar de voordelen – sneller herstel, minder bloedverlies en een goed effect op de plasproblemen – dan is dit voor veel mannen een prima alternatief voor een zwaardere operatie.

Operatie via de buikwand: de ultieme optie bij een enorme prostaat
Soms is er gewoon geen ontkomen aan: als de prostaat zó groot is dat technieken als TURP of laserbehandelingen niet volstaan, dan wordt er gekozen voor een open operatie via de buikwand. Dit is de meest ingrijpende behandeling voor een vergrote prostaat, maar het is ook de meest effectieve voor mannen met extreme prostaatvergroting.

Bij deze operatie wordt een snee gemaakt in de onderbuik en haalt de uroloog het overtollige klierweefsel weg dat de plasbuis dichtdrukt. Dit is dus niet hetzelfde als een prostaatverwijdering bij kanker – de prostaat zelf blijft grotendeels zitten, alleen het inwendige weefsel wordt verwijderd. Het grote voordeel? Een langdurig en vaak definitief resultaat. De kans dat je ooit opnieuw behandeld moet worden, is bij deze ingreep het kleinst.

Maar laten we eerlijk zijn: het is geen lichte ingreep. Je blijft meestal enkele dagen in het ziekenhuis, en het duurt weken tot maanden voordat je volledig hersteld bent. Tillen, sporten en zwaar werk zijn in het begin uit den boze. En ja, er zijn risico’s, zoals bloedingen, infecties of tijdelijke blaasproblemen. Maar voor mannen met een extreem vergrote prostaat, die geen baat meer hebben bij medicijnen of andere behandelingen, is dit vaak de enige manier om weer fatsoenlijk te kunnen plassen zonder ellendige bijwerkingen.

Na de operatie kun je rekenen op een veel krachtigere plasstraal, minder resturine in de blaas en geen voortdurende aandrang meer. Het is even doorbijten qua herstel, maar als je weer zonder gedoe kunt plassen, ben je die moeilijke periode snel vergeten.

Minimaal invasieve ingrepen: klein maar fijn

Niet elke man staat te springen om een operatie waarbij er gesneden of geschraapt wordt in de prostaat. Snap ik. Gelukkig zijn er tegenwoordig behandelingen die een stuk minder ingrijpend zijn, maar wél het gewenste effect hebben. Denk aan slimme technieken die de prostaat op een subtiele manier aanpakken zonder dat je dagen in het ziekenhuis ligt of weken uit de running bent.

UroLift-procedure
Een van die methodes is de UroLift-procedure. Hierbij worden kleine implantaatjes (een soort minuscule beugeltjes) geplaatst om de vergrote prostaat open te houden. Er wordt dus niets weggesneden of verdampt, maar simpelweg ruimte gemaakt zodat de plasbuis weer normaal open kan. Het mooie? De ingreep duurt maar een halfuur en je kunt vaak dezelfde dag naar huis. Nadeel? Het werkt vooral goed bij niet al te grote prostaten, en sommige mannen houden een licht branderig gevoel bij het plassen in de eerste weken.

Rezum-behandeling
Dan is er nog de Rezum-behandeling, een ingenieus trucje waarbij waterdamp wordt gebruikt om de prostaat te laten krimpen. Klinkt bizar, maar het werkt. Via de plasbuis wordt hete stoom in het prostaatweefsel gespoten, en die hitte zorgt ervoor dat overtollige cellen afsterven. Je lichaam ruimt dit weefsel in de weken daarna zelf op, waardoor de druk op je plasbuis afneemt en het plassen makkelijker wordt. Groot voordeel? Geen grote operatie, weinig kans op complicaties en vaak een goed resultaat. Maar, het duurt wel een paar weken voordat je effect merkt, omdat de prostaat geleidelijk moet slinken. Geduld is hier dus een schone zaak.

Hoe lang ben je uit de running?
Herstel verschilt enorm per behandeling. Sommige methodes, zoals UroLift, hebben een minimale hersteltijd. Je kunt vaak de volgende dag alweer doen wat je normaal doet – op zware fysieke inspanning na. Even rustig aan dus. Bij de Rezum-methode moet je iets meer geduld hebben. De meeste mannen krijgen tijdelijk een katheter om de urine goed af te kunnen voeren, en het kan een paar weken duren voordat je echt verschil merkt. Maar na een maand of twee zijn de meeste klachten flink afgenomen.

Bij een laserbehandeling of TURP (de ‘klassieke’ operaties) is het herstel langer. Je blijft meestal één tot enkele dagen in het ziekenhuis, hebt tijdelijk een katheter en het kan een paar weken duren voordat je weer helemaal normaal kunt plassen. Sporten en zwaar tillen? Minimaal vier tot zes weken mee wachten. En als je werk fysiek zwaar is, zul je ook even moeten overleggen met je arts voordat je weer vol aan de bak kunt.

Kortom: hoe minder ingrijpend de behandeling, hoe sneller je meestal weer op de been bent. Maar wat voor jou de beste keuze is, hangt af van hoe groot je prostaat is, hoe heftig je klachten zijn en hoeveel tijd je over hebt om te herstellen. Eén ding is zeker: als je het zat bent om elke nacht vijf keer je bed uit te moeten om te plassen, dan is het hoe dan ook tijd om in actie te komen.

Laserbehandeling: verdampen wat in de weg zit

Stel je voor: in plaats van snijden of schaven, wordt je overtollige prostaatweefsel simpelweg weggebrand met een laser. Geen bloedbad, geen diepe sneden, maar een gecontroleerde verdampingsactie die ruimte maakt waar je blaas al tijden om schreeuwt. Dit is precies wat er gebeurt bij een laserbehandeling van de prostaat. Via de plasbuis gaat er een dun buisje naar binnen met een krachtige laser, die het overtollige prostaatweefsel verdampt. Dat klinkt futuristisch, maar het wordt al jaren succesvol toegepast.

En het mooie? Omdat de laser meteen kleine bloedvaatjes dichtschroeit, is er veel minder bloedverlies dan bij een traditionele operatie. Daardoor is de kans kleiner dat je na de ingreep lang in het ziekenhuis moet blijven en het herstel verloopt meestal een stuk vlotter. Sommige mannen kunnen dezelfde dag nog naar huis. Even wennen, dat wel, maar veel sneller dan bij de ouderwetse methodes.

Wat gebeurt er na de ingreep?
Laten we eerlijk zijn: ook al klinkt een laserbehandeling als een magische oplossing, je blaas heeft toch even de tijd nodig om bij te komen van de operatie. Plassen voelt in het begin alsof je een gloeiend hete naald door je plasbuis duwt – niet schrikken, dat is normaal. Ook kun je de eerste dagen nog bloed in je urine zien en wat vaker aandrang voelen. Maar zodra de irritatie afneemt, komt het echte voordeel: je kunt weer normaal plassen, zonder gedoe, zonder gezeik (letterlijk en figuurlijk).

Bij de meeste mannen duurt het een paar weken voordat alles helemaal goed aanvoelt, maar vergeleken met een traditionele prostaatoperatie ben je er vaak sneller bovenop. En het grootste voordeel: minder kans op heftige complicaties zoals incontinentie of seksuele problemen. Al moet je er wel rekening mee houden dat retrograde ejaculatie (het zaad gaat de blaas in in plaats van naar buiten) ook hier een bijwerking kan zijn.

Voor wie is een laserbehandeling geschikt?
Deze methode is ideaal voor mannen met een middelgrote tot grote prostaat die serieuze plasklachten hebben, maar niet zitten te wachten op een ingrijpende operatie. Vooral als je bloedverdunners gebruikt of om een andere reden een verhoogd risico hebt op bloedingen, is deze techniek vaak een veiligere optie dan de traditionele TURP. Minder risico’s, sneller herstel, en een goed resultaat.

Dus, als jij je plasproblemen liever met high-tech dan met scalpels te lijf gaat, dan is deze optie zeker het overwegen waard. Even door de eerste weken heen bijten en daarna ben je verlost van dat eeuwige gehannes op het toilet. En zeg nou zelf, dat is het meer dan waard.

Opvolging en controle: klaar na de behandeling? Echt niet.

Het zou mooi zijn als je na een behandeling je prostaat gewoon kon afvinken en er nooit meer naar om hoefde te kijken. Maar zo werkt het helaas niet. Een vergrote prostaat is een chronisch proces: hij groeit niet van de ene op de andere dag, en zelfs na een succesvolle behandeling blijft er altijd een kans dat de klachten op een bepaald moment weer de kop opsteken. Daarom is opvolging en controle geen overbodige luxe.

Hoe vaak je op controle moet, hangt af van de gekozen behandeling. Na een medicamenteuze behandeling is het meestal een kwestie van een paar keer per jaar langs de huisarts of uroloog om te checken of de medicijnen nog goed werken en of er geen vervelende bijwerkingen optreden. Bij een operatieve ingreep of laserbehandeling is de eerste controle vaak na een paar weken, om te kijken of het plassen weer goed op gang komt en of er geen complicaties zijn. Daarna volgt meestal een check na drie tot zes maanden, en als alles stabiel blijft, hoef je daarna alleen nog af en toe langs te komen.

Sommige mannen zijn na een behandeling jarenlang klachtenvrij, maar de prostaat is een eigenwijs orgaan. Hij groeit langzaam verder en in sommige gevallen komen de klachten na een paar jaar terug. Dit gebeurt vaker bij minder ingrijpende methodes, zoals UroLift of Rezum, terwijl bij TURP of laserbehandelingen de kans kleiner is dat je opnieuw behandeld moet worden. Maar niets is 100% gegarandeerd, dus het is goed om alert te blijven en bij nieuwe klachten niet te lang te wachten met een bezoek aan de dokter.

Wat kun je op lange termijn verwachten?
Goed nieuws: bij de meeste mannen is het resultaat na de behandeling significant. Dat betekent minder vaak naar de wc rennen, geen gehannes meer met een zwakke straal en – misschien wel het fijnste – eindelijk een fatsoenlijke nachtrust zonder constante blaasalarmbellen. Voor veel mannen is dat al een enorme verbetering in kwaliteit van leven.

Maar er zijn ook wat dingen waar je rekening mee moet houden. Nadruppelen blijft soms een dingetje, vooral na operatieve ingrepen. De plasbuis moet wennen aan de nieuwe situatie en kan de eerste weken nog wat restjes urine vasthouden. Vaak trekt dit vanzelf bij, maar het kan even duren.

Een andere bekende ‘bijwerking’ is retrograde ejaculatie. Dit komt vooral voor na TURP en sommige laserbehandelingen. Wat gebeurt er dan? Bij een zaadlozing gaat het sperma niet meer naar buiten, maar je blaas in. Niet schadelijk, niet pijnlijk, maar als je nog een kinderwens hebt, is het wel een ding. Voor de rest merk je er in het dagelijks leven weinig van.

En dan is er nog de mogelijke impact op erectie en libido. De meeste mannen houden na een prostaatbehandeling gewoon een normale erectie en zin in seks, maar een klein percentage ervaart toch een verandering. Dit komt vooral door medicijnen of door de manier waarop de blaas en prostaat na de ingreep samenwerken. Als je merkt dat je seksleven eronder lijdt, is het slim om dat met een arts te bespreken, want vaak is er een oplossing.

Uiteindelijk draait het om balans. Voor de meeste mannen wegen de voordelen – beter plassen, minder nachtelijk geworstel en meer controle over de blaas – ruimschoots op tegen de mogelijke nadelen. Maar opvolging en controle blijven belangrijk, want je prostaat is misschien behandeld, maar hij blijft onderdeel van je lichaam. En zoals met zoveel dingen in het leven geldt: als je het goed onderhoudt, heb je er het langst plezier van.

Wat kun je zelf doen?

Mannen met een goedaardig vergrote prostaat kunnen beter gaan zitten bij het plassen. Hierdoor lijkt er een krachtiger straal te zijn, terwijl de plastijd korter lijkt te worden en de blaas wordt op deze manier beter leeggeplast, waardoor ze minder risico op blaasontsteking lopen. Wanneer je zit zijn de spieren in benen en bekken meer ontspannen, waardoor je de blaas beter leeg kunt plassen. Dat blijkt uit bestudering van de wetenschappelijke literatuur op dit gebied. Onderzoekers van het LUMC publiceerden de resultaten op 22 juli 2014 in het wetenschappelijke tijdschrift PLOS ONE. Medicijnen die de spierspanning rond de blaas verminderen kunnen verlichting geven. Maar dit onderzoek toont aan dat het effect van zittend plassen bijna net zo groot is. Het is echter niet aan te raden met medicijnen te stoppen. Vermoedelijk werkt een combinatie van medicatie en zitten bij het plassen het beste.

Preventie

De volgende maatregelen kunnen een vergrote prostaat mogelijk voorkomen:

• Gezonde levensstijl: Regelmatig bewegen en een gezond gewicht behouden.
  Stoppen met roken / Bron: Geralt, Pixabay
• Gezonde voeding: Eet een dieet rijk aan groenten, fruit en vezels.
• Beperk cafeïne en alcohol: Matig gebruik van cafeïne en alcohol, vooral 's avonds.
• Hydratatie: Het drinken van veel vocht (voldoende water drinken); vermijd overmatig vochtinname voor het slapengaan.
• Lege blaas: Plas regelmatig en vermijd het langdurig ophouden van je plas.
• Beheers stress: Leer stress te verminderen via ontspanningstechnieken.
• Vermijd irriterende stoffen: Beperk het gebruik van irriterende stoffen zoals cafeïne en kruidig voedsel.
• Regelmatige gezondheidscontroles: Onderga regelmatig medische controles voor vroege detectie.
• Stoppen met roken: Als je rookt, stop met roken.

Lees verder

• Vergrote prostaat of BPH (Benigne Prostaat Hyperplasie)
• Prostaatpijn en prostaatklachten: (pijn)klachten prostaat
• Prostatitis: symptomen en behandeling prostaatontsteking
• Prostaatvergroting: symptomen, onderzoeken en behandeling
• Prostaatkanker: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose