Nadruppelen van urine: symptomen, oorzaak en behandeling

Nadruppelen is een vervelend fenomeen. Nadruppelen kan zowel mannen als vrouwen treffen. Nadruppelen van urine wordt veroorzaakt door achtergebleven urine in urethra, ook urinebuis of plasbuis genoemd. Hierdoor blijft er urine lekken nadat je geplast hebt. Het resultaat is nat en bevlekt ondergoed. Dit komt doordat de urinebuis niet volledig geleegd wordt door de omliggende spier. Ongeveer één op de vijf mannen in de leeftijd van vanaf dertig tot tachtig jaar heeft last van dit probleem. Vaak komt dit door een vergrote prostaat. Ook veel vrouwen kampen met nadruppelen, wat vooral komt door verzwakte bekkenbodemspieren. In veel gevallen kan er wat gedaan worden aan nadruppelen, zodat de klachten verbeteren en je er minder hinder van ondervindt. Bekkenbodemoefeningen kunnen helpen om dit probleem het hoofd te bieden en mannen met een vergrote prostaat kunnen baat hebben bij medicijnen. Zo nodig kan je opvangmateriaal gaan gebruiken.

• Wat is nadruppelen?
• Oorzaken van nadruppelen
• Niet goed uitplassen
• Te zwakke bekkenbodem
• Prostaatvergroting
• Verminderde doorbloeding
• Behandeling
• Plasadviezen voor mannen en vrouwen
• Plashouding
• Mannen ook zittend plassen
• Specifieke tip voor mannen
• Bekkenbodemoefeningen
• Medicatie
• Voorgeschreven medicijnen
• Natuurlijke middelen
• Operatie
• Verband voor licht urineverlies

Wat is nadruppelen?

Nadruppelen verwijst naar het verlies van een kleine hoeveelheid urine na het plassen of ledigen van de blaas. Het is een vervelende klacht, wat een gevoel van ongemak en schaamte teweeg kan brengen. Het treedt op wanneer de urethra of plasbuis, die bij mannen loopt van de blaas tot aan het uiterste puntje van de penis en bij vrouwen vanuit de onderkant van de blaas naar buiten, niet helemaal leeg geplast is. Dit gebeurt wanneer de spieren die de urethra omringen, niet goed samentrekken (contractie), waardoor de blaas niet volledig wordt leeg geplast. Er zijn een aantal verschillende dingen die je kunt proberen om nadruppelen te beperken, waaronder het aftappen van de urinebuis na het plassen.

Oorzaken van nadruppelen

Niet goed uitplassen

Vaak blijkt dat zowel mannen als vrouwen die last hebben van nadruppelen bij het plassen, onvoldoende tijd nemen om goed uit te plassen.

Te zwakke bekkenbodem

Een andere oorzaak is dat de omliggende spier de urineblaas niet goed kan leeg maken, bijvoorbeeld vanwege verslapte bekkenbodemspieren. Dit komt nogal eens bij vrouwen voor. Mogelijke oorzaken van een te zwakke bekkenbodem zijn:

Zwangerschap en bevalling
Schade aan de spieren kan ontstaan tijdens zwangerschap en bevalling.

Leeftijd
Naarmate je ouder wordt, worden de bekkenbodemspieren zwakker. Dit wordt nog eens versterkt doordat vrouwen de spieren minder intensief gebruiken, maar ook doordat hormonale veranderingen in de menopauze ervoor zorgen dat het weefsel rond urine- buis, blaas en bekkenbodem zwakker wordt.

Aangeboren bindweefselzwakte
Bindweefsel is een vorm van weefsel dat onderdeel uitmaakt van alle organen van het lichaam en er kan sprake zijn van een aangeboren bindweefselzwakte.

Andere oorzaken
Zwaar fysiek werk, overgewicht en obesitas en chronisch hoesten, zorgen voor langdurige overbelasting van de bekkenbodem. Dit kan op den duur leiden tot bekkenbodemklachten.

Prostaatvergroting

De prostaat ligt vlak onder de blaasuitgang en om de plasbuis heen. Een vergrote prostaat kan de urinebuis langzaam dichtdrukken. Dit heeft tot gevolg dat de urine niet kan goed weglopen, wat kan leiden tot plasklachten als nadruppelen. Andere symptomen kunnen bestaan uit:

• Een zwakke urinestraal;
• Moeite met urineren;
• Een gevoel dat de blaas niet volledig wordt geleegd;
• Urine-incontinentie;
• Vaak plassen en een sterke en plotselinge aandrang om te urineren, vooral 's nachts; en
• Bloed in de urine.

Verminderde doorbloeding

Nadruppelen kan worden veroorzaakt door een verminderde doorbloeding.

Behandeling

Nadruppelen kan onder meer worden behandeld met één van de volgende maatregelen of een combinatie ervan:

• Bekkenbodemoefeningen om de sluitspier te versterken;
• Het aftappen van de urinebuis na het legen;
• Medicatie;
• Operatie; en
• Verband voor licht urineverlies.

Plasadviezen voor mannen en vrouwen

Plashouding

Ga allereerst rechtop op het toilet zitten, dus niet voorovergebogen of met een kromme rug. Zet je voeten plat op de grond en de knieën iets uit elkaar. Sommige mensen gebruiken een voetbankje, die ze na gebruik onder het toilet schuiven. Ontspan de bekkenbodem en voel je niet gehaast, maar neem de tijd. Laat de plas er vanzelf uitkomen en ga niet mee persen. Tevens is het belangrijk om de plasstroom niét te onderbreken. Om nadruppelen te voorkomen blijf je na het plassen even rustig en ontspannen een half minuutje zitten. Vervolgens kun je wiebelen of vooroverbuigen. Even opstaan en weer gaan zitten, zonder hierbij de bekkenbodem te spannen, kan ook helpen. Even licht napersen ter controle kan geen kwaad; de bekkenbodem even aanspannen ter afsluiting en daarna weer ontspannen.

Mannen ook zittend plassen

Mannen met plasproblemen vanwege een vergrote prostaat zijn gebaat bij zittend plassen. Er blijft door het zittend plassen minder urine in de blaas achter. Bovendien lijkt de plasstraal krachtiger te zijn, terwijl de plastijd korter lijkt te worden (bron: persbericht LUMC d.d. 28 juli 2014).

Specifieke tip voor mannen

Trek je onderbroek naar beneden tot op je enkels, zodat je de juiste zithouding kunt aannemen en zowel de penis als het scrotum volledig zichtbaar zijn wanneer je je blaas leeg plast. Plaats je vingertoppen (drie vingers) achter je scrotum en druk zachtjes op en neer om de urinestroom door de urinebuis te reguleren. Hierdoor wordt de plasbuis van onderuit het perineum uitgestreken. Daarna even de penis heen en weer bewegen en licht napersen wanneer er niets meer komt.

Bekkenbodemoefeningen

Bij een (bekken)fysiotherapeut krijg je oefeningen aangereikt die gericht zijn op verbetering van het functioneren van de bekkenbodem. Voorts wordt je inzicht vergroot in je klachten en wordt er gewerkt aan bewustwording van toiletgedrag en inzicht in de functies van je bekkenbodem.

Medicatie

Voorgeschreven medicijnen

Alfablokkers zijn medicijnen die ervoor zorgen dat de opening van de blaas naar de plasbuis ontspant. Mannen met prostaatproblemen kunnen hierdoor iets gemakkelijker plassen. Bij een sterk vergrote prostaat kunnen ook medicijnen worden gegeven die de prostaat weer wat doen slinken, zogeheten prostaatverkleiners (5-alpha-reductase-remmers).

Natuurlijke middelen

Er zijn ook een aantal natuurlijke middelen voor het behandelen van een vergrote prostaat, mits de klachten nog niet vergevorderd zijn. Natuurlijk middelen bij een vergrote prostaat zijn zegepalm, grote brandnetel, pompoen en rood stinkhout (pygeum). De ervaringen met deze middelen zijn wisselend.

Operatie

Als alle maatregelen onvoldoende soelaas bieden, kan een operatieve ingreep nodig zijn om de klachten van een vergrote prostaat het hoofd te bieden. Personen met ernstige bekkenbodemproblemen kunnen ook geopereerd worden.

Verband voor licht urineverlies

Zo nodig kan je opvangmateriaal gaan gebruiken. Vanwege schaamte is dit vaak een moeilijk stap. Er zijn vele soorten en vormen 'urineverband'. Het is daarbij belangrijk om de huid niet schraal te laten worden. Het gebied kun je beter niet schoonmaken met water en zeep, maar gewoon even spoelen met lauwwarm water. Desgewenst kun je een beschermende zalf gebruiken, zoals zinkoxidezalf 10% FNA.

Lees verder

• Plasklachten bij man en vrouw: symptomen en oorzaken
• Prostaatklachten: symptomen, oorzaak en behandeling
• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Vaak plassen: oorzaken veel plassen 's nachts of overdag
• Bloed in urine: macroscopische of microscopische hematurie