Prostaatklachten: symptomen, oorzaak en behandeling

De prostaat wordt ook wel 'voorstanderklier' genoemd. De prostaat is een klier die alleen bij mannen aanwezig is en is ontworpen om prostaatvocht te produceren, wat nodig is voor het vervoer van zaadcellen. De prostaat ligt direct onder de urineblaas, rondom de urinebuis en is zo groot als een kastanje. Prostaatklachten komen vaak voor. Er zijn verschillende prostaataandoeningen. De drie belangrijkste prostaataandoeningen zijn: prostaatvergroting, prostaatontsteking en prostaatkanker.

Prostaatklachten

• Prostaatklachten: prostaatvergroting
• Wat is een prostaatvergroting?
• Mogelijke gevolgen van een vergrote prostaat
• Wat zijn de symptomen van een prostaatvergroting?
• Hoe wordt een prostaatvergroting behandeld?
• Prostaatontsteking
• Wat is een prostaatontsteking?
• Wat zijn de symptomen van een prostaatontsteking?
• Hoe wordt een prostaatontsteking behandeld?
• Prostaatkanker
• Wat is prostaatkanker?
• Wat zijn de symptomen van een prostaatontsteking?
• Hoe wordt prostaatkanker behandeld?

Prostaatklachten: prostaatvergroting

Wat is een prostaatvergroting?

Een prostaatvergroting is een veelvoorkomende aandoening bij mannen die ouder zijn dan 50 jaar. Een goedaardige vergroting van de prostaat wordt ook wel benigne prostaat hyperplasie (BPH) genoemd. Bijna iedere man krijgt hiermee te maken. BPH is een verschijnsel dat bij het ouder worden hoort, maar niet iedere man heeft er ook last van. Ten minste 30 procent van alle mannen boven de 50 jaar heeft een zodanige vergroting van de prostaat dat hij er last van krijgt met de blaasontlediging.

Mogelijke gevolgen van een vergrote prostaat

De plasbuis loopt door de prostaat. Als de prostaat groter wordt, kan deze langzaamaan de plasbuis dichtdrukken. De plasbuis wordt steeds nauwe, waardoor klachten met plassen kunnen ontstaan. De blaasspier moet steeds harder werken om de urine door de vernauwde plasbuis te persen. Deze extra inspanning kan ervoor zorgen dat de blaaswand zwakker wordt. Ook kan de blaaswand uitrekken. De blaas slaagt er op een geven ogenblik niet meer in om alle urine naar buiten te drijven. Er blijft urine in de blaas achter (residu genoemd) en zonder adequate behandeling kunnen hierdoor blaasontstekingen en nierproblemen ontstaan.

Wat zijn de symptomen van een prostaatvergroting?

De urinestraal wordt minder krachtig en het duurt soms even voordat de plas eruit komt. En als het er dan uitkomt, dan duurt het lang voordat u uitgeplast bent, want het is maar een dun straaltje of het gaat zelfs druppelsgewijs. Het kan heel vervelend zijn als u steeds moet plassen, vooral als u bijvoorbeeld in de auto zit of als u om een andere reden niet meteen een toilet kunt vinden. De blaasspier moet nu harder werken om alle urine eruit te persen. Soms lukt dat niet door de grote weerstand van die vergrote prostaat en dan blijft er urine in de blaas achter, wat zonder behandeling kan leiden tot een blaasontsteking en er kunnen zelfs problemen met de nieren ontstaan.

Hoe wordt een prostaatvergroting behandeld?

Bij een duidelijk vergrote prostaat kan de arts 5-alpha-reductaseremmers voorschrijven. Deze geneesmiddelen verkleinen de prostaat en stoppen verdere groei van de prostaat. Wel moet men er rekening mee houden dat deze middelen pas na enkele maanden effect hebben. Wanneer een behandeling met medicijnen niet volstaat, kan een operatieve ingreep uitkomst bieden. De zogeheten 'Trans Urethrale Resectie van de Prostaat' (TURP), waarbij door de plasbuis een deel van van de prostaat wordt afgepeld, is de meest toegepaste methode.

Prostaatontsteking

Wat is een prostaatontsteking?

De medische benaming van prostaatontsteking is 'prostatitis', wat duidt op een ontsteking van de prostaat of voorstanderklier. Een prostaatontsteking kan chronisch of acuut zijn. Er kan niet altijd een oorzaak gevonden worden, maar meestal wordt een prostaatontsteking door (darm)bacteriën veroorzaakt welke via de plasbuis de blaas binnenkomen. De boosdoeners hechten zich aan de blaaswand en dringen vervolgens door tot in het klierweefsel van de prostaat. Mannen met een prostaatontsteking hebben daarom meestal ook een blaasontsteking. Sporadisch ligt een seksueel overdraagbare bacterie, zoals chlamydia, ten grondslag aan een prostaatontsteking.

Wat zijn de symptomen van een prostaatontsteking?

Een prostaatontsteking kan pijn veroorzaken, vooral tussen de anus en de balzak (perineum), in de onderbuik, in de liezen of in de rug. De klachten kunnen verergeren wanneer u fietst of gaat zitten. De pijn kan variëren van (meestal) zeurend tot (soms) heftig. Het plassen kan branderig aanvoelen en u kunt ook last hebben van frequente aandrang, terwijl u per keer minder plast. Verder kunt u een minder krachtige straal hebben tijdens het plassen, kunt u moeite hebben de plas op te houden en kunt u last hebben van koorts en algehele malaise.

Hoe wordt een prostaatontsteking behandeld?

Een prostaatontsteking wordt behandeld met een antibioticumkuur van 14 dagen. Maak de kuur af, ook als u geen klachten meer hebt. Daarmee voorkomt u dat bacteriën in de prostaat (en blaas) achterblijven en opnieuw een ontsteking veroorzaken. Pijn kan verlicht worden door paracetamol en wanneer dat onvoldoende helpt, kunt u een andere pijnstiller proberen zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen.

Prostaatkanker

Wat is prostaatkanker?

Onder het zestigste levensjaar komt prostaatkanker relatief weinig voor. Bijna de helft van alle patiënten is ouder dan 75 jaar. Na longkanker is prostaatkanker de meestvoorkomende kanker bij mannen. Veel mannen krijgen prostaatkanker en toch krijgt slechts een klein deel hunner ook daadwerkelijk klachten en ziekteverschijnselen. Het is nog niet duidelijk welke factoren bijdragen aan het ontstaan van prostaatkanker, wel speelt erfelijkheid een rol.

Wat zijn de symptomen van een prostaatontsteking?

Prostaatkanker geeft vaak pas klachten als de ziekte in een verder gevorderd stadium is. Symptomen die kunnen optreden bij prostaatkanker zijn:

• frequent moeten plassen;
• moeite met plassen, slappe straal, nadruppelen;
• pijn of een branderig gevoel bij het plassen;
• troebele of bloederige urine of sperma;
• bij uitzaaiingen in één of meerdere wervels kan rugpijn optreden.

Hoe wordt prostaatkanker behandeld?

De behandeling van prostaatkanker kan bestaan uit grofweg de drie volgende strategieën:

• Waakzaam afwachten;
• Op genezing gerichte behandeling (curatieve behandeling;
• Op verlichting van symptomen gerichte behandeling (palliatieve behandeling).

Voor een op genezing gerichte behandeling kan of een operatie (verwijdering van de prostaat en lymfeklieren uit de onderbuik) of een bestralingskuur de aangewezen therapie zijn. Wanneer er uitzaaiingen zijn, zal de behandeling gericht zijn op het verminderen van de klachten en het remmen van de ziekte. Dit laatste is soms jarenlang mogelijk.

Lees verder

• Prostaatpijn en prostaatklachten: (pijn)klachten prostaat
• Prostaatkanker met uitzaaiingen: behandeling en overleving
• Prostatitis: symptomen en behandeling prostaatontsteking
• Vergrote prostaat: symptomen, behandeling en medicijnen
• Pijn bij plassen: oorzaken branderig gevoel bij het plassen