Prostatitis: symptomen en behandeling prostaatontsteking

Prostatitis: symptomen en behandeling prostaatontsteking Prostatis symptomen bestaan uit moeite met plassen (en soms pijn bij het plassen), pijn in de blaas, teelballen en penis, pijn tussen de geslachtsorganen en de anus, en moeite en pijn bij ejaculatie. De prostaat is een klein en stevig orgaan. Het orgaan bevindt zich onder de blaas, grenst aan de endeldarm en ligt rond het begin van de plasbuis: de buis waardoor de urine het lichaam verlaat. Deze klier komt alleen in het manlijke lichaam voor. De prostaat produceert prostaatvocht en bij een zaadlozing worden de zaadcellen met dit vocht naar buiten vervoerd via de plasbuis. Het prostaatvocht houdt de zaadjes in leven tijdens hun tocht in de vagina. Acute prostatitis wordt vaak veroorzaakt door een bacteriële infectie. Acute prostatitis kan op een doeltreffende manier gedurende 4 tot 8 weken worden behandeld met antibiotica. Bij een abces in de prostaat, zal de pus operatief afgevoerd moeten worden.

Prostatitis of prostaatontsteking

<STRONG>Waar ligt de prostaat?</STRONG> / Bron: US National Cancer Institute, Wikimedia Commons (Publiek domein)Waar ligt de prostaat? / Bron: US National Cancer Institute, Wikimedia Commons (Publiek domein)
Prostatitis is een ontsteking van de prostaatklier, die chronisch of acuut kan zijn. De acute vorm is vrij zeldzaam en uit zich vaak met plotselinge, ernstige symptomen. De chronische variant is veel milder van aard en geeft over een langere periode matige symptomen. De chronische is moeilijker te behandelen.

Oorzaken van prostatitis

Bacteriële infectie

Acute prostatitis wordt veelal veroorzaakt door een bacteriële infectie. Het gaat vaak om de bacteriën Escherichia coli, Staphylococcus aureus en Streptococcus faecalis. De bacteriële infectie verspreidt zich vanuit de urinewegen naar de prostaat. Naast een bacteriële infectie, kunnen ook virale en schimmelinfecties, die de prostaat via de urinewegen bereikt, de boosdoeners zijn.

Soa

Ook kan een prostaatontsteking samenhangen met een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Onveilige seks met wisselende partners vormt een risicofactor.

Andere oorzaken

Prostatitis kan ook veroorzaakt worden door een probleem met de bekkenbodemspieren, een zenuwprobleem van de lagere urinewegen of door fietsen.

Risicofactoren

Prostatitis is een aandoening die kan optreden bij mannen van alle leeftijden. Er zijn bepaalde factoren die het risico op het krijgen van prostatitis vergroten. Zo heb je in de volgende gevallen een grotere kans om bacteriële prostatitis te krijgen:
  • Bij een katheter of een ander instrument dat onlangs is geplaatst in je urethra;
  • Bij een afwijking in de urinewegen; en
  • Na een recente blaasontsteking.

Prostatitis symptomen

Acute prostatitis

De symptomen van acute prostatitis komen plotseling opzetten en kunnen vrij ernstig zijn:
  • hoge koorts hebben die gepaard gaat met koude rillingen;
  • pijn rond de basis van je geslachtsdeel en soms een zwaar gevoel in de genitale zone;
  • pijn tussen je anus en je geslachtsdeel;
  • pijn tijdens de stoelgang, vervelend gevoel tijdens de ontlasting;
  • in sommige gevallen: afscheiding uit de plasbuis;
    Normale en vergrote prostaat / Bron: Akcmdu9, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Normale en vergrote prostaat / Bron: Akcmdu9, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • pijn in de onderrug of algemene spierpijn;
  • pijn in de lies of liezen;
  • frequent en pijnlijk plassen;
  • (aan)drang tot plassen.

Complicaties prostaatontsteking

De acute vorm zorgt vaak voor urineretentie: het niet volledig of helemaal niet kunnen ledigen van de blaas. In de prostaat kan zich namelijk pus vormen en ophopen: een (prostaat)abces. De vergrote prostaat blokkeert dan het weglopen van urine vanuit de blaas en werkt verstorend op de nierfunctie. Soms ontstaat er ook een pijnlijke zwelling achter de teelballen: een abces. In sommige gevallen kan de infectie uitzwermen naar andere organen, zoals de blaas, de nieren, of ze wordt chronisch.

Chronische prostaatontsteking

De chronische variant kan symptoomvrij zijn, maar vaak manifesteren de symptomen zich geleidelijk:
  • milde irritatie, gevoeligheid, pijn of prikkeling tijdens het plassen;
  • in sommige gevallen pijn in je geslachtsdeel, de balzak of tussen de balzak en je anus en aan de lage rug (onderrug).

Teelbal- en bijbalontsteking

Soms verschijnt prostatitis in combinatie met een bijbalontsteking of een teelbalontsteking.

Onderzoek en diagnose

Rectaal onderzoek

De uroloog verricht rectaal onderzoek. Via de anus kan hij de prostaat voelen. Bij een acute prostaatontsteking zal de prostaat zacht aanvoelen. In het laboratorium wordt urine en soms ook sperma onderzocht middels een kweek. Er kan dan vastgesteld worden welke bacterie de prostatitis veroorzaakt, zodat een antibioticum kan worden voorgeschreven waar de bacterie gevoelig voor is.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnose is:

Prostaatontsteking en PSA-test / Bron: Istock.com/jarun011Prostaatontsteking en PSA-test / Bron: Istock.com/jarun011

Prostaatontsteking en PSA-waarde

Als je een verhoogd risico hebt op prostaatkanker, kan de arts bloedonderzoek laten doen om te checken op prostaat specifiek antigeen (PSA), een eiwit dat normaal in geringe mate in het bloed aanwezig is. Bij prostaatkanker is het PSA verhoogd. Bij een prostaatontsteking kan het PSA echter ook verhoogd zijn. Artsen zijn derhalve voorzichtig met het interpreteren van de uitkomsten van een PSA-test.

Behandeling van prostaatontsteking

Professionele medische zorg

Acute prostatitis kan op een doeltreffende manier gedurende 4 tot 8 weken worden behandeld met antibiotica. Daarnaast wordt geadviseerd veel te drinken. Bij chronische prostatitis ligt het wat gecompliceerder; de chronische variant is moeilijker te genezen. Er lijkt een samenhang te zijn tussen chronische prostatitis en verergering van klachten bij bepaald eten en drinken. Prostaatmassage, warmwaterbaden en zaadlozingen, kunnen de klachten verminderen. Vraag je uroloog om advies. De klachten kunnen jarenlang aanhouden, maar meestal verminderen ze 'vanzelf'.

Vermijd pittig voedsel bij prostatitis / Bron: Holbox/Shutterstock.comVermijd pittig voedsel bij prostatitis / Bron: Holbox/Shutterstock.com
Als er sprake is van een abces in de prostaat, dan moet de pus operatief worden afgevoerd. Infecties met de seksueel overdraagbare aandoeningen chlamydia en gonorroe worden tevens behandeld met antibiotica. Tegen de pijn kun je een pijnstiller gebruiken. Paracetamol is eerste keus en als dat niet helpt, kun je en andere pijnstiller proberen zoals ibuprofen, diclofenac of naproxen.

Zelfzorg

Neem de volgende zelfzorgmaatregelen in acht:
  • Ga direct plassen zodra je aandrang voelt;
  • Plas je blaas volledig leeg;
  • Vermijd stoffen die de blaas irriteren zoals alcohol, cafeïnehoudende voedingsmiddelen en dranken, sap van citrusvruchten en pikant of kruidig voedsel;
  • Veel drinken om bacteriën uit de blaas te spoelen doordat je vaker moet plassen;
  • Prostaatmassage kan helpen;
  • Warme (zit)baden verlichten de pijn.

Drink geen alcohol bij acute of chronische prostatitis / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.comDrink geen alcohol bij acute of chronische prostatitis / Bron: Marian Weyo/Shutterstock.com

Acute en chronische prostatitis en alcohol

Om meerdere redenen is het verstandig geen druppel alcohol te drinken als je last hebt van acute of chronische prostatitis. Ten eerste heeft alcohol een diuretisch of vochtafdrijvend effect. Alcohol ver mindert namelijk voorts de spierkracht en dus ook de kracht van de blaas, die immers ook een spier is. Bovendien prikkelt alcohol de prostaat en dat is iets wat je moet zien te vermijden bij een prostatitis.

Prostaatontsteking en fietsen

Laat bij zowel een acute als ene chronische prostatitis even de fiets staan, want zitten op een zadel irriteert de prostaat alleen maar verder en dit komt de genezing niet ten goede. Er zijn overigens ook speciale fietszadels waarbij je geen last meer hebt van druk op de prostaat of weke delen.

Preventie

De meeste gevallen van prostatitis kunnen niet worden voorkomen. Veilig vrijen is belangrijk en verkleint de kans op een prostatitis als gevolg van een soa.

Prognose

Bij acute bacteriële prostatitis is de prognose goed als de behandeling snel en adequaat is. Bij chronische prostatitis met exacerbaties is het belangrijk om onderliggende aandoeningen te identificeren en te behandelen. De hulp van een uroloog is vereist, om recidief te voorkomen.

Lees verder

© 2009 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Prostatitis; ontsteking van de prostaatProstatitis; ontsteking van de prostaatAlle mannen hebben een prostaat. In de prostaat wordt het vocht aangemaakt waar de zaadcellen in zwemmen. Het is de klie…
Prostatitis: verschijnselen, behandelingProstatitis: verschijnselen, behandelingProstatitis is een ontsteking van de prostaat. Er zijn verschillende vormen van prostatitis, die niet allemaal even agre…
Prostaatabces: symptomen en behandeling abces in de prostaatProstaatabces: symptomen en behandeling abces in de prostaatEen niet tijdig of adequaat behandelde prostaatontsteking (prostatitis) kan een abces in de prostaat veroorzaken, een zo…
Prostaat: functie en prostaataandoeningen symptomenProstaat: functie en prostaataandoeningen symptomenDe prostaat is een klier met als belangrijkste functie de productie van prostaatvocht, een basische stof die tijdens de…

Angst symptomen, verschijnselen en kenmerkenAngst symptomen, verschijnselen en kenmerkenVeel mensen hebben last van angst, angstgevoelens, angstaanvallen of een angststoornis. De een heeft last van een lichte…
Kiespijn, wat kunt u er tegen doen?Kiespijn, wat kunt u er tegen doen?Kiespijn veroorzaakt vaak een zeurende pijn, die meestal plotseling komt opzetten. De meest voorkomende oorzaak van kies…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Henry Vandyke Carter, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Patient.info. Prostatitis. https://patient.info/doctor/prostatitis#nav-9 (ingezien op 2-1-2018)
  • Thuisarts.nl. Ik heb een prostaatontsteking. https://www.thuisarts.nl/prostaatontsteking/ik-heb-prostaatontsteking (ingezien op 15-3-2017)
  • Urology Care Fundation. What Causes Prostatitis and Related Chronic Pelvic Pain? http://urologyhealth.org/urologic-conditions/prostatitis-(infection-of-the-prostate)/causes (ingezien op 15-3-2017)
  • Afbeelding bron 1: US National Cancer Institute, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Akcmdu9, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/jarun011
  • Afbeelding bron 4: Holbox/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 5: Marian Weyo/Shutterstock.com
Reacties

Vermeire Marnix, 13-12-2014
Dit artikel komt perfect overeen wat ik nu doormaak. Mijn klachten komen exact overeen, na 3 dagen is mijn koorts verdwenen. Mijn huisarts heeft dus een correcte diagnose gesteld. De antibiotica slaan goed aan. Reactie infoteur, 13-12-2014
Goed om te horen! Ik wens u een snel en voorspoedig herstel toe.

Adam, 15-10-2013
Mijn vraag is of het normaal is dat ook iedere keer dat ik moet urineren ik een branderig gevoel in de urinebuis heb en de drang om te poepen? Reactie infoteur, 20-11-2013
Plassen behoort zonder klachten te verlopen. U kunt het beste een afspraak maken met uw huisarts om uw klachten met hem of haar te bespreken. Blijf hier niet mee rondlopen.

Tosy, 19-11-2009
Heeft er iemand een antwoord op volgend verschijnsel: Soms komt er een dikke kleverige vloeistof uit de penis, het is geen voorvocht, het is een dikkere substantie en ik heb nergens pijn of geen aandoening. Is dit normaal? het is niet dagelijks, maar heb het toch om de week minstens 1 maal… Het is ook niet na een zaadlozing. Ik zou wel eens willen weten wat het kan zijn, hopelijk niets aan de prostaat… Reactie infoteur, 20-11-2009
Hallo Tosy,

Ik raad u aan deze vraag te stellen aan uw huisarts en er niet mee door te blijven lopen.

Mvg, Tartuffel

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 05-05-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.