Liesbreuk: symptomen man/vrouw, oorzaak en behandeling

Liesbreuk symptomen zijn een zwelling in de lies en/of pijn in de lies, vaak brandende of stekende pijn. Een liesbreuk is een uitstulping van het buikvlies in de liesstreek. Deze uitstulping ontstaat als gevolg van een zwakke plek of een opening in de buikwand. Dit wordt de breukpoort genoemd. Een liesbreuk kan aanleiding geven tot een pijnlijk, soms branderig gevoel in de lies en sommige mensen worden misselijk van een liesbreuk. De pijn in de liesstreek kan verergeren bij het voorover bukken, hoesten, te hard persen of (zwaar) tillen. Behandeling van een liesbreuk bestaat uit een (kijk)operatie. De enige manier om een liesbreuk te herstellen is door middel van een operatie. Bij een liesbreukoperatie zijn er verschillende mogelijkheden.

• Wat is een liesbreuk?
• Synoniemen
• FAQ: Alles wat je (stiekem) wilde weten over liesbreuken
• Liesbreuk bij mannen en vrouwen
• Soorten liesbreuken
• Mediale liesbreuk
• Laterale liesbreuk
• Symptomen liesbreuk bij man en vrouw
• Complicaties
• Oorzaak liesbreuk
• Risicofactoren liesbreuk
• Behandeling liesbreuk met een liesbreukoperatie
• Afwachtend beleid
• Liesbreukoperatie
• Klassieke operatie
• Kijkoperatie
• Herstel van een liesbreuk
• Praktische tips om om te gaan met een liesbreuk
• Draag een liesbreukband – een slimme lifesaver
• Vermijd zwaar tillen – want je lies is geen heftruck
• Gebruik een opstapje bij bukken – bespaar je lies de extra druk
• Eet vezelrijk en drink genoeg water – want persen is je vijand
• Trek een compressiebroek aan – een slimme hack voor extra support
• Draag een ondersteunende onderbroek met stevige tailleband – klein detail, groot verschil
• Gebruik een brace met verstelbare drukzones – high-tech ondersteuning op maat
• Houd je gewicht onder controle – minder kilo’s, minder druk
• Laat een fysiotherapeut meekijken naar je houding – klein detail, groot verschil
• Gebruik een brace met verstelbare drukzones – slimme technologie voor je lijf
• Vermijd chronische hoestbuien – want hoesten en persen zijn je vijanden
• Raadpleeg op tijd je huisarts – voorkomen is beter dan genezen
• Prognose
• Preventie
• Misvattingen over liesbreuken: fabels, feiten en frappante waarheden
• Een liesbreuk is alleen een probleem als je pijn hebt
• Alleen mannen krijgen een liesbreuk
• Als je een strakke broek draagt, voorkom je een liesbreuk
• Een liesbreuk krijg je alleen door zwaar tillen
• Je kunt een liesbreuk ‘terugduwen’ en dan is het opgelost
• Sporten is gevaarlijk als je een liesbreuk hebt
• Na een operatie kun je nooit meer zwaar tillen
• Een liesbreuk moet altijd geopereerd worden
• Een liesbreuk is alleen een ‘mannending’ omdat mannen zwakkere buikwanden hebben
• Als je een liesbreuk hebt, moet je meteen stoppen met werken
• Een liesbreuk voel je altijd direct
• Een liesbreuk is altijd groot en opvallend

Wat is een liesbreuk?

Toen Obbe nietsvermoedend zijn zware boodschappentas uit de kofferbak tilde, voelde hij ineens een scherpe steek in zijn lies. "Ach, gewoon een spiertje verrekt," dacht hij nog, maar toen hij de volgende ochtend opstond en een vreemde bobbel ontdekte, begon de twijfel toe te slaan. Een dokterbezoek later was de diagnose duidelijk: een liesbreuk. Obbe moest lachen toen de arts zei dat hij het rustig aan moest doen – "rustig aan doen" stond niet bepaald in zijn woordenboek. Toch zat er niets anders op dan even pas op de plaats te maken, al was het maar om te voorkomen dat hij bij de volgende boodschappentrip weer dubbelgevouwen stond.

De medische benaming voor een liesbreuk is hernia inguinalis. Een liesbreuk is een uitstulping van het buikvlies in de liesstreek, welke ontstaat als gevolg van een zwakke plek of een opening in de buikwand (de breukpoort). Het buikvlies en wat buikinhoud, zoals een stukje van de darm of wat vetweefsel, steekt door de breukpoort naar buiten, hetgeen een zwelling in de lies kan veroorzaken.

Synoniemen

Een liesbreuk staat ook bekend onder de volgende medische benamingen:

• hernia inguinalis
• inguinale hernia

FAQ: Alles wat je (stiekem) wilde weten over liesbreuken

Liesbreuken… niet bepaald het meest sexy onderwerp om over te praten, maar als je er eentje hebt of vermoedt, dan wil je wél alle ins en outs weten. Geen saaie medische encyclopedie hier, maar een heldere, no-nonsense uitleg van wat je moet weten. Van de eerste vage klachten tot de vraag of je nou echt onder het mes moet – we hebben het allemaal voor je op een rijtje gezet.

Misschien heb je ineens een rare bobbel in je lies opgemerkt. Of voel je een trekkend, zeurend gevoel als je net een verhuisdoos hebt opgetild of fanatiek hebt gesport. "Ach, zal wel een spiertje zijn," denk je nog. Totdat dat bultje blijft zitten en soms zelfs pijnlijk wordt. Tja, grote kans dat je met een liesbreuk te maken hebt. Maar geen paniek! Je bent echt niet de enige, en er valt gelukkig iets aan te doen.

Een liesbreuk lost zich niet vanzelf op, maar dat betekent niet dat je direct in de operatiekamer ligt. In sommige gevallen kun je het nog even aankijken, en met een paar handige trucs de klachten binnen de perken houden. Maar als je last krijgt van flinke pijn, misselijkheid of een harde, niet-terugduwbare bobbel? Dan is het een ander verhaal. Spoedje dokter, want dan kan er sprake zijn van een beklemde liesbreuk, en dat wil je voorkomen.

Kortom, of je nu twijfelt of je een liesbreuk hebt, wil weten wat je wél en niet mag doen of gewoon benieuwd bent naar de herstelperiode na een operatie – deze FAQ helpt je op weg. Dus scroll lekker verder en ontdek alles wat je moet weten over dit (bijna) onvermijdelijke ‘life event’ waar vooral mannen vroeg of laat mee te maken krijgen!

Liesbreuk bij mannen en vrouwen

Ongeveer 2 tot 3% van de mannelijke baby's krijgt een liesbreuk, maar het treedt op bij slechts minder dan 1% van de babymeisjes. Ongeveer 1 op de 4 mannen heeft ooit een liesbreuk op enig moment in zijn leven. Een liesbreuk komt het meest voor bij mannen boven de 40 jaar.

Soorten liesbreuken

Er worden vaak twee verschillende typen liesbreuken onderscheiden, naar gelang de plaats van de breuk ten opzichte van de doorgang van de zaadstreng door de buikwand heen richting zaadbal.

Mediale liesbreuk

Niet door het lieskanaal, maar min of meer haaks erop. Vaak gezien bij ouderen die veel moeten hoesten (als gevolg van COPD) of persen (als gevolg van prostaatvergroting).

Laterale liesbreuk

De breuk komt in dit geval door dezelfde 'opening' naar buiten als de zaadstreng.

Symptomen liesbreuk bij man en vrouw

Waaraan kun je een liesbreuk herkennen? Sommige mensen met een liesbreuk hebben geen klachten en komen er pas tijdens een routineonderzoek achter dat zij een liesbreuk hebben. In de meeste gevallen zijn er echter wel symptomen en is de uitstulping voelbaar en zichtbaar als een bobbel in de liesstreek. De uitstulping is meestal het beste zichtbaar als de persoon rechtop staat, vooral bij hoesten. Een liesbreuk kan aanleiding geven tot een pijnlijk, soms branderig gevoel in de lies en sommige mensen worden misselijk van een liesbreuk. De pijn in de liesstreek kan verergeren bij het voorover bukken, hoesten, te hard persen of (zwaar) tillen. Deze factoren vergroten de druk in de buikholte. Af en toe kunnen mannen met een liesbreuk last krijgen van pijn en zwelling in het scrotum, rond de testikels.

Complicaties

Soms kunnen er complicaties ontstaan. Zo kan bijvoorbeeld de darm bekneld raken in de opening, als gevolg waarvan de bloedvoorziening naar dat deel van de darm wordt belemmerd en het beklemde deel van de darm kan afsterven. Dit is een medische spoedsituatie, waarbij direct medisch ingrijpen is vereist.

Oorzaak liesbreuk

Sommige liesbreuken hebben geen aanwijsbare oorzaak. Maar vaak treedt een liesbreuk op ten gevolge van:

• Verhoogde druk in de buikholte door te hard persen tijdens de stoelgang of het urineren (zoals bij obstipatie en bij problemen met urinelozing door bijvoorbeeld een vergrote prostaat), het tillen van zware lasten, langdurig hoesten of niezen;
• een aangeboren zwakke plek in de buikwand;
• een combinatie van toegenomen druk in de buik en een reeds bestaande zwakke plek in de buikwand;
• een zwakke plek kan ook later ontstaan, doordat de buikwand uitrekt door bijvoorbeeld overgewicht of zwangerschap of als gevolg van een (sport)blessure.

Risicofactoren liesbreuk

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een liesbreuk zijn onder meer:

• Geslacht. Mannen hebben veel meer kans op een liesbreuk vanwege een andere anatomie van het lieskanaal, de plek waar een liesbreuk ontstaat. Wel is uit onderzoek gebleken dat vrouwen vaker een femorale hernia (dijbeenbreuk) hebben dan mannen. Een dijbeenbreuk bevindt zich ter hoogte van het dijbeen.
  Zwangerschap is een risicofactor voor het krijgen van een liesbreuk / Bron: Zerocool, Pixabay
• Familiaire risicoverhoging. Het risico op een liesbreuk neemt toe als iemand een naast familielid heeft, zoals een ouder of broer of zus, die een liesbreuk heeft gehad.
• Bepaalde medische aandoeningen. Cystic fibrosis (CF), ook wel taaislijmziekte genoemd, is een erfelijke ziekte met een beperkte levensverwachting. Mensen met taaislijmziekte moeten vaak hoesten en dit vergroot de kans op een liesbreuk. Vandaar dat rokers ook een grotere kans hebben op een liesbreuk.
• Aanhoudende obstipatie. Door verstopping gaan mensen tijdens de stoelgang persen en dat is een veel voorkomende oorzaak van een liesbreuk.
• Overgewicht. Dit vergroot de druk op de buikwand.
• Zwangerschap. Dit kan zowel een verzwakking van de buikspieren als een verhoogde druk op de buikwand veroorzaken.
• Bepaalde beroepen. Het hebben van een baan waarbij iemand langdurig moet staan ​​of zware lasten moet (op)tillen, verhoogt het risico op het ontwikkelen van een liesbreuk.
• Vroeggeboorte. Te vroeg geboren baby's hebben meer kans op een liesbreuk.
• Een liesbreuk hebben gehad. Mensen die eerder een liesbreuk hebben gehad, lopen meer dan gemiddeld kans om weer een liesbreuk te krijgen en dan meestal aan de andere kant.

Behandeling liesbreuk met een liesbreukoperatie

Afwachtend beleid

Een liesbreuk verdwijnt nooit spontaan. Bij een liesbreuk bij mannen met geen tot weinig klachten in het dagelijkse leven kan het natuurlijke beloop ervan worden afgewacht (afwachtend beleid). Uit onderzoek blijkt dat de kans op acute verergering of inklemming van de liesbreuk klein is en dat uitstel van een herniacorrectie veilig en acceptabel is voor arts en patiënt. Bij patiënten waarbij eerst een afwachtend beleid wordt gevoerd en vervolgens alsnog geopereerd worden wanneer de klachten verergeren, is er geen hoger risico op complicaties dan diegenen die bij het vaststellen van een liesbreuk uit voorzorg worden geopereerd. Vele (huis)artsen voeren dit beleid al langer uit en onderzoek steunt hen hierin.¹

Liesbreukoperatie

Er kunnen verschillende technieken worden gebruikt om breuken te herstellen. Vroeger werden enkel hechtingen aangebracht om de breuk te herstellen en de buikwand te verstevigen. Hierbij is het herstel vaak pijnlijker aangezien de weefsels bij elkaar getrokken worden. Bovendien is het risico op een recidief vaak groter. Deze technieken worden (daarom) nog zelden gebruikt. Tegenwoordig wordt een liesbreuk bij voorkeur hersteld met een zogeheten tension free repair of een herstel zonder spanning. Daartoe wordt een MESH of netje gebruikt, welke bestaat uit kunststofmateriaal.

Er zijn twee manieren waarop een liesbreuk operatief behandeld kan worden:

• de klassieke methode; en
• de kijkoperatie of endoscopie.

Klassieke operatie

Specialisten geven aan de de laatste methode de voorkeur, ofschoon niet iedereen hiervoor geschikt is. Bijvoorbeeld wanneer de zwelling/uitstulping zeer groot en/of niet terug te duwen is in de buik. Of wanneer iemand al eens een buikoperatie heeft ondergaan. In deze gevallen wordt een zogeheten klassieke operatie uitgevoerd. Op de plaats van de liesbreuk wordt een incisie of snee in de huid gemaakt, waarna de breuk hersteld wordt. Het herstel duurt langer dan bij een kijkoperatie en er blijft er een zichtbaarder litteken over.

Kijkoperatie

Bij een kijkoperatie is er minder pijn na de operatie en een sneller herstel: gemiddeld tussen de 7 en 10 dagen. Verder blijven er slechts drie minieme littekentjes over, op de plaats waar drie sneetjes van ongeveer een centimeter in de huid zijn gemaakt. Daardoorheen worden operatie-instrumenten en een piepkleine camera naar binnen gebracht. Bij kinderen is een kijkoperatie niet mogelijk.

Soms is er na een liesbreukoperatie sprake van nabloeding of wondinfectie.

Herstel van een liesbreuk

Het herstel is afhankelijk van de operatiemethode, de grootte van de ingreep en individuele factoren. Baak zul je enige tijd na de operatie nog hinder ondervinden van het operatiegebied. Dit interfereert soms met je dagelijkse activiteiten en de mogelijkheid om weer wat te tillen. Als vuistregel geldt dat je na twee weken weer naar je werk kunt. Het blijkt dat bij kijkoperaties het herstel normaal gesproken sneller verloopt dan bij een open operatie. Ook is de pijn vaak minder.

Praktische tips om om te gaan met een liesbreuk

Laten we eerlijk zijn: een liesbreuk is zo’n ongemak waar je niet om hebt gevraagd, maar waar je wél mee moet dealen. Het is geen gebroken been waarbij je gewoon een gips krijgt en klaar, nee, dit is een sluipend probleem dat zich langzaam aankondigt – eerst een vage pijn, dan een bobbeltje, en voor je het weet ben je jezelf in rare bochten aan het wringen om die druk te vermijden. Maar goed nieuws: je kunt zelf al een hoop doen om de klachten te verminderen en te zorgen dat het niet erger wordt.

Of je nu net ontdekt hebt dat je een liesbreuk hebt of er al langer mee rondloopt, het laatste wat je wilt is dat het je dagelijkse leven overneemt. Gelukkig zijn er slimme trucs en praktische aanpassingen waarmee je die vervelende klachten onder controle houdt. Van slimme kledingkeuzes tot het aanpassen van je houding – kleine dingen kunnen een groot verschil maken. En nee, het gaat niet alleen om "rustig aan doen". Soms helpt een slimme gadget, een kleine aanpassing in je routine of gewoon weten hoe je lichaam werkt.

En laten we het even over zelfzorg hebben. Dit is niet alleen maar een beetje “lief zijn voor jezelf”, maar echt bewust bezig zijn met wat je lijf nodig heeft. Voorkomen dat je die liesbreuk nog meer belast, snappen hoe je bewegingen invloed hebben en op tijd de signalen herkennen. Je hoeft geen dokter te zijn om te begrijpen dat goed luisteren naar je lichaam vaak de beste remedie is.

Dus, voordat je denkt dat er niks aan te doen is of dat je meteen onder het mes moet: check deze maatregelen. Slim, praktisch en vooral haalbaar. Want het leven is al druk genoeg – een liesbreuk moet daar niet ook nog eens de baas over spelen!

Draag een liesbreukband – een slimme lifesaver

Laten we even kennismaken met Theo, een 58-jarige klusser die zijn hele leven alles zelf heeft gedaan. Van loodgieterswerk tot het bouwen van een schuurtje in de achtertuin – niets was te gek. Totdat hij op een dag een zware zak cement optilde en een scherpe steek in zijn lies voelde. “Ach, gaat wel over,” dacht hij. Maar nee, die bobbel bleef en het werd steeds vervelender. Uiteindelijk gaf hij toe en bezocht de huisarts, die hem een liesbreukband aanraadde.

Zo’n band lijkt misschien een beetje ouderwets, maar vergis je niet: het is een handige manier om extra ondersteuning te geven aan je buikwand en pijnklachten te verminderen. Het werkt een beetje als een extra korset voor je onderbuik, waardoor de druk op de breuk wordt verlicht. Theo merkte al na een paar dagen dat hij zich weer soepeler kon bewegen en minder last had als hij lang stond of liep. Geen wonder dat hij nu zweert bij dat ding! Maar let op: het is een tijdelijke oplossing. Een liesbreukband lost het probleem niet op, maar het kan je wel een hoop ongemak besparen terwijl je de volgende stappen overweegt.

Vermijd zwaar tillen – want je lies is geen heftruck

Het lijkt misschien logisch, maar laten we eerlijk zijn: hoeveel mensen denken écht na voordat ze een zware doos of een tas vol boodschappen optillen? Neem Annelies, een jonge moeder van twee, die zichzelf een ‘superwoman’ vindt als het gaat om multitasken. Met een peuter op de ene arm en een boodschappentas vol aardappelen in de andere, voelde ze op een dag een trekkerig gevoel in haar lies. "Geen tijd voor dit gedoe," dacht ze, maar de bobbel bleef.

Zwaar tillen verhoogt de druk in je buik, en als er al een zwakke plek is, kan een liesbreuk zomaar de kop opsteken. De truc is dus slim tillen. Als je écht iets zwaars moet verplaatsen, zorg dan dat je door je knieën buigt en je rug recht houdt – alsof je een professionele gewichtheffer bent. Maar nog beter: gebruik een steekwagentje of vraag gewoon om hulp. Dat is geen teken van zwakte, maar van slim omgaan met je lijf. Annelies? Die schakelt nu haar partner in als er iets zwaars getild moet worden. Slimme zet!

Gebruik een opstapje bij bukken – bespaar je lies de extra druk

Niet veel mensen denken eraan, maar bukken is een enorme belasting voor je buikspieren. Als je een liesbreuk hebt, is dat precies wat je niet wil. Neem Erik, een enthousiaste tuinier die dol is op zijn rozenperk. Iedere lente is hij in de weer met het planten, snoeien en bemesten. Maar na een paar weken merkte hij dat hij steeds een zeurderige pijn kreeg na het bukken.

Wat hielp? Een simpel opstapje of een verhoogd krukje. Hiermee voorkom je dat je telkens diep moet bukken en je buik onnodig onder druk zet. Erik zet nu altijd een laag bankje naast zijn plantenbed en merkt direct verschil. Het is zo’n simpele aanpassing, maar het maakt een wereld van verschil voor je lies!

Eet vezelrijk en drink genoeg water – want persen is je vijand

Hier komt de ongemakkelijke waarheid: als je moeite hebt met naar het toilet gaan, zet je veel druk op je buik – en dat is funest voor een liesbreuk. Constipatie is een verborgen vijand, eentje die je écht niet wilt onderschatten. Bart, een 65-jarige gepensioneerde vrachtwagenchauffeur, had er flink last van. Een paar dagen niet naar de wc kunnen, en BAM – zijn liesbreuk begon op te spelen.

De oplossing? Vezels en water. Denk aan volkoren producten, groenten en een goede portie fruit. En vergeet niet te drinken, minstens 2 liter per dag. Een kleine toevoeging die helpt: een scheutje cranberrysap in je water om het net wat lekkerder te maken. Sinds Bart zijn eetpatroon heeft aangepast, is hij veel minder aan het persen op het toilet en zijn liesbreukklachten zijn een stuk minder geworden. Kleine moeite, groot effect!

Trek een compressiebroek aan – een slimme hack voor extra support

Maak kennis met Marco, een fanatieke tennisser die altijd als eerste op de baan stond. Totdat hij een paar maanden geleden na een intense wedstrijd een trekkerig gevoel in zijn lies kreeg. “Ach, gewoon een beetje spierpijn,” dacht hij, maar toen die bobbel verscheen, wist hij dat er iets niet klopte. De huisarts bevestigde zijn vermoeden: een liesbreuk. Marco wilde absoluut niet stoppen met sporten, dus ging hij op zoek naar manieren om door te kunnen gaan zonder zijn lies te overbelasten.

Enter de compressiebroek! Dit is geen modegril, maar een slim hulpmiddel dat extra ondersteuning biedt aan de buikspieren en de liesstreek. Door lichte druk uit te oefenen, helpt zo’n broek om de breuk op z’n plek te houden en voorkomt het dat je buikinhoud zich als een ontsnapte crimineel een weg naar buiten baant. Marco merkte dat hij met een compressiebroek veel minder last had, vooral bij beweging. Het voelde alsof zijn lichaam net dat extra duwtje in de rug kreeg om goed te functioneren. Natuurlijk lost een broek de liesbreuk niet op, maar het kan wel helpen om dagelijkse activiteiten comfortabeler te maken.

Draag een ondersteunende onderbroek met stevige tailleband – klein detail, groot verschil

Je verwacht het misschien niet, maar de juiste onderbroek kan een wereld van verschil maken als je een liesbreuk hebt. Vraag dat maar aan Jeroen, een 43-jarige accountant die zijn dagen doorbrengt achter een bureau. Hij had geen zin in een operatie en wilde zolang mogelijk doorgaan met zijn dagelijkse routine zonder al te veel last. De dokter gaf hem een tip: probeer eens een ondersteunende onderbroek met een stevige tailleband.

Jeroen was sceptisch – hoe kon een onderbroek nou helpen? Maar nadat hij er een paar had aangeschaft, snapte hij het meteen. Een goed aansluitende onderbroek met stevige elastieken band houdt alles netjes op z’n plek en voorkomt onnodige druk op de liesstreek. Het voelt een beetje alsof je lichaam een zachte, maar stevige knuffel krijgt op de juiste plekken. En laten we eerlijk zijn: een goede onderbroek is sowieso een must, liesbreuk of niet.

Gebruik een brace met verstelbare drukzones – high-tech ondersteuning op maat

Voor de tech-liefhebbers onder ons: er bestaan tegenwoordig geavanceerde braces die speciaal ontworpen zijn voor mensen met een liesbreuk. Ze zijn niet te vergelijken met de ouderwetse, lompe breukbanden van vroeger. Neem het verhaal van Fabian, een 55-jarige personal trainer die gewend was om dagelijks in de gym te staan. Toen hij een liesbreuk kreeg, wilde hij alles proberen om in beweging te blijven zonder zijn klachten te verergeren.

Fabian ontdekte een brace met verstelbare drukzones, waardoor hij de ondersteuning precies kon afstemmen op zijn lichaam. Het slimme ontwerp zorgde ervoor dat hij zijn mobiliteit grotendeels kon behouden, zonder dat hij constant bang hoefde te zijn dat de breuk groter zou worden. Natuurlijk moet je een brace niet als permanente oplossing zien, maar als tijdelijke ondersteuning kan het een gamechanger zijn. Zeker voor mensen die nog actief willen blijven.

Houd je gewicht onder controle – minder kilo’s, minder druk

We snappen het, afvallen is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar als je een liesbreuk hebt, is het écht een van de slimste dingen die je kunt doen. Vraag maar aan Petra, een 52-jarige dame die jarenlang worstelde met haar gewicht. Na haar diagnose kreeg ze het dringende advies van haar arts: “Elke kilo die je verliest, betekent minder druk op je lies en minder kans op verergering.”

Petra besloot het serieus aan te pakken en begon stap voor stap haar eetpatroon aan te passen. Ze verving haar suikerrijke ontbijtgranen door een voedzaam alternatief zoals havermout en koos voor meer eiwitrijke maaltijden om haar spiermassa op peil te houden. Binnen drie maanden was ze vijf kilo kwijt, en merkte ze dat haar liesbreukklachten een stuk minder waren geworden. Minder gewicht betekent minder druk op je buikspieren, en dat kan het verschil maken tussen dagelijks ongemak en een relatief pijnvrije dag. Bovendien: een gezonder gewicht is nooit een slecht idee, liesbreuk of niet.

Laat een fysiotherapeut meekijken naar je houding – klein detail, groot verschil

Wie denkt dat een liesbreuk alleen een kwestie is van "even niet te zwaar tillen", heeft het mis. Neem Paul, een 38-jarige grafisch ontwerper. Geen sportschooljunkie, geen bouwvakker, gewoon een kerel die de hele dag achter zijn bureau zat. Toch kreeg hij een liesbreuk. Waarom? Omdat hij jarenlang onderuitgezakt in zijn stoel hing en zijn buikspieren zo slap als pudding waren geworden.

Een fysiotherapeut zag het meteen: “Je houding is killing voor je buikspieren. Elke dag een beetje verkeerd zitten, tillen of zelfs lopen, en je buikspieren verliezen hun kracht. Dan krijg je sneller een liesbreuk.” Paul kreeg specifieke oefeningen om zijn core te versterken en leerde hoe hij zijn houding kon verbeteren. Het verschil? Binnen een paar weken voelde hij zich sterker en had hij minder pijn. Dus, onderschat je houding niet! Een simpele check-up bij een fysio kan wonderen doen.

Gebruik een brace met verstelbare drukzones – slimme technologie voor je lijf

Een brace? Is dat niet iets voor oude mannetjes met zwakke knieën? Nou, nee. Vraag maar aan Linda, een 47-jarige verpleegkundige die lange dagen maakte en veel moest bukken en tillen. Toen haar liesbreuk begon op te spelen, wilde ze niet meteen stoppen met werken. Haar oplossing? Een brace met verstelbare drukzones.

Moderne braces zijn geen lompe, ongemakkelijke dingen meer. Deze high-tech versies geven precies de juiste ondersteuning waar je die nodig hebt, zonder dat je eruitziet alsof je een middeleeuws harnas draagt. Linda’s brace zorgde ervoor dat ze minder last had van haar breuk, vooral tijdens haar drukke diensten. Maar let op: een brace is een hulpmiddel, geen oplossing. Blijf goed luisteren naar je lichaam en trek op tijd aan de bel als de klachten verergeren.

Vermijd chronische hoestbuien – want hoesten en persen zijn je vijanden

Je verwacht het misschien niet, maar een simpele hoestbui kan genoeg zijn om een bestaande liesbreuk erger te maken. Kijk naar Hassan, een 55-jarige ex-roker die af en toe nog steeds kampte met een hardnekkige rokershoest. Telkens als hij een hoestbui kreeg, voelde hij een stekende pijn in zijn lies. Niet zo gek, want hoesten zet enorme druk op je buikspieren.

Zijn arts gaf hem een duidelijke boodschap: “Die hoest gaat je liesbreuk geen goed doen. Werk aan je longen, zorg dat je die luchtwegen schoonhoudt.” Hassan begon met stoppen met roken en gebruikte stoominhalaties met eucalyptus om zijn luchtwegen vrij te houden. Na een paar weken hoestte hij minder en merkte hij dat zijn liesbreukklachten afnamen. Dus, als je vaak hoest: pak het probleem aan! Je lies zal je dankbaar zijn.

Raadpleeg op tijd je huisarts – voorkomen is beter dan genezen

En dan de belangrijkste tip van allemaal: wacht niet te lang met een bezoek aan de dokter. Serieus, je wilt niet de persoon zijn die pas hulp zoekt als de pijn ondragelijk wordt. Neem Hans, een 62-jarige gepensioneerde met een “ik-ga-nooit-naar-de-arts” mentaliteit. Hij voelde al maanden een bobbel in zijn lies, maar negeerde het. “Ach, zolang het niet te veel pijn doet…”

Fout. Op een dag werd de pijn plots ondraaglijk en kreeg hij last van misselijkheid en braken. De liesbreuk was beklemd geraakt – een medisch noodgeval. Hij werd met spoed geopereerd en kon er maar net op tijd bij zijn.

Moraal van het verhaal? Zodra je merkt dat je liesbreuk groter wordt, pijnlijker aanvoelt of niet meer ‘terugduwt’, ga dan naar de huisarts. Beter te vroeg dan te laat, want in sommige gevallen is een operatie de enige oplossing. En als je die tijdig plant, kun je het nog onder gecontroleerde omstandigheden laten doen in plaats van met gillende sirenes naar de spoedeisende hulp te worden gebracht.

Prognose

Bijna 1 op de 3 patiënten ervaart een jaar na een liesbreukoperatie nog liespijn. Opmerkelijk genoeg komen deze chronische pijnklachten vooral voor bij jongere patiënten, aldus Hester Langeveld (Erasmus MC) et al. in Hernia (2014; epub 5 augustus).²

Bij een klein percentage van de geopereerde patiënten, kan er na enige tijd op dezelfde plaats opnieuw een breuk ontstaan. Om dit te verhelpen is dan weer een operatie nodig.

Preventie

De meeste liesbreuken kunnen niet worden voorkomen, vooral niet bij zuigelingen en kinderen. Volwassenen kunnen een liesbreuk mogelijk voorkomen door de volgende maatregelen in acht te nemen:

• Voorkom overgewicht. Overgewicht leidt tot een grotere abdominale druk en verhoogt het risico op het ontwikkelen van een liesbreuk. Zorg ervoor dat je gezond eet en voldoende lichaamsbeweging krijgt.
• Vermijd snel afvallen (zoals in een crashdieet). Door snel af te vallen krijg je niet voldoende eiwitten en vitaminen binnen, die nodig zijn voor spierkracht, waardoor de spieren van de buik kunnen verzwakken.
  Liesbreuk voorkomen door overgewicht tegen te gaan / Bron: Istock.com/VladimirFLoyd
• Stop met roken. Stoppen met roken is een belangrijke maatregel, aangezien roken kan leiden tot een chronische hoest. Chronisch hoesten door het roken verhoogt het risico op het ontwikkelen van een liesbreuk.
• Vermijd obstipatie en persen tijdens de stoelgang of het plassen. Doe dit door vezelrijke voeding of een plantaardig dieet.
• Voorkom zwaar tillen. Overbelasting veroorzaakt een verhoogde druk in de buik. Gebruik een goede lichaamshouding als je zware voorwerpen tilt. Til met je benen, niet met je rug.

Misvattingen over liesbreuken: fabels, feiten en frappante waarheden

Liesbreuken. Ze klinken misschien als iets dat alleen oude mannen krijgen na een leven vol zwaar werk, maar niets is minder waar. Rond dit onderwerp gonzen de vreemdste verhalen rond – van “het komt alleen door zwaar tillen” tot “een strakke broek voorkomt het”. Tijd om eens en voor altijd wat misvattingen de wereld uit te helpen.

Een liesbreuk is alleen een probleem als je pijn hebt

Ah, de klassieke “als het geen pijn doet, is het niet erg”-gedachte. Maar stel je eens voor: je auto heeft een klein lek in de band, maar je voelt het pas als je 100 km/u rijdt. Dan is het vaak te laat. Zo werkt het ook met een liesbreuk. Je kunt een bobbeltje hebben zonder dat je pijn voelt, maar dat betekent niet dat je het moet negeren.

Een liesbreuk blijft zelden hetzelfde. Het wordt meestal groter en kan op een dag flink opspelen – en ja, dan doet het ineens wél pijn. Of erger: hij raakt beklemd en dan heb je een serieus probleem. Dus nee, geen pijn betekent niet dat je alles maar kunt laten zitten.

Alleen mannen krijgen een liesbreuk

Oké, mannen krijgen het vaker, dat is waar. Maar dames, denk maar niet dat jullie immuun zijn! Het verschil? Bij mannen ontstaat de breuk vaak in de lies, bij vrouwen zit hij soms wat dieper in de buik en wordt hij minder snel opgemerkt.

Het komt dus wél voor bij vrouwen, alleen wordt het soms verward met andere buikklachten. En laten we eerlijk zijn: vrouwen negeren lichamelijke klachten vaak langer dan mannen (“Ach joh, het gaat wel over”). Totdat het niet meer overgaat. Dus ook als je geen man bent, maar een raar drukkend gevoel in je liesstreek hebt: check het even bij de dokter.

Als je een strakke broek draagt, voorkom je een liesbreuk

Ja, leuk geprobeerd. Maar nee. Het is niet alsof een te strakke skinny jeans je buikinhoud netjes op z’n plek houdt als een soort menselijke vacuümverpakking. Als dat zo was, hadden we geen operaties meer nodig en kon iedereen gewoon met een strak korset door het leven gaan.

Een liesbreuk ontstaat door een zwakke plek in de buikwand, en dat wordt echt niet magisch opgelost door wat extra druk van buitenaf. Sterker nog, een te strakke broek kan juist ongemak veroorzaken en de druk in je buik verhogen. Dus liever een broek die goed zit dan eentje die je ingewanden samenperst als een overvolle tube tandpasta.

Een liesbreuk krijg je alleen door zwaar tillen

Dit is misschien wel de populairste misvatting. Natuurlijk kan zwaar tillen de boel verergeren, maar het is echt niet de enige oorzaak. Liesbreuken ontstaan meestal door een combinatie van factoren: een zwakke buikwand (soms al vanaf de geboorte), veel druk op de buik door hoesten, persen bij de wc of zelfs simpelweg ouder worden.

Neem Kees, een 34-jarige kantoorwerker. Geen bouwvakker, geen gewichtheffer, gewoon iemand die de hele dag achter een bureau zat. Toch kreeg hij een liesbreuk. Waarom? Omdat zijn buikspieren niet sterk genoeg waren en hij een aangeboren zwakke plek had. Dus nee, niet alleen sjouwende spierbundels lopen risico. Soms is het gewoon domme pech.

Je kunt een liesbreuk ‘terugduwen’ en dan is het opgelost

Ah, de klassieke “even terugduwen en klaar”-methode. Helaas werkt je lichaam niet als een tentrits die je gewoon weer dichttrekt als hij openstaat. Natuurlijk, sommige liesbreuken kunnen tijdelijk ‘terug’ in de buikholte verdwijnen als je ligt of zachtjes drukt, maar dat betekent niet dat ze verdwenen zijn.

De zwakke plek in de buikwand blijft gewoon aanwezig. Dus zelfs als het bultje weg is, blijft het risico dat de boel opnieuw naar buiten komt – en vaak nog erger dan eerst. Het is een beetje alsof je een deuk in je auto er met je hand uitdrukt en denkt dat het nooit meer terugkomt. Spoiler: dat doet het wél.

Sporten is gevaarlijk als je een liesbreuk hebt

Nee joh! Sporten is niet de vijand, verkeerd sporten wél. Natuurlijk is het geen goed idee om zware deadlifts of sit-ups te gaan doen met een liesbreuk. Maar beweging is juist superbelangrijk om je spieren sterk te houden en te voorkomen dat de breuk erger wordt.

Veel mensen denken dat ze alleen nog maar stil moeten zitten zodra ze een liesbreuk hebben, maar dat is precies de verkeerde aanpak. Wandelen, zwemmen en gecontroleerde core-oefeningen kunnen juist helpen om je buikspieren sterk te houden. Dus nee, je hoeft je niet op te geven voor de ‘couch potato lifestyle’ – slim bewegen is juist de sleutel. Beweging is je vriend, als je het goed aanpakt.

Na een operatie kun je nooit meer zwaar tillen

Dit is zo’n bangmaker waar je echt niet in moet trappen. Ja, na een liesbreukoperatie moet je het tillen even rustig opbouwen. Maar dat betekent niet dat je de rest van je leven geen boodschappenkratten meer mag optillen of een verhuisdoos mag sjouwen.

Het belangrijkste is dat je je lichaam de tijd geeft om te herstellen. Meestal kun je na een paar maanden weer alles doen wat je voorheen deed. En eerlijk is eerlijk: een beetje voorzichtig zijn met hoe je tilt, is sowieso slim – liesbreuk of niet. Niemand wil eindigen met een rugblessure omdat hij dacht dat hij ineens een Olympische gewichtheffer was.

Een liesbreuk moet altijd geopereerd worden

Nope! Niet elke liesbreuk vereist meteen een operatie. Als je nauwelijks klachten hebt en de breuk klein blijft, kan het best zijn dat je dokter zegt: “Laten we het even aankijken.” Opereren heeft altijd risico’s, dus artsen wegen goed af of het echt nodig is.

Sommige mensen leven jaren met een kleine liesbreuk zonder noemenswaardige problemen. Anderen krijgen juist snel last en hebben wél een operatie nodig. Het hangt af van de ernst van de breuk, je klachten en je levensstijl. Dus als je een arts hebt die zegt dat je niet meteen onder het mes hoeft, dan betekent dat niet dat ze je vergeten zijn – het betekent gewoon dat het nog niet nodig is. En dat is best een opluchting, toch?

Een liesbreuk is alleen een ‘mannending’ omdat mannen zwakkere buikwanden hebben

Leuk bedacht, maar nope. Mannen krijgen inderdaad vaker een liesbreuk, maar niet omdat hun buikwand per se zwakker is. De reden? De anatomie. Mannen hebben een opening in de buikwand waar de zaadstreng doorheen loopt, en die opening is een potentiële zwakke plek. Maar dat betekent niet dat vrouwen er geen last van kunnen krijgen!

Sterker nog, bij vrouwen worden liesbreuken vaak minder snel opgemerkt, omdat ze zich iets anders uiten. Het kan een zeurend gevoel in de onderbuik zijn of vage pijn bij inspanning. Dus dames, denk niet dat jullie gevrijwaard zijn! Als je een raar trekkend gevoel in je liesstreek hebt, kan het heus een liesbreuk zijn.

Als je een liesbreuk hebt, moet je meteen stoppen met werken

Nee joh, je hoeft niet meteen je baas te bellen met: “Ik ben eruit, succes ermee.” Veel mensen met een liesbreuk werken gewoon door, afhankelijk van hun klachten en het soort werk dat ze doen. Tuurlijk, als je een baan hebt waarbij je de hele dag zware dingen tilt, dan moet je misschien even schakelen. Maar een kantoorbaan? Daar hoef je echt niet meteen afscheid van te nemen.

Het gaat erom dat je luistert naar je lichaam. Heb je veel pijn of merk je dat de breuk erger wordt? Dan is het verstandig om met een arts te overleggen. Maar meteen de handdoek in de ring gooien en thuis op de bank gaan zitten? Dat is in de meeste gevallen echt niet nodig.

Een liesbreuk voel je altijd direct

Was het maar zo duidelijk! Sommige mensen lopen jarenlang rond met een liesbreuk zonder het door te hebben. Vooral als de breuk klein is, kun je er weinig van merken. Geen bobbel, geen pijn – en toch zit ‘ie er.

Het kan zelfs zijn dat je pas klachten krijgt bij bepaalde bewegingen, zoals bukken of hoesten. En ja, dan denk je waarschijnlijk eerst dat je gewoon een spiertje hebt verrekt. Totdat het bultje zich opeens laat zien en je denkt: “Hé, dat zat er eerst niet…” Dus als je een zeurend gevoel hebt in je lies, vooral na inspanning, wees dan niet te snel met de conclusie dat het “wel niets zal zijn.”

Een liesbreuk is altijd groot en opvallend

Fout! Een liesbreuk hoeft helemaal niet enorm zichtbaar te zijn. Sommige mensen hebben een kleine breuk die alleen opspeelt als ze rechtop staan of hun buikspieren aanspannen. Ga je liggen? Dan verdwijnt het bultje weer.

Dat betekent niet dat het onschuldig is. Hoe klein een liesbreuk ook lijkt, het kan nog steeds beklemd raken – en dan heb je een acuut probleem. Dus ook al lijkt het niet op zo’n gigantische uitstulping zoals je op Google Afbeeldingen ziet (ja, we weten dat je hebt gezocht), het is alsnog slim om het in de gaten te houden en een arts te laten checken.

Noten:

1. Fitzgibbons RJ Jr, Giobbie-Hurder A, Gibbs JO, et al. Watchful waiting vs repair of inguinal hernia in minimally symptomatic men: a randomized clinical trial. JAMA 2006;295:85-292. Zie ook: Huisarts en Wetenschap, jaargang 2006, nummer 5:284-284.
2. Fieke Hoeijmakers. Meer postoperatieve liesklachten bij jongeren. Ned Tijdschr Geneeskd. 2014;158:C2279

Lees verder

• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Pijn in lies of liespijn: oorzaken van een pijnlijke lies
• Navelbreuk: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
• Bult in lies of liesgezwel: oorzaken en symptomen knobbels