Bult in lies of liesgezwel: oorzaken en symptomen knobbels

Een bult in de lies of een liesgezwel kan zowel mannen als vrouwen treffen. De liezen zijn de twee huidplooien, links en rechts, bij de overgang van de onderbuik naar je bovenbenen. Onderhuids bevinden zich lymfeklieren, welke een belangrijke rol spelen bij het afweersysteem. In je lies kunnen zwellingen optreden, waar meerdere oorzaken voor zijn aan te wijzen, van relatief onschuldig tot ernstig, zoals een kwaadaardige tumor. Andere veel voorkomende oorzaken van een knobbeltje of bult in de lies of liesgezwel, zijn een lipoom of vetgezwel, een abces of liesbreuk. Knobbels of knobbeltjes in de liesstreek kunnen gepaard gaan met anderen symptomen, afhankelijk van de oorzaak. Deze symptomen kunnen bestaan uit pijn, jeuk, roodheid, warmte of koorts en koude rillingen (bij een infectie). Bij aanhoudende of verergerende klachten is het belangrijk om de bult in de lies te laten beoordelen door je huisarts. Deze kan een diagnose stellen en een gerichte behandeling inzetten.

• Bult in lies of liesgezwel
• Epidemiologie van knobbels in het liesgebied
• Bijkomende symptomen van bult in de lies
• Bij mannen en vrouwen
• Alleen bij mannen
• Oorzaken van een bult in de lies
• Ingegroeide haar of ontstoken talgklier
• Bult in lies door liesbreuk
• Langwerpige verdikking in lies door grote bloedvaten
• Bult in lies door lymfkliervergroting
• Spataderen
• Symptomen van spataderen
• Oorzaken van spataderen
• Risicofactoren
• Knobbeltje in de lies door een lipoom
• Lieszwelling door cyste van Nuck
• Bult in lies door een abces
• Niet ingedaalde testikel
• Bult of zwelling in de lies door medicatie
• Lymfeklierzwelling (lymfadenopathie)
• Vochtophoping (oedeem)
• Hematomen door bloedverdunners
• Lipodystrofie door injectiemedicatie
• Allergische reacties
• Overige oorzaken van bult in lies
• Liesblessure of spierletsel
• Hernia obturatoria
• Inguinale lymfoom
• Epidermoid cyste
• Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's)
• Hematomen
• Overige oorzaken
• De risicofactoren: jouw potentiële triggers
• Zwaar tillen of fysieke overbelasting
• Chronische hoest of constipatie
• Infecties
• Overgewicht of obesitas
• Trauma of letsel
• Risicogroepen: wie loopt meer kans?
• Mannen
• Zwangere vrouwen
• Sporters en fysiek actieve mensen
• Ouderen
• Mensen met een erfelijke aanleg
• Onderzoek en diagnose
• De eerste indruk: voelen, kijken, vragen
• Beeldvormend odnerzoek
• Het bloedonderzoek
• Biopsie
• Specialisten
• De diagnose: een opluchting of startpunt?
• Behandeling van een liesbultje of lieszwelling
• Liesbreukreparatie
• Infecties bestrijden: de apothekersaanval
• De cyste challenge: leegzuigen en doorpakken
• Spataderen aanpakken
• Het lipoom verwijderen
• Abces en hidradenitis behandelen
• Niet-ingedaalde testikel: tijd om in te grijpen!
• De speciale aanpak: kwaadaardige bulten
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Bult in lies of liesgezwel

Toen Jan, een fanatieke fietser, na een lange tocht door het Nederlandse polderlandschap thuiskwam, merkte hij een vreemde, drukkende pijn in zijn lies. Het was een klein bultje dat niet alleen een ongemakkelijk gevoel gaf, maar ook zijn gedachten op hol bracht. 'Waarschijnlijk gewoon een spierknoopje,' zei hij tegen zichzelf, proberend het te bagatelliseren terwijl hij zijn fietsschoenen losmaakte. Maar toen de pijn de volgende dagen aanhield en zelfs zijn bewegingen begon te beperken, groeide de twijfel. Het kleine ongemak was niet meer zomaar een detail van zijn ritten, maar een venijnige metgezel die hem eraan herinnerde dat zelfs de meest gewone dingen onverwacht een nieuwe wending kunnen krijgen.

Een bult in de lies – het klinkt misschien onschuldig, maar het kan je flink wat zorgen baren. Of het nu gaat om een klein knobbeltje of een grotere zwelling, een liesgezwel is niet iets wat je zomaar wilt negeren. De lies is een belangrijke schakel tussen je bovenlichaam en benen, vol met lymfeklieren, spieren, en bloedvaten, dus elke verandering kan van alles betekenen. Van een simpele infectie tot een hernia of iets dat meer aandacht vraagt: je lies wil je iets vertellen. Het goede nieuws? Vaak zijn liesbultjes goed te behandelen, maar het is altijd slim om even stil te staan bij wat jouw lichaam je probeert te zeggen. Dus, wat te doen als je zo’n ongemakkelijke bult ontdekt? Tijd om het serieus te nemen, maar zonder paniek, want in veel gevallen is er een logische (en oplosbare!) verklaring voor dat onhandige knobbeltje daar beneden.

Epidemiologie van knobbels in het liesgebied

• Tom, een 52-jarige man die al jaren als verhuizer werkt, merkte op een dag een kleine zwelling in zijn lies op. Het begon als een licht ongemak tijdens het tillen van zware meubels, maar werd met de tijd steeds duidelijker. Uiteindelijk besloot hij naar de dokter te gaan, en kreeg hij te horen dat het om een liesbreuk ging. Wat Tom overkwam, is niet uniek—knobbels in het liesgebied, zoals liesbreuken, komen vaak voor en treffen wereldwijd een groot aantal mensen.

Hoe vaak komt het voor?
Knobbels in het liesgebied, vaak veroorzaakt door liesbreuken, komen vaker voor dan je misschien denkt. Ongeveer 5 tot 10% van de bevolking krijgt er op een gegeven moment mee te maken. Dat betekent dat van elke tien mensen, er minstens één ooit een liesbreuk zal ervaren. Liesbreuken komen vaak voor bij mensen die zwaar werk doen, zoals verhuizers, bouwvakkers, of zelfs sporters. Het is ook iets dat vaker voorkomt naarmate je ouder wordt, omdat je spieren en weefsels met de jaren wat zwakker kunnen worden.

Mannen versus vrouwen
Interessant genoeg hebben mannen een veel groter risico op het ontwikkelen van een liesbreuk dan vrouwen. De cijfers laten zien dat mannen drie tot vijf keer zo vaak een liesbreuk krijgen. Dit komt doordat de anatomie van mannen hen kwetsbaarder maakt voor dit soort problemen. Mannen hebben een zwakkere plek in hun buikwand door de doorgang van de zaadstreng naar de testikels. Voor vrouwen is de kans kleiner, maar zeker niet uitgesloten, vooral als ze bijvoorbeeld zwaar werk verrichten of kinderen hebben gekregen.

• Maria, een 47-jarige lerares, merkte tijdens een vakantie met haar gezin een zwelling in haar lies op. Na een bezoek aan de dokter bleek het een liesbreuk te zijn, wat in haar geval veroorzaakt was door een combinatie van zwaar tillen en het herstellen van eerdere zwangerschappen.

Leeftijd en veroudering
Naarmate mensen ouder worden, neemt het risico op knobbels in de liesstreek toe. Voor mensen boven de 50 jaar wordt de kans op een liesbreuk groter, simpelweg omdat de spieren en bindweefsels verzwakken. Dit is een natuurlijk proces, maar het betekent wel dat oudere volwassenen voorzichtiger moeten zijn, vooral bij het tillen van zware voorwerpen of het doen van fysieke inspanningen.

Verschillen per regio
Niet alleen leeftijd en geslacht spelen een rol, ook waar je woont en wat voor werk je doet, kunnen van invloed zijn. In regio’s waar mensen veel zwaar fysiek werk doen, zoals in de bouw of de landbouw, komen liesknobbels vaker voor. Ook heeft toegang tot gezondheidszorg invloed op hoe snel liesbreuken worden opgemerkt en behandeld. In landen met beperkte toegang tot medische zorg, blijven liesbreuken vaak langer onbehandeld, wat kan leiden tot complicaties.

Bijvoorbeeld, in sommige landelijke gebieden waar zware fysieke arbeid de norm is, komen liesbreuken vaker voor en worden ze minder snel behandeld, omdat mensen niet altijd snel naar de dokter gaan. In stedelijke gebieden met betere toegang tot zorg worden deze aandoeningen vaak eerder opgespoord en behandeld.

Conclusie: houd je lies in de gaten
Een bult in de lies, zoals een liesbreuk, komt veel voor en treft vooral mannen en ouderen. Het is iets waar we alert op moeten zijn, vooral als we regelmatig zwaar werk doen of ouder worden. Of je nu in een stedelijke omgeving woont met goede zorg, of in een gebied waar je misschien wat minder snel naar de dokter gaat, het is belangrijk om je lichaam goed in de gaten te houden. Zoals Tom en Maria ontdekten, kan een kleine zwelling in de lies soms wijzen op een probleem dat je niet moet negeren.

Bijkomende symptomen van bult in de lies

Bij mannen en vrouwen

Naast een verdikking, bult of bultje in lies, kunnen er soms ook andere symptomen ontstaan, zoals:

• misselijkheid
• braken
• buikpijn
• een algemene zwelling, warmte of roodheid in het gebied het liesgezwel
• koorts
• koude rillingen
• moeite met een stoelgang of niet kunnen poepen
• nachtzweten
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn bij het plassen of niet meer kunnen plassen
• pijn in het gebied van de knobbel
• rugpijn
• pijn in de flank
• vaker plassen
• vermoeidheid

Alleen bij mannen

Mannen kunnen naast een lieszwelling ook last krijgen van zwelling, warmte of roodheid van de teelbal(len).

Oorzaken van een bult in de lies

Jan herinnerde zich de ochtend dat hij vooroverboog om zijn schoenen aan te trekken. Hij voelde een lichte pijnscheut in zijn liesstreek, en even later ontdekte hij een kleine, harde bult. In eerste instantie dacht hij dat het wel vanzelf zou verdwijnen – misschien had hij zich gewoon vertild tijdens het tillen van die zware dozen op zijn werk. Maar naarmate de dagen verstreken, bleef de bult zitten, soms ongemakkelijk, soms pijnlijk. Onzeker wat het was, besloot hij toch maar eens de huisarts te bellen. Wat begon als een klein ongemak, bleek uiteindelijk een teken van een dieper liggende oorzaak.

Een bult in de lies kan ons allemaal overkomen en het roept vaak vragen op: wat betekent het, en is het gevaarlijk? Liesbulten of liesgezwellen kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, variërend van onschuldige ingeklemde spieren tot ernstigere aandoeningen. Laten we eens dieper ingaan op de mogelijke oorzaken van zo’n bult, want niet elke liesbult is hetzelfde.

Ingegroeide haar of ontstoken talgklier

Soms kan iets eenvoudigs als een ingegroeide haar of een ontstoken talgklier leiden tot een bult in de liesstreek. Dit soort knobbeltjes zijn vaak klein, pijnlijk en kunnen rood en warm aanvoelen. Ze ontstaan wanneer een haarzakje verstopt raakt of een haar in de huid terugkrult en ontsteking veroorzaakt. Dit soort bultjes verdwijnen meestal vanzelf of kunnen behandeld worden met antibiotica als er een infectie ontstaat.

• Kim herinnerde zich nog hoe ze de eerste keer een klein pijnlijk knobbeltje in haar lies voelde, vlak na het scheren. Wat aanvankelijk leek op een puistje, bleek een ontstoken haarzakje te zijn. Met een warme kompres en wat rust, verdween de bult uiteindelijk.

Bult in lies door liesbreuk

Een liesbreuk of hernia inguinalis, duidt op een uitstulping van het buikvlies in de liesstreek. Het kan hierbij gaan om een bult of een langwerpige zwelling of verdikking in de lies. De aandoening komt veel vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, omdat de buikwand bij mannen door de bank genomen wat minder sterk is. Een liesbreuk ontstaat door een zwakke plek of een opening in de buikwand en kan een pijnlijk, soms branderig gevoel in de lies veroorzaken. Sommige mensen worden misselijk van een liesbreuk. Bij een liesbreuk kun je een bobbel in de lies hebben, welke kan verdwijnen als je gaat liggen. Bij het voorover bukken, hoesten, niezen, te hard persen of (zwaar) tillen, kan de pijn in de lies verergeren. Behandeling van een liesbreuk bestaat uit een (kijk)operatie en het herstel verloopt doorgaans voorspoedig, ofschoon bijna 1 op de 3 patiënten een jaar na een liesbreukoperatie nog liespijn ervaart, vooral voor bij jongere patiënten, aldus Hester Langeveld (Erasmus MC) et al. in Hernia (2014; epub 5 augustus).

Een dijbreuk (een zogeheten 'hernia femoralis') is een stuk zeldzamer dan een liesbreuk. Hierbij puilt de buikinhoud ook uit in de lies, maar dan vlak onder het liesligament.

Langwerpige verdikking in lies door grote bloedvaten

Soms kunnen de grote bloedvaten in de liesstreek, zoals de beenslagader of femorale slagader, opzwellen en een langwerpige verdikking in de lies veroorzaken. Een dergelijke zwelling van de femorale slagader of ader in de liesstreek kan optreden om verschillende redenen, waaronder:

• Een dijbreuk of hernia femoralis.
• Een gebroken dijbeen kan leiden tot zwelling van de omliggende bloedvaten, waaronder de femorale slagader of ader.
• Een bloedstolsel in de beenslagader kan de bloedstroom belemmeren en een zwelling veroorzaken.
• Een aneurysma (een plaatselijke verbreding van een slagader) die zich vormt in de beenslagader kan zorgen voor een langwerpige verdikking in de lies.
• Traima of letsel aan de liesstreek kan een zwelling van de bloedvaten tot gevolg hebben.

Bult in lies door lymfkliervergroting

Een voelbare lymfeklier of een vergrote lymfeklier gaat veelal om een lokaal verschijnsel. Vaak zit de vergrote lymfeklier in de hals, maar het kan ook voorkomen in de oksels of in de liezen. In grofweg 40% van de gevallen verdwijnt de vergrote lymfeklier spontaan en wordt er geen oorzaak gevonden. Een vergrote lymfeklier heeft meestal een onschuldige oorzaak, maar een enkele keer is er een ernstige ziekte in het spel. Een lokale lymfeklierzwelling is meestal het gevolg van een infectie door een virus, bacterie, parasiet of schimmel. De ziekte van Pfeiffer kan vergrote en pijnlijke lymfeklieren geven, vooral in de nek, maar soms ook in de oksels en liezen. De lymfeklieren in de lies kunnen opzetten bij een blaasontsteking of een (huid)infectie aan de voeten, benen of geslachtsorganen. Ook seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's) kunnen een lokale lymfeklierzwelling in de lies veroorzaken. Slechts zelden is een lokale lymfeklierzwelling het gevolg van een maligniteit (kwaadaardige ziekte, kanker) en dat geldt zeker voor de liesstreek. Bij een maligniteit kan gedacht worden aan lymfklierkanker (zoals de ziekte van Hodgkin met symptomen als vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid), leukemie of uitzaaiing van een kwaadaardige tumor elders in het lichaam (metastasen)

Spataderen

Spataderen zijn kronkelende bloedvaten die blauw-paars door de huid schijnen en soms als knobbels zichtbaar zijn. Spataderen komen voor bij zowel mannen als vrouwen, ofschoon vrouwen er vaker last van hebben. Behalve spataderen in benen, kunnen spataderen zich ook manifesteren in de lies. Op zich kunnen spataderen geen kwaad en is behandeling vanuit medisch oogpunt meestal niet nodig.

Symptomen van spataderen

Spataderen hoeven geen pijn te veroorzaken. Symptomen van spataderen zijn onder meer:

• aderen die donkerpaars of blauw van kleur zijn
• aders die kronkelig en uitpuilend lijken
• dikke strengen in de lies
• pijn in de lies
• zwelling in de lies
• verergerde pijn na langdurig zitten of staan
• jeuk rond een of meer van de spataderen
• huidverkleuring rond een spatader

Oorzaken van spataderen

Zwakke of beschadigde kleppen kunnen leiden tot spataderen. Slagaders brengen bloed van je hart naar de rest van je weefsels en aders brengen bloed van de rest van je lichaam terug naar je hart, zodat het bloed kan worden gerecirculeerd. Om bloed naar je hart terug te brengen, moeten de aderen in je benen tegen de zwaartekracht werken. Spiersamentrekkingen in je onderbenen werken als pompen en elastische aderwanden helpen het bloed naar je hart terug te keren. Kleine kleppen in je aderen openen zich als het bloed naar je hart stroomt en sluiten vervolgens om te voorkomen dat het bloed weer terug stroomt. Helemaal boven in het been – in de lies – en in de knieholte bevinden zich de belangrijkste kleppen. Als deze kleppen zwak of beschadigd zijn, kan bloed terugstromen en zich in de ader ophopen, waardoor de aderen uitrekken of verdraaien.

Risicofactoren

De volgende factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van spataderen:

• Leeftijd. Het risico op spataderen neemt toe met de leeftijd. Veroudering veroorzaakt slijtage aan de kleppen in je aderen die de bloedstroom helpen reguleren. Uiteindelijk zorgt die slijtage ervoor dat de kleppen wat bloed terug laten stromen in je aderen waar het zich ophoopt in plaats van naar je hart te stromen.
• Geslacht. Vrouwen hebben meer kans om spataderen te krijgen.
• Hormonale veranderingen tijdens zwangerschap, premenstruatie of overgang kunnen een factor zijn omdat vrouwelijke hormonen de neiging hebben om aderwanden te ontspannen. Hormoonbehandelingen, zoals het slikken van anticonceptiepil, kunnen het risico op spataderen verhogen.
• Zwangerschap. Tijdens de zwangerschap neemt het bloedvolume in je lichaam toe. Deze verandering ondersteunt de groeiende foetus, maar kan ook een vervelende bijwerking veroorzaken, zoals vergrote aderen in je benen of liezen. Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen ook een rol spelen.
• Familiegeschiedenis. Als andere familieleden spataderen hadden, is de kans groter dat je het ook krijgt.
• Obesitas. Overgewicht zorgt voor extra druk op je aderen.
• Langdurig staan ​​of zitten. Je bloed stroomt niet zo goed als je lange tijd in dezelfde positie zit.

Knobbeltje in de lies door een lipoom

Ook kan er sprake zijn van een vetgezwel (lipoom) in de lies. Vaak geeft het geen klachten, behalve als je het aanraakt. Dan kan het wat gevoelig zijn. Je kan het vastpakken en het is als het ware een klein bolletje. Een lipoom is een onderhuidse zwelling, welke is opgebouwd uit vetcellen in een dun, vezelig omhulsel. Een lipoom is in feite een goedaardige woekering van vetweefselcellen.

Lieszwelling door cyste van Nuck

Anton Nuck (1650 – 1692) was een Nederlandse anatoom. Hij beschreef de cyste in de liesregio rond de uitlopers van de ophangband van de baarmoeder die tot in de grote schaamlip lopen. De cyste is vergelijkbaar met de waterbreuk bij mannen. De cyste van Nuck is een hydrokèle gelegen op het verloop van het ligamentum rotundum, ronde band vanaf de baarmoeder door het lieskanaal.

Bult in lies door een abces

Een haarzakje kan ontstoken raken en soms ook de zweetklier die ernaast ligt. Dit fenomeen komt vooral voor bij vrouwen tussen de puberteit en het veertigste levensjaar. Het doet zich met name voor in de oksel, de lies, onder de borsten of in de bilspleet. Een ontstoken haarzakje kan een abces worden. En een voortdurend terugkerende ontsteking van de haarzakjes en talgkliertjes, wordt hidradenitis suppurativa genoemd. Deze chronische inflammatoire huidziekte wordt gekenmerkt door tal van pijnlijke en zeer hinderlijke abcessen, waarvan sommige zo groot kunnen worden als een pingpongballetje. Deze abcessen treden vooral op in de liezen, genitaliën, bilspleet en oksels, nek, oren, hals, tepels, onder de borsten en in buikplooien. Het is een zeer vervelende en (emotioneel) belastende aandoening. Genetische aanleg, geslachtshormonen, endocrine factoren (overgewicht, polycysteus ovariumsyndroom) en roken spelen een rol bij het ontstaan van deze aandoening.

Niet ingedaalde testikel

Een niet ingedaalde teelbal is een veelvoorkomende aandoening waarbij een van de testikels buiten het scrotum ligt. De bal is soms in de liesstreek van het kind te voelen. De niet ingedaalde bal kan soms nog tot zes maanden na de geboorte spontaan indalen. De ervaring leert dat dit na de zesde maand niet meer gebeurt. In dat geval is een operatie nodig, bij voorkeur rond de eerste verjaardag.

Bult of zwelling in de lies door medicatie

Medicatie kan soms onverwachte bijwerkingen hebben, en hoewel het zeldzaam is, kunnen ze zelfs leiden tot een bult of zwelling in de lies. Hier zijn enkele manieren waarop medicijnen een rol kunnen spelen:

Lymfeklierzwelling (lymfadenopathie)

Sommige medicijnen, zoals antibiotica of middelen tegen epilepsie, kunnen als bijwerking een flinke opschudding veroorzaken in je immuunsysteem. Je lichaam reageert door de lymfeklieren, ook in je lies, te laten zwellen als een soort intern alarm. Dit kleine knobbeltje is misschien onschuldig, maar het vraagt om aandacht.

Vochtophoping (oedeem)

Stel je voor: je lichaam houdt ineens meer vocht vast dan normaal, dankzij medicijnen zoals steroïden of bloeddrukverlagers. Het resultaat? Zwelling in allerlei hoeken van je lichaam, ook in je lies. Een bult door opgehoopt vocht kan onaangenaam zijn, alsof je lichaam besluit even een pauze in te lassen en dat vocht gewoon ergens ‘parkeert’.

Hematomen door bloedverdunners

Als je bloedverdunners slikt, kan zelfs een klein tikje in de liesstreek leiden tot een bloeding onder de huid. Dit creëert een hematoom, een bloeduitstorting die aanvoelt als een pijnlijk bultje. Het lijkt misschien op een simpele blauwe plek, maar door je medicatie kan het er snel heftiger uitzien dan je verwacht.

Lipodystrofie door injectiemedicatie

Heb je langdurig injecties nodig, zoals insuline? Je lichaam kan dan besluiten om het vetweefsel rondom de injectieplaatsen te laten veranderen, wat resulteert in kleine bultjes of verdikkingen. Hoewel dit meestal voorkomt op de buik of dijen, kan het ook de liesstreek treffen als daar vaak wordt geïnjecteerd.

Allergische reacties

Soms kan een medicijn je lichaam triggeren tot een allergische reactie, waarbij de diepere huidlagen plotseling gaan zwellen. Dit heet angio-oedeem, en de lies is één van de plekken waar dit kan optreden. Je huid zwelt op als een ongenode gast die je avond verpest.

Overige oorzaken van bult in lies

Liesblessure of spierletsel

Een beetje overenthousiast in de sportschool of bij het tillen van zware dozen? Het kan zomaar zijn dat je lies protesteert met een bult of zwelling. Overbelasting van de spieren in deze delicate zone kan leiden tot een scheurtje of peesontsteking, en voordat je het weet, voel je een pijnlijke knoop die schreeuwt om rust en herstel.

Hernia obturatoria

Deze zeldzame hernia is als een mysterieus personage dat zich verschuilt in de schaduwen van het bekken. Het buikvlies maakt een onverwachte uitstulping door de spierwand, wat pijn en een zwelling in de lies veroorzaakt. Deze stille boosdoener is niet zo vaak te vinden, maar als hij toeslaat, zorgt hij ervoor dat je niet om hem heen kunt.

Inguinale lymfoom

Een inguinaal lymfoom kan zich stilletjes ontwikkelen in de lymfeklieren van je liesstreek. Hoewel lymfeklieren soms vanzelf opzwellen en weer verdwijnen, is deze kwaadaardige variant hardnekkiger en kan hij voor meer onrust zorgen. Het is zeldzaam, maar als dit duistere personage zijn intrede doet, vraagt het om serieuze aandacht.

Epidermoid cyste

Stel je voor: een klein, glad bolletje net onder het huidoppervlak, als een ongewenste gast die zonder uitnodiging is binnengeslopen. Dit is de epidermoid cyste, een goedaardig maar hinderlijk gezwel dat graag opduikt in de liesstreek. Het is meestal onschuldig, maar kan wat gevoelig worden als je eraan zit.

Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's)

Sommige soa's, zoals syfilis, kunnen zich in de liesstreek presenteren als een pijnloze zweer of knobbel. Het is een stille aankondiging dat er iets mis is, en hoewel het niet altijd pijn doet, verdient het zeker je aandacht. De bult is slechts het topje van de ijsberg; er zit vaak meer achter.

Hematomen

Na een botsing, val of ander ongeluk kan er een bult ontstaan door een ophoping van bloed onder de huid – een zogenaamd hematoom. Het is alsof je lichaam een intern kussentje vormt om zichzelf te beschermen, maar dat betekent wel dat je met een zwelling in de lies kunt eindigen die even nodig heeft om weg te trekken.

Overige oorzaken

Een enkele keer kan er sprake zijn van een wekedelentumor (sarcoom). Sarcomen zijn kankersoorten die ontstaan vanuit het steun- en bindweefsel. Een kwaadaardige tumor in de lies is echter zeer zeldzaam. Er kan ook sprake zijn van een aneurysma, een plaatselijke verwijding of uitstulping van een slagader. Bij mannen kan er sprake zijn van een teelbalontsteking of een draaiing van de zaadbal (teelbaltorsie).

De risicofactoren: jouw potentiële triggers

Zwaar tillen of fysieke overbelasting

Ben je het type dat graag de zwaarste gewichten heft of voortdurend aan het sjouwen is? Je lichaam – en vooral je lies – kan je dat niet altijd in dank afnemen. Zwaar tillen en fysieke inspanning verhogen het risico op een liesbreuk, vooral als je geen goede techniek gebruikt. Die bult in je lies kan je herinnering zijn dat je grenzen hebt.

Chronische hoest of constipatie

Misschien verrassend, maar herhaaldelijk hoesten, niezen of overmatig persen kan je buikspieren onder druk zetten. Dit kan de zwakke plek in je buikwand versterken en uiteindelijk resulteren in een hernia of een verdikking in de lies. Ook chronische constipatie kan dat ongewenste duwtje geven dat je lichaam niet meer kan compenseren.

Infecties

Als je ooit te maken hebt gehad met een infectie aan je geslachtsorganen, voeten of benen, kan dit je lymfeklieren in de liesstreek prikkelen om op te zwellen. Denk hierbij ook aan seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) die een lokale zwelling kunnen veroorzaken. Een infectie hoeft zich niet per se in de lies zelf te bevinden om daar toch een effect te hebben.

Overgewicht of obesitas

Zwaartekracht speelt altijd mee, en met overgewicht komt extra druk op je buik- en liesstreek. Dit verhoogt niet alleen het risico op een liesbreuk, maar kan ook bijdragen aan het ontstaan van spataderen en zwellingen, vooral wanneer je aderen moeite hebben om het bloed effectief terug te pompen.

Hormonale veranderingen
Zwangerschap, de anticonceptiepil of hormonale schommelingen (denk aan de menopauze) kunnen je aderen verzwakken of je lichaam gevoeliger maken voor spataderen in de liesstreek. Je lichaam moet zich constant aanpassen, en dat kan soms leiden tot vervelende bultjes of gezwellen.

Trauma of letsel

Een harde klap tegen je lies tijdens een sportwedstrijd of een ongeluk kan bloeduitstortingen of zwellingen veroorzaken. Het lichaam reageert hierop met lokale zwellingen, zoals hematomen of opgezwollen bloedvaten, die soms een tijdje zichtbaar blijven.

Risicogroepen: wie loopt meer kans?

Mannen

Sorry heren, maar jullie staan bovenaan de lijst als het gaat om een verhoogd risico op liesbreuken. De buikwand van mannen is van nature wat zwakker, wat betekent dat een uitstulping van het buikvlies in de liesstreek vaker voorkomt. Ook vergrote lymfeklieren en liesbreuken steken bij mannen vaker de kop op.

Zwangere vrouwen

Tijdens de zwangerschap worden vrouwen geconfronteerd met een flinke toename van het bloedvolume en extra druk op de bloedvaten. Dit kan leiden tot spataderen, niet alleen in de benen, maar ook in de liesstreek. De hormonale veranderingen dragen nog eens extra bij aan de kans op bultjes en zwellingen in deze zone.

Sporters en fysiek actieve mensen

Of je nu een gewichtheffer bent of een marathonloper, elke sportieve inspanning kan het risico verhogen op liesblessures, spierletsel of hernia’s. Vooral sporten waarbij veel gedraaid, gesprongen of getild wordt, zetten je lies onder druk en verhogen het risico op zwellingen en bultjes.

Ouderen

Met de jaren komt niet alleen wijsheid, maar ook slijtage. Ouderen hebben meer kans op bultjes in de lies door verzwakte spieren, aderen en bindweefsels. Hernia’s, spataderen en lymfeklierzwellingen zijn bij deze groep veelvoorkomende klachten die gepaard gaan met leeftijdsgerelateerde veranderingen in het lichaam.

Mensen met een erfelijke aanleg

Als bultjes in de lies, zoals lipomen, liesbreuken of spataderen, vaker voorkomen in je familie, loop je een grotere kans om hetzelfde probleem te krijgen. Soms is het gewoon een kwestie van genetica: bepaalde families zijn gevoeliger voor zwakke plekken in de buikwand of aderen.

Onderzoek en diagnose

Wanneer je een bult in je lies ontdekt, is het net alsof je lichaam een mysterie presenteert dat opgelost moet worden. Het is tijd voor een diepgravend onderzoek en een speurtocht naar antwoorden. Met oog voor detail en precisie gaan artsen aan de slag om de oorzaak van jouw liesbult te achterhalen.

De eerste indruk: voelen, kijken, vragen

Alles begint met een grondig onderzoek door de dokter. Met scherpe ogen en ervaren vingers zal de arts eerst de bult inspecteren. Hoe groot is hij? Is hij pijnlijk of voelt hij hard aan? Kan de bult weggeduwd worden of is hij stevig op zijn plek? Dit zijn belangrijke aanwijzingen om het mysterie te ontrafelen. De dokter zal je ook vragen wanneer je de bult voor het eerst hebt opgemerkt en of er bepaalde bewegingen of activiteiten zijn die de bult erger maken, zoals tillen, hoesten of bukken.

Beeldvormend odnerzoek

Als de dokter vermoedt dat er meer aan de hand is, kan het tijd zijn om de grote wapens in te zetten: medische beeldvorming. Met technieken zoals een echografie of een MRI-scan wordt het onzichtbare zichtbaar gemaakt. Een echografie is een snelle, pijnloze manier om te kijken of de bult gevuld is met vloeistof (zoals een cyste) of dat er sprake is van een uitstulping (zoals een hernia). Met een MRI-scan kan de dokter nog dieper graven in je weefsels, perfect voor het opsporen van eventuele tumoren of complexe bloedvatenproblemen. Het is alsof de dokter een loep pakt en elk detail van je lies onder de loep legt.

Het bloedonderzoek

Soms is het bloed de grootste verklikker van wat er in je lichaam aan de hand is. Bij een vergrote lymfeklier of vermoedens van een infectie kan bloedonderzoek uitwijzen of er tekenen van ontsteking of infectie in je systeem aanwezig zijn. Verhoogde witte bloedcellen kunnen bijvoorbeeld wijzen op een infectie, terwijl andere afwijkingen kunnen helpen bij het uitsluiten van serieuzere aandoeningen, zoals kanker. Het bloed vertelt het verhaal dat je lichaam al die tijd verborgen houdt.

Biopsie

Als het mysterie van de bult nog steeds niet is opgelost en er twijfel bestaat over de aard ervan, kan de dokter besluiten om een biopsie uit te voeren. Dit is het moment waarop de arts een klein stukje weefsel uit de bult haalt voor verder onderzoek onder de microscoop. Dit is de grote onthulling – de waarheid achter de bult. Het kan bevestigen of het gaat om een onschuldige vetophoping, een ontstoken lymfeklier of een kwaadaardig gezwel. Spannend, maar vaak noodzakelijk om tot een definitieve diagnose te komen.

Specialisten

Als het raadsel ingewikkelder blijkt dan verwacht, worden er soms specialisten bij geroepen. Een chirurg kan bijvoorbeeld betrokken worden bij een liesbreuk, terwijl een oncoloog mogelijk moet kijken naar verdachte gezwellen. Soms is een vaatchirurg nodig als er aanwijzingen zijn voor problemen met de bloedvaten. Elk van deze experts brengt hun eigen expertise mee, als ware speurders die elk stukje bewijs grondig analyseren.

De diagnose: een opluchting of startpunt?

Zodra alle aanwijzingen verzameld zijn, wordt de puzzel compleet en kan de dokter met zekerheid de diagnose stellen. Of het nu gaat om een hernia, een lipoom, een infectie of iets complexers, je hebt eindelijk duidelijkheid. Soms betekent dat directe actie, zoals een operatie of medicatie, en andere keren is het gewoon een kwestie van afwachten en monitoren. Hoe dan ook, je bent een stap dichter bij het oplossen van het mysterie van de bult in je lies.

Behandeling van een liesbultje of lieszwelling

Wanneer de diagnose gesteld is en het mysterie van de bult in je lies ontrafeld, komt het spannendste deel: de behandeling. Dit is het moment waarop de oplossing wordt ingezet en je op weg gaat naar verlichting en herstel. Laten we eens kijken hoe je van die bult afkomt.

Liesbreukreparatie

Als blijkt dat je bult veroorzaakt wordt door een hernia, dan is het tijd voor de grote hoofdact: de operatie! De chirurg komt in actie als een maestro die de buikwand weer netjes in elkaar zet. Via een kijkoperatie of open operatie wordt de uitstulping teruggeduwd en wordt de zwakke plek versterkt met een kunststof matje. Dit matje fungeert als een vangnet dat ervoor zorgt dat de hernia geen comeback maakt. En voilà – jouw lies krijgt de support die het nodig heeft om weer sterk te staan. Binnen een paar weken ben je terug in topvorm!

Infecties bestrijden: de apothekersaanval

Als die vergrote lymfeklier of pijnlijke bult het resultaat is van een infectie, is de behandeling wat minder spectaculair, maar zeker effectief. De dokter zal de juiste wapens voorschrijven in de vorm van antibiotica, antivirale middelen of zelfs antischimmelmedicatie. Dit is de apothekersaanval, een nauwkeurig ingestelde tegenaanval die je lichaam helpt om de infectie te verdrijven. Binnen no-time verdwijnt de bult, alsof hij er nooit is geweest.

De cyste challenge: leegzuigen en doorpakken

Een cyste in de lies kan hardnekkig zijn, maar gelukkig is de aanpak simpel en effectief. De arts kan ervoor kiezen om de cyste te draineren, wat inhoudt dat de vloeistof in de bult wordt leeggezogen. Het voelt alsof de spanning uit een ballon verdwijnt. Soms wordt de cyste operatief verwijderd als hij terug blijft komen. Na de behandeling loop je weer lichtvoetig rond, zonder dat vervelende bobbeltje in de weg.

Spataderen aanpakken

Zijn spataderen de boosdoeners achter die dikke, kronkelige aderen in je lies? Geen nood, er zijn verschillende technieken om die vervelende aderen te laten verdwijnen alsof je ze nooit hebt gehad. Sclerotherapie is één van de methodes, waarbij een oplossing wordt geïnjecteerd die de ader doet krimpen en verdwijnen. Voor grotere spataderen kan een laserbehandeling ingezet worden die de ader simpelweg afsluit. Zie het als een makeover voor je aderen – ze krijgen een strak en onzichtbaar nieuw jasje!

Het lipoom verwijderen

Een lipoom, dat vetbolletje dat zachtjes onder je huid sluimert, is gelukkig bijna altijd onschuldig. Maar als het in de weg zit of ongemakkelijk aanvoelt, kan de chirurg het eenvoudig weghalen in een poliklinische ingreep. Even verdoven, een klein sneetje, en je bent verlost van dat eigenzinnige vetkussentje. De hele operatie voelt als een snelle pitstop, en voor je het weet ben je weer op weg zonder dat vervelende bobbeltje.

Abces en hidradenitis behandelen

Een abces of hidradenitis suppurativa is een geduchte tegenstander. Deze pijnlijke, ontstoken plekken kunnen groot en hardnekkig worden. De behandeling begint vaak met het openen en draineren van het abces om de druk te verlichten. Maar bij terugkerende ontstekingen is er soms meer nodig: chirurgische verwijdering van de aangetaste huid en soms antibiotica of andere medicatie om toekomstige aanvallen af te weren. Het is een harde strijd, maar met de juiste aanpak kun je het gevecht winnen.

Niet-ingedaalde testikel: tijd om in te grijpen!

Bij kinderen met een niet-ingedaalde testikel is er een heldhaftige ingreep nodig: orchidopexie, waarbij de testikel via een operatie wordt verplaatst naar zijn juiste plek. Deze superheldenactie zorgt ervoor dat alles op zijn plek valt en het risico op complicaties zoals onvruchtbaarheid of teelbalkanker verminderd wordt. Het is een noodzakelijke stap voor de gezondheid van de kleine man.

De speciale aanpak: kwaadaardige bulten

Als de bult in je lies kwaadaardig blijkt te zijn, zoals bij een lymfoom of sarcoom, dan schakelt de medische wereld naar de hoogste versnelling. Chemotherapie, bestraling of zelfs een operatie kan nodig zijn om de kwaadaardige cellen te elimineren. Het is een intens proces, maar met een team van specialisten aan je zijde is elke stap gericht op herstel. Hier wordt alles uit de kast gehaald om de kwaadaardige bult voorgoed te laten verdwijnen.

Prognose

De prognose van een bult in de lies hangt sterk af van de oorzaak, maar gelukkig is er vaak reden voor optimisme! Voor veel mensen is een liesbreuk of een simpele cyste geen blijvende bron van ongemak. Met de juiste behandeling – of het nu een chirurgische ingreep of medicatie betreft – kun je rekenen op een snel en volledig herstel. Binnen enkele weken na een operatie, zoals bij een liesbreuk, ben je meestal weer in staat om je dagelijkse bezigheden op te pakken, en die vervelende bult is vaak voorgoed verdwenen.

In het geval van infecties of vergrote lymfeklieren, kan de zwelling vaak verdwijnen zodra je lichaam de infectie onder controle heeft. Antibiotica doen hier wonderen, en binnen een paar dagen kan de bult al beginnen te slinken. Als je lichaam eenmaal de balans heeft hervonden, is de kans klein dat het probleem terugkomt, tenzij er een nieuwe infectie opduikt.

Lipomen en spataderen, hoewel vervelend, zijn zelden ernstig. Een lipoom kan worden verwijderd en geeft bijna nooit complicaties. Spataderen kunnen na een behandeling nog een tijdje gevoelig zijn, maar ze zullen uiteindelijk vervagen en verdwijnen. Met wat zelfzorg en de juiste behandeling is je lichaam snel weer in balans.

Er zijn natuurlijk altijd situaties waarin de weg naar herstel wat hobbeliger kan zijn, zoals bij chronische aandoeningen zoals hidradenitis suppurativa of als er sprake is van een kwaadaardige zwelling. Maar ook hier geldt dat met de juiste zorg en behandeling, het leven vaak weer een stuk lichter wordt, zelfs als er meerdere stappen nodig zijn om alles op te lossen. De vooruitzichten verbeteren aanzienlijk als je tijdig actie onderneemt.

Kortom, voor de meeste mensen is de prognose voor een bult in de lies geruststellend goed. Of het nu een kortstondig ongemak is of een wat langer traject vereist, er is vrijwel altijd een oplossing in zicht. Met een beetje medische hulp en soms een kleine dosis geduld ben je vaak binnen de kortste keren weer op weg, zonder dat die vervelende bult je nog in de weg zit!

Complicaties

Mogelijke complicaties bij een bult in de lies:

• Infectie: Na een operatie of ingreep kan er een infectie optreden, wat de wondgenezing vertraagt en extra behandelingen vereist, zoals antibiotica.
• Chronische pijn: Vooral na een liesbreukoperatie kunnen sommige mensen langdurig last blijven houden van pijn in de lies, vaak veroorzaakt door zenuwirritatie.
• Hernia recidief: Een liesbreuk kan opnieuw ontstaan, zelfs na een succesvolle operatie, vooral als de buikwand zwak blijft.
• Littekens en verklevingen: Na chirurgische ingrepen kunnen littekens en inwendige verklevingen ontstaan, die soms ongemak veroorzaken of verdere operaties compliceren.
• Bewegingsbeperkingen: Complicaties zoals zenuwbeschadiging of langdurige zwelling kunnen ervoor zorgen dat je minder soepel kunt bewegen.
• Bloedingen of hematomen: Bij chirurgische ingrepen of trauma’s kan er zich bloed ophopen onder de huid, wat leidt tot pijn en langere hersteltijd.
• Schade aan omliggende weefsels: Bij ingrepen kunnen zenuwen, bloedvaten of spieren beschadigd raken, wat kan leiden tot blijvende ongemakken of gevoelloosheid.
• Slechte wondgenezing: In sommige gevallen, vooral bij mensen met diabetes of een slechte gezondheid, kan de wond langzaam of slecht genezen, wat het risico op infecties vergroot.
• Complicaties door kwaadaardige zwellingen: Als de bult veroorzaakt wordt door een kwaadaardige tumor, zoals lymfoom, kunnen complicaties optreden door uitzaaiingen of door intensieve behandelingen zoals chemotherapie en bestraling.

Deze complicaties zijn niet altijd gegarandeerd, maar kunnen optreden afhankelijk van de oorzaak van de bult en de gekozen behandeling. Tijdig ingrijpen en goede nazorg kunnen helpen om deze risico’s te minimaliseren.

Preventie

Neem de volgende preventieve maatregelen in acht:

• Vermijd zwaar tillen: Zwaar tillen of verkeerd tillen kan een liesbreuk veroorzaken. Gebruik de juiste techniek bij het tillen en vermijd overbelasting van de buikspieren.
• Beheer chronische hoest en constipatie: Aanhoudend hoesten of persen kan de buikwand verzwakken en bijdragen aan het ontstaan van een hernia. Zorg voor de juiste behandeling van deze problemen.
• Voorkom infecties: Houd wonden schoon en zorg voor een goede hygiëne om infecties te voorkomen die kunnen leiden tot vergrote lymfeklieren of abcessen in de liesstreek.
• Draag ondersteunend ondergoed tijdens inspanning: Vooral bij sporten of zware lichamelijke activiteiten kan ondersteunend ondergoed de druk op de liesstreek verminderen en een hernia helpen voorkomen.
• Blijf op een gezond gewicht: Overgewicht verhoogt de druk op de buik- en liesstreek, wat het risico op hernia's en spataderen vergroot. Een gezond gewicht vermindert deze belasting.
• Voorkom langdurig staan of zitten: Langdurig stilstaan of zitten kan spataderen in de liesstreek verergeren. Regelmatig bewegen stimuleert de bloedsomloop en vermindert het risico op zwellingen.
• Regelmatige controle bij hormonale veranderingen: Tijdens zwangerschap of hormonale schommelingen is het belangrijk om spataderen of andere problemen in de gaten te houden en tijdig medische hulp in te schakelen.
• Zorg voor goede wondverzorging na een operatie: Volg de instructies van je arts op na een operatie om infecties en slechte wondgenezing te voorkomen.
• Blijf gehydrateerd en eet vezelrijk: Dit helpt constipatie te voorkomen en vermindert de druk op de buikstreek, wat het risico op een hernia verkleint.
• Gebruik compressiekousen indien nodig: Bij risico op spataderen kunnen compressiekousen helpen om de bloedstroom te verbeteren en zwellingen in de liesstreek te verminderen.

Deze preventieve maatregelen helpen om de kans op bulten of zwellingen in de liesstreek te verkleinen en dragen bij aan een gezond en klachtenvrij lichaam.

Lees verder

• Lieszwelling: oorzaken en behandeling zwelling in de lies
• Liesschimmel, rode vlekken in de lies: behandeling met crème
• Gezwollen lymfeklieren: klieren in hals, nek, lies & oksel
• Vlekjes lies: rode vlekken, puntjes of bultjes in liesstreek
• Pijn in lies of liespijn: oorzaken van een pijnlijke lies