Dysmenorroe: hevige menstruatiepijn of pijnlijke menstruatie

Dysmenorroe: hevige menstruatiepijn of pijnlijke menstruatie Dysmenorroe duidt op hevige menstruatiepijn en hevige pijn onderbuik en rug. Dysmenorroe is een pijnlijke menstruatie die de patiënt in haar normale activiteiten (ernstig) kan belemmeren. Een vrouw met dysmenorroe heeft tijdens haar maandstonden last heeft van een krampachtige of krampende pijn in de onderbuik, een scherpe pijn die komt en gaat, of een zeurende pijn, die eventueel gepaard gaat met rugpijn. Heel veel vrouwen hebben last van een pijnlijke menstruatie; het is zelfs de meest voorkomende klacht over de menstruatiecyclus. Pijnlijke menstruatie is de belangrijkste oorzaak van school- en werkverzuim bij jonge vrouwen.

Alternatieve benamingen

Dysmenorroe wordt ook wel menstruatiepijn of pijnlijke menstruatie of maandstonden genoemd.

Krampende pijn in onderbuik tijdens menstruatie / Bron: Istock.com/WavebreakmediaKrampende pijn in onderbuik tijdens menstruatie / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia

Wat is dysmenorroe?

Pijnlijke menstruatie

Dysmenorroe is een pijnlijke menstruatie die de patiënt in haar normale activiteiten (ernstig) kan belemmeren. Een vrouw met dysmenorroe heeft tijdens haar maandstonden last heeft van een krampachtige of krampende pijn in de onderbuik, een scherpe pijn die komt en gaat, of een zeurende pijn, die eventueel gepaard gaat met rugpijn.

Pijnlijke menstruatie treft veel vrouwen. Voor een aantal hunner is het ongemak zo groot, dat ze ernstig belemmerd worden in de uitvoering van hun dagelijkse activiteiten, zoals het verrichten van het huishouden, werk, of school-gerelateerde activiteiten, gedurende een paar dagen tijdens elke menstruatiecyclus. Pijnlijke menstruatie is de belangrijkste oorzaak van school- en werkverzuim bij vrouwen in hun tiener- en twintigerjaren. Gelukkig kunnen de klachten op latere leeftijd en na een zwangerschap verminderen.

Twee soorten dysmenorroe

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee soorten dysmenorroe:
  • primaire of essentiële dysmenorroe; en
  • secundaire dysmenorroe.

Primaire of essentiële dysmenorroe

Primaire dysmenorroe verwijst naar menstruele pijn die optreedt rond de tijd dat een meisje begint te menstrueren. De pijn hangt samen met de hormonen die de eierstokken maandelijks in verband met de eisprong produceren. De pijn begint meestal na één tot twee jaar nadat het meisje is begonnen met menstrueren. Dit hangt samen met de ovulatie of eisprong die dan pas goed op gang komt. Bij primaire dysmenorroe is er geen aantoonbare onderliggende pathologie. Als de vrouw de 25 is gepasseerd neemt de pijn vak af en boven het 30e jaar is de pijn vaak helemaal verdwenen. Na een bevalling vermindert doorgaans ook de pijn. Dit type dysmenorroe komt in sommige families vaker voor.

Pelvic Inflammatory Disease / Bron: Alila Medical Media/ShutterstockPelvic Inflammatory Disease / Bron: Alila Medical Media/Shutterstock

Secundaire dysmenorroe

Secundaire dysmenorroe is menstruatiepijn die zich op latere leeftijd ontwikkelt, dat wil zeggen na een periode waarbij de vrouw geen of nauwelijks last van menstruatiepijn heeft gehad. Deze variant komt meestal voor tussen de 20 en 40 jaar. Bij secundaire dysmenorroe is er sprake van een organische oorzaak, zoals endometriose, pelvic inflammatory disease (PID) of uterusmyoom (vleesboom). Bij deze variant wordt indien mogelijk het onderliggende lijden behandeld.

Symptomen van dysmenorroe

Verschijnselen

De pijn kan beginnen enkele dagen voor, of aan het begin van de menstruatie. De klachten zijn het hevigst als de bloeding op zijn hoogtepunt is en daarna zakt de pijn weer weg.

Krampende pijn in de onderbuik en rug

Het gaat vaak om hevige krampachtige of krampende pijn in de onderbuik en rug. De kramp in de onderbuik golft als het ware uit naar de onderrug en de benen. Sommige meisjes of vrouwen hebben kortdurende krampen, terwijl anderen een constante, zeurende pijn voelen. De vrouw kan ook een zeurende pijn in het bekken voelen. De pijnklachten kunnen gepaard gaan met klachten als misselijkheid of braken, hoofdpijn, verstopping of diarree, algehele malaise of een depressieve stemming net voor of tijdens de menstruatie.

Onderzoek door een gynaecoloog / Bron: Doro Guzenda/Shutterstock.comOnderzoek door een gynaecoloog / Bron: Doro Guzenda/Shutterstock.com

Onderzoek en diagnose

Lichamelijk onderzoek is nodig om uit te maken of er sprake is van primaire of secundaire dysmenorroe. Voorts zal de (huis)arts vragen naar de medische voorgeschiedenis van de patiënt. Gynaecologisch onderzoek kan ook nodig zijn. Zonodig wordt een echoscopie (echografie) en een laparoscopie uitgevoerd, teneinde eventuele afwijkingen aan de inwendige geslachtsorganen op te sporen. Een laparoscopie is een kijkoperatie, waarbij de gynaecoloog de buikholte en de organen die daarin liggen onderzoekt. Als de medische voorgeschiedenis en het medische onderzoek uitsluiten dat er onderliggende pathologie aanwezig is, dan zal waarschijnlijk de diagnose primaire dysmenorroe gesteld worden.

Behandeling van dysmenorroe

De behandeling is afhankelijk van het type dysmenorroe. Bij secundaire dysmenorroe wordt het onderliggende lijden behandeld indien dat mogelijk is. Bij primaire of essentiële dysmenorroe wordt een non-steroide ontstekingsremmer (NSAID's) of een krampstillend middel gegeven.

Paracetamol bij menstruatiepijn / Bron: Martin SulmanParacetamol bij menstruatiepijn / Bron: Martin Sulman

NSAID’s

Bekende NSAID’s zijn ibuprofen, diclofenac en naproxen. Bedenk wel dat NSAID's maagklachten kunnen geven en de werking van sommige andere medicijnen beïnvloeden. Soms is het verstandig om er een een maagbeschermend medicijn bij in te nemen. Wanneer je NSAID’s slecht verdraagt, kan paracetamol ook soelaas bieden. Het is belangrijk om een spiegel op te bouwen en die op peil te houden, dat wil zeggen dat je de paracetamol op de dagen dat je pijn hebt met een vaste regelmaat inneemt. Gebruik per dag niet meer dan in de bijsluiter staat aangegeven. Dit is niet goed voor de lever. Gebruik geen andere pijnstiller tegelijk met paracetamol.

Hormonale anticonceptie

Ook kan de arts hormonale anticonceptie voorschrijven, aangezien deze middelen de ovulatie onderdrukken. Enkele tientallen jaren geleden leerde klinische ervaring dat bij de meeste patiënten de dysmenorroe-klachten door pilgebruik aanzienlijk verminderen.[1] Bij recente(re) onderzoeken lijken de resultaten wat tegen te vallen.[2/3]

Overige

Er is onderzoek gedaan naar de resultaten van vitamine E, thiamine, magnesium, plantaardige middelen en visolie, acupunctuur, spinale manipulatie en transcutane elektrische zenuwstimulatie. Maar gunstige effecten zijn niet duidelijk aangetoond.[2]

Beperk het gebruik van alcohol / Bron: Istock.com/karelnoppeBeperk het gebruik van alcohol / Bron: Istock.com/karelnoppe

Wat kunt jezelf doen bij menstruatiepijn?

De volgende (preventieve) maatregelen kun je nemen om de pijn te verlichten:
  • Breng een warme kruik aan op de onderbuik (onder de navel).
  • Neem een warm bad.
  • Verricht lichte cirkelvormige massage met de vingertoppen rond de onderbuik.
  • Drink warme dranken.
  • Eet frequent en neem licht verteerbare maaltijden.
  • Volg een dieet rijk aan complexe koolhydraten zoals volle granen, fruit en groenten, en beperk het gebruik van zout, suiker, alcohol en cafeïne.
  • Ga liggen met de benen omhoog, of ga liggen op de zij met gebogen knieën.
  • Pas ontspanningstechnieken toe.
  • Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging en doe oefeningen waarbij het bekken betrokken is.
  • Zorg voor een ideaal lichaamsgewicht.

Gember gaat menstruatiepijn tegen / Bron: Istock.com/msk.ninaGember gaat menstruatiepijn tegen / Bron: Istock.com/msk.nina

Gember vermindert menstruatiepijn

Eén van de traditionele toepassingen van gember is voor pijnbestrijding, waaronder menstruatiepijn. Uit een studie blijkt dat gember net zo werkzaam was als mefenaminezuur (een NSAID die niet in Nederland is geregistreerd) en ibuprofen in het verlichten van pijn bij vrouwen met primaire dysmenorroe.[4]

Noten:
  1. Drogendijk AC. Menstruatiestoornissen. Ned Tijdschr Geneeskd 1987; 131: 48-53.
  2. Proctor M, Farquhar C. Dysmenorrhoea. Clin Evid 2003; 10:2058-78.
  3. Proctor ML, Roberts H, Farquhar CM. Combined oral contraceptive pill as treatment for primary dysmenorrhoea (Cochrane review). In: The Cochrane Library, Issue 4, 2003. Chichester, UK: John Wiley & Sons, LTD.
  4. Ozgoli G, Goli M, Moattar F. Comparison of effects of ginger, mefenamic acid, and ibuprofen on pain in women with primary dysmenorrhea. J Altern Complement Med. 2009 Feb;15(2):129-32. doi: 10.1089/acm.2008.0311.

Lees verder

© 2010 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Menstruatiepijn - Dysmenorroe: oorzaken en behandelingMenstruatiepijn - Dysmenorroe: oorzaken en behandelingOngeveer de helft van de vrouwen heeft last van pijn in de onderbuik vlak voor of tijdens de eerste dagen van de menstru…
Pijnlijke menstruatiePijnlijke menstruatieDysmenorroe of pijnlijke menstruatie komt bij vele vrouwen wel eens voor. Meestal komt de pijn vanuit de onderbuik en ka…
Menstruele pijn: Krampen en andere symptomen bij menstruatieMenstruele pijn: Krampen en andere symptomen bij menstruatieTijdens de menstruatie krijgen vrouwen mogelijk te maken met menstruatiekrampen. Dit zijn pijnen die starten na de eispr…
Perineale pijn (pijnlijk perineum): symptomen en oorzakenPerineale pijn (pijnlijk perineum): symptomen en oorzakenPijn aan perineum staat ook wel bekend als perineale pijn of perineumpijn. Bij mannen wordt het gebied tussen de balzak…

Chinese bewegingsleer helpt fibro-patiëntenChinese bewegingsleer helpt fibro-patiëntenFibromyalgie, een welvaartsziekte die zich manifesteert in het bewegingsapparaat, maakt jaarlijks meer slachtoffers. Nu…
Whiplash? Acupunctuur helpt!Worstel je met een whiplash die op een klassieke manier maar niet wil genezen? Probeer het dan maar eens op oosterse wij…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/RicardoImagen
  • Dr. Jannes J.E. van Everdingen (hoofdredactie): Het medisch handboek; Kosmos-Z&K Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, vijfde volledig herziene druk 2006.
  • Drogendijk AC. Menstruatiestoornissen. Ned Tijdschr Geneeskd 1987; 131: 48-53.
  • Ozgoli G, Goli M, Moattar F. Comparison of effects of ginger, mefenamic acid, and ibuprofen on pain in women with primary dysmenorrhea. J Altern Complement Med. 2009 Feb;15(2):129-32. doi: 10.1089/acm.2008.0311.
  • Proctor M, Farquhar C. Dysmenorrhoea. Clin Evid 2003; 10:2058-78.
  • Proctor ML, Roberts H, Farquhar CM. Combined oral contraceptive pill as treatment for primary dysmenorrhoea (Cochrane review). In: The Cochrane Library, Issue 4, 2003. Chichester, UK: John Wiley & Sons, LTD.
  • Afbeelding bron 1: Istock.com/Wavebreakmedia
  • Afbeelding bron 2: Alila Medical Media/Shutterstock
  • Afbeelding bron 3: Doro Guzenda/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 4: Martin Sulman
  • Afbeelding bron 5: Istock.com/karelnoppe
  • Afbeelding bron 6: Istock.com/msk.nina
Reactie

Leen, 19-06-2016
Ik ben nu ook in mijn tienerjaren (13) en heb zeer hevige krampen en steken. Soms schreeuw ik het gewoon uit van de pijn! Ik moet een pil nemen voor de menstruatie begint maar omdat deze zeer onregelmatig zijn heeft dit weinig tot geen zin.
Ik hoop dat deze tips me wat beter gaan helpen! Reactie infoteur, 14-08-2016
Hevige menstruatiepijn is een veel voorkomende klacht. De pijn kan zo hevig zijn dat je niet je normale dagelijkse activiteiten kunt verrichten. Ik hoop dat genoemde maatregelen helpen. Anders even een afspraak maken met de huisarts om alle mogelijkheden te bespreken. Sterkte ermee!

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 12-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 12
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.