Pijn aan teelbal: oorzaken pijn aan zaadbal (lies/onderrug)

Pijn aan de teelbal of pijn in de balzak wijst op pijn of ongemak die wordt gevoeld in één of beide teelballen; je kunt pijn voelen in alleen de linker teelbal of rechter teelbal, maar ook in beide teelballen. Deze pijn kan sterk variëren qua intensiteit van mild tot hevig en qua duur van kortdurend tot chronisch. Je kunt lichte pijn in de teelbal ervaren of juist een hevige pijn. De pijn aan de teelbal kan zeurend zijn of juist stekend van aard. Er zijn tal van aandoeningen die pijn aan de teelbal kunnen veroorzaken, en een paar daarvan vormen medische noodgevallen. Niet altijd kan er een oorzaak worden gevonden. Veel (jong)volwassen mannen hebben chronisch last van gevoelige ballen, zonder dat daar een aanwijsbare reden voor is te vinden.

• Pijn aan de teelbal
• De teelballen
• Epidemiologie van pijn aan de testikels
• Oorzaken pijn in de teelbal: linker teelbal en/of rechter teelbal
• Blessure aan de ballen
• Blauwe ballen
• Teelbaltorsie: draaiing van de testikel
• Ontsteking van de teelbal en/of bijbal
• Teelbalkanker
• Goedaardige zwellingen: hydrocele en spermatocele
• Hydrocele: zwelling en soms pijn
• Spermatocele: vaak geen klachten
• Varicocèle of zakaderbreuk
• Teelbalpijn door niersteen
• Chronic pelvic pain syndrome
• Gevoelige teelballen
• Hoge spanning in de bekkenbodemspieren
• Teelbalpijn door liesklachten
• Liesblessure
• Liesbreuk
• Pijn na sterilisatie of post-vasectomie pijn (PVP)
• Andere oorzaken pijn aan de teelbal
• Urineweginfecties (UTI's)
• Prostatitis
• Retrograde ejaculatie
• Neuropathische pijn
• Bloedvataandoeningen
• Schimmelinfecties
• Testiculaire hypoxia
• Stekende pijn zonder duidelijke oorzaak
• Spiercontracties rond de teelbal
• Prostaatstuwing als oorzaak van teelbalpijn
• Psychosomatische oorzaken van teelbalpijn
• Pijn bij jongens in de puberteit
• Risicogroepen en -factoren
• Onderzoek en diagnose
• Het verhaal achter de pijn (Anamnese)
• Onder de loep (Fysiek onderzoek)
• Verdachte factoren (Diagnostische tests)
• Diagnose: Het mysterie ontrafeld
• Behandelplan: De oplossing
• Behandeling van teelbalpijn
• Eerste maatregelen: rust, ijs en pijnstilling
• Pijnstillers en ontstekingsremmers: medicatie voor snelle verlichting
• Antibiotica en antivirale middelen: gerichte behandeling bij infecties
• Chirurgie: ingrepen voor ernstige oorzaken
• Zenuwablatie en zenuwblokkade: opties voor chronische pijn
• Psychologische ondersteuning en gedragsinterventie
• Prognose bij teelbalpijn: herstel en verwachtingen
• Complicaties van pijn aan de teelbal

Pijn aan de teelbal

• David, een 35-jarige man, voelde een zeurende pijn in zijn rechterteelbal terwijl hij rustig op de bank tv keek. In eerste instantie dacht hij dat hij misschien verkeerd had gezeten of zich had bezeerd tijdens het sporten. Maar toen de pijn aanhield en zelfs erger leek te worden, begon hij zich zorgen te maken. Teelbalpijn is een symptoom waar veel mannen vroeg of laat mee te maken krijgen, maar het blijft vaak een onderwerp waar men liever niet over praat. Toch is teelbalpijn een veelvoorkomend verschijnsel en verdient het de nodige aandacht.

Teelbalpijn, ook wel testiculaire pijn genoemd, komt verrassend vaak voor. Onderzoek suggereert dat tot wel 10-15% van de mannen in de loop van hun leven last krijgt van teelbalpijn. De pijn kan variëren van mild en kortdurend tot chronisch en ernstig. Het komt het vaakst voor bij mannen tussen de 15 en 40 jaar, hoewel het op elke leeftijd kan optreden.

Bij jongere mannen wordt teelbalpijn vaak veroorzaakt door trauma, zoals een harde klap tijdens het sporten. Bij oudere mannen kunnen medische aandoeningen zoals prostaatproblemen of urineweginfecties een rol spelen. Desondanks kan teelbalpijn ook zonder duidelijke oorzaak optreden, wat het soms lastig maakt om de precieze bron van de klachten te achterhalen.

De teelballen

• Marco, een 28-jarige man, merkte tijdens het douchen dat zijn linker teelbal iets lager hing dan de rechter. Hij vroeg zich af of dat normaal was en besloot het op te zoeken. Wat Marco ontdekte, is dat zijn waarneming niet ongewoon was – bij de meeste mannen hangt de linker teelbal iets lager dan de rechter. Maar waarom is dat zo? En wat doen die teelballen eigenlijk precies?

Wat zijn de teelballen?
De teelballen, ook wel testikels of zaadballen genoemd, zijn twee kleine organen die een cruciale rol spelen in het mannelijk voortplantingssysteem. Ze bevinden zich in de balzak, ofwel het scrotum, net onder de penis. Elke man heeft normaal gesproken twee teelballen, een linker en een rechter, die ongeveer dezelfde grootte hebben, hoewel één teelbal – meestal de linker – iets lager hangt dan de andere. Dit asymmetrische hanggedrag is volkomen normaal en helpt voorkomen dat de teelballen tegen elkaar schuren, wat ongemak kan veroorzaken.

De functie van de teelballen
De teelballen zijn dé fabriekjes van het mannelijk lichaam als het gaat om voortplanting en hormoonproductie. Ze hebben twee belangrijke functies:

• Zaadproductie: In de teelballen worden elke dag miljoenen zaadcellen aangemaakt. Deze zaadcellen zijn essentieel voor de bevruchting van een eicel en spelen dus een cruciale rol in de voortplanting.
• Testosteronproductie: Testosteron is het belangrijkste mannelijke hormoon dat verantwoordelijk is voor typische mannelijke kenmerken zoals lichaamsbeharing, een lagere stem, spierontwikkeling en libido. De teelballen produceren dit hormoon in grote hoeveelheden, wat belangrijk is voor zowel de vruchtbaarheid als de algemene gezondheid van de man.

Hoe groot zijn teelballen?
De grootte van teelballen kan enigszins variëren van man tot man, maar over het algemeen hebben ze ongeveer de grootte van een grote druif of een kleine pruim. De gemiddelde teelbal is tussen de 4 en 5 centimeter lang, 2,5 centimeter breed, en weegt tussen de 15 en 25 gram. Hoewel kleine verschillen in grootte normaal zijn, kan een plotselinge verandering in de grootte van een teelbal een teken zijn van een onderliggend probleem, zoals een infectie, letsel of zelfs teelbalkanker.

Waarom hangt de linker teelbal vaak lager?
Dat de linker teelbal vaak wat lager hangt dan de rechter is een evolutionair voordeel. Het zorgt ervoor dat de teelballen niet tegen elkaar schuren, wat ongemakkelijk of pijnlijk kan zijn. Bovendien kan het de temperatuurregeling ten goede komen. De teelballen moeten namelijk op een constante, iets lagere temperatuur blijven dan de rest van het lichaam om gezonde zaadcellen te kunnen produceren. Het scrotum speelt hierin een belangrijke rol, omdat het samentrekt of ontspant om de teelballen dichter bij of verder van het lichaam te brengen, afhankelijk van de omgevingstemperatuur.

Teelballen en temperatuur
De teelballen werken het best bij een temperatuur die ongeveer 1 à 2 graden lager is dan de normale lichaamstemperatuur. Dit is een van de redenen waarom ze buiten het lichaam in de balzak hangen. Als het te warm wordt, kunnen de teelballen namelijk minder zaadcellen aanmaken. Daarom zie je ook dat het scrotum zich aanpast: op warme dagen hangen de teelballen lager en op koude dagen trekken ze dichter naar het lichaam toe.

Problemen met teelballen
Hoewel de teelballen meestal geen overmatige aandacht nodig hebben, zijn er situaties waarin je ze in de gaten moet houden. Pijn in de teelballen, zwelling of een harde knobbel kunnen tekenen zijn van aandoeningen zoals een infectie, een draaiing van de teelbal (teelbaltorsie), of in zeldzame gevallen teelbalkanker. Regelmatig zelfonderzoek kan helpen om vroegtijdig problemen te ontdekken en te behandelen.

Epidemiologie van pijn aan de testikels

Pijn aan de testikels, of testiculaire pijn, kan optreden door een breed scala aan oorzaken, van infecties en verwondingen tot genetische aandoeningen en klimatologische invloeden. De epidemiologie van testiculaire pijn biedt inzicht in hoe vaak dit voorkomt bij verschillende leeftijden, hoe klimaat, leefstijl, en genetische factoren hierbij een rol spelen, en waarom geografische verschillen bestaan. In deze uitgebreide beschrijving verkennen we de factoren achter testiculaire pijn in Nederland, België, de overzeese gebieden en wereldwijd.

Voorkomen en risicogroepen: hoe vaak en bij wie?
Pijn aan de testikels komt voornamelijk voor bij mannen, van alle leeftijden, met verschillende oorzaken afhankelijk van de levensfase. Bij jonge mannen en adolescenten is de pijn vaak gerelateerd aan torsie (draaiing) van de testikels of een infectie zoals epididymitis, terwijl pijn bij oudere mannen vaker verband houdt met prostaatproblemen of chronische aandoeningen. Hoewel testiculaire pijn veel voorkomt bij mannen, kunnen vrouwen ook last hebben van uitstralende pijn in het gebied rond de testikels bij een partner, vaak door sympatische reactie of door aandoeningen die het bekkengebied beïnvloeden, zoals endometriose.

• Wereldwijd komt acute testiculaire torsie voor bij ongeveer 1 op de 4.000 mannen jonger dan 25 jaar. Het komt iets vaker voor in gematigde klimaten, mogelijk door temperatuurverschillen die de testiculaire doorbloeding beïnvloeden. Epididymitis, daarentegen, komt vooral voor bij mannen tussen de 19 en 35 jaar en is de meest voorkomende oorzaak van testiculaire pijn op de spoedeisende hulp.

Kinderen en volwassenen: van torsie tot ontstekingen
Bij kinderen en adolescenten is pijn aan de testikels vaak het gevolg van acute torsie, een medische noodsituatie waarbij de zaadstreng zich om de testikel draait. Deze aandoening komt vaker voor bij jongens in de leeftijdsgroep van 12 tot 18 jaar, waarbij pijn plotseling ontstaat en vaak gepaard gaat met misselijkheid. Bij volwassenen, vooral vanaf de leeftijd van 50 jaar, is testiculaire pijn vaker het gevolg van chronische aandoeningen zoals varicocèle (spataders in de zaadstreng) of prostatitis (ontsteking van de prostaat).

• Een jongen van 14 kan plotseling hevige pijn in één testikel ervaren, wat een indicatie kan zijn van torsie. In dit geval is directe medische hulp essentieel. In Nederland komt acute testiculaire torsie voor bij ongeveer 4% van de jongens tussen de 12 en 18 jaar, wat vergelijkbaar is met het wereldwijde gemiddelde.

Klimaat en leefomgeving: meer pijn in warme klimaten?
Klimaat kan indirect invloed hebben op het risico van testiculaire pijn. In tropische en warme klimaten, zoals in delen van Suriname en de Nederlandse Antillen, komt testiculaire pijn vaker voor door infecties die door insecten worden overgedragen. In deze gebieden verhoogt een warme en vochtige omgeving de kans op epididymitis en orchitis, vaak veroorzaakt door bacteriële of virale infecties zoals het bofvirus. In gematigde klimaten, zoals in Nederland en België, zijn infecties minder frequent, maar temperatuurverschillen kunnen invloed hebben op bloedstroom naar de testikels, wat een risico op torsie kan vergroten.

• In Suriname en de Antillen hebben mannen 20-30% meer kans op testiculaire pijn door infecties dan mannen in Nederland, vooral tijdens het regenseizoen. De incidentie van epididymitis (bijbalontsteking) is daar hoger, mogelijk door een hogere prevalentie van seksueel overdraagbare aandoeningen en bacteriële infecties.

Genetica en erfelijkheid: wie loopt een verhoogd risico?
Genetische factoren spelen ook een rol bij testiculaire pijn, vooral bij aandoeningen zoals varicocèle (een spatader in de zaadstreng) en liesbreuk, die soms erfelijk zijn. Varicocèle, een aandoening waarbij de aders rond de testikels verwijd zijn, komt bij ongeveer 15% van de mannen voor en kan pijn veroorzaken door verminderde bloedstroom en druk. Hernia’s, die ook pijn in de testikels kunnen veroorzaken, hebben een genetische component, vooral bij mensen met een zwakker bindweefsel of een familiegeschiedenis van hernia.

• Varicocèle komt iets vaker voor bij mannen in mediterrane en Midden-Oosterse landen, waar het voorkomen kan oplopen tot 20% van de mannelijke bevolking. Deze aandoening is geassocieerd met genetische factoren die invloed hebben op de ontwikkeling van bloedvaten. Bij mannen met een familiegeschiedenis van varicocèle of hernia is het risico op testiculaire pijn daardoor verhoogd.

Geografische verschillen: Nederland, België en wereldwijd
In Nederland en België komt testiculaire pijn door infecties minder vaak voor dan in landen met tropische klimaten, maar aandoeningen zoals torsie en varicocèle zijn vergelijkbaar met wereldwijde gemiddelden. In de Nederlandse overzeese gebieden is de prevalentie van pijn door infecties hoger, wat samenhangt met het warmere klimaat en infectierisico’s door insectenbeten en soa’s. Wereldwijd zijn de verschillen vaak gebaseerd op klimatologische factoren en toegang tot medische zorg.

Voorbeeld en inzicht
Bij adolescenten in Nederland en België is torsie de meest voorkomende oorzaak van testiculaire pijn, terwijl infecties zoals epididymitis het vaakst voorkomen bij jonge mannen tussen 20 en 40 jaar. In tropische gebieden, zoals India en Brazilië, komt epididymitis bijna 40% vaker voor bij mannen onder de 35, terwijl in Europese landen zoals België en Nederland de incidentie lager ligt.

Oorzaken pijn in de teelbal: linker teelbal en/of rechter teelbal

In de teelbal wordt niet alleen het mannelijk geslachtshormoon, testosteron, gemaakt, maar ook miljoenen zaadcellen per dag. Er zijn tal van aandoeningen die pijn aan de teelbal kunnen veroorzaken. Slechts een paar van deze aandoeningen zijn ernstig. Vele oorzaken van pijn in de teelbal zijn niet gelegen in de testikel zelf, terwijl je de pijn wél daar voelt. Naast pijn, kun je last hebben van zwelling, roodheid en gevoeligheid van de teelbal bij aanraking. Dit kan gepaard gaan met misselijkheid, braken, koorts of andere klachten. De behandeling van testiculaire pijn varieert en is afhankelijk van de onderliggende oorzaak, en kan bestaan uit pijnstillers, antibiotica en het ondergaan van een chirurgische ingreep.

Blessure aan de ballen

Een klap op de teelballen is een uiterst pijnlijke ervaring die direct ongemak in het scrotum veroorzaakt, vaak vergezeld door buikpijn en een weeïg gevoel. Hoewel dit soort blessures meestal onschuldig is, kunnen ze in sommige gevallen ernstiger schade veroorzaken, wat medische aandacht vereist.

Hoe ontstaat een teelbalblessure?
Een blessure aan de ballen is vaak het gevolg van direct trauma. Dit kan gebeuren tijdens:

• Contact- en balsporten: Een ongelukkige trap of een bal op hoge snelheid kan het scrotum raken.
• Ongelukkige val: Bijvoorbeeld tegen de middenstang van een fiets.
• Onbedoelde impact: Zoals een stomp of stoot in het kruis tijdens dagelijkse activiteiten.

De teelballen zijn slechts beschermd door een dun laagje huid en een elastische spier (de cremaster), wat hen bijzonder kwetsbaar maakt voor externe krachten.

Waarom doet een teelbalblessure zoveel pijn?
De intense pijn wordt veroorzaakt door de unieke anatomie en zenuwstructuur van de teelballen:

• Hoge zenuwdichtheid: De teelballen bevatten veel zenuwuiteinden, wat betekent dat zelfs een lichte impact aanzienlijke pijn kan veroorzaken.
• Zenuwbanen naar de buik: De teelballen delen hun zenuwvoorziening met de buikregio via de nervus genitofemoralis en nervus ilioinguinalis. Dit verklaart waarom pijn in de ballen vaak wordt gevoeld als buikpijn of misselijkheid.
• Elasticiteit en druk: Bij een impact worden de teelballen samengedrukt, wat tijdelijke schade kan veroorzaken aan de gevoelige bloedvaten en structuren in het scrotum.

Symptomen van een teelbalblessure
Naast pijn en ongemak in de teelballen kunnen ook de volgende symptomen optreden:

• Zwelling of roodheid van het scrotum.
• Een dof, weeïg gevoel dat naar de onderbuik uitstraalt.
• Misselijkheid of zelfs braken door de intensiteit van de pijn.
• In ernstige gevallen: blauwe plekken of bloeding in het scrotum.

Soorten blessures en ernst

• De ernst van de blessure kan variëren van mild tot ernstig:
• Milde impact: Meestal leidt dit tot tijdelijke pijn en lichte zwelling die binnen enkele uren verdwijnt.
• Matige schade: Bij een stevige impact kunnen kleine scheurtjes in de bloedvaten leiden tot een hematoom (bloedophoping).
• Ernstige letsels: In zeldzame gevallen kan een teelbal ruptuur (scheuring van de teelbalwand) optreden, wat onmiddellijke medische interventie vereist. Dit komt vaker voor bij hoge-impacttrauma’s, zoals een fietsongeluk of een zware stoot tijdens sport.

Wat te doen bij een teelbalblessure?
Bij een blessure aan de ballen is het belangrijk om snel te handelen:

• Koelen: Breng een koud kompres of een zakje met ijs gewikkeld in een doek aan op het scrotum. Dit vermindert zwelling en verlicht de pijn.
• Rust nemen: Ga liggen en vermijd fysieke activiteit om verdere belasting te voorkomen.
• Ondersteuning: Draag ondersteunend ondergoed (zoals een strakke boxer of suspensoir) om beweging van het scrotum te beperken.

Medisch advies:

• Raadpleeg een arts als de pijn aanhoudt, als er sprake is van hevige zwelling, of als je misselijkheid en braken ervaart.
• In geval van blauwe plekken, moeite met plassen, of als één teelbal duidelijk vergroot of asymmetrisch is, is medische hulp noodzakelijk om ernstig letsel zoals een teelbalruptuur of torsie uit te sluiten.

Blauwe ballen

Blauwe ballen verwijst naar pijn of een gevoel van zwaarte in de balzak of scrotum na aanhoudende seksuele opwinding zonder orgasme en ejaculatie (zaadlozing). De symptomen van blauwe ballen zijn milde pijn, ongemak, trekkerig gevoel, gevoel van zwaarte en soms een vage blauwachtige kleur in je teelballen. Vandaar de benaming.

Teelbaltorsie: draaiing van de testikel

Als de pijn plotseling optreedt, kan er sprake zijn van een teelbaltorsie, dat is een draaiing van de teelbal. Bij een teelbaltorsie is de zaadstreng om de teelbal gedraaid, waardoor de bloedtoevoer naar de teelbal wordt afgeknepen. Dit is een urologische noodgeval, aangezien de teelbal kan afsterven als gevolg van een gebrek aan zuurstof en voedingsstoffen. De pijn wordt bij een teelbaltorsie gevoeld in de bal, die vaak hoog opgetrokken zit in de balzak. De pijn in de teelbal straalt uit naar de lies en onderbuik. Het is een zeer hevige pijn, waarbij je last kunt hebben van misselijkheid en braken. Medisch ingrijpen is direct nodig. De arts moet de teelbal terugdraaien. Dit moet binnen 6 uur, zodat zuurstof het weefsel weer kan bereiken en de teelbal niet beschadigd raakt.

Ontsteking van de teelbal en/of bijbal

Een teelbalontsteking en/of bijbalontsteking is meestal het gevolg van bacteriën die het weefsel ziek maken. De meeste gevallen van deze aandoening zijn het gevolg van een urineweginfectie (in de blaas, urinebuis, urineleiders of prostaat), waarbij de bacterie Escherichia coli veelal de boosdoener is. Niet zelden is er een seksueel overdraagbare aandoening (soa) in het spel. Een teelbalontsteking kan zwelling en pijn veroorzaken en de aangedane teelbal kan rood verkleuren en warm aanvoelen. De pijn ontstaat meestal geleidelijk. De klachten kunnen gepaard gaan met algehele malaise en koorts. Behandeling bestaat vooral uit rust, koelen (met een kompres), pijnstillers en eventueel antibiotica.

Teelbalkanker

Bij teelbankanker is de pijn meestal niet het belangrijkste symptoom; teelbalkanker geeft vrijwel nooit pijnklachten. Wel is er een vormverandering en (pijnloze) zwelling van de zaadbal. Soms kun je een harde pijnloze knobbel ter grootte van een erwt in de betreffende teelbal voelen. Ook kan het normale gevoel in de teelbal kan verdwijnen; je bal voelt dan aan als een steen. Behandeling bestaat uit het verwijderen van de zaadbal. Daarna is vaak een vervolgbehandeling nodig, welke kan bestaan uit bestraling, chemotherapie en een operatie om de (regionale) lymfeklieren te verwijderen.

Goedaardige zwellingen: hydrocele en spermatocele

Hydrocele: zwelling en soms pijn

Hydrocele is een zwelling van de balzak aan één of beide kanten door een toename van dat vocht rondom de bal. Het is niet kwaadaardig en een zwelling door een hydrocele is vaak klein en voelt zacht aan. Een enkele keer kan de zwelling wel 15 cm in doorsnee worden. Dat kan zeer hinderlijk zijn. Ook kan een hydrocele soms pijn geven, vooral als er veel spanning op de huid staat. Vaak is de oorzaak van hydrocele onbekend, maar een bijbalontsteking, een ongeluk of eerdere ingreep kan aanleiding geven tot de zwelling.

Spermatocele: vaak geen klachten

Bij een spermatocele is er sprake van een met vocht gevulde holte in de bijbal. Veel mannen hebben één of meerdere spermatoceles in één of beide bijballen. Vaak zijn ze klein en geven ze geen klachten, tenzij ze zo groot worden dat ze hinderlijk worden. Ze kunnen ontstaan door een ongeluk, bijvoorbeeld een harde klap of een tik tegen de ballen, of door een infectie. In de meeste gevallen is er echter geen aanwijsbare oorzaak.

Varicocèle of zakaderbreuk

Een varicocèle is een verzameling van verwijde bloedvaten in de balzak, ook wel scrotum genoemd. Het geeft vaak geen klachten en de meeste varicocèles worden dan ook vaak bij toeval ontdekt tijdens lichamelijk onderzoek. Als iemand wel klachten heeft, dan bestaan deze vaak uit een 'trekkend' gevoel of zeurderige pijn en de aangedane kant van het scrotum kan wat lager hangen dan normaal. Deze zwelling verdwijnt als je op je rug ligt, doordat de aders zich dan legen. Maar zodra je weer opstaat, trekt de zwaartekracht het bloed weer terug in de aderen en zal de zwelling terugkeren. Een grote zakaderbreuk kan eruit zien en aanvoelen als een zak wormen in het scrotum.

Teelbalpijn door niersteen

Een niersteen kan meer ongemak veroorzaken dan alleen pijn in de flank; het kan ook uitstralen naar de lies en zelfs de balzak, wat teelbalpijn veroorzaakt. Dit fenomeen is een gevolg van de nauwe anatomische en neurologische verbinding tussen de urinewegen en het genitale gebied.

Flankpijn en uitstralende teelbalpijn
Flankpijn is het meest kenmerkende symptoom van een niersteen en ontstaat wanneer de steen de urineleider (ureter) blokkeert. Deze pijn is doorgaans koliekachtig van aard: plotseling, intens en golvend. De pijn kan zich verspreiden naar omliggende gebieden, waaronder de lies en balzak. Dit gebeurt doordat de zenuwbanen die de urineleider en de teelbal aansturen, samenkomen in het ruggenmerg.

Het mechanisme achter de pijn
De hevige pijn wordt veroorzaakt door:

• Spasmen van de urineleider: Wanneer een niersteen vastzit, probeert de urineleider de steen door middel van krachtige samentrekkingen (spasmen) naar de blaas te verplaatsen. Dit proces kan intense pijn veroorzaken die naar de teelbal uitstraalt.
• Zenuwirritatie: De urineleider en de teelbal delen een gemeenschappelijke zenuwvoorziening via de nervus genitofemoralis en de nervus ilioinguinalis. Irritatie van deze zenuwen door de niersteen leidt tot referred pain, waarbij pijn op een andere locatie wordt gevoeld dan waar het probleem zich werkelijk bevindt.
• Ontsteking en zwelling: De drukverhoging door de geblokkeerde urineleider kan lokaal ontstekingen en weefselschade veroorzaken, wat de zenuwactiviteit verder stimuleert en de pijnsensatie versterkt.

Waarom straalt de pijn naar de teelbal?
De verbinding tussen de nier, de urineleider en de teelbal is complex.

• Embryologische oorsprong: De teelballen ontstaan tijdens de embryonale ontwikkeling nabij de nieren en dalen later af naar het scrotum. Ze behouden echter hun neurologische verbindingen met de nierregio, wat de verklaring biedt voor het uitstralende pijnpatroon.
• Fysiologische relatie: De nervus genitofemoralis loopt vanuit de lage rug en innerveert zowel de urineleider als de teelballen. Hierdoor kan pijn die in de urinewegen ontstaat, door het zenuwstelsel naar de teelbal worden doorgestuurd.

Andere symptomen die teelbalpijn kunnen vergezellen
Bij teelbalpijn veroorzaakt door een niersteen kunnen ook andere symptomen optreden:

• Brandende pijn bij het urineren
• Bloed in de urine (hematurie)
• Frequente en urgente aandrang om te plassen
• Misselijkheid en braken door de intensiteit van de pijn
• Zwelling of gevoeligheid in de balzak, hoewel dit zeldzaam is.

Chronic pelvic pain syndrome

Gevoelige teelballen

Veel jongvolwassen en volwassen mannen hebben chronisch last van gevoelige ballen, waarbij (iedere) aanraking zeer pijnlijk kan zijn en als hinderlijk wordt ervaren. Niet altijd is hier een goede verklaring voor, maar soms wordt het veroorzaakt door chronische prostatitis (prostaatontsteking). Je kunt dan last hebben van een zeer gevoelige bal of ballen, een continu zeurende pijn in bal of ballen, en bij aanraking hoeven de klachten niet te verergeren. De klachten variëren sterk van periode op periode. Soms heb je weken geen last en dan weer een paar weken wel. Een chronische en sluimerende ontsteking van de prostaat is soms moeilijk te onderscheiden van chronische bekkenpijn. De huisarts of uroloog zal bij een prostaatontsteking een antibioticakuur voorschrijven.

Hoge spanning in de bekkenbodemspieren

Een andere mogelijke oorzaak is een hoge spanning in de bekkenbodemspieren. Door de chronisch overmatige spanning op de bekkenspieren kunnen allerlei klachten ontstaan, zoals:

• plasklachten;
• bemoeilijkte ontlasting (obstipatie);
• buikpijn (pijn in onderbuik) en/of rugpijn (pijn in onderrug);
• chronisch overgevoelige testikels.

Behandeling bij een bekkenfysiotherapeut kan verlichting van de klachten geven.

Teelbalpijn door liesklachten

Vermeende teelbalpijn kan afkomstig zijn vanuit de liesregio.

Liesblessure

Irritatie van de peesaanhechtingen in de lies (een 'liesblessure' die vaak gezien word bij voetballers en dansers), kan pijnklachten geven in de liesregio. Dit kan de indruk van pijn rondom de testikel geven.

Liesbreuk

Een liesbreuk of hernia inguinalis is een uitstulping van het buikvlies in de liesstreek. Een liesbreuk ontstaat door een zwakke plek of een opening in de buikwand. Een liesbreuk kan prikkeling van de zenuwen langs de zaadleider geven waardoor je de pijn voelt in de testikel. Een liesbreukoperatie kan uitkomst bieden.

Pijn na sterilisatie of post-vasectomie pijn (PVP)

De meeste mannen die een vasectomie (= sterilisatie van de man) hebben ondergaan ervaren geen problemen, doch ongeveer vijf procent van de patiënten houdt na een sterilisatie door middel van een vasectomie pijnklachten, wat 'post-vasectomie pijn' (PVP) wordt genoemd. Veelal heb je dan last van aanhoudende of wisselende pijn ter hoogte van teelbal of de bijbal, waarbij de pijn verergert door lichamelijke activiteit, geslachtsgemeenschap of een zaadlozing. De bijbal kan daarbij wat gevoelig en gezwollen zijn. Vooral de pijn die gevoeld wordt tijdens een orgasme of na de seks bij een patiënt met PVP is typisch.

Andere oorzaken pijn aan de teelbal

Urineweginfecties (UTI's)

Jan, een drukke 28-jarige man, werd plotseling overvallen door een zeurend gevoel in zijn teelballen. Wat hij niet wist, was dat een simpele urineweginfectie de boosdoener was. Urineweginfecties kunnen verraderlijk zijn. De ontsteking kan zich verspreiden naar de omliggende weefsels, waaronder de teelballen, waardoor pijn en ongemak ontstaan. Mannen denken vaak aan de blaas of nieren, maar onderschat de kracht van een urineweginfectie niet – het kan zomaar pijn in je edele delen veroorzaken!

Prostatitis

Prostatitis, ofwel een ontsteking van de prostaat, staat erom bekend om zijn uitstraling naar de teelballen. Stel je voor: pijn tijdens het plassen, een branderig gevoel in je onderbuik en dan die teelbalpijn die niet weggaat. De prostaat zit namelijk vlakbij de teelballen, en als die ontstoken raakt, kunnen de omliggende structuren, waaronder je teelballen, ook een klap krijgen. Prostatitis is vaak een ongemakkelijke boosdoener die moeilijk te negeren is.

Retrograde ejaculatie

Misschien heb je er nooit van gehoord, maar retrograde ejaculatie betekent dat sperma niet naar buiten komt zoals het hoort, maar in plaats daarvan in de blaas terechtkomt. Dit kan na verloop van tijd zorgen voor pijn en een vreemd gevoel in de teelballen, alsof iets niet helemaal klopt. Dit verschijnsel kan optreden na een operatie of als bijwerking van bepaalde medicijnen, en kan op lange termijn ongemak veroorzaken waar je liever zonder zou willen leven.

Neuropathische pijn

Soms is de pijn geen kwestie van fysiek letsel, maar van zenuwen. Een beknelde zenuw in de onderrug of het bekkengebied kan ervoor zorgen dat je pijn ervaart in je teelballen, zonder dat er iets mis is met de teelballen zelf. Het is alsof je lichaam een verkeerd signaal geeft – de zenuwen sturen pijnimpulsen naar beneden terwijl de bron eigenlijk ergens hoger ligt, bijvoorbeeld in de rug.

Bloedvataandoeningen

Teelballen hebben, net als elke andere structuur in het lichaam, een goede bloedtoevoer nodig. Wanneer er problemen ontstaan met de bloedvaten, zoals een bloedstolsel, kan dit ernstige teelbalpijn veroorzaken. Deze pijn komt plotseling opzetten en voelt intens aan, als een waarschuwing dat er iets mis is met de bloedtoevoer naar dit belangrijke gebied.

Schimmelinfecties

Een schimmelinfectie in het teelbalgebied is een minder voor de hand liggende, maar reële oorzaak van teelbalpijn. De huid kan geïrriteerd en ontstoken raken door een schimmelinfectie, wat tot een onaangename jeuk en pijn leidt. Het is een ongemakkelijke, maar behandelbare oorzaak die vaak over het hoofd wordt gezien.

Testiculaire hypoxia

Een ongewone term voor een oncomfortabele aandoening: testiculaire hypoxia. Dit gebeurt wanneer de bloedtoevoer naar de teelballen tijdelijk wordt beperkt, bijvoorbeeld door langdurig zitten in ongemakkelijke posities of nauwe kleding. Dit leidt tot een zuurstoftekort in de teelballen en kan zorgen voor scherpe pijn en ongemak.

Stekende pijn zonder duidelijke oorzaak

Veel mannen, jong en oud, hebben wel eens last van kortdurende, stekende pijn in één van de teelballen. Deze pijn kan plotseling opkomen en verdwijnt vaak even snel als hij gekomen is. Het is een ongemakkelijke sensatie, en hoewel het vaak onschuldig is, kan het toch voor veel ongerustheid zorgen. Vooral jongens in de puberteit maken zich vaak zorgen dat er iets ernstigs aan de hand is, zoals een ziekte of letsel. De waarheid is echter dat deze pijn vaak geen duidelijke medische oorzaak heeft en spontaan weer verdwijnt.

Spiercontracties rond de teelbal

Een andere mogelijke oorzaak van teelbalpijn is de contractie van de spieren rond de teelbal, zoals de cremasterspier. Deze spier trekt samen om de teelbal dichter tegen het lichaam aan te trekken, bijvoorbeeld bij kou of tijdens momenten van fysieke opwinding. Soms kan deze samentrekking pijn veroorzaken, vooral als de spier iets te hard werkt. Dit kan een snel stekend gevoel in de teelbal geven, maar het is meestal onschuldig en tijdelijk. Het lichaam herstelt zich vanzelf, en de pijn verdwijnt zonder behandeling.

Prostaatstuwing als oorzaak van teelbalpijn

Prostaatstuwing is een ander fenomeen dat pijn in de teelballen kan veroorzaken. Dit gebeurt wanneer de prostaat gevuld raakt met vocht, maar dit vocht niet snel genoeg wordt afgevoerd, bijvoorbeeld na langdurige seksuele opwinding zonder ejaculatie. Dit kan leiden tot een gevoel van druk of pijn in zowel de prostaat als de teelballen. Het is vergelijkbaar met het fenomeen van "blauwe ballen", waarbij de bloedvaten in het teelbalgebied verwijd blijven zonder verlichting. Hoewel het pijnlijk kan zijn, is het geen ernstige aandoening en verdwijnt de pijn vaak vanzelf of na ejaculatie.

Psychosomatische oorzaken van teelbalpijn

Stress en psychologische factoren kunnen ook een grote rol spelen bij pijn in de teelballen. Stress kan zich op verschillende manieren in het lichaam manifesteren, en de teelballen zijn hier geen uitzondering op. Bij sommige mannen kan stress of angst leiden tot een verhoogde spierspanning in de bekkenregio, wat vervolgens resulteert in pijn in de teelballen. Deze pijn kan aanvoelen alsof er iets mis is, maar is in werkelijkheid een reactie van het lichaam op psychologische spanning. Jongens in de puberteit zijn hier extra gevoelig voor, vooral omdat ze vaak nog niet gewend zijn aan de veranderingen in hun lichaam en kunnen schrikken van iedere afwijking.

Pijn bij jongens in de puberteit

Voor jongens in de puberteit kan teelbalpijn bijzonder verontrustend zijn. Dit komt omdat hun lichaam snel verandert, en ze niet altijd weten wat normaal is en wat niet. Stekende pijn in de teelballen kan een groot alarm veroorzaken in hun hoofd, zelfs als er geen sprake is van een onderliggende medische aandoening. Ze kunnen zich zorgen maken over hun gezondheid of vruchtbaarheid, terwijl de pijn in werkelijkheid vaak een onschuldig gevolg is van hormonale schommelingen of lichte spiercontracties. Gelukkig is dit in de meeste gevallen tijdelijk en verdwijnt de pijn vanzelf.

Risicogroepen en -factoren

Jongens in de puberteit
Tijdens de puberteit ondergaan jongens tal van lichamelijke veranderingen, en hun teelballen zijn geen uitzondering. In deze levensfase zijn jongens extra gevoelig voor teelbalpijn, vaak veroorzaakt door hormonale schommelingen en groeiende spieren. Het lichaam leert zich aanpassen aan de nieuwe hormonale prikkels, en dit kan tijdelijke pijn veroorzaken. Jongens in deze leeftijdsgroep kunnen ook nerveus worden bij het ervaren van ongemakkelijke gevoelens in dit kwetsbare gebied, vooral omdat ze nog niet weten wat normaal is en wat niet. Ze interpreteren elk signaal als een mogelijk gevaar, terwijl het in werkelijkheid vaak slechts een natuurlijk onderdeel is van de groei.

Mannen met een actieve levensstijl
Mannen die veel fysieke inspanning leveren, zoals sporters of mensen met zware beroepen, lopen een groter risico op teelbalpijn. Dit komt omdat intensieve fysieke activiteit extra druk op het onderlichaam kan zetten, met name op de teelballen. Hardlopers, gewichtheffers en fietsers merken vaak dat langdurige activiteit pijn in dit gebied kan veroorzaken door wrijving of druk. Vooral bij langdurig fietsen kan de constante druk op de teelballen leiden tot tijdelijke pijn of ongemak. Voor mannen in deze groep is het belangrijk om goed passende kleding te dragen en regelmatig rustpauzes in te lassen.

Oudere mannen
Leeftijd speelt ook een rol bij teelbalpijn. Naarmate mannen ouder worden, neemt de kans op teelbalproblemen toe. Dit kan komen door veroudering van de weefsels, een afname van de bloedsomloop of een grotere kans op medische aandoeningen zoals een liesbreuk of prostaatproblemen. Bij oudere mannen is de pijn in de teelballen vaak een signaal van een onderliggende aandoening zoals prostaatontsteking of varicocèle. Het is daarom belangrijk dat oudere mannen pijn in dit gebied niet negeren en medische hulp inroepen als de klachten aanhouden.

Mannen met chronische stress
Stress is een veelvoorkomende oorzaak van teelbalpijn, en mannen die vaak onder druk staan, kunnen last krijgen van psychosomatische pijn in hun teelballen. Wanneer iemand gestrest is, spannen de spieren in het lichaam zich aan, en dit kan leiden tot pijn in het bekkengebied, inclusief de teelballen. Deze vorm van pijn kan aanvoelen alsof er fysiek iets mis is, terwijl het in werkelijkheid voortkomt uit psychologische spanning. Mannen die veel stress ervaren op het werk of in hun persoonlijke leven, moeten zich ervan bewust zijn dat stress zich ook fysiek kan uiten.

Mannen met een voorgeschiedenis van prostaatproblemen
Mannen die eerder te maken hebben gehad met prostaatproblemen, zoals prostatitis of prostaatkanker, lopen ook een groter risico op pijn in de teelballen. De prostaat is nauw verbonden met de teelballen, en ontstekingen of andere problemen met de prostaat kunnen uitstralende pijn naar de teelballen veroorzaken. Deze groep mannen moet alert zijn op eventuele veranderingen in hun teelballen en direct medische hulp zoeken bij aanhoudende klachten.

Mensen met een verhoogd risico op liesbreuken
Mannen die zwaar lichamelijk werk verrichten of die een familiegeschiedenis van liesbreuken hebben, lopen een verhoogd risico op teelbalpijn. Een liesbreuk kan druk uitoefenen op de teelballen, wat leidt tot ongemak of pijn. Mannen in deze risicogroep moeten vooral voorzichtig zijn bij het tillen van zware voorwerpen en bij het uitvoeren van fysiek belastende activiteiten.

Fietsers en langeafstandslopers
Fietsen en hardlopen zijn geweldige manieren om in vorm te blijven, maar ze kunnen ook een bron van ongemak zijn voor mannen. Langdurig zitten op een fiets kan leiden tot druk op de teelballen, wat pijn en irritatie kan veroorzaken. Bij langeafstandslopers kan de constante beweging en wrijving in de liesstreek zorgen voor overbelasting van de spieren, wat uiteindelijk kan leiden tot pijn in de teelballen. Het dragen van de juiste sportkleding en beschermende maatregelen kan helpen dit ongemak te verminderen.

Mannen in deze risicogroepen moeten extra attent zijn op signalen van hun lichaam en medische hulp inroepen wanneer de pijn aanhoudt of verergert. Teelbalpijn kan variëren van tijdelijk ongemak tot een teken van een ernstiger probleem, dus tijdige diagnose is van groot belang.

Mannen met onbeschermde seksuele activiteit
Mannen die vaak onbeschermde seks hebben of meerdere seksuele partners hebben, lopen een verhoogd risico op seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's), zoals gonorroe of chlamydia. Deze infecties kunnen de teelballen en bijballen aantasten, wat leidt tot pijn en zwelling. Onbeschermde seks verhoogt ook de kans op prostatitis, een ontsteking van de prostaat, die eveneens pijn in de teelballen kan veroorzaken. Het gebruik van condooms en het regelmatig testen op SOA's kan helpen deze risico's te verminderen.

Mannen met een voorgeschiedenis van nierstenen
Nierstenen zijn harde afzettingen die zich vormen in de nieren en naar de urinewegen kunnen reizen. Dit kan ernstige pijn veroorzaken die naar de teelballen uitstraalt. Mannen die eerder last hebben gehad van nierstenen, hebben een groter risico op terugkerende stenen, waardoor ze ook vaker te maken kunnen krijgen met teelbalpijn. Bij deze mannen is het belangrijk om goed gehydrateerd te blijven en diëten te volgen die de kans op het vormen van nierstenen verkleinen.

Mannen met een genetische aanleg voor varicocèle
Een varicocèle is een abnormale verwijding van de aderen in de balzak, en dit kan leiden tot pijn en zwelling van de teelballen. Mannen die een familiegeschiedenis van varicocèle hebben, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van deze aandoening. Varicocèles komen vooral voor bij jonge mannen en kunnen, als ze onbehandeld blijven, ook vruchtbaarheidsproblemen veroorzaken. Regelmatige medische controle is belangrijk om te voorkomen dat de aandoening verergert.

Mannen met een zittende levensstijl
Mannen die een sedentaire levensstijl hebben, zoals mensen die veel zitten voor werk of tijdens het rijden, lopen een groter risico op teelbalpijn. Langdurig zitten kan de bloedtoevoer naar het bekkengebied belemmeren, wat pijn en ongemak in de teelballen kan veroorzaken. Dit komt vaak voor bij vrachtwagenchauffeurs, kantoorwerkers en mensen die lange afstanden rijden zonder voldoende pauzes te nemen. Regelmatig opstaan en bewegen kan helpen om de bloedcirculatie te verbeteren en pijn in de teelballen te voorkomen.

Rokers en alcoholgebruikers
Mannen die regelmatig roken of veel alcohol drinken, lopen een verhoogd risico op teelbalpijn. Roken kan de bloedvaten beschadigen, waardoor de bloedstroom naar de teelballen wordt verminderd, wat pijn kan veroorzaken. Daarnaast kan overmatig alcoholgebruik leiden tot lever- en nierproblemen, die op hun beurt de teelballen kunnen aantasten. Stoppen met roken en matigen van alcoholgebruik kan helpen om het risico op teelbalpijn te verminderen.

Mannen die strakke kleding dragen
Mannen die regelmatig strakke kleding dragen, zoals strakke broeken of ondergoed, kunnen pijn in de teelballen ervaren. Strakke kleding kan druk uitoefenen op de teelballen, wat ongemak en irritatie veroorzaakt. Het dragen van loszittende kleding, vooral tijdens fysieke activiteiten, kan helpen om teelbalpijn te voorkomen.

Mannen die een medische ingreep aan de teelballen of prostaat hebben ondergaan
Mannen die een operatie of medische behandeling hebben gehad aan de teelballen of prostaat, zoals een vasectomie of prostaatoperatie, lopen een groter risico op chronische teelbalpijn. Deze mannen kunnen na de ingreep last krijgen van postoperatieve pijn of ontsteking, wat kan leiden tot langdurige pijn in de teelballen. Regelmatige opvolging door een arts is belangrijk om complicaties te voorkomen.

Onderzoek en diagnose

Pijn aan de teelbal is niet iets om lichtzinnig op te vatten. Het kan variëren van een lichte zeurende pijn tot een intense, stekende sensatie. En hoewel je eerste reflex misschien is om het te negeren en hopen dat het weggaat, is het slim om even pas op de plaats te maken en professionele hulp in te schakelen. De arts zal als een detective te werk gaan om de oorzaak van je pijn te achterhalen, en dat begint met een grondig onderzoek en een slimme diagnose.

Het verhaal achter de pijn (Anamnese)

De arts begint met vragen over je klachten, alsof hij een mysterie probeert op te lossen. Hoe lang heb je al pijn? Is het plotseling begonnen of kwam het langzaam op? Voel je de pijn constant, of komt en gaat het? Zijn er andere verdachte symptomen zoals zwelling, misselijkheid of koorts? Deze vragen zijn de sleutels tot het ontgrendelen van het raadsel rond je pijn.

Onder de loep (Fysiek onderzoek)

Nu volgt de echte speurtocht. De arts onderzoekt je teelballen zorgvuldig, op zoek naar aanwijzingen. Hij of zij let op zwelling, gevoeligheid, verkleuring of een abnormale massa. Door de teelballen en omliggende structuren voorzichtig te palperen, kan de arts vaststellen waar de pijn vandaan komt en of er sprake is van een verdraaiing of ontsteking. Hier begint het mysterie op te klaren.

Verdachte factoren (Diagnostische tests)

Als de puzzel nog niet compleet is, kan de arts verdere tests inzetten om het plaatje helder te krijgen:

• Echografie: Een echo is als een sonar die helpt om de interne structuren van je teelbal in beeld te brengen. Hiermee kan de arts zien of er iets mis is met de bloedtoevoer, zoals bij een torsie (teelbaldraaiing), of dat er misschien een infectie of cyste aanwezig is.
• Urineonderzoek: Door een klein potje urine te onderzoeken, kunnen mogelijke infecties, zoals een urineweginfectie of een SOA, worden opgespoord. Soms liggen deze onder de oppervlakte van de pijn.
• Bloedonderzoek: Als de arts vermoedt dat er een infectie of een ontsteking in het spel is, kan bloedonderzoek verdere aanwijzingen geven over je gezondheidstoestand.

Diagnose: Het mysterie ontrafeld

Na het verzamelen van al deze aanwijzingen kan de arts eindelijk de diagnose stellen. Mogelijke boosdoeners zijn:

• Teelbaltorsie: Een spoedgeval waarbij de teelbal verdraaid is, waardoor de bloedtoevoer wordt afgesneden. Dit vereist onmiddellijke behandeling.
• Epididymitis: Een ontsteking van de bijbal, vaak veroorzaakt door een infectie, zoals een SOA of bacteriële infectie.
• Hydrocele of spermatocèle: Vloeistofophoping rond de teelbal, wat ongemak kan veroorzaken maar meestal onschuldig is.
• Trauma: Een harde klap op de teelbal kan ook de oorzaak zijn van de pijn, wat leidt tot zwelling en blauwe plekken.

Behandelplan: De oplossing

Nadat het mysterie is opgelost, stelt de arts een behandelplan op maat op. Dit kan variëren van pijnstilling en antibiotica bij een infectie tot een spoedoperatie bij teelbaltorsie. Wat je ook nodig hebt, de arts zorgt ervoor dat je snel weer comfortabel en pijnvrij bent.

Het onderzoek naar teelbalpijn is een speurtocht naar antwoorden, en met het juiste onderzoek en de juiste diagnose kun je de oorzaak aanpakken en weer opgelucht ademhalen.

Behandeling van teelbalpijn

Eerste maatregelen: rust, ijs en pijnstilling

Bij milde teelbalpijn, veroorzaakt door een kleine verwonding, overbelasting, of tijdelijke irritatie, wordt vaak geadviseerd om te beginnen met rust, het aanbrengen van een ijspakking, en het dragen van ondersteunend ondergoed om de testikels te stabiliseren. Dit zijn basale maar effectieve maatregelen om zwelling en pijn te verminderen.

Bij een lichte kneuzing kan 15-20 minuten ijs aanbrengen (met een doek ertussen) helpen om zwelling te verminderen. Studies tonen aan dat eenvoudige eerstehulpmaatregelen zoals rust en ijs bij ongeveer 60-70% van de milde gevallen van teelbalpijn binnen enkele dagen verlichting bieden.

Pijnstillers en ontstekingsremmers: medicatie voor snelle verlichting

Ontstekingsremmende medicijnen, zoals ibuprofen of paracetamol, worden vaak voorgeschreven bij teelbalpijn. Deze medicijnen helpen om pijn te verlichten en eventuele zwelling te verminderen. Voor hevige pijn, zoals die veroorzaakt door een hernia of testiculaire torsie, kan de arts sterkere pijnstillers voorschrijven, bijvoorbeeld opioïden, hoewel dit zeldzaam is en meestal alleen voor korte periodes nodig is.

Uit een studie gepubliceerd in The Journal of Urology blijkt dat 80-85% van de patiënten met milde tot matige testiculaire pijn baat heeft bij ontstekingsremmers. Bij chronische pijn kunnen patiënten echter gewenning aan pijnstillers ontwikkelen, en zijn aanvullende behandelingen nodig.

Antibiotica en antivirale middelen: gerichte behandeling bij infecties

Wanneer teelbalpijn wordt veroorzaakt door een infectie, zoals epididymitis of orchitis, schrijft de arts vaak antibiotica of antivirale medicatie voor. Infecties door bacteriën zoals E. coli of seksueel overdraagbare aandoeningen zoals chlamydia en gonorroe kunnen worden behandeld met antibiotica, zoals doxycycline of ciprofloxacine. Bij virale oorzaken, zoals het bofvirus, wordt antivirale medicatie voorgeschreven.

Bij epididymitis, een veelvoorkomende infectieuze oorzaak van teelbalpijn, leidt antibiotische behandeling tot volledige verlichting bij ongeveer 90% van de patiënten binnen 1-2 weken. Als de infectie seksueel overdraagbaar is, wordt vaak ook de seksuele partner behandeld om herinfectie te voorkomen.

Chirurgie: ingrepen voor ernstige oorzaken

In gevallen van testiculaire torsie, waarbij de zaadstreng zich om de testikel draait, is directe chirurgie noodzakelijk om de bloedtoevoer naar de testikel te herstellen en weefselafsterving te voorkomen. Torsie is een medisch noodgeval, en een operatie binnen 4-6 uur is cruciaal voor het behoud van de testikel. Andere chirurgische ingrepen zijn soms nodig bij aandoeningen zoals varicocèle, waarbij de verwijde aders worden afgesloten om pijn te verlichten.

Bij torsie is het slagingspercentage van een chirurgische correctie hoog als de ingreep binnen enkele uren plaatsvindt. Bij ongeveer 85-90% van de torsiegevallen wordt de testikel gered door vroege chirurgische interventie. Bij varicocèle-operaties herstelt ongeveer 80% van de patiënten succesvol zonder terugkerende pijn.

Zenuwablatie en zenuwblokkade: opties voor chronische pijn

Wanneer teelbalpijn chronisch en invaliderend is, kan een zenuwblokkade of zelfs zenuwablatie overwogen worden. Bij deze techniek wordt de zenuw die pijnsignalen naar de testikels transporteert, tijdelijk geblokkeerd of permanent beschadigd. Dit is vooral nuttig voor patiënten bij wie andere behandelingen geen verlichting hebben geboden. Een zenuwblokkade kan worden uitgevoerd door een anesthesist met behulp van een injectie van lokale anesthetica rond de nervus genitofemoralis.

Ofschoon dit een zeldzame ingreep is, blijkt uit studies dat zenuwablatie bij ongeveer 60-70% van de patiënten met chronische testiculaire pijn helpt om pijn op lange termijn te verlichten. Zenuwblokkades zijn vaak tijdelijk en moeten mogelijk worden herhaald, terwijl ablatie een permanente oplossing kan bieden.

Psychologische ondersteuning en gedragsinterventie

Bij chronische pijn aan de testikels kan psychologische ondersteuning, zoals cognitieve gedragstherapie (CGT), bijdragen aan de pijnverwerking en het verminderen van angst of stress rondom de pijnklachten. Pijn kan namelijk een psychologische component hebben, waarbij angst de pijn verergert of zelfs uitlokt. Therapieën zoals CGT helpen patiënten om met chronische pijn om te gaan en voorkomen dat de pijn verergert door psychologische spanningen.

Weetje en cijfers
Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 25% van de mensen met chronische testiculaire pijn baat heeft bij psychologische begeleiding, vooral wanneer de pijn een emotionele component bevat. Psychologische interventies zijn vooral nuttig bij chronische gevallen waarbij geen fysieke oorzaak gevonden kan worden.

Prognose bij teelbalpijn: herstel en verwachtingen

Herstel bij acute oorzaken: snelle actie loont
Bij acute oorzaken, zoals testiculaire torsie (draaiing van de testikel), kan snelle behandeling wonderen doen. Een tijdige operatie, vaak binnen een paar uur, herstelt de bloedtoevoer naar de testikel en voorkomt blijvende schade. De meeste mannen herstellen dan volledig, al moet de testikel soms worden verwijderd als de torsie te lang onbehandeld blijft. Bij torsie kunnen mannen in 85-90% van de gevallen de testikel behouden als er snel wordt ingegrepen.

Chronische pijn: op zoek naar verlichting op lange termijn
Voor mannen met chronische teelbalpijn kan de prognose wisselend zijn. Pijn kan soms lastig te behandelen zijn en keert in bepaalde gevallen terug. Gelukkig biedt een combinatie van behandelingen – zoals pijnstillers, psychologische ondersteuning, en in sommige gevallen zelfs nerve ablatie – vaak verlichting. Hoewel volledige genezing soms uitblijft, ervaren 60-70% van de mannen met chronische pijn baat bij behandelingen die de pijn beheersbaar maken.

Infecties en herstel: vaak snel en effectief
Infecties zoals epididymitis of orchitis reageren meestal goed op antibiotica of antivirale middelen. Bij tijdige behandeling verdwijnen klachten vaak binnen enkele weken zonder blijvende problemen. Patiënten met infectiegerelateerde teelbalpijn hebben dus een uitstekende prognose, met 90% van de gevallen die na een antibiotische kuur volledig herstellen.

Lange termijn: een toekomst zonder pijn
Met de juiste zorg en behandelingen kunnen veel mannen hun teelbalpijn achter zich laten, al kan het soms een paar maanden duren om de juiste balans in behandeling te vinden. Voor diegenen met complexe oorzaken zijn er steeds nieuwe behandelingsopties beschikbaar, zodat ook zij uitzicht houden op een leven zonder pijn.

Complicaties van pijn aan de teelbal

Teelbalpijn kan meer zijn dan een kort ongemak; sommige oorzaken kunnen leiden tot serieuze complicaties als ze niet goed worden behandeld. Of het nu gaat om blijvende pijn, infecties, of zelfs weefselverlies, het is goed om te weten wat er kan gebeuren en hoe dit te voorkomen is. Hier zijn enkele mogelijke complicaties bij teelbalpijn en wat ze betekenen voor je gezondheid.

Blijvende of chronische pijn: een langetermijnuitdaging
Bij sommige mannen kan teelbalpijn zich ontwikkelen tot een chronische aandoening. Wat eerst begon als een milde pijn kan, als het niet goed behandeld wordt, steeds terugkomen en lastiger worden om te verlichten. Chronische teelbalpijn kan invloed hebben op je dagelijks leven, inclusief beweging en je gemoedstoestand, en vereist soms langdurige behandelingen zoals fysiotherapie of zelfs zenuwblokkades.

• Bij chronische epididymitis kunnen mannen pijn ervaren die weken tot maanden aanhoudt. Uit studies blijkt dat bij ongeveer 20% van de mannen met een eerdere testikelinfectie, de pijn kan terugkomen en chronisch worden.

Vruchtbaarheidsproblemen: als de testikels worden aangetast
Langdurige ontstekingen, zoals die door onbehandelde epididymitis of orchitis, kunnen de zaadproductie verstoren. Dit kan leiden tot vruchtbaarheidsproblemen, vooral als beide testikels worden aangetast. Hoewel dit zeldzaam is, kan de kwaliteit en hoeveelheid van zaadcellen bij langdurige ontstekingen afnemen, waardoor zwanger worden moeilijker kan worden.

Weetje
Bij mannen die een onbehandelde epididymitis hebben, kan de zaadkwaliteit in 5-10% van de gevallen achteruitgaan. Gelukkig zijn er vruchtbaarheidsbehandelingen beschikbaar om dit probleem aan te pakken.

Abcessen en infectieverspreiding: ernstigere infecties
Wanneer infecties zoals epididymitis of orchitis onbehandeld blijven, kunnen bacteriën zich ophopen en een abces veroorzaken – een met pus gevulde zwelling in het testikelgebied. Dit kan zorgen voor ernstige pijn en vereist vaak chirurgische drainage. In zeldzame gevallen kan de infectie zich verder verspreiden naar andere delen van het lichaam, wat kan leiden tot complicaties zoals sepsis, een levensbedreigende ontstekingsreactie.

• Bij ernstige epididymitis wordt een abces gevormd bij ongeveer 3% van de patiënten. Dit kan extra pijn veroorzaken en moet snel behandeld worden om verdere verspreiding te voorkomen.

Verlies van de testikel: een risico bij torsie
Een van de meest urgente complicaties bij teelbalpijn door testiculaire torsie (draaiing van de zaadstreng) is weefselverlies. Als de bloedtoevoer naar de testikel niet snel wordt hersteld, kan het weefsel onherstelbaar beschadigd raken, wat kan leiden tot het verlies van de testikel. Dit kan niet alleen psychologisch impact hebben, maar ook fysiek, vooral als de andere testikel al minder functioneert.

Feitje
Bij onbehandelde torsie leidt 80-90% van de gevallen tot het verlies van de testikel binnen 6 tot 12 uur. Dit benadrukt het belang van snelle medische zorg bij plotselinge, hevige teelbalpijn.

Lees verder

• Symptomen aandoeningen/pijn/klachten teelbal/zaadbal/scrotum
• Zaadbalontsteking, orchitis: symptomen & behandeling
• Teelbalkanker: symptomen zaadbalkanker, tumoren teelballen
• Pijn aan testikel: zeurende pijn linker of rechter teelbal
• Bijbalontsteking en teelbalontsteking: symptomen en oorzaak