Appendicitis (blindedarmontsteking): symptomen & behandeling

De eerste symptomen van appendicitis (blindedarmontsteking) bestaan meestal uit een milde koorts en zeurende pijn rond de navel (onderbuik). De pijn verergert en verplaats zich allengs naar de rechterkant van de onderbuik. Misselijkheid en braken (overgeven) en verlies van eetlust zijn andere veelvoorkomende symptomen. Appendicitis vereist onmiddellijke medische aandacht. Daarom is het is belangrijk om de symptomen ervan te herkennen. Sowieso geldt dat het altijd zaak is om direct een arts te raadplegen bij hevige buikpijn. Daarmee kun je voorkomen dat er gevaarlijke complicaties ontstaan. Het is voor artsen niet altijd even gemakkelijk om de diagnose appendicitis te stellen; er zijn veel aandoeningen die qua ziekteverschijnselen erg veel gelijkenis vertonen met appendicitis. Direct medisch ingrijpen is zo belangrijk omdat onbehandelde appendicitis kan leiden tot gevaarlijke complicaties, zoals een perforatie van de blindedarm.

• Wat is appendicitis?
• Appendicitis oorzaak
• Symptomen van appendicitis: pijn rond de navel (onderbuik) en misselijk
• Verschijnselen
• Atypisch verloop
• Complicaties
• Huisarts
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese en lichamelijk onderzoek
• Vervolgonderzoek
• Differentiële diagnose
• Appendicitis behandeling
• Prognose

Wat is appendicitis?

Appendicitis is een aandoening waarbij de appendix ontstoken raakt. Dit is een wormvormig aanhangsel van de blindedarm, onderaan in de buik bij de overgang van de dunne naar de dikke darm. Dit orgaantje vormt een heuse voorraadkast voor goede darmbacteriën.

Appendicitis oorzaak

De oorzaak van appendicitis is niet altijd duidelijk. Veelal is de oorzaak een infectie van de afgesloten holte binnen de appendix. Deze afsluiting kan het gevolg zijn van een prop ingedikte ontlasting, die 'fecaalsteen' wordt genoemd. Naast ingedikte ontlasting, kan een vreemd voorwerp, wormen en af en toe ook een tumor een blokkade veroorzaken, wat resulteert in een infectie. De bacteriën vermenigvuldigen zich snel, waardoor de appendix ontstoken raakt, opzwelt en zich vult met pus. Indien dit niet onmiddellijk wordt behandeld, kan de appendix scheuren.

Symptomen van appendicitis: pijn rond de navel (onderbuik) en misselijk

Verschijnselen

Aanvankelijk manifesteert appendicitis zich door zeurende pijn rond de navel, welke zich later verplaatst naar de rechteronderbuik. De pijn wordt na een aantal uren scherper en heviger. Er treedt verhoging op tot 38,5°C en je hebt last van misselijkheid, overgeven en verlies van eetlust. Diarree (vooral kleine beetjes dunne poep met slijm) kan zich ook voordoen. Ook kun je last krijgen van een opgeblazen buik. Hoesten, lachen, lopen (eigenlijk alles waarbij de buikinhoud schoksgewijs beweegt) doet pijn.

Atypisch verloop

Niet altijd verloopt appendicitis typisch. Het kan anders beginnen dan hierboven staat beschreven of je ervaart ergens anders pijn, bijvoorbeeld in de onderbuik links in plaats van rechts. De meest voorkomende symptomen bij kinderen van 2 jaar of jonger, zijn braken en een opgeblazen of opgezwollen buik, wat gepaard gaat met pijn.

Complicaties

Een onbehandelde blindedarmontsteking kan tot gevaarlijke complicaties leiden, zoals een perforatie van de blindedarm waarbij zich pus en bacteriën door de hele buikholte verspreiden. Hierdoor ontstaat een buikvliesontsteking (peritonitis) en kan de hele buikholte ontstoken raken, wat zeer ernstig en levensbedreigend is. De aandoening zorgt ervoor dat je normale stoelgang stopt en je darmen verstopt raken. Dit veroorzaakt:

• hevige buikpijn;
• koorts; en
• een versnelde hartslag.

Een onbehandelde blindedarmontsteking kan ook worden ingekapseld door darmlissen en het buiknet, waardoor de ontsteking zich niet door de buikholte kan verspreiden. Vaak geneest de ontsteking binnen deze ingekapselde holte binnen enkele weken.

Huisarts

Bij vermoeden van appendicitis moet je direct contact opnemen met de huisarts.

Onderzoek en diagnose

Anamnese en lichamelijk onderzoek

De symptomen van appendicitis kunnen veel weg hebben van andere medische aandoeningen, zoals nierstenen, longontsteking, of zelfs een urineweginfectie. Daarom is het zelfs voor een ervaren arts niet altijd mogelijk met zekerheid een diagnose te stellen. De arts stelt vragen over je klachten en hij zal lichamelijk onderzoek verrichten, waarbij hij zich vooral richt op de buik. Vaak zal aanvullend onderzoek in het ziekenhuis nodig zijn.

Vervolgonderzoek

Vervolgonderzoek kan bestaan uit bloed- en urineonderzoek en een echo van de buik:

• Een bloedonderzoek kan een verhoogd aantal witte bloedcellen onthullen, wat wijst op de aanwezigheid van een ontsteking of infectie;
• Een urineonderzoek kan een urineweginfectie of een niersteen uitsluiten;
• Beeldvormend onderzoek zoals een echografie van de buik (abdominale echografie), een MRI-scan (abdominale MRI-scan) en/of een CT-scan van de buik (abdominale CT-scan) kan nodig zijn.

Tot slot kan bij vrouwen een gynaecologisch onderzoek nodig zijn, om problemen in de vrouwelijke voortplantingsorganen uit te sluiten. Het rectum kan ook onderzocht worden op afwijkingen. De arts brengt in dat geval een gehandschoende vinger in het rectum.

Differentiële diagnose

De differentiële diagnose van appendicitis is voor artsen vaak een klinische uitdaging, omdat appendicitis meerdere abdominale aandoeningen kan nabootsen. Er zijn veel aandoeningen die qua uitingsvorm heel veel weg kunnen hebben van appendicitis, zoals onder meer

• Bacteriële enteritis (een darmontsteking veroorzaakt door bacteriën, meestal de dunne darm);
• Cholecystitis;
• Darmkanker (coloncarcinoom);
• Degenererende vleesboom;
• Diverticulitis (ontsteking van een darmuitstulping);
• Endometriose (waarbij zich baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder bevindt, zoals op eierstokken, eileiders, buikvlies, blaas of darmen);
• Enterocolitis (een infectieziekte die veroorzaakt wordt door het protozoön Balantidium coli);
• Gastro-enteritis (ontsteking van maag en darmen en wordt ook wel buikgriep genoemd);
• Geperforeerde darmzweren;
• Hematoom in de rectusschede;
• Mesenteriale adenitis (een ontsteking van de mesenteriale lymfeknopen, in de rechterbenedenhoek van de buik dichtbij de appendix);
• Mesenteriale ischemie (een acute doorbloedingsstoornis van het mesenteriale vaatbed);
• Ovariumcysten (met vocht gevulde blaasjes in de eierstok);
• Pancreatitis (alvleesklierontsteking);
• Pelvic inflammatory disease (PID);
• Torsie van het ovarium (komt met name voor bij het bestaan van een ovariumcyste);
• Urineweginfectie;
• Urinewegstenen (verwijst naar iedere vorm van steenvorming in de nier, urineleider en/of blaas en afhankelijk van de plaats waar de betreffende steen is gevormd, wordt deze 'niersteen', 'uretersteen' of 'blaassteen' genoemd); en
• Ziekte van Crohn.

Appendicitis behandeling

Blindedarmontsteking wordt behandeld door het verwijderen van de ontstoken appendix via een blindedarmoperatie. Deze operatieve ingreep wordt een appendectomie genoemd en vindt plaats onder volledige narcose. Vaak gebeurt deze ingreep door middel van een laparoscopie (inwendig kijkonderzoek) of soms ook via open chirurgie. Verder vindt nabehandeling plaats met antibiotica.

Prognose

Zonder operatie of antibiotica sterft meer dan 50% van de mensen met appendicitis. Bij een vroegtijdige operatie is de kans op overlijden door blindedarmontsteking erg klein. Je kunt het ziekenhuis meestal binnen 1 tot 3 dagen verlaten en het herstel is normaal gesproken snel en volledig. Ouderen hebben vaak meer tijd nodig om te herstellen.

Voor een gescheurde appendix is de prognose ernstiger. In het verleden was een breuk vaak fataal. Chirurgie en antibiotica hebben het sterftecijfer tot bijna nul gereduceerd, maar er kunnen meerdere operaties nodig zijn en het herstel duurt vaak lang.

Lees verder

• Blindedarmontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Steken in de buik: stekende pijn of pijnscheuten bovenbuik
• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Braken (overgeven): oorzaken van braken en misselijkheid
• Maagzweer klachten: maagpijn, rugpijn, misselijk en boeren