Buikpijn na eten: oorzaken van buikkrampen na het eten

Buikpijn na het eten kan veroorzaakt worden door onder meer te veel of te vet eten, bedorven of besmet voedsel, door voedselovergevoeligheid of door een (chronische) darmstoornis. Maar ook pijn in organen, variërend van de maag, darmen, appendix, lever, galblaas, milt of alvleesklier, kan bijdragen tot buikpijn na het eten. De meest voorkomende oorzaken van buikkramp of buikpijn na het eten, is te veel of te vet eten. Als je regelmatig last hebt van pijn de buik (direct) na het eten, dan doe je er verstandig aan om je huisarts te raadplegen. Soms helpt het om eerst wat maatregelen te nemen als je vermoedt dat je buikpijn na het eten te maken heeft met overeten, te gekruid en pittig eten, te veel eten (overeten), of door het eten van gasvormende voedingsmiddelen waar je een opgeblazen buik van krijgt. Buikpijn na het eten kan gepaard gaan met andere symptomen, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Behandeling is gericht op de onderliggende oorzaak en kan vaak goed met zelfzorg.

• Symptomen van buikpijn na het eten
• Buikkrampen door teveel of te vet eten
• Overdadig eten
• Te vet eten
• Veel drinken tijdens het eten
• Pijn na het eten door voedsel
• Voeding die gasvorming veroorzaakt
• Yoghurt, melk, slagroom en kaas
• Pittig en gekruid eten
• Vlees
• Buikpijn na eten van brood
• Voedselovergevoeligheid
• Overkoepelende term
• Voedselallergie
• Voedselintolerantie (melk, eieren, vis, noten en pinda's)
• Buikpijn na eten van fruit (appel, peer, kiwi)
• Buikpijn na het eten door zuurbranden
• Buikpijn na de maaltijd door obstipatie
• Prikkelbare darmsyndroom
• Buikpijn na het eten door ziekteverwekkers
• Voedselvergiftiging
• Buikgriep
• Pelvic Inflammatory Disease
• Maag, galblaas en alvleesklier
• Galstenen
• Alvleesklierontsteking
• Maagzweer
• Maagkanker
• Wat te doen?

Symptomen van buikpijn na het eten

Buikpijn na het eten in bovenbuik of onderbuik en buikkrampen na het eten kan gepaard gaan met de volgende klachten:

• misselijk na het eten
• diarree
• zure reflux
• opgeblazen gevoel
• opgezette buik
• harde buik
• gasvorming en winderigheid
• stinkende scheten
• ongemakkelijke volheid na een maaltijd
• snel vol tijdens een maaltijd
• milde tot ernstige pijn in de bovenbuik
• brandend gevoel in de onderbuik
• brandende pijn op de borst of in je arm
• braken
• gedeeltelijke regurgitatie van de maaginhoud

Buikkrampen door teveel of te vet eten

Overdadig eten

Veel mensen klagen over spijsverteringsproblemen nadat ze van een copieuze maaltijd hebben genoten. Wanneer je te veel eet of te snel eet, kun je last van buikpijn krijgen of een zwaar gevoel op de maag. Dit is een signaal van je lichaam dat je moet stoppen met eten, omdat het genoeg heeft gehad. Door overdadig te eten kun je ook een opgeblazen gevoel krijgen. Je kunt bijvoorbeeld last krijgen van buikpijn door overdadig pannenkoeken te eten of voor een tweede of derde keer een bord pasta op te scheppen.

Te vet eten

Niet alleen na te snel of te veel eten kun je klachten krijgen, maar ook door te vet eten kan bijvoorbeeld buikpijn, misselijkheid of een vol gevoel ontstaan. Vermijd daarom grote, zware maaltijden en erg vet eten, zoals patat en snacks uit de frituur met veel vette sauzen als mayonaise en/of saté saus. Je kunt beter kleine, licht verteerbare maaltijden verspreid over de dag nemen.

Voorbeelden van voedingsmiddelen of voedsel met een hoog vetgehalte:

• Friet (met mayo)
• Gefrituurde kip
• Pizza
  Patat / Bron: Fclaria, Pixabay
• Hamburgers
• Gefrituurde snacks
• Roomijs
• Spek
• Donuts
• Kaasfondue
• Gebak met veel boter
• Milkshakes
• Pannenkoeken met veel boter
• Vette sauzen (bijv. mayonaise)
• Vette vleessoorten (bijv. ribeye)
• Chocoladerepen
• Nacho's met gesmolten kaas
• Croissants
• Macaroni en kaas
• Boterrijke sauzen (bijv. bearnaise)
• Roomsoepen

Veel drinken tijdens het eten

Het drinken van veel water, (verse) vruchtensappen, (koolzuurhoudende) frisdranken of andere dranken na of tijdens het eten, kan ook spijsverteringsklachten geven. Door te drinken tijdens de maaltijd verdun je het maagzuur, met als gevolg dat het voedsel slecht verteerd in de darmen terechtkomt en niet goed opgenomen wordt. De voedselbrij gaat gisten waardoor winderigheid en buikkrampen kunnen ontstaan.

Pijn na het eten door voedsel

Voeding die gasvorming veroorzaakt

Darmkrampen ontstaan vaak na voeding die gasvorming veroorzaakt, zoals koolsoorten (behalve bloemkool en broccoli), paprika, peulvruchten, prei, ui, bonen, noten, knoflook en pittig gekruid eten. Maar ook producten met veel suiker (zoals snoep en koek) of sorbitol (zoetstof), kan buikkramp veroorzaken.

Yoghurt, melk, slagroom en kaas

Lactose-intolerantie is het onvermogen de melksuiker lactose te verteren en in het lichaam treedt een abnormale reactie op na het nuttigen van voedingsmiddelen die de suiker lactose (melksuiker) bevatten. Lactose bevindt zich met name in zuivelproducten zoals melk, slagroom en yoghurt. Dus als je regelmatig buikpijn hebt na het consumeren van zuivelproducten, dan kan er sprake zijn van lactose-intolerantie. Mensen met een lactose-intolerantie mogen niet alle soorten kaas eten, maar er is tegenwoordig ook lactosevrije kaas.

Pittig en gekruid eten

Pittige gerechten, zoals onder meer bekend in de Mexicaanse of Aziatische keuken, kunnen leiden tot buikpijn na het eten. Veel van de kruiden die vaak gebruikt worden in de moderne keuken bevatten de chemische stof capsaïcine, die maagklachten kan veroorzaken.

Bijna alle soorten pepers bevatten deze stof, van jalapeño pepers tot Spaanse peper. Capsaïcine wordt ook aangetroffen in chilipoeder, sauzen zoals Tabasco (een pepersaus), sambal en salsasaus. Capsaïcine is de stof die verantwoordelijk is voor de hete smaak van Spaanse pepersmaak; bij gewone peper is dat piperine.

Vlees

Vlees doet er over het algemeen drie uur over om te verteren, terwijl groente en fruit slechts drie kwartier nodig hebben en peulvruchten en pasta's doen er ongeveer 2 uur over. Rood vlees, rundvlees, maar ook varkensvlees kan soms klachten geven bij de vertering. Je maag en darmen zijn er niet op gemaakt om (veel) vlees te moeten verteren.

Buikpijn na eten van brood

Veel mensen die tarwebrood eten melden klachten als buikpijn, een opgeblazen gevoel, gewrichtsklachten, rusteloosheid en slecht slapen (en slaapgebrek). Veel mensen melden dat hun klachten als sneeuw voor de zon verdwijnen als zij granen laten staan óf speltbrood in plaats van tarwebrood eten. Anno 2024 is nader onderzoek naar de precieze oorzaak hiervan nodig. Goed wetenschappelijk bewijs voor dergelijke verhalen ontbreekt vooralsnog.

Voedselovergevoeligheid

Voedselovergevoeligheid verwijst naar overgevoeligheidsreacties op voedsel, zoals voedselallergie en voedselintolerantie. Hierdoor verdraag je bepaalde voedingsmiddelen niet die veel andere mensen wel verdragen. Je kunt daardoor onder meer last krijgen van je darmen. Wanneer je klachten krijgt na een maaltijd, is het handig om op te schrijven wat je hebt gegeten. Op deze manier kun je erachter komen welk voedsel de klachten uitlokt.

Overkoepelende term

Voedselovergevoeligheid is volgens het Voedingscentrum de overkoepelende term voor overgevoeligheidsreacties op voedsel zoals voedselallergie en niet-allergische voedselovergevoeligheid oftewel voedselintolerantie. Bij voedselovergevoeligheid voor lactose (suiker die van nature alleen in melkproducten voorkomt) en voedselovergevoeligheid voor gluten (bekend als 'coeliakie') komen darmklachten voor. Bij voedselallergie kunnen ook maag- of darmklachten voorkomen, evenals andere klachten.

Voedselallergie

Een voedselallergie is een abnormale reactie van je lichaam op een normale voedingsstof of voedingsbestanddeel. Als het gaat om een verkeerd gerichte reactie van het afweersysteem op het voedingsmiddel, dan is er sprake van een voedselallergie. Een voedselallergie is dus een abnormale reactie van je lichaam op een normale voedingsstof. Er kan ook sprake zijn van zogeheten 'kruisreacties'. Kruisreacties kunnen onder meer ontstaan wanneer er sprake is van biologische verwantschap tussen twee of meer voedingsmiddelen of stoffen. Zo kan iemand met een latexallergie na het eten van bijvoorbeeld kiwi of banaan een anafylactische reactie krijgen als gevolg van de kruisreactie. De eiwitten van de banaan en de kiwi vertonen zoveel gelijkenis met de eiwitten in latex dat je lichaam hier ook op reageert.

Voedselintolerantie (melk, eieren, vis, noten en pinda's)

Een voedselintolerantie wordt vaak verward met een voedselallergie, maar bij een voedselintolerantie speelt het immuunsysteem van het lichaam echter geen rol. De meest veroorzaakte voedselintoleranties voor kinderen zijn melk, eieren, vis, noten en pinda’s.

Buikpijn na eten van fruit (appel, peer, kiwi)

Fruit zit bomvol vitaminen, mineralen en antioxidanten die het risico op hartaandoeningen en bepaalde soorten kanker kunnen helpen verminderen. Daarom beveelt het Voedingscentrum aan om minimaal 2 porties (200 gram) fruit per dag te eten. Als je echter last krijgt van buikpijn na het eten van fruit, dan kan het voldoen aan deze dagelijkse aanbeveling moeilijk zijn.

Als je elke keer dat je fruit hebt gegeten – zoals een appel, peer, kiwi, ananas, avocado of sinaasappel – last krijgt van buikpijn, een opgeblazen gevoel, brandend maagzuur en diarree, dan is er mogelijk sprake van fructose-intolerantie. Fructose-intolerantie is een klassieke voedsel intolerantie. Hierbij gaat de suiker in fruit onverteerd naar de darmen. De bacteriën in de darmen voeden zich met de fructose, waardoor kooldioxide en waterstofgassen vrijkomen. Deze gassen resulteren in de symptomen geassocieerd met fructose-intolerantie.

De enige manier om de pijn, opgeblazen gevoel, brandend maagzuur en diarree geassocieerd met fructose-intolerantie te verminderen, is om fructose volledig uit je dieet te verwijderen. Naast fruit wordt fructose ook aangetroffen in honing, alcohol, frisdrank en andere dranken die fructose-glucosestroop bevatten.

Buikpijn na het eten door zuurbranden

Zuurbranden of brandend maagzuur verwijst naar het terugstromen van de zure maaginhoud in de slokdarm. Dit veroorzaakt brandende pijn achter het borstbeen of in de bovenbuik, alsook een brandend gevoel of zurige smaak achter in de keel of mond en je hebt last van veelvuldig opboeren.

Buikpijn na de maaltijd door obstipatie

Bij obstipatie (verstopping) blijft de ontlasting te lang in de dikke darm. Hierdoor krijg je last van een uitblijvende, harde, pijnlijke of trage ontlasting. Een verstopping van enkele dagen is weliswaar vervelend, maar niet ongewoon of verontrustend. Obstipatie is een klacht die verschillende oorzaken kan hebben, zoals gebrek aan lichaamsbeweging, te weinig drinken en/of te weinig vezels in het voedsel. Veelal kun je obstipatie voorkomen en verhelpen door aanpassing van je leefstijl, dat wil zeggen:

• voldoende lichaamsbeweging;
• een vezelrijk dieet; en
• voldoende vochtinname.

Prikkelbare darmsyndroom

Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) is een chronische darmaandoening, waarvan de precieze oorzaak nog niet bekend is. Het is een veelvoorkomende aandoening, die buikpijn en/of buikkrampen, vaak in de onderbuik of rond de navel, veroorzaakt. Ook heb je last van een opgeblazen gevoel. Het kan zijn dat de klachten verminderen of juist verergeren na het eten of na de ontlasting.

Buikpijn na het eten door ziekteverwekkers

Voedselvergiftiging

Bij krampende buikpijn, welke door de hele buik gevoeld kan worden, met braken en diarree is er vaak sprake van voedselvergiftiging. Meestal ontstaat een voedselvergiftiging door giftige stoffen in het voedsel, die vaak geproduceerd worden door bacteriën of schimmels. Klachten als buikkrampen, misselijkheid, diarree of braken ontstaan meestal binnen 8 uur na de besmetting.

Buikgriep

Bij buikgriep krijg je vaak last van buikpijn met misselijkheid en diarree. Buikgriep wordt vaak veroorzaakt door virussen en bacteriën. In de meerderheid van de gevallen is het norovirus betrokken. Buikgriep is zeer besmettelijk. Een goede hygiëne kan buikgriepbesmettingen voorkómen.

Pelvic Inflammatory Disease

Pelvic inflammatory disease (PID) is een infectie van de hoger gelegen voortplantingsorganen, waaronder de eierstokken, baarmoeder of eileiders. Deze ontsteking wordt veroorzaakt door een bacteriële infectie, die doorgaans wordt verkregen via geslachtsgemeenschap (een soa). Als je maag of darmen vol raken na het eten, kan het druk zetten op je ontstoken organen, waardoor er pijn ontstaat.

Maag, galblaas en alvleesklier

Galstenen

Galstenen ontstaan meestal in de galblaas, maar er is weinig bekend over het ontstaan ervan. Galstenen kunnen zo klein zijn als zandkorrels of zo groot als een golfbal. Galstenen kunnen onder meer aanvallen van vage pijn, misselijkheid en een naar gevoel in de (rechter)bovenbuik veroorzaken, vooral na het eten van vet, bepaalde groenten, zoals koolsoorten, en ei of chocolade. Dus als je na een vetrijke maaltijd plotseling overvallen wordt door hevige pijnopstoten, dan kan dat wijzen op galstenen.

Alvleesklierontsteking

De alvleesklier speelt een rol bij de spijsvertering door spijsverteringssappen te produceren. Een chronische alvleesklierontsteking kenmerkt zich door hevige pijn in de bovenbuik ter hoogte van de maag, wat kan uitstralen naar de rug, de zij en de schouders. Bijkomende klachten zijn misselijkheid en overgeven. Veelal nemen de klachten na een maaltijd toe.

Maagzweer

Ernstige maagpijn na het eten kan een symptoom van een maagzweer zijn. De gebruikelijke oorzaak is de Helicobacter pylori, een bacterie die in het slijmvlies van de maagwand kan leven. Deze taaie rakker kan in het zure milieu van de maag overleven. Gelukkig kan het goed worden behandeld met antibiotica. Raadpleeg je huisarts als je een scherpe pijn in de maag voelt na het eten.

Maagkanker

Maagkanker geeft in het beginstadium bijna nooit pijnklachten. In een later stadium kunnen één of meer van de volgende klachten ontstaan:

• gewichtsverlies door gebrek aan eetlust en een afkeer van bepaald (vaak sterk ruikend) voedsel;
• een pijnlijk gevoel in de maagstreek;
• misselijkheid en een vol gevoel in de bovenbuik;
• oprispingen en het opboeren van lucht;
• zuurbranden: een branderig, drukkend of krampend gevoel achter het borstbeen;
• eten wil niet zakken na de maaltijd;
• vermoeidheid en duizeligheid (als gevolg van bloedarmoede door bloedverlies);
• zwarte ontlasting door bloedverlies.

Wat te doen?

Bij aanhoudende of regelmatig terugkeren klachten of bij hevige buikpijn of maagpijn na het eten in combinatie met bloed in de ontlasting, braken, bleekheid of een acuut gevoelige buik, is medische hulp vereist.

Lees verder

• Buikpijn links of rechts en zeurende of stekende buikpijn
• Buikpijn bij een kind: oorzaken pijnlijke buik bij een kind
• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Acute hevige buikpijn: oorzaken plotseling extreme buikpijn
• Opgezwollen buik na het eten en diarree/verstopping: PDS