Reboundhoofdpijn: Hoofdpijn door medicatie voor hoofdpijn

Wanneer hoofdpijn optreedt, nemen veel patiënten een vrij verkrijgbare pijnstiller, zoals paracetamol, aspirine of pijnstillende medicijnen met cafeïne. Sommige patiënten volgen de richtlijnen uit de bijsluiter niet goed op of anders voeren ze de adviezen van de arts niet goed uit. Ze nemen namelijk meer dan twee à drie keer per week of meer dan vijftien dagen per maand medicijnen. Hierdoor ontstaat mogelijk reboundhoofdpijn. Als gevolg hiervan gaat de patiënt meer medicijnen nemen, hetgeen leidt tot nieuwe hoofdpijn. Deze cyclus houdt aan zodat de patiënt vaker dagelijkse hoofdpijn krijgt met meer ernstige pijn. Het stopzetten van de medicatie, eventueel onder toezicht van een arts, stopt de reboundhoofdpijn.

• Oorzaken van reboundhoofdpijn
• Risicofactoren van medicatie-afhankelijke hoofdpijn
• Combinatiepijnstillers
• Eenvoudige pijnstillers
• Migrainemedicijnen
• Opiaten
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van hoofdpijn door medicatiegebruik
• Prognose van hoofdpijnklachten door het gebruik van medicijnen
• Preventie

Oorzaken van reboundhoofdpijn

Elke persoon met een voorgeschiedenis van spanningshoofdpijn, migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) of getransformeerde migraine ontwikkelt mogelijk reboundhoofdpijn als hij te veel pijnstillers inneemt.

Risicofactoren van medicatie-afhankelijke hoofdpijn

Reboundhoofdpijn komt vooral vaak voor bij het nemen van volgende medicijnen.

Combinatiepijnstillers

Vrij verkrijgbare pijnstillers die cafeïne, aspirine en paracetamol combineren veroorzaken vaak reboundhoofdpijn. Butalbaalhoudende verbindingen zijn bekende boosdoeners voor reboundhoofdpijn; de patiënt mag deze maar maximaal vier keer per maand gebruiken.

Eenvoudige pijnstillers

Aspirine en paracetamol (Tylenol, anderen) leiden mogelijk tot reboundhoofdpijn wanneer de patiënt de aanbevolen dagelijkse doseringen overschrijdt. Reboundhoofdpijn ontstaat zelden door pijnstillers zoals ibuprofen (Advil, Motrin IB, anderen) en naproxennatrium (Aleve).

Migrainemedicijnen

Triptanen en bepaalde ergotonen zijn inzetbaar voor het behandelen van migraine. Deze medicijnen verhogen het risico op hoofdpijn door het overmatig gebruik van medicijnen.

Opiaten

Pijnstillers afgeleid van opium of van synthetische opiumverbindingen omvatten combinaties van codeïne en paracetamol. Opiaten hebben een hoog risico op reboundhoofdpijn.

Symptomen

De klachten treden op zodra de patiënt meer dan vijftien dagen per maand of meer dan twee à drie keer per week pijnstillers gebruikt. De symptomen van reboundhoofdpijn hangen af van het type oorspronkelijke hoofdpijn waarvoor de patiënt medicatie neemt, alsook het soort medicijn dat hij gebruikt. Reboundhoofdpijn treedt (bijna) elke dag op en dit gedurende de hele dag. De zeurende hoofdpijn verbetert voorts door het nemen van pijnstillers maar keert terug wanneer de patiënt de medicatie stopzet. Het is geen goed idee om grotere doses van de geneesmiddelen in te nemen of vaker de normale dosis te nemen. Dat verergert juist de hoofdpijn waardoor de patiënt weer medicatie gaat innemen enzovoort.

Andere tekenen zijn:

• concentratieproblemen
• geheugenproblemen
• lusteloosheid
• misselijkheid
• prikkelbaarheid
• rusteloosheid

Diagnose en onderzoeken

De arts vraagt aan de patiënt om de hoofdpijnsymptomen te registreren, hoe vaak deze optreden en hoe lang ze duren. De arts stelt de diagnose op basis van een geschiedenis van chronische hoofdpijn en het frequent gebruik van medicatie. Bijkomende testen zijn meestal niet nodig.

Behandeling van hoofdpijn door medicatiegebruik

De hoofdpijn is gemakkelijker onder controle te krijgen wanneer de patiënt stopt met het gebruik van het geneesmiddel of geleidelijk lagere doses gaat gebruiken. Sommige patiënten ‘ontgiften’ onder nauw toezicht van de arts. Patiënten die grote doses sedatieve slaapmiddelen, kalmeringsmiddelen, of narcotica zoals codeïne of oxycodon nemen, krijgen een ziekenhuisopname terwijl ze afkicken van het medicatiegebruik.

Prognose van hoofdpijnklachten door het gebruik van medicijnen

Na de eerste paar weken van het ontgiftingsproces ervaart de patiënt meer hoofdpijn. Uiteindelijk verdwijnen de klachten en gaat de patiënt terug naar de toestand van hoe het vroeger was.

Preventie

De patiënt is in staat om reboundhoofdpijn te voorkomen. Hij gebruikt namelijk enkel beperkt pijnstillers, namelijk alleen wanneer hij ze nodig heeft. De patiënt mag maar maximaal één à twee keer per week medicatie nemen tenzij de arts een ander advies geeft. Verder vermijdt de patiënt cafeïne terwijl hij de pijnstillers gebruikt, vooral wanneer hij medicijnen neemt die al cafeïne bevatten. Ook bevatten koffie, thee, cola, energiedrankjes en chocolade cafeïne. Door deze te nuttige, versterken de hoofdpijnklachten.

Enkele zelfzorgmaatregelen voorkomen verminderen verder de kans op het ontwikkelen van hoofdpijn:

• gewicht verliezen bij overgewicht
• maaltijden niet overslaan
• regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren
• rust nemen: yoga, meditatie, ontspanningsoefeningen, …
• stoppen met roken
• stress verminderen
• uitlokkende factoren van hoofdpijn vermijden
• voldoende slapen

Lees verder

• Pijnstillende medicatie: Soorten & bijwerkingen pijnstillers
• Chronische hoofdpijn: Oorzaken van chronische hoofdpijn