Chloorvergiftiging: Overmatige blootstelling aan chloor

De lichtgroen-lichtgele chemische stof chloor zorgt ervoor dat bacteriën in water niet groeien. Chloor is inzetbaar voor het desinfecteren van drink- en zwembadwater en het zuiveren van afvalwater. In diverse schoonmaakproducten is chloor bovendien een actief ingrediënt. Wanneer een patiënt aan te veel chloor wordt blootgesteld, ontstaat chloorvergiftiging. Vooral ademhalingsgerelateerde tekenen komen tot stand, zoals een brandende keel en mond, maar ook aan de bloedcirculatie, de huid, de ogen en de spijsvertering komen mogelijk symptomen tot stand. De patiënt moet onmiddellijk weg uit de overmatige blootstellingsplaats en krijgt dan verder een ondersteunende behandeling. De prognose is variabel en afhankelijk van veel factoren, maar in de meeste gevallen zijn de vooruitzichten van een milde blootstelling heel goed.

• Oorzaken en risicofactoren van chloorvergiftiging
• Giftige dosissen
• Symptomen
• Ademhaling en longen
• Bloedcirculatie
• Huid
• Ogen
• Spijsvertering
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van chloortoxiciteit
• Prognose van overmatige blootstelling aan chloor

Oorzaken en risicofactoren van chloorvergiftiging

Het accidenteel of opzettelijk aanraken, inslikken of inhaleren (inademen) van chloor, veroorzaakt mogelijk een overmatige blootstelling. Dit gebeurt bijvoorbeeld op het werk. Verder komt chloorvergiftiging ook voor in huis, namelijk wanneer een persoon chloor mengt met zure wasmiddelen zoals azijnzuur, salpeterzuur en fosforzuur. Chloortoxiciteit verschijnt ook als gevolg van de chlorering van tafelwater. Andere blootstellingsrisico's doen zich voor tijdens bedrijfs- of transportongevallen. Chloor reageert met water buiten het lichaam. Ook reageer chloor met slijmvliesoppervlakken en water in het spijsverteringskanaal. Hierdoor ontstaan de extreem giftige stoffen zoutzuur en hypochloorzuur.

Giftige dosissen

Patiënten kunnen chloorgas ruiken in een bereik van 0,1 - 0,3 ppm. Bij 1-3 ppm is er een lichte irritatie van slijmvliezen die meestal ongeveer één uur te verdragen is. Bij 5-15 ppm is er sprake van matige irritatie van het slijmvlies, en heeft de patiënt onmiddellijke pijn op de borst, kortademigheid en hoesten. Bij ongeveer 40-60 ppm ontstaat een toxische pneumonitis (giftige longontsteking) en/of acuut longoedeem (vocht in de longen door linkerhartfalen). Concentraties van ongeveer 400 ppm en meer zijn over het algemeen fataal bij een blootstelling van dertig minuten en bij 1.000 ppm en hoger, volgt een overlijden binnen slechts enkele minuten.

Symptomen

De concentratie van het geïnhaleerde gas en de blootstellingsduur en de waterinhoud van de blootgestelde weefsels zijn de belangrijkste bepalende factoren voor de toxiciteit. Vochtige weefsels zoals de ogen, de keel en de longen zijn het meest vatbaar voor beschadiging. Ook de bloedcirculatie, de huid, de ogen en het spijsverteringskanaal zijn mogelijk aangetast.

Ademhaling en longen

Ademhalingsproblemen en hoesten zijn de belangrijkste symptomen van een overmatige blootstelling aan chloor. De patiënt presenteert zich eveneens met niezen, neusirritatie, een branderig gevoel van de keel, een brandende mond, keelpijn en zwelling van de keel. Chronische blootstelling aan relatief lage niveaus van chloorgas leidt tot longproblemen, zoals aanvallen van een acute piepende ademhaling, chronische hoest met slijm en astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen).

Bloedcirculatie

Chloorvergiftiging schaadt de bloedcirculatie, hetgeen leidt tot veranderingen in de pH-balans van het bloed, een lage bloeddruk en ook hoofdpijn.

Huid

De patiënt heeft mogelijk ook tekenen van huidbeschadiging als gevolg van weefselschade met brandwonden, necrose en irritatie.

Ogen

Ook de ogen zijn mogelijk getroffen:

• brandende ogen
• conjunctivitis (oogbindvliesontsteking).
• een verlies van gezichtsvermogen (in extreme gevallen)
• oogirritatie
• wazig zien

Spijsvertering

Wanneer het spijsverteringskanaal aangetast is, ontstaan volgende mogelijke symptomen: brandwonden aan de slokdarm, maagpijn, misselijkheid, buikpijn, braken, bloed braken en bloed in de ontlasting.

Diagnose en onderzoeken

De arts voert diverse onderzoeken uit om de chloorvergiftiging te bevestigen en patiënten te monitoren voor ondersteunende zorg:

• een bloedonderzoek
• een bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen)
• een elektrocardiografie (ECG: hartfilmpje)
• een laryngoscopie (inwendig kijkonderzoek van de keel, het strottenhoofd en de stembanden)
• een medische geschiedenis
• een meting van arteriële bloedgassen
• een pulsoximetrie (meting van het zuurstofgehalte in het bloed)
• een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)
• een spirometrie (meting van de longfunctie)

Behandeling van chloortoxiciteit

Er is geen antidotum (tegengif) voor chloorvergiftiging; en daarom verloopt de behandeling ondersteunend. De patiënt moet verwijderd worden van de plaats van de blootstelling. Het is voorts belangrijk om eerst de blootgestelde weefsels grondig af te spoelen gedurende minstens vijftien minuten. Zuurstof en bronchodilatoren (luchtwegverwijders) zijn inzetbaar voor longschade die veroorzaakt is door chloortoxiciteit.

Prognose van overmatige blootstelling aan chloor

De prognose is variabel bij chloorvergiftiging. De meeste patiënten die mild tot matig blootgesteld zijn, herstellen volledig binnen drie tot vijf dagen. Sommige patiënten ontwikkelen chronische problemen zoals reactieve luchtwegaandoeningen. Roken of reeds bestaande longaandoeningen zoals astma vergroten het risico op complicaties op de lange termijn.

Lees verder

• Inademingsletsels: Inademing van giftige stoffen
• Huiduitslag na blootstelling aan chloor met jeuk & rode huid
• Overmatige blootstelling aan chloor: Symptomen & behandeling
• Vergiftiging: Oorzaken, symptomen, behandeling en preventie
• Tegengif (antidotum): Werking & lijst tegengiffen (antidota)