Chemische longontsteking: oorzaken, symptomen en behandeling

Een chemische longontsteking is een longontsteking die ontstaat door externe factoren, specifiek de inademing van chemische of andere irriterende gassen of het verslikken in bepaalde vloeistoffen. Het ontstaat meestal door het werken met gevaarlijke stoffen of tijdens een operatie wanneer iemand niet nuchter is en de maaginhoud in de longen terecht komt. De symptomen openbaren zich gewoonlijk na circa 72 uur. Bij langdurige lichte blootstelling aan bepaalde chemische stoffen kan een chronische longaandoening ontstaan.

Chemische longontsteking

• Wat is een chemische longontsteking?
• Oorzaken
• Symptomen
• Behandeling

Wat is een chemische longontsteking?

Een chemische longontsteking is een type longontsteking dat ontstaat door irritatie van de longen als gevolg van het inhaleren van irriterende stoffen of doordat lichaamssappen of andere vloeistoffen in de longen komen. Eigenlijk is de term longontsteking niet de juiste omdat dit suggereert dat de oorzaak gezocht moet worden bij een infectie. Soms wordt dan ook gesproken van een chemische pneumonitis, longontsteking als gevolg van chemische stoffen of aspiratiepneumonie.

Een specifieke vorm van een chemische longontsteking is het syndroom van Mendelsohn. Dit wordt veroorzaakt door verslikken tijdens een narcose.

Oorzaken

Zoals gezegd moet de oorzaak van een chemische longontsteking of chemische pneumonitis gezocht worden in de blootstelling aan bepaalde stoffen. Vaak gaat dit om chemische dampen, rook of gassen die tijdens het werken met gevaarlijke stoffen kunnen ontsnappen. Wanneer zonder voldoende bescherming gewerkt wordt kunnen deze ingeademd worden met een chemische longontsteking tot gevolg. Het kan daarnaast ook een gevolg zijn van een ongeluk bij het schoonmaken in huis. Wanneer bijvoorbeeld ammoniak en bleek of chloor gemengd worden dan kan een giftige damp ontstaan die na inademing kan leiden tot chemische pneumonitis.

De mogelijkheid op het ontstaan van een chemische longontsteking is ook één van de redenen dat patiënten die onder narcose gebracht zullen worden voor een chirurgische ingreep nuchter moeten zijn. Wanneer iemand niet nuchter is tijdens een operatie en onverhoopt moet overgeven, dan kan dit - indien het niet leidt tot verstikking - resulteren in een chemische longontsteking doordat braaksel en maagsappen in de longen terecht komen. Dit komt doordat tijdens een narcose de reflex van het strottenhoofd is uitgeschakeld.

Stoffen die na inhalatie of overstroming in de longen een oorzaak van een chemische longontsteking kunnen zijn zijn onder meer:

• Pesticiden (ook mogelijk na huidcontact)
• Rook (door bijvoorbeeld een huisbrand of bosbrand)
• Benzine
• Petroleum destilaten
• Chloor
• Fosgeen
• Disofgeen
• Acroleïne
• Bariumsulfaat (gebruikt als contrastmiddel bij het doorlichten van het spijsverteringskanaal)
• Braaksel

Symptomen

Symptomen die duiden op een chemische longontsteking zijn bij acute gevallen vooral hoesten, lichte koorts, moeite met ademhalen en pijn en een drukkend of brandend gevoel op de borst. De klachten ontstaan circa 72 uur na blootstelling aan de stoffen in kwestie. Een longfunctietest zal dan meestal ook een verminderde longfunctie aantonen. Op een röntgenfoto kunnen vochtophopingen waarneembaar zijn. Normaliter zijn de longen enkel gevuld met lucht.

Langdurige lichte blootstelling aan de irriterende stoffen die een chemische longontsteking kunnen veroorzaken leidt op de korte termijn meestal niet tot problemen maar kan op de lange termijn leiden tot longemfyseem of longfibrose. Dit komt vrijwel uitsluitend voor bij mensen die werken met gevaarlijke stoffen en hierbij onvoldoende bescherming gebruiken. Is de aandoening eenmaal chronisch geworden dan leidt dit tot progressieve invaliditeit en de noodzaak tot permanente toediening van extra zuurstof.

Behandeling

Bij de behandeling van iemand met een chemische longontsteking is het uiteraard allereerst belangrijk dat de blootstelling aan de stof die de ziekte veroorzaakt heeft wordt gestopt. Vervolgens zal zuurstof toegediend worden. De door de longontsteking ontstane bronchitis kan behandeld worden met antibiotica, steroïden en luchtwegverwijdende middelen. Omdat een chemische longontsteking potentieel levensbedreigend kan zijn is voor observatie een ziekenhuisopname meestal noodzakelijk.

Lees verder

• Longontsteking: symptomen, behandeling, soorten antibiotica
• Bronchospasme: oorzaken en behandeling