Radiatie pneumonitis, een bijwerking van radiotherapie

Een van de opties van een kankerbehandeling is radiotherapie. Anno 2018 wordt een redelijk goed resultaat behaald met radiotherapie. Daardoor krijgen ook meer patiënten de behandeling aangeboden. Net zoals bij elke therapie heeft radiotherapie ook bijwerkingen. Een van deze bijwerkingen is een radiatie pneumonitis. Dit is een longontsteking die je gekregen hebt door de radiotherapie.

Wat is radiatie pneumonitis?

Een radiatie pneumonitis is een longontsteking die je als patiënt gekregen hebt door de radiotherapie. De radiotherapie is dus de grote oorzaak. Vandaar dat het ook een steriele longontsteking wordt genoemd. Er is geen virus of bacterie die voor de infectie zorgt.

Hoe ontstaat een radiatie pneumonitis?

Wanneer je bestraling krijgt wordt niet alleen de tumor bestraald, maar ook het directe gezonde weefsel rondom de tumor. Er wordt wel steeds gezocht naar een manier om zo weinig mogelijk gezond weefsel mee te bestralen, maar geen gezond weefsel bestralen is anno 2018 nog steeds onmogelijk. Een pneumonitis of longontsteking kan je krijgen als je gezonde longweefsel herhaaldelijk bestraald wordt. Na verloop van tijd treedt er schade op bij het gezonde weefsel. Daarna ontstaat op de plaats van de schade een litteken. Dat litteken is een gevoelige plaats in de long om een longontsteking te ontwikkelen. Roken is een beïnvloedende factor. Dit wil zeggen dat de kans hoger is om een radiatie pneumonitis te ontwikkelen als je roker bent en behandeld wordt met radiotherapie.

Wanneer ontstaat een radiatie pneumonitis?

Een pneumonitis door radiotherapie krijg je niet altijd onmiddellijk tijdens de behandeling. Wel loop je dan de schade op die later eventueel voor een longontsteking zou kunnen zorgen. Immers niet elke patiënt krijgt een radiatie pneumonitis. Je loopt nog altijd risico als er een litteken is gevormd in de long. Hiervoor is tijd nodig. Daardoor treedt een radiatie pneumonitis vaak vrij laat op. Dit kan variëren van enkele weken tot maanden na het beëindigen van radiotherapie. Al zijn er ook gevallen bekend van een pneumonitis te wijten aan radiotherapie tot 1 jaar na de therapie.

Symptomen

Een radiatie pneumonitis geeft klachten net zoals een andere longontsteking. Al kunnen soms de symptomen een beetje verschillen. De klachten van een radiatie pneumonitis zijn:

• Droge hoest
• Kortademigheid
• Nachtelijke kortademigheid
• Hoest die niet weg gaat met medicatie

Wat heel anders in vergelijking met een reguliere longontsteking is, is dat je bij een radiatie pneumonitis geen koorts zal ontwikkelen.

Preventie

De beste behandeling is het voorkomen van deze pneumonitis. Dit wordt gedaan door de patiënt te wijzen op de risico’s van radiotherapie. Wanneer de patiënt rookt, wordt ook vermeld dat dit de kans op een radiatie pneumonitis kan vergroten. Verder zoekt de wetenschap steeds verder naar een manier om steeds minder gezond weefsel mee te bestralen tijdens radiotherapie. Hier kan je als patiënt zelf weinig aan doen.

Behandeling

Wanneer je een radiatie pneumonitis hebt, is het zeer belangrijk om deze tijdig te herkennen. Dan worden corticosteroïden voorgeschreven om de longontsteking te onderdrukken. Zo kan de radiotherapie nog door gaan als je de pneumonitis tijdens de therapie ontwikkelt. Soms worden ook inhalatiemiddelen voorgeschreven om de hoest te onderdrukken. In erge gevallen kan de patiënt nood hebben aan extra zuurstof.

De arts zal zo lang mogelijk proberen om de radiotherapie te laten doorgaan. Dit omdat het onderbreken van de therapie een grote invloed kan hebben op het eindresultaat van de behandeling voor de tumor. Wanneer de patiënt te ziek is, moet de therapie toch worden onderbroken. De patiënt wordt opgenomen in het ziekenhuis en krijgt daar extra zuurstof. Ook worden daar geneesmiddelen toegediend zodat de patiënt minder kortademig wordt.