Flebolieten (aderstenen): Verkalkte bloedstolsels in aderen

Flebolieten (ook wel bekend als aderstenen) zijn kleine, ronde verkalkte bloedstolsels die zich in de aderen van een patiënt bevinden, meestal in het bekkengebied. Deze goedaardige aderstenen zijn vaak al bij de geboorte aanwezig, maar in sommige gevallen kunnen ze wijzen op de aanwezigheid van een andere aandoening. In de meeste gevallen veroorzaken flebolieten geen problemen en blijven de symptomen beperkt. Indien er echter pijn optreedt, zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar.

• Epidemiologie van flebolieten
• Preciezere cijfers
• Factoren die het risico op flebolieten verhogen
• Oorzaken van verkalkte bloedstolsels in aderen
• Symptomen: Meestal in de aderwanden rond het bekkengebied
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling
• Prognose van aderstenen
• Complicaties van flebolieten
• Preventie van aandoeningen aan aderwanden

Epidemiologie van flebolieten

Flebolieten komen relatief vaak voor, met name bij mensen van 40 jaar en ouder. De prevalentie is nagenoeg gelijk bij mannen en vrouwen, en neemt toe met de leeftijd.

Preciezere cijfers

• Ongeveer 44,2% van de mensen heeft flebolieten.
• Bij mensen ouder dan 65 jaar is de prevalentie hoger dan 70%.
• Flebolieten komen vaker voor in het bekken dan in andere delen van het lichaam.
• In Nederland heeft naar schatting meer dan 2 miljoen mensen flebolieten.

Factoren die het risico op flebolieten verhogen

• Leeftijd: De kans op flebolieten neemt toe met de leeftijd.
• Geslacht: Vrouwen hebben iets vaker flebolieten dan mannen.
• Erfelijkheid: Mensen met een familiegeschiedenis van flebolieten hebben een hoger risico.
• Zwangerschap: Zwangerschap kan het risico op flebolieten verhogen.
• Obesitas: Overgewicht en obesitas verhogen het risico op flebolieten.
• Roken: Roken kan het risico op flebolieten verhogen.
• Hoge bloeddruk: Hoge bloeddruk kan het risico op flebolieten verhogen.
• Cholesterol: Hoge cholesterolwaarden kunnen het risico op flebolieten verhogen.

Oorzaken van verkalkte bloedstolsels in aderen

Flebolieten vormen een type van vasculaire calcificatie, wat verwijst naar de verkalking van bloedstolsels. Vanaf oktober 2020 is de etiologie van flebolieten nog niet volledig begrepen. In de meeste gevallen zijn deze verkalkingen aangeboren, vooral bij patiënten met het Maffucci-syndroom, wat gekenmerkt wordt door afwijkingen aan botten en huid. Soms ontwikkelen ze zich later in het leven en kunnen ze wijzen op een onderliggend probleem, zoals:

• afwijkingen in de aderen of veneuze misvormingen, die de bloedstroom vertragen en een ophoping van kalk veroorzaken
• constipatie en druk, wat kan leiden tot schade aan de aders in het bekkengebied
• diverticulitis
• een leverziekte
• slechte doorbloeding
• schade aan de wanden van de ader, bijvoorbeeld door een verwonding
• spataderen
• tumoren van het maagdarmkanaal of maagkanker
• weinig beweging: immobilisatie na een operatie, lange autoritten, veel zitten

Symptomen: Meestal in de aderwanden rond het bekkengebied

Flebolieten zijn ronde groepjes van verkalkte bloedstolsels die zich ontwikkelen in de aderwanden, meestal in de aderen rondom het bekkengebied. Ze kunnen echter ook voorkomen in de maag, de darmen, de slokdarm en de nieren. Flebolieten variëren in grootte, maar zijn meestal ongeveer vijf millimeter breed. In de meeste gevallen veroorzaken flebolieten geen symptomen. Ze worden vaak per toeval ontdekt tijdens een röntgenfoto of echografie die wordt uitgevoerd voor het opsporen van een ander probleem.

Afhankelijk van hun grootte en locatie kunnen flebolieten soms de volgende symptomen veroorzaken:

• constipatie, vooral wanneer de flebolieten zich in het bekkengebied bevinden
• milde pijn in het getroffen gebied, soms ook in de onderrug (lage rugpijn) of onderbuik; de pijn kan lijken op die van nierstenen (vorming van kristallen met pijn in buik en rug)
• roodheid van het getroffen gebied
• spataderen of bloedstolsels, veroorzaakt door verminderde doorbloeding
• verwijde aderen en zwelling in het gebied
• warmte in het getroffen gebied

Diagnose en onderzoeken

De arts kan flebolieten detecteren via een röntgenfoto of echografie, meestal omdat de patiënt beeldvormende onderzoeken ondergaat voor een ander probleem. Flebolieten verschijnen vaak als witte of bleke vlekken op röntgenfoto's van het bekkengebied, wat soms tot verwarring met nierstenen kan leiden. Patiënten met nierstenen ervaren echter vaak scherpe buikpijn, wat bij flebolieten niet het geval is. Aanvullende onderzoeken zoals een MRI-scan kunnen nodig zijn om de exacte locatie en omvang van de flebolieten te bepalen.

Behandeling

Zelfzorg

In de meeste gevallen is behandeling niet nodig voor patiënten met flebolieten, aangezien symptomen zelden voorkomen. Conservatieve behandelingen zoals het aanbrengen van warmte, het verhogen van het getroffen gebied en het gebruik van ontstekingsremmers in de vorm van niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s) zijn doorgaans effectief. Indien de patiënt toch klachten ervaart, zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar.

Professionele medische behandeling

Chirurgie
Afhankelijk van de ernst van de aandoening kan een chirurg besluiten de aangedane ader en omliggend weefsel te verwijderen. Deze chirurgische ingreep wordt uitgevoerd onder volledige verdoving.

Endovasculaire lasertherapie
Bij endovasculaire lasertherapie wordt een laser gebruikt om de ader af te sluiten. Deze behandeling wordt veel gebruikt voor spataderen.

Sclerotherapie
Bij sclerotherapie wordt de ader met de fleboliet verschrompeld door een injectie. Vaak zijn meerdere behandelingen nodig om een bevredigend resultaat te bereiken.

Prognose van aderstenen

Aderstenen zijn over het algemeen goedaardig en veroorzaken zelden ernstige problemen. In de meeste gevallen is geen behandeling nodig en hebben de adersteen geen significant effect op de gezondheid.

Prognose met behandeling:
Wanneer een behandeling nodig is voor flebolieten, zijn de vooruitzichten over het algemeen goed. De behandeling kan bestaan uit:

• Medicatie: Pijnstillers en ontstekingsremmende medicijnen kunnen worden voorgeschreven om symptomen zoals pijn en ontsteking te verlichten.
• Compressietherapie: Het dragen van steunkousen kan de bloedcirculatie in de benen verbeteren en het risico op complicaties verminderen.
• Chirurgie: In zeldzame gevallen kan een operatie nodig zijn om een fleboliet te verwijderen die ernstige symptomen veroorzaakt of het risico op complicaties verhoogt.

Complicaties van flebolieten

Hoewel zeldzaam, kunnen flebolieten in sommige gevallen leiden tot complicaties zoals:

• Pijn en ontsteking: In zeldzame gevallen kunnen flebolieten pijn, roodheid, zwelling en ontsteking in de aangetaste ader veroorzaken. Dit wordt flebitis genoemd.
• Diepe veneuze trombose (DVT): In zeer zeldzame gevallen kan een fleboliet losraken en in de diepe aderen van het been terechtkomen, waar het een DVT kan veroorzaken. Dit is een ernstige aandoening die kan leiden tot bloedstolsels in de longen (longembolie).
• Huidzweren: In zeldzame gevallen kan een fleboliet de bloedtoevoer naar de huid belemmeren, wat kan leiden tot het ontstaan van een zweer.

Preventie van aandoeningen aan aderwanden

Door enkele aanbevelingen voor een gezonde levensstijl te volgen, kan de toekomstige ontwikkeling van flebolieten mogelijk worden voorkomen. Het is belangrijk om niet te lang stil te zitten. Wandelen en het strekken van armen en benen zijn goede adviezen om de bloedcirculatie te verbeteren. Het dragen van strakke kleding moet worden vermeden, omdat dit de kans op flebolieten kan vergroten. Vooral aan de taille mag de kleding niet te strak zitten. Daarnaast is een voldoende vochtinname (veel water drinken) noodzakelijk om uitdroging te voorkomen. Uitdroging kan namelijk leiden tot een hogere bloeddruk, wat het risico op de vorming van flebolieten kan verhogen.

Lees verder

• Bloedstolsels: Oorzaken, soorten en symptomen van trombus