Sclerotherapie: Behandeling van spataders via injectie

Sclerotherapie is een behandeling waarbij een arts medicijnen in bloedvaten of lymfevaten injecteert, die ervoor zorgen dat deze krimpen. De arts gebruikt sclerotherapie vaak voor de behandeling van spataderen, maar ook andere ader-, bloed- en lymfevataandoeningen zijn te behandelen via sclerotherapie. Sclerotherapie gebruikt een irriterende oplossing (sclerosant) die de arts rechtstreeks in een ader of lymfevat injecteert. De chemicaliën irriteren het vat waardoor het opzwelt. Deze zwelling snijdt de bloedstroom of het lymfevocht af waardoor het bloedvat krimpt. Deze niet-chirurgische procedure is eenvoudig, snel, effectief en gaat gepaard met beperkte bijwerkingen of potentiële risico's.

• Wat zijn spataderen?
• Indicatie van sclerotherapie
• Aandoeningen
• Overwegingen
• Voor de procedure
• Tijdens de behandeling
• Na de injectie
• Resultaten van behandeling via sclerotherapie
• Risico's van sclerotherapie
• Allergische reactie
• Bloedstolsel
• Luchtbelletjes
• Problemen op injectieplaats
• Alternatieven voor verschrompelen van ader via injectie
• Prognose

Wat zijn spataderen?

Sclerotherapie zet de arts het vaakst in voor het behandelen van spataders (chronische veneuze insufficiëntie). Spataderen ontstaan wanneer de aderen in meestal de benen opzwellen (gezwollen benen). Deze zwelling gebeurt door zwakke aderwanden die op hun beurt de aderkleppen verzwakken. Hierdoor zwelt het bloed in de aderen waardoor de aderen opzwellen en dan een ander uiterlijk krijgen. Spataderen veroorzaken mogelijk pijn en een zichtbare huiduitslag bij de patiënt. Sclerotherapie verkleint de aderen, waardoor de effecten van aderbeschadiging minder zichtbaar en minder pijnlijk zijn.

Indicatie van sclerotherapie

Aandoeningen

Sclerotherapie zet de arts in om volgende aandoeningen te behandelen:

• aambeien: Aambeien komen tot stand wanneer bloedvaten, die het rectum omringen, opzwellen en geïrriteerd raken, pijn veroorzaken en de stoelgang ongemakkelijk maken.
• flebolieten (aderstenen): Aderstenen zijn verkalkte bloedstolsels in de aderen.
• hydrocèles. Een hydrocèle is een abnormale ontwikkeling van vocht in een lichaamsholte. Hydrocèles komen vaak voor in de testikels.
• hydrosalpinx: Bij hydrosalpinx ontstaat een verstopte eileider door een vochtophoping.
• hygroma colli: Een hygroma colli is een goedaardig gezwel in de hals bij een foetus of baby
• lymfangioom: Een lymfangioom is een aangeboren aandoening waarbij een goedaardig gezwel ontstaat in het hoofd, de nek of de mond van een baby of kind jonger dan twee jaar.
• misvormde lymfevaten: Misvormde lymfevaten zijn bloedvaten die lymfevocht of lymfe bevatten, waarmee het immuunsysteem infecties kan bestrijden.
• seroom: Een seroom is een verzameling van vloeistof dat in het lichaam terechtkomt na een operatie of verwonding.
• spataders: Patiënten met spataderen hebben zichtbare donkerpaarse tot blauwe aderen op de benen en voeten.
• spermatocèle: Een spermatocèle is een zakje met spermabevattend vocht dat zich in de bijbal bevindt.
• teleangiëctasieën: Teleangiëctasieën is een huidaandoening waarbij een patiënt verwijde bloedvaten heeft.

Overwegingen

Niet altijd gebruikt de arts sclerotherapie als eerste behandeling. Patiënten bespreken de symptomen en behandelingsmogelijkheden steeds met de arts. Andere behandelingen zijn mogelijk meer betaalbaar en minder invasief. Aambeien reageren bijvoorbeeld vaak goed op levensstijlveranderingen, zoals het eten van meer vezels en niet persen bij het maken van een stoelgang.

In volgende gevallen is sclerotherapie bij patiënten met spataders mogelijk nuttig:

• een droge huid op de benen of voeten
• een huiduitslag in de buurt van de aderen
• nachtkrampen in de benen
• pijnlijke aderen
• pijnlijke benen of zwaar aanvoelende benen

Voor de procedure

De arts beoordeelt de problematische ader of het beschadigde lymfevat via een lichamelijk onderzoek en vaak ook via een echografie. De arts heeft een medische geschiedenis en een lijst met gebruikte medicijnen, voedingssupplementen en kruidenremedies nodig. De arts moet verder op de hoogte zijn van een (eventuele) zwangerschap en of een vrouw borstvoeding geeft. De arts adviseert deze vrouwen namelijk om de behandeling pas te laten uitvoeren na de bevalling. Voor de arts is het ook nuttig om op de hoogte te zijn van eventuele allergieën. Soms moet een patiënt op voorhand stoppen met het gebruik van lotions, oliën en/of medicijnen. De patiënt tot 24 uur voor de ingreep de benen niet scheren. Tot slot draagt de patiënt losse en comfortabele kledij, zoals een korte broek.

Tijdens de behandeling

De procedure duurt ongeveer 15 tot 45 minuten. Het aantal aderen dat de arts in één sessie injecteert, hangt af van de grootte en locatie van de aderen, evenals van de algemene medische toestand. Tijdens de behandeling ligt de patiënt op zijn rug met de benen omhoog. De arts reinigt het gebied en steekt vervolgens een kleine naald in de ader hetgeen mogelijk wat drukkend aanvoelt. De arts injecteert de ader met een irriterende oplossing. Soms gebruikt de arts voor het behandelen van een grotere ader een schuimende versie van de oplossing. De keuze van het chemische scleroserende middel en de fysische vorm ervan hangt af van de grootte van het te behandelen gebied. De patiënt voelt een brandend gevoel, een tintelend gevoel of een licht stekend gevoel, maar soms voelt hij ook helemaal niets. De irriterende oplossing zorgt ervoor dat de ader verschrompelt, waardoor het bloed gedwongen wordt om door gezondere aderen te gaan. De verschrompelde ader wordt opnieuw opgenomen in lokaal weefsel en verdwijnt uiteindelijk. Wanneer de injectie voltooid is, masseert de arts het gebied zodat het bloed niet opnieuw in de ader terechtkomt.

Na de injectie

De patiënt moet mogelijk een drukverband of compressiekousen in het gebied dragen. Mogelijk is een nabehandeling vereist zodat de ader helemaal verschrompeld is. Heeft een patiënt verschillende spataderen, dan zijn mogelijk diverse behandelingen nodig om hiervan verlost te zijn. De patiënt mag na de injectie zelf naar huis rijden en de normale dagelijkse activiteiten hervatten. Na de behandeling blijven patiënten het best actief zodat zich geen bloedstolsels vormen dus opstaan en rondlopen is belangrijk. De meeste patiënten moeten ook zonlicht vermijden, omdat dit donkere vlekken op het behandelde gebied (hyperpigmentatie) veroorzaakt. Douches zijn toegestaan, maar het water moet koeler zijn dan normaal. De injectieplaatsen mag de patiënt wassen met een milde zeep en lauw water.

Resultaten van behandeling via sclerotherapie

Sclerotherapie is bij 75-90 procent van de patiënten effectief voor het verwijderen van spataders, maar mogelijk zijn wel meerdere behandelingen vereist. Na sclerotherapie verdwijnen de behandelde aderen meestal binnen een paar weken, hoewel de volledige resultaten af en toe pas na één maand of langer zichtbaar zijn. Wanneer sclerotherapie niet effectief is, zijn aanvullende behandelingen (waaronder een operatie) nodig.

Risico's van sclerotherapie

Sclerotherapie is een veilige procedure. Een operatie is namelijk invasiever en vaak ook daarnaast zijn meer risico’s verbonden aan een chirurgische ingreep, omdat hierbij anesthesie nodig is.

Allergische reactie

Minder vaak ontstaan allergische reacties op de geïnjecteerde oplossing, een brandend gevoel in de ader en veranderingen in de huidskleur.

Bloedstolsel

Zeer zelden vormt zich een bloedstolsel in de behandelde ader. Bloedstolsels reizen naar lichaamsdelen en zijn onbehandeld levensbedreigend. Als een bloedstolsel beweegt, veroorzaakt dit een embolie. Patiënten hebben een spoedbehandeling nodig als ze na sclerotherapie last hebben van pijn op de borst, moeite met ademhalen of duizeligheid.

Luchtbelletjes

Kleine luchtbelletjes uit de naald komen af en toe in de bloedbaan terecht, waardoor wijzigingen in het gezichtsvermogen, hoofdpijn en misselijkheid tot stand komen.

Problemen op injectieplaats

De meest voorkomende negatieve reacties op sclerotherapie zijn blauwe plekken, roodheid, kleine huidzweren, jeuk en pijn in de buurt van de geïnjecteerde ader. Verder ontstaan soms kleine donkere lijntjes of vlekken of meerdere kleine rode bloedvaten rondom de geïnjecteerde ader. Verder ontstaat soms een ontsteking rond de injectieplaats, met zwelling, warmte en ongemak tot gevolg. Deze symptomen verdwijnen meestal vanzelf binnen enkele dagen tot weken. Af en toe duurt het meerdere maanden of jaren voordat deze bijwerkingen volledig verdwenen zijn.

Alternatieven voor verschrompelen van ader via injectie

Niet alle misvormde aders vereisen een behandeling. Een patiënt zonder andere klachten heeft baat bij een afwachtend beleid, waarbij de arts de aderen regelmatig controleert. Wijzigingen in de levensstijl zijn nodig zodat de adermisvormen niet verergeren en er geen nieuwe spataders ontstaan.

Andere behandelingsopties voor spataders zijn:

• aderablatie: met behulp van warmte een misvormde ader verwijderen
• cryotherapie: bevriezing van de aderen
• een operatieve sluiting of verwijdering (ernstige gevallen) van een ader
• lasertherapie: het gebruik van licht om de aderen te doen krimpen

Prognose

Sclerotherapie is meestal een niet-invasieve procedure om aderproblemen te herstellen. De vooruitzichten voor patiënten na sclerotherapie zijn goed, omdat ernstige bijwerkingen zeldzaam zijn en de behandeling effectief is.

Lees verder

• Spataders: Oorzaken en behandelingen van spataderen in benen
• Chronische veneuze insufficiëntie: Pijn en zwelling aan been