Sclerotherapie: Behandeling van spataders via injectie
Sclerotherapie is een medische procedure waarbij een arts een irriterende oplossing (sclerosant) in bloedvaten of lymfevaten injecteert om deze te laten krimpen. Deze techniek wordt vaak gebruikt voor de behandeling van spataderen, maar kan ook effectief zijn voor andere aandoeningen van aderen en lymfevaten. Het sclerosant irriteert de binnenwand van het vat, wat leidt tot een ontstekingsreactie die het vat doet sluiten. Na de injectie wordt het vat uiteindelijk opgenomen door het omliggende weefsel. Sclerotherapie is een niet-chirurgische, relatief eenvoudige en snelle procedure met doorgaans beperkte bijwerkingen of risico's.
Wat zijn spataderen?
Sclerotherapie wordt vaak ingezet voor de behandeling van
spataderen (
chronische veneuze insufficiëntie). Spataderen ontstaan wanneer de aderen, meestal in de benen, opzwellen door zwakke wanden die de aderkleppen niet goed kunnen ondersteunen. Dit leidt tot een stagnatie van bloed in de aderen, waardoor deze opzwellen en zichtbaar worden. Ze verschijnen vaak als donkerpaarse of blauwe aderen en kunnen gepaard gaan met
pijn en een zichtbare
huiduitslag. Sclerotherapie helpt door de aderen te verkleinen, waardoor de effecten van aderbeschadiging minder zichtbaar en minder pijnlijk worden.
Indicaties voor sclerotherapie
Aandoeningen
Sclerotherapie wordt gebruikt om verschillende aandoeningen te behandelen, waaronder:
- Aambeien: Gezwollen en geïrriteerde bloedvaten rond het rectum, wat pijn en ongemak bij de stoelgang kan veroorzaken.
- Flebolieten (aderstenen): Verkalkte bloedstolsels in de aderen.
- Hydrocèles: Abnormale vochtophopingen in lichaamsholtes, vaak in de testikels.
- Hydrosalpinx: Een aandoening waarbij een eileider verstopt raakt door vochtophoping.
- Hygroma colli: Een goedaardig gezwel in de hals bij een foetus of baby.
- Lymfangioom: Een aangeboren aandoening waarbij een goedaardig gezwel ontstaat in het hoofd, de nek of de mond bij een baby of kind jonger dan twee jaar.
- Misvormde lymfevaten: Bloedvaten die lymfevocht bevatten en een rol spelen in het immuunsysteem.
- Seroom: Vloeistofophoping in het lichaam na een operatie of verwonding.
- Spataderen: Zichtbare aderen op de benen en voeten.
- Spermatocèle: Een zakje met spermabevattend vocht in de bijbal.
- Teleangiëctasieën: Een huidaandoening waarbij verwijde bloedvaten zichtbaar zijn.
aandachtspunten
Sclerotherapie is niet altijd de eerste behandelingsoptie. Het is belangrijk dat patiënten hun symptomen en behandelingsmogelijkheden met hun arts bespreken. Andere behandelingen kunnen soms minder invasief en kosteneffectiever zijn. Bijvoorbeeld, aambeien reageren vaak goed op veranderingen in levensstijl, zoals een vezelrijk dieet en het vermijden van persen tijdens de stoelgang.
Sclerotherapie kan nuttig zijn bij patiënten met spataderen die last hebben van:

Sclerotherapie wordt niet aanbevolen voor zwangere vrouwen; het beste moment voor de procedure is na de bevalling. /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayVoor de procedure
Voorafgaand aan de procedure beoordeelt de arts de aangetaste ader of het beschadigde lymfevat door middel van lichamelijk onderzoek en vaak met behulp van een
echografie. Het is belangrijk dat de arts op de hoogte is van de medische geschiedenis van de patiënt en een lijst heeft van gebruikte
medicijnen, voedingssupplementen en
kruidenremedies. Vrouwen moeten hun arts informeren over eventuele zwangerschap of
borstvoeding, aangezien de behandeling het beste na de bevalling kan plaatsvinden. Het is ook nuttig om te weten of de patiënt allergieën heeft. Soms wordt aangeraden om enkele dagen voor de ingreep te stoppen met het gebruik van lotions, oliën en/of medicijnen. De patiënt dient tot 24 uur voor de ingreep de benen niet te scheren en moet losse, comfortabele kleding dragen, zoals een korte broek.
Tijdens de behandeling
De procedure duurt doorgaans 15 tot 45 minuten, afhankelijk van het aantal te behandelen aderen en de medische toestand van de patiënt. Tijdens de behandeling ligt de patiënt op zijn rug met de benen omhoog. De arts reinigt het behandelde gebied en steekt een kleine naald in de ader, wat een drukkend gevoel kan geven. Vervolgens injecteert de arts een irriterende oplossing in de ader. Bij grotere aderen kan een schuimende versie van de oplossing worden gebruikt. De keuze van het scleroserende middel en de vorm ervan hangt af van de grootte van het te behandelen gebied. De patiënt kan een
brandend gevoel, tintelingen of een licht stekend gevoel ervaren, hoewel soms geen gevoel wordt waargenomen. De oplossing zorgt ervoor dat de ader verschrompelt, waardoor het bloed door gezondere aderen stroomt. De verschrompelde ader wordt uiteindelijk door het omliggende weefsel opgenomen en verdwijnt. Na de injectie masseert de arts het gebied om te voorkomen dat het bloed terugstroomt naar de behandeld ader.

Het is raadzaam om zonlicht te vermijden direct na sclerotherapie om hyperpigmentatie te voorkomen. /
Bron: Blueeve, Pixabay
Na de injectie
Na de procedure kan de patiënt een drukverband of
compressiekousen moeten dragen. Afhankelijk van de situatie kan een nabehandeling nodig zijn om te zorgen dat de ader volledig verschrompeld is. Indien een patiënt meerdere spataderen heeft, kunnen meerdere behandelingen nodig zijn. Na de injectie kan de patiënt zelf naar huis rijden en zijn normale dagelijkse activiteiten hervatten. Het is belangrijk om actief te blijven om bloedstolsels te voorkomen, wat betekent dat regelmatig opstaan en rondlopen aanbevolen wordt. Patiënten moeten zonlicht vermijden, omdat dit donkere vlekken op het behandelde gebied kan veroorzaken (
hyperpigmentatie). Douches zijn toegestaan, maar het water moet koeler zijn dan normaal. De injectieplaatsen mogen worden gewassen met een
milde zeep en lauw water.
Resultaten van behandeling via sclerotherapie
Sclerotherapie is effectief bij 75-90 procent van de patiënten bij het verwijderen van spataderen, hoewel meerdere behandelingen soms noodzakelijk zijn. Na de behandeling verdwijnen de behandelde aderen meestal binnen enkele weken, hoewel het volledige resultaat soms pas na een maand of langer zichtbaar wordt. Indien sclerotherapie niet effectief blijkt te zijn, kunnen aanvullende behandelingen, zoals een operatie, nodig zijn.
Risico's van sclerotherapie
Sclerotherapie wordt over het algemeen als een veilige procedure beschouwd. Het is minder ingrijpend dan een operatie en vereist geen
anesthesie.
Allergische reactie
Hoewel zeldzaam, kunnen
allergische reacties optreden op de geïnjecteerde oplossing. Dit kan gepaard gaan met een brandend gevoel in de ader en veranderingen in de huidskleur.

Pijn op de borst is een alarmsymptoom en kan wijzen op ernstige complicaties. /
Bron: Pexels, Pixabay
Bloedstolsel
In zeldzame gevallen kan een
bloedstolsel ontstaan in de behandelde ader. Dit kan leiden tot een embolie, wat levensbedreigend kan zijn. Bij symptomen zoals
pijn op de borst, moeite met ademhalen of
duizeligheid na de procedure, is een spoedbehandeling vereist.
Luchtbelletjes
Kleine luchtbelletjes uit de naald kunnen af en toe in de bloedbaan terechtkomen, wat kan leiden tot
hoofdpijn,
misselijkheid en wijzigingen in het gezichtsvermogen.
Problemen op injectieplaats
De meest voorkomende bijwerkingen zijn blauwe plekken, roodheid, kleine
huidzweren, jeuk en pijn rond de geïnjecteerde ader. Ook kunnen kleine donkere lijntjes of vlekken of meerdere kleine rode bloedvaten rond de injectieplek ontstaan. Soms ontstaat er een
ontsteking rond de injectieplaats, met zwelling, warmte en ongemak. Deze symptomen verdwijnen meestal binnen enkele dagen tot weken, maar in sommige gevallen kunnen ze enkele maanden of jaren aanhouden.
Alternatieven voor sclerotherapie
Niet alle misvormde aderen vereisen behandeling. Bij patiënten zonder bijkomende klachten kan een afwachtend beleid worden gevolgd, waarbij de arts de aderen regelmatig controleert. Veranderingen in levensstijl kunnen helpen om verdere verergering te voorkomen en de vorming van nieuwe spataderen te verminderen.
Andere behandelingsopties voor spataderen zijn:
- Aderablatie: Het verwijderen van een misvormde ader door middel van warmte.
- Cryotherapie: Bevriezing van de aderen.
- Operatieve sluiting of verwijdering (in ernstige gevallen) van een ader.
- Lasertherapie: Het gebruik van licht om de aderen te laten krimpen.
Prognose
Sclerotherapie is meestal een effectieve en niet-invasieve procedure voor het behandelen van aderproblemen. De vooruitzichten voor patiënten na sclerotherapie zijn doorgaans goed, met zeldzame ernstige bijwerkingen en een hoge effectiviteit van de behandeling.
Complicaties van spataderen
Spataderen kunnen leiden tot diverse complicaties, vooral als ze niet op tijd worden behandeld. Hieronder worden de belangrijkste complicaties en bijbehorende preventiestrategieën beschreven.
Huidveranderingen en ulcera
Spataderen kunnen leiden tot huidveranderingen zoals
eczeem en
ulcera (wonden) op de benen. Deze veranderingen ontstaan door de constante druk en verminderde bloedcirculatie in de aderen. Langdurige druk kan leiden tot een gebrek aan zuurstof en voedingsstoffen in de huid, wat kan resulteren in open zweren.
Bloedstolsels
Een ernstige complicatie van spataderen is de vorming van
bloedstolsels in de aderen, ook wel bekend als diepveneuze trombose (DVT). Bloedstolsels kunnen zich losmaken en naar andere delen van het lichaam reizen, wat leidt tot longembolie, een levensbedreigende aandoening.
Vernauwing van de aders
In sommige gevallen kunnen spataderen leiden tot een
verstoorde bloedstroom, waarbij de aderen steeds smaller worden. Dit kan de circulatie verder belemmeren en de symptomen verergeren.
Chronische veneuze insufficiëntie
Bij chronische veneuze insufficiëntie is de bloedcirculatie in de aderen ernstig aangetast, wat kan leiden tot langdurige symptomen zoals
zwaar aanvoelende benen en
pijn.
Preventiestrategieën
Gezonde levensstijl
Een gezonde levensstijl kan helpen om de ontwikkeling van spataderen te voorkomen. Dit omvat:
- Vezelrijke voeding: Het consumeren van voedsel met veel vezels kan de darmfunctie bevorderen en constipatie voorkomen, wat de druk op de aderen vermindert.
- Regelmatige lichaamsbeweging: Activiteiten zoals wandelen, hardlopen en zwemmen verbeteren de bloedcirculatie en versterken de beenspieren.
- Gewichtsonderhoud: Een gezond gewicht vermindert de druk op de aderen in de benen.
Vermijden van langdurig staan of zitten
Langdurig staan of zitten kan de bloedcirculatie in de benen belemmeren. Het is raadzaam om regelmatig van positie te veranderen, en indien mogelijk, elke 30 tot 60 minuten op te staan en te bewegen. Bij langdurig zitten kan het helpen om de benen af en toe omhoog te leggen.
Compressiekousen
Het dragen van
compressiekousen kan helpen om de bloedcirculatie in de benen te verbeteren en de symptomen van spataderen te verlichten. Deze kousen oefenen een gelijkmatige druk uit op de benen, wat helpt om de bloedstroom te bevorderen.
Preventie van bloedstolsels
Om de kans op bloedstolsels te verminderen, is het belangrijk om:
- Actief te blijven: Regelmatige beweging voorkomt bloedstolselvorming.
- Vermijden van strakke kleding: Strakke kleding kan de bloedcirculatie belemmeren.
- Vroegtijdige behandeling: Indien symptomen van spataderen optreden, tijdig medische hulp zoeken om ernstige complicaties te voorkomen.
Vermijden van overmatige blootstelling aan zonlicht
Excessieve blootstelling aan zonlicht kan leiden tot hyperpigmentatie en het verergeren van de symptomen van spataderen. Het is raadzaam om de huid te beschermen tegen de zon door gebruik te maken van zonnebrandcrème en beschermende kleding.
Door de hierboven beschreven preventieve maatregelen en het tijdig behandelen van spataderen kunnen veel complicaties worden voorkomen en kan de algehele gezondheid van de benen worden verbeterd.
De rol van echografie in sclerotherapie
Echografie speelt een cruciale rol in de moderne sclerotherapie, vooral bij het behandelen van grotere en dieper gelegen aderen. De techniek helpt de arts om de juiste plaats voor de injectie te bepalen en om te zien hoe de scleroserende vloeistof zich verspreidt in het bloedvat.
Voordelen van echografie-geleide sclerotherapie
Door gebruik te maken van echografie kan de arts in real-time de locatie van het sclerosant volgen en een nauwkeurige injectie plaatsen, wat de effectiviteit van de behandeling verhoogt. Dit zorgt voor betere resultaten, met minder risico op complicaties zoals trombose of migratie van de sclerosant naar andere vaten.
Echografie als diagnostisch hulpmiddel voor spataderen
Naast de behandeling van spataderen kan echografie ook dienen als diagnostisch hulpmiddel om de ernst van de aandoening te beoordelen. Door het gebruik van echografie kunnen artsen de onderliggende problemen, zoals insufficiëntie van de perforatoraderen, identificeren en de behandeling beter plannen.
Effecten op lange termijn en herstel na sclerotherapie
Na de sclerotherapie ondergaat het lichaam een aantal processen die leiden tot het verdwijnen van de behandelde spataderen. Het herstelproces kan variëren per patiënt, afhankelijk van factoren zoals leeftijd, gezondheidstoestand, en de grootte van de te behandelen aderen.
Hersteltijd na sclerotherapie
De meeste patiënten herstellen snel na de behandeling. Er is meestal geen ziekenhuisopname vereist, en de patiënt kan snel terugkeren naar dagelijkse activiteiten. Toch wordt aangeraden om enkele dagen rust te nemen en de behandelde benen niet te overbelasten.
Langetermijneffecten en duurzaamheid van de behandeling
In de meeste gevallen zullen de behandelde spataderen permanent verdwijnen. Echter, nieuwe spataderen kunnen zich ontwikkelen, vooral als er erfelijke factoren of risicofactoren zoals overgewicht of langdurig staan aanwezig zijn. Regelmatige controles zijn belangrijk om de resultaten van de behandeling te monitoren.
De invloed van levensstijl op de effectiviteit van sclerotherapie
Hoewel sclerotherapie effectief kan zijn in het verminderen of elimineren van spataderen, kunnen levensstijlkeuzes een aanzienlijke invloed hebben op de resultaten op lange termijn.
Beweging en fysieke activiteit
Regelmatige lichaamsbeweging helpt de bloedcirculatie te verbeteren, wat essentieel is voor het behoud van gezonde aderen na een sclerotherapiebehandeling. Activiteiten zoals wandelen, zwemmen en fietsen kunnen helpen om de bloedstroom in de benen te bevorderen en het risico op het terugkeren van spataderen te verminderen.
Voeding en gewichtsbeheer
Een gezond en evenwichtig voedingspatroon speelt een belangrijke rol in het voorkomen van nieuwe spataderen en het behouden van een gezond vaatstelsel. Gewichtsbeheersing kan de druk op de aderen verlichten, wat het risico op spataderen vermindert.
Vermijden van langdurig staan of zitten
Patiënten wordt vaak aangeraden om langdurig staan of zitten te vermijden, aangezien dit de veneuze druk verhoogt en het ontstaan van spataderen kan bevorderen. Regelmatig bewegen en het nemen van korte pauzes zijn essentieel voor het behouden van een goede veneuze gezondheid.
Combinatietherapieën en de rol van laserbehandeling
Sclerotherapie kan vaak gecombineerd worden met andere behandelingsmethoden om betere resultaten te behalen, vooral bij complexere gevallen van spataderen.
Laserbehandeling naast sclerotherapie
Lasertherapie is een aanvullende techniek die kan worden gebruikt in combinatie met sclerotherapie, vooral bij het behandelen van grotere spataderen. De laserenergie wordt gericht op de aderwand, waardoor deze verwelkt en sluit. Dit wordt vaak gebruikt bij patiënten die niet voldoende resultaat hebben behaald met sclerotherapie alleen.
Combinatie van sclerotherapie en andere minimaal invasieve behandelingen
Naast lasers kunnen ook andere minimaal invasieve technieken, zoals endovenous radiofrequency ablation (RFA) en mechanochemische ablatie, worden gecombineerd met sclerotherapie voor een completere behandeling van spataderen. Deze combinatie van behandelingen zorgt vaak voor snellere en duurzamere resultaten.
De rol van sclerotherapie in het beheersen van symptomen van chronische veneuze insufficiëntie
Sclerotherapie is niet alleen een cosmetische oplossing, maar kan ook effectief zijn in het behandelen van de symptomen van chronische veneuze insufficiëntie (CVI), een aandoening waarbij de aderen niet goed functioneren en bloed zich ophoopt in de benen.
Vermindering van symptomen van CVI
Sclerotherapie kan de symptomen van CVI, zoals pijn, zwelling en vermoeidheid, verlichten door de beschadigde aderen te sluiten en de bloedcirculatie te verbeteren. Dit kan de kwaliteit van leven van patiënten met deze aandoening aanzienlijk verbeteren.
Langdurige effecten van sclerotherapie bij CVI-patiënten
Bij patiënten met chronische veneuze insufficiëntie kan sclerotherapie helpen de progressie van de aandoening te vertragen en de symptomen onder controle te houden. Hoewel sclerotherapie geen genezing biedt voor CVI, kan het de algehele symptomen verlichten en het herstel bevorderen.
Nieuwe technologieën en toekomst van sclerotherapie
De techniek van sclerotherapie blijft zich ontwikkelen, met nieuwe technologieën die de effectiviteit en veiligheid van de behandeling verder verbeteren.
Onderzoekers werken aan de ontwikkeling van nieuwe sclerosanten die minder bijwerkingen veroorzaken en effectiever zijn in het behandelen van grotere aderen. Deze innovaties zouden de behandelmogelijkheden voor patiënten kunnen uitbreiden en de resultaten verder verbeteren.
Toekomstige trends in minimaal invasieve behandelingen voor spataderen
Met de vooruitgang in beeldvormingstechnologie en minimaal invasieve technieken, zoals ultrasonografie en laserbehandelingen, zal sclerotherapie waarschijnlijk steeds efficiënter en veiliger worden. Patiënten kunnen in de toekomst profiteren van behandelingen die sneller, effectiever en met minder bijwerkingen zijn.
Nieuwste ontwikkelingen en technieken
De medische technologie evolueert voortdurend en sclerotherapie is geen uitzondering. Nieuwe technieken en verbeterde sclerosanten zijn ontwikkeld om de effectiviteit van de behandeling te verhogen en het comfort voor de patiënt te verbeteren.
Ultrasone geleide sclerotherapie
Een recente ontwikkeling in sclerotherapie is het gebruik van
ultrasone geleiding. Deze techniek maakt gebruik van echografie om de arts te helpen bij het nauwkeurig inbrengen van de naald en het sclerosant, waardoor de effectiviteit van de behandeling toeneemt en het risico op bijwerkingen vermindert.
Nieuwe sclerosanten
Er zijn nieuwe types sclerosanten op de markt gekomen die minder bijwerkingen veroorzaken en een hogere mate van effectiviteit bieden. Deze moderne sclerosanten zijn ontworpen om sneller te worden opgenomen door het lichaam en minder ongemak te veroorzaken bij de patiënt.
Combinatietherapieën
Sclerotherapie wordt steeds vaker gecombineerd met andere behandelingen, zoals lasertherapie of radiofrequente ablatie, voor een meer holistische benadering van de behandeling van spataderen. Deze combinatie kan de resultaten verbeteren en de kans op terugkerende spataderen verminderen.
Praktische tips voor het ondergaan van sclerotherapie bij spataders
Sclerotherapie is een medische behandeling waarbij een oplossing wordt geïnjecteerd in spataders om ze te sluiten. Het wordt vaak gebruikt bij mensen die last hebben van
benen die vervormd of pijnlijk zijn door spataders. Hier zijn enkele praktische tips om je voor te bereiden op en om te gaan met de behandeling.
Voorbereiding op de sclerotherapiebehandeling
Voordat je sclerotherapie ondergaat, is het belangrijk om een aantal voorbereidingen te treffen. Zorg ervoor dat je de instructies van je arts goed opvolgt, zoals het vermijden van bepaalde medicatie die bloedverdunnende eigenschappen heeft. Dit kan helpen bij het minimaliseren van het risico op complicaties. Je arts kan ook aanbevelen om het gebied met spataders goed schoon te maken voordat de injecties plaatsvinden.
Wat je kunt verwachten tijdens de behandeling
Tijdens de sclerotherapie zal de arts een vloeistof injecteren in de spataders, die vervolgens samentrekken en uiteindelijk verdwijnen. De procedure duurt meestal niet lang, en de meeste patiënten ervaren minimale pijn. Het gebruik van een lokale
verdoving kan helpen om het ongemak te verminderen. Als je gevoelig bent voor pijn of angst hebt voor medische ingrepen, bespreek dit dan met je arts, zodat ze je kunnen geruststellen of extra maatregelen kunnen nemen.
Na de behandeling: herstel en nazorg
Na de behandeling kan het nodig zijn om compressiekousen te dragen om de genezing van de gesloten spataders te bevorderen. Dit helpt ook om zwelling en ongemak te verminderen. Het is belangrijk om actief te blijven door te wandelen, maar zware lichamelijke inspanning of langdurig staan wordt meestal afgeraden in de eerste dagen na de behandeling. Je arts kan je specifieke aanwijzingen geven over de tijdsduur en het gebruik van compressie.
Volg de controleafspraken voor optimaal herstel
Het is essentieel om na de behandeling controleafspraken te maken met je arts om de voortgang van je herstel te volgen. Deze controles helpen ervoor te zorgen dat de spataders goed reageren op de behandeling en dat er geen complicaties optreden. Je arts kan ook aanbevelingen doen voor aanvullende behandelingen of het aanpassen van je dagelijks routine om toekomstige problemen met spataders te voorkomen.
Verlichting van pijn of ongemak
Na de behandeling kun je wat lichte pijn of ongemak ervaren, vooral als je veel beweegt of lang staat. Dit kan meestal worden verlicht met eenvoudige pijnstillers, zoals paracetamol. Raadpleeg altijd je arts voordat je medicijnen gebruikt om er zeker van te zijn dat ze veilig zijn, vooral als je andere medische aandoeningen hebt, zoals
suikerziekte of
huidaandoening.
Behandeling van complicaties of bijwerkingen
Hoewel sclerotherapie over het algemeen veilig is, kunnen er soms bijwerkingen optreden, zoals blauwe plekken, roodheid of lichte zwelling rond de injectieplaats. In zeldzame gevallen kunnen er ernstigere complicaties zijn, zoals bloedstolsels of infecties. Het is belangrijk om je arts onmiddellijk te raadplegen als je tekenen van een infectie opmerkt, zoals roodheid, pijn of een verhoogde temperatuur.
Met deze tips kun je je goed voorbereiden op en herstellen van de sclerotherapiebehandeling voor spataders.
Lees verder