Kruidnagel: gezondheidsvoordelen en toepassing kruidnagels

De kruidnagel is de gedroogde, nog gesloten bloemknop van de kruidnagelboom (Syzygium aromaticum), behorend tot de mirtefamilie (Myrtaceae). Kruidnagel is al sinds de vroege middeleeuwen in Europa bekend en is nauw verwant aan andere specerijen en fruit, waaronder het Indiase laurierblad of Indonesian bay leaf (Syzygium polyanthum) en de djamboe semarang of Java-appel (Syzygium samarangense, Indonesisch: jambu semarang). In totaal zijn ongeveer 1200 verschillende plantensoorten van het geslacht Syzygium bekend. De kruidnagel zelf is een bloemknop die van groen naar roze verandert voordat hij bloeit. Vervolgens moet het met de hand worden geplukt en daarna worden gedroogd. Kruidnagel wordt gebruikt voor vlees-, vis- en fruitgerechten, maar ook voor sauzen, koek en gebak. Kruidnagel wordt ook gebruikt in de cosmetica-industrie.

• Wat is kruidnagel?
• Gedroogde bloemknoppen van de kruidnagelboom
• Kruidnagels in de oudheid
• Voorkomen en teelt
• Land van oorsprong
• Kruidnagelboom
• Oogst
• Werkzame stoffen en toepassing
• Gezondheidsvoordelen van kruidnagels
• Tand- en kiespijn
• Spijsvertering
• Reuma, spierpijn en gewrichtsklachten
• Andere voordelen
• Kruidnagel als specerij
• Andere toepassingen
• Reukbal
• Kruidnagelsigaretten (kretek)
• Mierenwerend middel
• Bijwerkingen
• Recepten met kruidnagel
• Gestoofde appels met kruidnagel

Wat is kruidnagel?

Gedroogde bloemknoppen van de kruidnagelboom

Kruidnagels zijn gedroogde bloemknoppen van de kruidnagelboom (Syzygium aromaticum). De kruidnagelboom behoort tot de mirtefamilie (Myrtaceae). De kleine kruidnagel is qua vorm vergelijkbaar met een nagel en heeft een brandende scherpe smaak en een intense geur. In de plantengeneeskunde worden ze voor verschillende doeleinden gebruikt. De kruidnagel wordt gebruik in allerlei keukens.

Goede kruidnagel voelt licht vettig aan en verspreidt wat olie op de stengel van de kruidnagel. Alleen als deze olie in de kruidnagel zit, heeft deze een goede kwaliteit.

Kruidnagel kan worden toegediend bij verschillende kwalen, zoals kiespijn, ontsteking van het mondslijmvlies, verlies van eetlust, opgeblazen gevoel, misselijkheid, spijsverteringsproblemen, winderigheid en slechte adem. Voor uitwendig gebruik is de kruidnagel geschikt om spierpijn, gewrichtspijn of rugpijn te behandelen.

Kruidnagels in de oudheid

In de oudheid werden kruidnagels al gewaardeerd door de oude Egyptenaren en Chinezen. Via de Arabieren werd de kruidnagel geïntroduceerd in Europa aan. In de middeleeuwen beval Hildegard van Bingen (1098-1179), die abdis was van een benedictijnenklooster, de kruidnagel aan als een waardevolle medicinale plant en als specerij.

Voorkomen en teelt

Land van oorsprong

De kruidnagelboom heeft een piramide-achtige vorm. Zijn vaderland ligt zowel op de Molukken als op de Filipijnen. Tegenwoordig wordt de kruidnagel in veel tropische landen gekweekt en zeker niet alleen in Indonesië. De term 'aromaticum' heeft het te danken aan de intense aromatische geur van de essentiële olie die erin zit. Zo hebben alle delen van de boom een ​​sterke kruidige geur.

Kruidnagelboom

De groenblijvende kruidnagelboom kan wel tot 20 meter hoog worden. De ovale bladeren zijn puntig en bereiken een maximale lengte van 15 centimeter. De geelachtig rode bloemen van de kruidnagelboom ontwikkelen zich aan de toppen van de takken in kleine trossen. Ze wasemen een intense geur uit. Na verloop van tijd produceren de bloemen bessen met een donkerrode kleur.

Oogst

Zodra de gesloten groene bloemknoppen beginnen te verkleuren worden zij geplukt, waarna ze op een mat worden uitgespreid en in de zon worden gedroogd. Ze worden voornamelijk gebruikt als specerij voor allerlei gerechten. Van elke boom kan 5 tot 10 kilo kruidnagel worden gewonnen. Als een kruidnagel tussen de vingers wordt gewreven, ruik je de karakteristieke geur van de plant. De kruidnagelolie heeft ook genezende effecten die therapeutisch kunnen worden gebruikt.

Werkzame stoffen en toepassing

Een van de belangrijkste ingrediënten van kruidnagel is de etherische olie, waarvan het belangrijkste actieve ingrediënt eugenol is. Eugenol is een geurstof met de kenmerkende geur van kruidnagel. Verder bevatten kruidnagels triterpenen, tannines, flavonoïden en fenolzuren. De ingrediënten hebben enkele therapeutische effecten. Ze zijn krampstillend, antibacterieel, antiviraal, antischimmel en antiseptisch.

Gezondheidsvoordelen van kruidnagels

Tand- en kiespijn

De kruidnagel verwierf echter bijzondere bekendheid bij de behandeling van tand- en kiespijn en bij mond- en keelontsteking. Ook in tandpasta en mondwater wordt soms kruidnagel gebruikt. In het geval van kiespijn, zal een kruidnagel helpen als het gedurende een bepaalde periode in de mond tussen de lip en het tandvlees wordt geplaatst. Maar ook mondspoelingen met kruidnagelolie zijn beschikbaar of kunnen zelf worden gemaakt. Voor dit doel wordt 100 milliliter water gemengd met vijf druppels kruidnagelolie. Om kiespijn te verlichten, kan een deel van de kruidnagelolie worden aangebracht op een wattenstaafje, dat vervolgens wordt gebruikt om op de zere plek aan te brengen.

Spijsvertering

Kruidnagel heeft de eigenschap dat het de eetlust en de spijsvertering stimuleert. Vanwege deze eigenschappen worden ze vaak gebruikt in theeën en tincturen ten behoeve van maag en darm. Vanwege de intense smaak en geur worden echter alleen kleinere hoeveelheden gebruikt.

Reuma, spierpijn en gewrichtsklachten

Omdat de kruidnagelolie pijnstillende effecten heeft, kan het uitstekend worden gebruikt om op de huid aan te brengen of in de huid te wrijven. Soms wordt de olie van de kruidnagel ook gecombineerd met andere massageoliën. Dergelijke oliën of balsems kunnen helpen bij reuma, spierpijn en gewrichtsklachten.

Andere voordelen

Kruidnagelolie kan oraal ook gebruikt worden bij:

• diarree
• hernia
• mondgeur (vieze adem)
• winderigheid
• verkoudheid
• misselijkheid

Kruidnagel als specerij

De kruidnagel wordt ook vaak gebruikt als specerij. Ze zijn een belangrijk ingrediënt van Indonesische gekruide thee en een ingrediënt in glühwein. Ook wordt kruidnagel vaak gebruikt in stoofgerechten of Indische gerechten. Omdat de kruidnagel de spijsvertering bevordert, worden het kruid vaak gebruikt in moeilijk verteerbare gerechten, zoals wild, 'draadjesvlees', zuurkool en rode kool. Bovendien zijn kruidnagels een van de typische specerijen in ontbijtkoek.

Andere toepassingen

Reukbal

Kruidnagel kan worden gebruikt om een reukbal te maken in combinatie met een sinaasappel.

Kruidnagelsigaretten (kretek)

In Indonesië worden zelfs speciale kruidnagelsigaretten (Kretek) geproduceerd. Deze bevatten een grote hoeveelheid geraspte kruidnagel en verbruiken bijna de helft van de jaarlijkse kruidnageloogst.

Mierenwerend middel

Vanwege de bioactieve stoffen in kruidnagel, kan het worden gebruikt als een mierenwerend middel.

Bijwerkingen

Als de kruidnagel laag wordt gedoseerd, zijn in de regel geen bijwerkingen te vrezen. Een te hoge dosis kruidnagelolie brengt echter het risico van weefselirritatie of allergische reacties met zich mee. Contact met kruidnagel kan soms tot allergisch eczeem leiden.[1] In dergelijke gevallen moet de behandeling met kruidnagelolie worden gestaakt. De essentiële kruidnagelolie is niet geschikt voor baby's en jonge kinderen.

Recepten met kruidnagel

Gestoofde appels met kruidnagel

Een heerlijk een eenvoudig te bereiden recept van gestoofde appeltjes met kruidnagel:

Wat heb je nodig?

• 4 appels, geschild en in blokjes gesneden
• 1/2 kopje suiker
• 1/2 kopje water
• 1/2 theelepel gemalen kruidnagel
• 1 kaneelstokje
• 1/4 kopje rozijnen

Hoe te bereiden?

• Doe de geschilde en in blokjes gesneden appels, suiker, water, kruidnagel en kaneelstokje bij elkaar in een pan en breng aan de kook.
• Zet het vuur laag. Daarna ongeveer 15 tot 20 minuten laten sudderen totdat de appels zacht zijn geworden.
• Voeg de rozijnen toe. Goed mengen.
• Laat het geheel nog 5 minuten door sudderen totdat de rozijnen zacht van textuur zijn geworden.
• Verwijder op het einde het kaneelstokje. Het gerecht dien je warm op te dienen.

Je kan het opdienen als bijgerecht of als dessert met bijvoorbeeld een bolletje al dan niet zelfgemaakte vanille-ijs.

Noten:

1. Ned Tijdschr Geneeskd. 1991;135:2147-52

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen