Nootmuskaat: gezondheidsvoordelen en nootmuskaatproducten

Nootmuskaat: gezondheidsvoordelen en nootmuskaatproducten Nootmuskaat is een specerij afkomstig van de muskaatboom (Myristica fragrans), die bekendstaat als een houtachtige, nootachtige specerij. de nootmuskaatboom wordt in regenrijke tropische kustgebieden gekweekt. Een noot van de muskaat is erg hard en daarom wordt deze vermalen. Nootmuskaat heeft een pijnstillend en krampstillend effect en het bevordert de spijsvertering. Het smakelijke poeder wordt gebruikt als geneeskrachtig kruid ter behandeling van pijn, rusteloosheid en krampen en om de slaap te bevorderen.
Replica van het VOC-spiegelretourschip Batavia, een vroeg-17e-eeuws schip / Bron: S.J. de Waard, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Replica van het VOC-spiegelretourschip Batavia, een vroeg-17e-eeuws schip / Bron: S.J. de Waard, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Nootmuskaat

Nootmuskaat is een specerij afkomstig van de nootmuskaatboom. De muskaatnoot is de gedroogde pit van de vrucht van deze boom. Nootmuskaat is een klein wonderkruid, waaraan meestal weinig aandacht wordt besteed in de keuken. Oorspronkelijk komt nootmuskaat van de Indonesische Banda-eilanden (die als de parel van de Molukken golden) en Noord-Molukken. Anno 2024 wordt de nootmuskaat voornamelijk geïmporteerd uit Zuid-Amerika en Afrika. Door de sterke smaak is een kleine hoeveelheid nootmuskaat al voldoende. Nootmuskaat heeft ook gezondheidsbevorderende en geneeskrachtige eigenschappen. De nootmuskaat helpt bijvoorbeeld bij: winderigheid, diarree en maagkrampen. De actieve ingrediënten zijn te vinden in producten zoals nootmuskaatolie, nootmuskaatboter en kruidenpoeder.

Zijn gewicht in goud waard

De Europeanen ontdekten de aromatische vruchten in de 16e eeuw op de 'Spice-eilanden', vijf kleine vulkanische eilandjes op de Noord-Molukken, waarvan Ternate en Tidore het belangrijkste waren. In feite waren deze eilanden destijds de enige bron van nootmuskaat. De Molukken waren erg belangrijk voor de Verenigde Oost-Indische Compagnie, afgekort tot VOC (1602-1800), vanwege onder andere de handel in kruidnagel en nootmuskaat. Deze waren zeer gewild in Europa, maar tegelijkertijd zo zeldzaam dat de Britten, Spanjaarden, Nederlanders en Portugezen er fel om vochten. Het ging zelfs zo ver dat de Nederlanders de Banda-eilanden overvielen, het inheemse volk vermoordden en vele tientallen jaren een monopolie op nootmuskaat hadden. Nootmuskaat was ooit zijn gewicht in goud waard, zeker toen het gerucht opdook dat het zou helpen tegen de toen woedende pest. De eerste barst in het nootmuskaat-monopolie van de Nederlanders verscheen aan het einde van de 17de eeuw. Toen slaagden de Fransen erin om op Mauritius (een eilandengroep in de Indische Oceaan) stekjes tot nootmuskaatbomen uit te laten groeien.

Illustratie uit Koehler (1887) / Bron: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)Illustratie uit Koehler (1887) / Bron: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Gezondheidsvoordelen van nootmuskaat

Nootmuskaat in poedervorm ofwel gemalen nootmuskaat is te vinden op alle kruidenafdelingen van supermarkten. Het kent meerdere gezondheidsvoordelen.

Nootmuskaat voor slaapproblemen

Heb je soms last van slaapgebrek vanwege de stress van het dagelijks leven of houden onopgeloste problemen je wakker? Dan kan de nootmuskaat dienen als een natuurlijk slaapmiddel zonder bijwerkingen. Het vers geraspte poeder wordt gekookt in melk. Door de opwarming lossen de oplosbare stoffen en etherische oliën op. Maak zo'n 30 minuten voordat je naar bed gaat warme nootmuskaatmelk voor een goede nachtrust. Je kunt overigens het beste een theelepel vers geraspte nootmuskaat gebruiken.

Nootmuskaat tegen vermoeidheid

Onze snelle samenleving heeft ook nadelen en veel mensen lijden aan lusteloosheid, vermoeidheid, uitputting, gebrek aan energie en zelfs burn-out. Essentiële nootmuskaatolie kan bij deze problemen helpen doordat het een stimulerende en activerende werking heeft. Het uitgescheiden aroma biedt ook warmte en mobiliseert ook je energiereserves. Dit is vooral gunstig voor de dagelijkse stress. Doe gewoon een druppel essentiële nootmuskaatolie in een aromalamp of beter in een aromadiffuser om te profiteren van de effecten van nootmuskaat. Je kan het ook toevoegen aan een warm bad.

Muskaatnoot raspen tot nootmuskaat  / Bron: Jorge Barrios, Wikimedia Commons (Publiek domein)Muskaatnoot raspen tot nootmuskaat / Bron: Jorge Barrios, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Nootmuskaat als pijnstiller

Dankzij de bloedcirculatie-stimulerende actieve ingrediënten kan de nootmuskaat worden gebruikt voor pijnverlichting en opwarming. Voldoende is al een druppel essentiële nootmuskaatolie, die in het getroffen gebied wordt gemasseerd tegen spierpijn, spierspanning en reumatische pijn. Om huidirritaties als gevolg van de aanwezige monoterpenen in nootmuskaatolie te voorkomen, moet je uit voorzorg een druppel van de olie mengen met 50 ml plantaardige olie, bijvoorbeeld olijfolie of zonnebloemolie. Bij sportblessures kan een kompres met nootmuskaat verlichting bieden. Voeg vier eetlepels versgemalen poeder toe aan een kwart liter heet water en roer dit mengsel. Wikkel vervolgens de doek gedrenkt in het mengsel in het pijnlijke gebied.

Ontstekingsremmende crème of pasta

Het ontstekingsremmende effect van nootmuskaat kan op twee manieren worden gebruikt. Enerzijds door het poeder van een vers geraspte nootmuskaat, die met een beetje water tot een pasta wordt gemengd. Anderzijds in zelfgemaakte crèmes, waaraan nootmuskaatboter wordt toegevoegd. Als alternatief kunnen maximaal drie druppels essentiële nootmuskaatolie per 20 ml basisolie (bijvoorbeeld zonnebloemolie) van de crème worden gebruikt.

Tandpasta

Essentiële nootmuskaatolie of nootmuskaatpoeder kan ook worden gebruikt als een heilzaam additief voor zelfgemaakte tandpasta.

Vruchten (rijp en onrijp) en zaden van de muskaatboom. Het rijpe zaad bestaat uit (van binnen naar buiten) het bruine kiemwit (de muskaatnoot), een zwarte zaadhuid (de dop), en een rode zaadrok (in gedroogde vorm de specerij foelie). / Bron: Alexander Daniel, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Vruchten (rijp en onrijp) en zaden van de muskaatboom. Het rijpe zaad bestaat uit (van binnen naar buiten) het bruine kiemwit (de muskaatnoot), een zwarte zaadhuid (de dop), en een rode zaadrok (in gedroogde vorm de specerij foelie). / Bron: Alexander Daniel, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Nootmuskaat in voedsel

Het meest heilzame van het gebruik van nootmuskaat in voedsel is de positieve, antibacteriële, spijsverteringsbevorderende, eetlust-stimulerende en anti-krampende eigenschappen. Gebruik nootmuskaat zo vers mogelijk door het zelf te raspen, in gerechten zoals soepen, stoofschotels, lichte sauzen, gebak en groente- en vleesgerechten. Je kunt ook een snufje nootmuskaat in spinazie of bloemkool of rode kool doen. Maar ook bij gerechten met koolrabi, aardappelen, erwten, wortelen en pastinaak doet nootmuskaat het goed. Maar ook in zelfgemaakte ontbijtkoeken mag nootmuskaat niet ontbreken.

Nootmuskaatproducten

Nootmuskaatpoeder

Gemalen muskaatnootpoeder is zeer geschikt om snel en eenvoudig je gerecht op smaak te brengen. Je kunt het kant-en-klaar kopen of zelf bereiden uit muskaatnoten met een muskaatrasp.

Muskaatnoten

Muskaatnoten worden ingedeeld in kwaliteitsklassen, die eigenlijk alleen een groottetoewijzing zijn. Er zijn classificaties van A tot F. De hoogste kwaliteit noten van klasse A hebben een gewicht van ongeveer acht gram, terwijl de laagste klasse in klasse E minder dan drie gram zijn. In een aantal supermarkten kun je hele nootmuskaat kopen.

Muskaatnoten in de dop / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)Muskaatnoten in de dop / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)

Nootmuskaatolie

De olie geproduceerd door het persproces is gemakkelijker te doseren, duurzamer en het houdt de smaak langer vast. Ook heeft het geen risico op schimmel en vergiftiging met aflatoxine meebrengt. Dit is een toxine dat door schimmels van het geslacht Aspergillus wordt geproduceerd. Deze schimmel komt voor in tropische gebieden en kan de muskaatboom aantasten. Nootmuskaatolie wordt gebruikt als een smaakstof in gebak, siropen, snoep, drankjes, evenals sommige mannenparfums en tandpasta's.

Nootmuskaatboter

Een bijproduct van de productie van nootmuskaatolie is nootmuskaatboter. Het is zacht vet dat overblijft na het persen van het zaad. Het materiaal bevat nog steeds 8-15% etherische olie, verzeepbare vetten en andere onverzeepbare bestanddelen. De roodbruine boter is een goedkope vervanger voor cacaoboter en wordt gebruikt in kaarsen, geurlampen, lichaamsoliën, aftershave, zeep, zalven en ook in tandpasta's en parfums. Er zijn verscheidende kwaliteitsklassen. De Nederlandse, puurdere en smakelijkere variant heeft de voorkeur boven de Indiase nootmuskaatboter.

Nootmuskaatproducerende landen

De belangrijkste productiecentra voor nootmuskaat zijn:
  • Indonesië is 's werelds grootste producent van nootmuskaat, met ongeveer 75% van de totale productie.
  • Grenada is een belangrijke producent van nootmuskaat en staat bekend als de "Nootmuskaathoofdstad van de wereld", met ongeveer 20% van de totale productie.

Lees verder

© 2019 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Kruidenwijsheid: NootmuskaatKruidenwijsheid: NootmuskaatNootmuskaat. Zo’n doodgewoon kruid. Wat kun je dáár nu over vertellen wat bijzonder is? Je gebruikt het op de boontjes e…
Specerijen: NootmuskaatSpecerijen: NootmuskaatOorspronkelijk wordt nootmuskaat alleen gevonden op een aantal eilanden in de Molukken, tegenwoordig is Indonesië nog st…
Chocolade CocktailsChocolade brengt in de hersenen een geluksgevoel teweeg. Om die reden zijn heel veel mensen gek op het product. Maar ook…
Nootmuskaat is een belangrijke specerij in de keukenNootmuskaat is een belangrijke specerij in de keukenNootmuskaat kennen we allemaal als een specerij die we uit een busje strooien over de bloemkool of de sperziebonen. Somm…

Citroengras: gezondheidsvoordelen en toepassingen van serehCitroengras: gezondheidsvoordelen en toepassingen van serehCitroengras of sereh (Cymbopogon citratus) is een plant uit de grassenfamilie. Zowel de stengels als de bladeren van cit…
Echt lepelblad: gezondheidsvoordelen en werkzame stoffenEcht lepelblad: gezondheidsvoordelen en werkzame stoffenEcht lepelblad, met de botanische naam Cochlearia officinalis, is een plant die afkomstig is uit de familie van de kruis…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Gokalpiscan, Pixabay (bewerkt)
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Afrodisiacum
  • http://www.tifamagazine.com/moluccas-the-spice-islands/
  • https://www.healthline.com/nutrition/nutmeg-benefits
  • https://www.nrc.nl/nieuws/2009/01/24/noodlottige-nootmuskaat-11673577-a462929
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Molukken
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Noord-Molukken
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Vereenigde_Oostindische_Compagnie
  • http://www.indoshop.nl/reizen/de_geurige_geschiedenis.html
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Pest_(ziekte)
  • https://www.trouw.nl/nieuws/banda-droomt-weer-van-muskaat~b5c47122/
  • https://nl.wikibooks.org/wiki/Kookboek/Nootmuskaat
  • https://degeneeskrachtigekeuken.nl/tag/nootmuskaat-tegen-slecht-slapen/
  • https://www.anthemis.nl/aroma/nootmuskaat.htm
  • http://www.stemderbomen.nl/pages/artikelen/art_nootmuskaatboom.htm
  • https://www.euroma.nl/gerechten/homemade-ontbijtkoek-kaneel-kruidnagel-en-nootmuskaat/
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Aflatoxine
  • https://www.organicfacts.net/health-benefits/herbs-and-spices/nutmeg.html
  • Wikipedia. Nootmuskaat. https://nl.wikipedia.org/wiki/Nootmuskaat (ingezien op 9-6-2023)
  • Afbeelding bron 1: S.J. de Waard, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 2: Franz Eugen Köhler, Köhler's Medizinal-Pflanzen, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 3: Jorge Barrios, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 4: Alexander Daniel, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
  • Afbeelding bron 5: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)
Tartuffel (2.971 artikelen)
Laatste update: 06-03-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Gezonde voeding
Bronnen en referenties: 24
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.