Kardemom: gezondheidsvoordelen, bijwerkingen en bronnen

Kardemom is een van de oudste, bekende specerijen met veel gezonde eigenschappen voor het lichaam. Kardemom wordt van oudsher in veel culturen als een kruid en een traditioneel medicijn gebruikt. De moderne wetenschap laat zien dat kardemom je darmgezondheid kan helpen verbeteren, cholesterol en chronische ontstekingen kan verlagen, de bloeddruk kan verlagen en zelfs kanker kan bestrijden. Kardemom heeft een kamferachtig smaak met rokerig aroma en de smaak wordt afgegeven door de bruinzwarte zaadjes die in de groene peul zitten. Zowel de zaden als de peul hebben een rijk aroma en worden vaak gebruikt in desserts, warme en pittige gerechten, maar ook in aromatische dranken en thee. Het wordt beschouwd als de koningin van de specerijen en is een van de duurste specerijen, met een goede derde plaats, de eerste en tweede zijn respectievelijk toebedeeld aan saffraan en vanille.

• Wat is kardemom?
• Landen waar kardemom verbouwd wordt
• Stoffen in kardemom
• Werkingsmechanismen
• Gezondheidsvoordelen van kardemom
• Kardemom vermindert chronische ontsteking
• Kardemom versterkt de antioxidantactiviteit
• Kardemom verlaagt cholesterol
• Kardemom verbetert de gezondheid van het hart
• Kardemom verlaagt de bloeddruk
• Kardemom helpt bij gewichtsverlies en het metabool syndroom
• Kardemom kan de spijsvertering verbeteren
• Kardemom kan maagzweren voorkomen
• Kardemom is antibacterieel en schimmelwerend
• Kardemom kan de mondgezondheid verbeteren
• Kardemom verbetert de insulinegevoeligheid
• Kardemom kan kanker voorkomen
• Kardemom kan angst verminderen
• Kardemom kan astmaklachten verminderen
• Bijwerkingen
• Geneesmiddelinteracties
• Natuurlijke bronnen
• Recept voor kardemomkoekjes

Wat is kardemom?

Kardemom, ook wel de Koningin der Specerijen genoemd, is 's werelds duurste specerij na vanille en saffraan. Het is een meerjarige plant van de gemberfamilie (Zingiberaceae) waar ook gember en kurkuma onder vallen. De plant produceert peulen die elk 15 tot 20 zaden bevatten. Deze zaden worden vaak gemalen tot een fijn poeder voor gebruik in de keuken of de geneeskunde.

Er zijn twee hoofdtypes kardemom:

• Groene, grote of echte kardemom (Elettaria cardamomum)
• Zwarte, kleine of gevleugelde kardemom (Amomum subulatum)

De Zuid-Indiase keuken maakt meestal gebruik van groene kardemom en de Noord-Indiase en Nepalese keukens zijn favoriet voor de zwarte. Beide soorten zijn gebruikt in traditionele Unani en Ayurvedische geneesmiddelen.

Landen waar kardemom verbouwd wordt

Kardemom wordt voornamelijk verbouwd in landen met een tropisch klimaat waar de groeiomstandigheden geschikt zijn. de onderstaande vijf lanen produceren aanzienlijk veel kardemom:

• India: India is wereldwijd de grootste producent van kardemom. De Indiase staten Kerala, Tamil Nadu en Karnataka staan alom bekend om hun kardemomteelt.
• Guatemala: Guatemala is een belangrijke producent van kardemom, in het bijzonder in de regio's Alta Verapaz, Huehuetenango en Quetzaltenango. Guatemalteekse kardemom staat bekend om zijn superieure kwaliteit.
• Sri Lanka: Kardemom wordt ook in Sri Lanka verbouwd en dan vooral in de centrale hooglanden. De districten Kandy, Matale en Nuwara Eliya staan bekend om hun kardemomteelt.
• Tanzania: Tanzania is een belangrijke kardemomproducent in Afrika. De meeste kardemomteelt in het land is geconcentreerd in de zuidelijke regio's, zoals de regio Mbeya.
• Colombia: Kardemom wordt ook in Colombia verbouwd, voornamelijk in de regio's Antioquia, Caldas en Quindío. Colombiaanse kardemom wordt gewaardeerd om zijn aromatische eigenschappen.

Stoffen in kardemom

Kardemom bevat een aantal potentieel actieve ingrediënten, waarvan de belangrijkste zijn:

• Terpenen: een klasse organische moleculen afgeleid van isopreen, en bekend van veel bekende aroma's en geassocieerd met antioxiderende gezondheidsvoordelen.
• Limoneen: ook aangetroffen in citrusvruchtenoliën.
• Eucalyptol of 1,8-cineool: ook te vinden in eucalyptusolie.
• Linalool: bekend om zijn aangename geur.
• Linalylacetaat: een terpeen afgeleid van linalool.
• Alfa-terpinyl acetaat: ook te vinden in pijnolie.
• Flavonoïden en propanoïden: twee klassen verbindingen met antioxidante activiteiten geproduceerd door planten.
• Eugenol: fenylpropanoïde, ook te vinden in kruidnagel, kaneel, nootmuskaat en basilicum.
• Quercetine: een flavonoïde die ook wordt aangetroffen in veel andere soorten fruit en groenten.
• Het eigenaardige en typische aroma van kardemom is te wijten aan alfa-terpinyl acetaat en 1,8-cineole.

Werkingsmechanismen

Kardemom heeft de volgende werkingsmechanismen:

• ontstekingsremmend
• krampstillend
• anti-angst
• antioxidant
• anti-kanker

Gezondheidsvoordelen van kardemom

Kardemom kent onder meer de volgende gezondheidsvoordelen:

Kardemom vermindert chronische ontsteking

Het slikken van een kardemomsupplement gedurende 8 weken zorgt voor verlaging van (chronische) ontstekingsmarkers (hs-CRP en de hs-CRP: IL-6-ratio).

Kardemom versterkt de antioxidantactiviteit

Een drie maanden durende kuur met groene-kardemompoedersupplementen kan je antioxidantstatus met 90% verbeteren. Een antioxidant is in staat om schadelijke vrije radicalen te neutraliseren. Vrije radicalen zijn gevaarlijke atomen/moleculen die veel schade in het lichaam kunnen aanrichten.

Kardemom verlaagt cholesterol

Een totale daling van 19% van het totale cholesterol, een afname van het LDL-cholesterol met 25%, en een daling van 15% in triglyceriden werd waargenomen bij 20 patiënten met hoge bloeddruk die gedurende een periode van drie maanden met groene-kardemompoeder werden behandeld.[1]

Kardemom verbetert de gezondheid van het hart

Twintig patiënten met hoge bloeddruk kregen groene-kardamomsupplementen gedurende 12 weken en dit verhoogde hun vermogen om bloedstolsels (fibrinolyse) op te lossen, waardoor hun risico op hartziekten werd verminderd.[2] Behandeling met groene kardemom lijkt ook tot minder hartschade te leiden na een hartaanval en je behoud hogere niveaus van antioxidanten. Dit is te wijten aan de activiteit van vrije radicalen en anti-oxidanten van kardemom.[3]

Kardemom verlaagt de bloeddruk

Twintig patiënten met een licht verhoogde bloeddruk (en die geen medicatie namen) kregen gedurende 12 weken een dosis groene-kardamonpoeder die tweemaal daags werd ingenomen. Aan het einde van het onderzoek was hun bloeddrukniveau gedaald tot binnen het normale bereik.[4]

Kardemom helpt bij gewichtsverlies en het metabool syndroom

Ratten die een koolhydraatrijk en vetrijk dieet krijgen, ontwikkelen een metabool syndroom.[5] Toen dit dieet werd aangevuld met zwarte kardemom (rijk aan 1,8-cineol), namen de symptomen van het metabool syndroom af: de vetmassa nam af, evenals de bloeddruk en triglyceriden, terwijl de hart- en leverfunctie verbeterde. Groene kardemom had niet hetzelfde effect onder ratten. Meer onderzoek is anno 2024 nodig om te bepalen welke soorten kardemom positieve effecten kan hebben op het metabool syndroom en gewichtsverlies bij de mens.

Kardemom kan de spijsvertering verbeteren

Kardemom verbetert de symptomen van maag-darmstoornissen zoals diarree en maagkrampen die verband houden met spasmen in de darm, vanwege de antispasmodische werking van dit kruid.

Kardemom kan maagzweren voorkomen

Groene-kardemomextracten en essentiële oliën kunnen maagzweren voorkomen die worden veroorzaakt door alcohol of aspirine. Maagzweren als gevolg van overtollig maagzuur verbeteren niet met behandeling met kardemom. Bacteriën waarvan bekend is dat ze maagzweren veroorzaken (Helicobacter pylori) worden slechts licht geremd door inname van een groene-kardemomextract.

Kardemom is antibacterieel en schimmelwerend

Groene-kardemomextracten vertragen de groei van verschillende soorten Candida-gisten. Zwarte-kardemomextracten en de essentiële oliën ervan kunnen de groei van vele bacteriële en schimmelsoorten vertragen of stoppen wanneer ze in een laboratorium worden getest. De essentiële olie was bijzonder effectief en verminderde de groei van het grootste aantal geteste soorten (Bacillus pumilus, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidermidis, Pseudomonas aeruginosa en Saccharomyces cerevisiae).[6]

Kardemom kan de mondgezondheid verbeteren

Zowel groene- als zwarte-kardemomextracten remmen de groei van verschillende soorten schadelijke micro-organismen die gewoonlijk in de menselijke mond worden aangetroffen (S.aureus, C. albicans, S. cerevisiae en S. mutans).

Kardemom verbetert de insulinegevoeligheid

Uit een onderzoek onder 80 pre-diabetische vrouwen kwam geen significant verschil in bloedsuikerspiegel van degenen die groene kardemom kregen in vergelijking met degenen die een placebo kregen gedurende meer dan 2 maanden, maar wel verbeterde hun insulinegevoeligheid.[7]

Kardemom kan kanker voorkomen

Groene kardemom beschermt cellen tegen DNA-schade door vrije radicalen en vermindert eiwit- en vetschade (oxidatie). Naturalkillercellen ofwel NK-cellen maken deel uit van de reactie van het immuunsysteem om kankercellen op te sporen en te doden. De activiteit van deze cellen wordt verbeterd door de aanwezigheid van groene kardemom.

Kardemom kan angst verminderen

Ratten met symptomen die vergelijkbaar zijn met PTSS kregen groene-kardemomextracten voor of na stressvolle sessies. In beide behandelingen verbeterden de angstgerelateerde gedragingen vergeleken met ratten die geen kardemom kregen.[8] Deze effecten zijn waarschijnlijk te wijten aan quercetine, een flavonoïde in kardemom, die de symptomen verminderde bij ratten met stress-geïnduceerde angst en depressie. Er is anno 2024 nog geen onderzoek naar mensen gedaan wat betreft de werkzaamheid van kardemom in relatie tot angst.

Kardemom kan astmaklachten verminderen

Vanwege de ontstekingsremmende eigenschappen is kardemom van oudsher in de volksgeneeskunde een middel tegen astma. Dit blijkt ook uit dierproeven.

Bijwerkingen

Kardemom kan in zeldzame gevallen een ernstige allergische reactie (anafylaxie) triggeren.

Kardemompoeder kan bij sommige mensen contacteczeem veroorzaken. Dit komt waarschijnlijk omdat het de Th2-cellen stimuleert die verantwoordelijk zijn voor allergische reacties. In zeldzame gevallen kan deze eczeemreactie zelfs systemisch zijn na inname van kardemom.

Kardemomextract kan fungeren als een hormoonverstorende stof of hormoonverstoorder bij de mens. Het kan hormoonreceptoren binden (oestrogeen- en androgeenreceptoren).

Geneesmiddelinteracties

Er zijn een paar meldingen waarbij patiënten met hoge kardemominname rode bloedcellen in hun urine hebben (hematurie). Vooral patiënten die anticoagulantia of plaatjesremmende geneesmiddelen nemen, moeten zich bewust zijn van de inname van kardemom.

Omdat kardemom op eigen kracht cholesterol aanzienlijk kan verlagen, moeten patiënten die medicijnen voorgeschreven krijgen om hun cholesterol te verlagen, voorzichtig zijn met het combineren van deze behandeling met kardemom. Hetzelfde geldt voor patiënten die medicijnen gebruiken om de bloeddruk te verlagen.

Natuurlijke bronnen

Natuurlijke bronnen van kardemom zijn:

• zaaddozen
• hele zaden
• poeder
• thee
• essentiële olie

Veel voorkomende bronnen van kardemom zijn de zaaddozen, kruidenpoeder (gemalen zaden), etherische olie en thee. Kardemomthee en essentiële olie bevatten waarschijnlijk slechts een deel van de stoffen die verantwoordelijk zijn voor de gezondheidsvoordelen, dus specerijenpoeder kan de meest complete vorm van suppletie zijn voor de gezondheid zijn.

Kardemomsupplementen worden vaak gebundeld met andere kruiden voor verschillende doeleinden (geestelijke gezondheid, gezondheid van de dikke darm, enz.), of als onderdeel van chai of andere theemengsels.

Recept voor kardemomkoekjes

Ingrediënten:

• 200g boter, op kamertemperatuur
• 1/2 kopje suiker
• 1 ei
• 2 kopjes bloem
• 1 theelepel gemalen kardemom
• 1/4 theelepel zout

Bereidingswijze:

• Verwarm de oven voor op 180 graden Celsius en bekleed een bakplaat met bakpapier.
• In een grote kom: klop de boter en suiker samen tot ze licht en luchtig zijn. Voeg vervolgens het ei toe en meng tot alles goed gemengd is.
• Voeg de bloem, gemalen kardemom en zout toe aan het botermengsel en meng tot alles goed gemengd is.
• Vorm het deeg tot kleine balletjes (ongeveer 2-3 cm in diameter) en plaats ze op de bakplaat, met ongeveer 5 cm tussenruimte.
• Bak de koekjes in de voorverwarmde oven gedurende 12-15 minuten, of tot ze goudbruin zijn aan de randen.
• Haal de bakplaat uit de oven en laat de koekjes afkoelen op de bakplaat gedurende 5 minuten, voordat je ze overbrengt naar een draadrooster om volledig af te koelen.

Tip: als je de koekjes extra feestelijk wilt maken, kun je wat poedersuiker en extra kardemom mengen en dit over de koekjes strooien voordat je ze serveert.

Noten:

1. Verma SK, Jain V, Katewa SS. Blood pressure lowering, fibrinolysis enhancing and antioxidant activities of cardamom (Elettaria cardamomum). Indian J Biochem Biophys. 2009 Dec;46(6):503-6.
2. Ibid.
3. Goyal SN, Sharma C, Mahajan UB, Patil CR, Agrawal YO, Kumari S, Arya DS, Ojha S. Protective Effects of Cardamom in Isoproterenol-Induced Myocardial Infarction in Rats. Int J Mol Sci. 2015 Nov 17;16(11):27457-69. doi: 10.3390/ijms161126040.
4. Verma SK, Jain V, Katewa SS. Blood pressure lowering, fibrinolysis enhancing and antioxidant activities of cardamom (Elettaria cardamomum). Indian J Biochem Biophys. 2009 Dec;46(6):503-6.
5. Bhaswant M, Poudyal H, Mathai ML, Ward LC, Mouatt P, Brown L. Green and Black Cardamom in a Diet-Induced Rat Model of Metabolic Syndrome. Nutrients. 2015 Sep 11;7(9):7691-707. doi: 10.3390/nu7095360.
6. Agnihotri S, Wakode S. Antimicrobial activity of essential oil and various extracts of fruits of greater cardamom. Indian J Pharm Sci. 2010 Sep;72(5):657-9. doi: 10.4103/0250-474X.78542.
7. Fatemeh Y, Siassi F, Rahimi A, Koohdani F, Doostan 4, Qorbani M, Sotoudeh G. The effect of cardamom supplementation on serum lipids, glycemic indices and blood pressure in overweight and obese pre-diabetic women: a randomized controlled trial. J Diabetes Metab Disord. 2017 Sep 29;16:40. doi: 10.1186/s40200-017-0320-8. eCollection 2017.
8. Masoumi-Ardakani Y, Mahmoudvand H, Mirzaei A, Esmaeilpour K, Ghazvini H, Khalifeh S, Sepehri G. The effect of Elettaria cardamomum extract on anxiety-like behavior in a rat model of post-traumatic stress disorder. iomed Pharmacother. 2017 Mar;87:489-495. doi: 10.1016/j.biopha.2016.12.116. Epub 2017 Jan 7.

Lees verder

• Kurkuma: gezondheidsvoordelen en bijwerkingen kurkuma
• Knoflook: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde knoflook