Kaneel: gezondheidsvoordelen, soorten kaneel en bijwerkingen

Kaneel wordt gewonnen van de bast van de kaneelboom. De specerij staat bekend om zijn kenmerkende ietwat zoete, scherpe en warmkruidige smaak. Het unieke aroma van kaneel is vooral aanwezig tijdens de kerstperiode, bijvoorbeeld kerststerbrood met een vulling van kaneel, kerstkoekjes met kaneel, etc. Kaneel wordt gebruikt als aromatische smaakmaker en smaakstof in een breed scala aan keukens, zoete en hartige gerechten en voedingsmiddelen. Kaneel werd al in de oudheid gebruikt om zijn helende eigenschappen en om te balsemen. Thans wordt kaneel onder andere gewaardeerd vanwege zijn effect op het maag-darmkanaal. Bovendien kan het de bloeddruk en het cholesterolgehalte verlagen. Maar kaneel kan daarnaast mogelijk ook een aantal gezondheidsproblemen veroorzaken. In kaneel zit de stof coumarine en dan vooral in Chinese kaneel. Het coumarinegehalte van Ceylonkaneel is volgens het Voedingscentrum heel laag. Een hoge inname coumarine kan voor leverschade zorgen en de bloedstolling remmen.

• Wat is kaneel?
• Toepassingen
• Twee soorten kaneel
• Ceylonkaneel
• Cassiakaneel of Chinese kaneel
• Landen die kaneel produceren
• Welke delen van de plant en inhoudsstoffen worden gebruikt?
• Inhoudsstoffen
• Antioxidanten en vezels
• Waar helpt kaneel tegen?
• Gezondheidsvoordelen van kaneel
• Schimmels, bacteriën en conservering
• Ontsmettingsmiddel
• Verbeterde darmactiviteit
• Diabetes type 2
• Bijwerkingen
• Irritatie en allergieën
• Toxiciteit
• Lagere bloedsuikerspiegel
• Interacties

Wat is kaneel?

Van de schors van de kaneelboom wordt het zo populaire en wereldberoemde specerij gemaakt. De schors komt van de bomen en wordt vervolgens opgerold en gedroogd. Oorspronkelijk komt kaneel uit Sri Lanka. Dit eiland heette vroeger Ceylon en daar is de Ceylonkaneel naar vernoemd. Indonesië, Bangladesh en China zijn anno 2024 de belangrijkste leveranciers. De kaneel die afkomstig is uit Indonesië wordt beschouwd als degene met het beste gezondheidseffect en de beste smaak. Het wordt verhandeld onder de naam Ceylonkaneel. De kwaliteit van de stukken kaneelschors is beter naarmate ze dunner zijn. Des te dunner de bast en des te hoger het gehalte olie, des te beter is de kwaliteit. Ze zijn verkrijgbaar met een diameter van 6 tot ongeveer 32 millimeter. Kaneel is verkrijgbaar in de vorm van kaneelstokken en daarnaast wordt kaneel gebruik als poeder of kaneelolie. De etherische oliën vormen de karakteristieke kaneelsmaak en kaneelgeur.

Kaneelsterren en speculaas, glühwein en stoofperen met kaneel: de onmiskenbare smaak en geur van kaneel begeleiden ons vooral door de winter. Er is iets warms aan dit kruid, een vleugje exotisch, zelfs een vleugje avontuur. Hoewel dit specerij in vroegere tijden een teken van exclusiviteit en rijkdom was, is kaneel anno 2024 zelfs betaalbaar voor mensen met een kleine beurs.

Toepassingen

Kaneel kent veel toepassingen in gerechten en voedingsmiddelen:

• Aziatische en Afrikaanse gerechten, zoals chutneys en rijstgerechten
• dranken en desserts in Europa
• appelmoes
• warme wijn / glühwein
• gebak
• koek
• marinades
  Kaneelsnoepjes van Tic Tac® (in Nederland niet verkrijgbaar) / Bron: Bilious, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• stoofperen
• Nederlandse kruidenmixen speculaas- en koekkruiden
• in de vorm van snoep: van kaneelstokken tot kaneelkussentjes

Twee soorten kaneel

Er worden twee soorten kaneel onderscheiden.

Ceylonkaneel

Ceylonkaneel (Cinnamomum verum), die voornamelijk uit Sri Lanka komt (voorheen Ceylon). Ceylonkaneel is geuriger en zoeter dan Chinese kaneel.

Cassiakaneel of Chinese kaneel

Cassiakaneel (Cinnamomum cassia) of Chinese kaneel, die oorspronkelijk in China wordt geteeld, tegenwoordig ook in Vietnam, Indonesië en Sumatra. Cassiakaneel heeft een krachtigere, scherpere karakter.

Landen die kaneel produceren

Een opsomming van landen die kaneel produceren, samen met hun geschatte percentages van de totale wereldproductie:

• Indonesië: Ongeveer 40% van de wereldproductie.
• China: Ongeveer 20% van de wereldproductie.
• Vietnam: Ongeveer 10% van de wereldproductie.
• Sri Lanka: Ongeveer 10% van de wereldproductie.
• Madagaskar: Ongeveer 8% van de wereldproductie.
• India: Ongeveer 5% van de wereldproductie.

Welke delen van de plant en inhoudsstoffen worden gebruikt?

Inhoudsstoffen

Kaneel bevat een ongelooflijk aantal gezonde inhoudsstoffen. Het is rijk aan mineralen en bevat bijvoorbeeld ijzer, kalium, calcium, magnesium, mangaan en zink. Kaneel is ook rijk aan vitamine A en niacine (vitamine B3) Het bevat ook pantotheenzuur (vitamine B5) en pyridoxine (een van de zeven verbindingen die tot de vitamine B6-groep horen), evenals flavonoïden en antioxidanten. De polyfenolen caroteen, cryptoxanthine, luteïne en zeaxanthine zijn ook aanwezig in kaneel. Kaneel is een van de sterkste antioxidantvoedingsmiddelen ter wereld.

De effectieve ingrediënten zitten in de kaneelschors. Het bevat 0,5 tot vier procent etherische olie, die bestaat uit 65 tot 75 procent kaneelaldehyde (cinnamaldehyde) en ongeveer vijf procent eugenol. Bovendien zijn er kleine hoeveelheden zogenaamde mono-, sesqui- en diterpenen, tannines en fenolcarbonzuren aanwezig in kaneel. De stof coumarine komt alleen in zeer lage concentraties voor in Ceylonkaneel. Cassiakaneel of Chinese kaneel daarentegen kan tot 0,3 procent coumarine bevatten.

Antioxidanten en vezels

Kaneel is erg gezond en voedzaam. Een half kopje bosbessen bevat bijvoorbeeld evenveel antioxidanten als een theelepel gemalen kaneel. Kaneel bevat ook veel vezels. Het bloedsuikerniveau wordt gestabiliseerd door de polyfenolen die het bevat. Dit verhoogt de insulineproductie in het lichaam, wat op zijn beurt onbedwingbare trek voorkomt. Kaneel is daarom ook effectief en nuttig bij het verliezen van gewicht. Bovendien zorgen de geur en smaak voor een gevoel van voldoening, wat ook belangrijk is bij het verliezen van gewicht. Omdat vetopslag gerelateerd is aan de bloedsuikerspiegel, wordt dit ook voorkomen.

Kaneel helpt dus om gewicht te verliezen door glucose niet in vet om te zetten. Kaneel geeft je ook een lang gevoel van verzadiging omdat je maag langzaam leegloopt. Omdat kaneel de bloedsuikerspiegel langzamer verhoogt, voel je je minder hongerig en eet je minder. Als je zes gram kaneel per dag gedurende zes weken inneemt, kan dit je helpen afvallen. Ceylonkaneel is hier het meest geschikt voor. Omdat kaneel ook de bloedsuikerspiegel bij diabetes type 2 kan normaliseren, kun je het proberen na overleg met je huisarts. Met kaneel verbetert het lichaam de insulineproductie en kaneel helpt het lichaam beter te reageren op insuline.

Waar helpt kaneel tegen?

In de natuurgeneeskunde heeft kaneel onder meer de volgende indicaties:

• onbedwingbare trek
• overgewicht
• hart- en vaatziekten
• diabetes type 2
• beroerte
• artritis
• osteoporose (botontkalking)
• voetschimmel

Kaneel etherische olie wordt gewonnen doom stoomdestillatie van de kaneelschors en wordt binnen de natuurgeneeskunde gebruikt bij diarree, menstruatiekrampen, verkoudheid en griep.

Gezondheidsvoordelen van kaneel

Schimmels, bacteriën en conservering

Kaneel kan helpen bij schimmels, bacteriën en conservering. Producten met kaneel erin zijn langer houdbaar. Indien er in producten geen synthetische conserveringsmiddelen gewenst zijn, kan kaneelolie gebruikt worden. Bij voetschimmel wordt een warm voetbad van 20 minuten aanbevolen, waarin er twee tot drie gebroken kaneelstokjes in aanwezig zijn.

Ontsmettingsmiddel

Een halve theelepel kaneel en 250 milliliter water maken het gemakkelijk om een ​​natuurlijk ontsmettingsmiddel te maken dat ideaal is voor het reinigen van kinderspeelgoed of bijvoorbeeld het werkblad in de keuken.

Verbeterde darmactiviteit

Kaneel bevordert de eetlust en stimuleert de darmactiviteit. Als specerij kan het daarom voedsel beter verteerbaar maken en spijsverteringsproblemen zoals gasvorming en een opgeblazen gevoel voorkomen. Tegelijk verandert kaneel de samenstelling van de darmbacteriën. Dit heeft een gunstig effect op overgewicht (en diabetes).

Diabetes type 2

De consumptie van kaneel kan gezonde effecten teweegbrengen bij mensen bij diabetes type 2. Van bepaalde kaneelingrediënten wordt aangenomen dat ze de bloedsuikerspiegel beïnvloeden. Kaneel verhoogt de afgifte van het hormoon insuline. Dit hormoon zorgt ervoor dat bloedsuiker kan worden opgenomen door alle cellen in het lichaam. Tegelijkertijd is het weefsel gevoeliger voor insuline en neemt het meer glucose op.

Bijwerkingen

Irritatie en allergieën

Kaneel veroorzaakt meestal geen bijwerkingen. Doch als je zeer veel kaneel gebruikt, dan kan het kruid je mond en lippen irriteren en zweren veroorzaken. Sommige mensen zijn er allergisch voor. Het kan roodheid en irritatie veroorzaken als je huid ermee in aanraking komt.

Toxiciteit

Het coumarinegehalte van Ceylonkaneel is volgens het Voedingscentrum heel laag. Dit in tegenstelling tot Chinese kaneel. Als je daar veel van eet, dan kan dat leiden tot leverschade en de bloedstolling remmen. Gezien het gebrek aan bewijs over de veiligheid, moeten kinderen, evenals zwangere en zogende vrouwen voorzichtig zijn met kaneel(supplementen).

Lagere bloedsuikerspiegel

Kaneel kan van invloed zijn op je bloedsuikerspiegel. Mensen die diabetes (type 2) hebben en kaneelsupplementen gebruiken, moeten daarom mogelijk de behandeling aanpassen. Overleg dit met je huisarts.

Interacties

Indien je regelmatig voorgeschreven medicijnen gebruikt, overleg dan eerst met je huisarts of behandelend arts voordat je kaneelsupplementen gaat gebruiken. Ze kunnen namelijk van invloed zijn op de werkzaamheid van antibiotica, diabetesmedicijnen, bloedverdunners, hartmedicijnen en sommige andere medicijnen.

Lees verder

• Coumarine: gezondheidsvoordelen, toepassingen & bijwerkingen
• Steranijs: gezondheidsvoordelen & toepassingen van dit kruid
• Kardemom: gezondheidsvoordelen, bijwerkingen en bronnen
• Gember: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van gember
• Zwarte peper: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffen