Steranijs: gezondheidsvoordelen & toepassingen van dit kruid

Steranijs is de gedroogde vrucht van de Illicium verumboom of -struik die voornamelijk in Azië groeit. Steranijs, ook wel 'echte steranijs' genoemd, wordt voornamelijk gebruikt als specerij, maar het wordt ook in de kruidengeneeskunde toegepast. Steranijs werkt antibacterieel en antiviraal en kan bovendien schimmels en gisten doden. De plant heeft in tropische gebieden ideale groeiomstandigheden. Het kruid staat bekend om zijn gunstige effecten op maag-darmklachten, dyspepsie en luchtwegaandoeningen. Steranijs werd in 1588 in Europa geïntroduceerd. De wereldreiziger Thomas Cavendish (1560 – 1592) bracht de plant als specerij mee uit de Filipijnen naar Europa. Steranijs wordt sinds de 17e eeuw in Europa in voedsel gebruikt. Steranijs is misschien wel de mooiste specerij om te zien.

• Wat is steranijs?
• Groei en bloei
• Planten
• Toepassingen van het kruid steranijs
• Specerij
• Etherische olie
• Inhoudsstoffen
• Welke stoffen zitten er in steranijs?
• Steranijsolie
• Waarschuwing
• Waar kun je steranijs voor gebruiken?
• Gezondheidsvoordelen van steranijs
• Recept: warme steranijsdrank

Wat is steranijs?

Groei en bloei

Steranijs is een groenblijvende boom die tot 20 meter hoog kan worden. De bladeren worden gekenmerkt door een puntige vorm, die omgekeerd eivormig lijkt. Steranijs heeft dieprode bloemen. De vruchten van de steranijs hebben een roodbruine kleur. Het geeft de voorkeur aan locaties met zon of halfschaduw en een zure, zanderige bodem. Om een goede oogst te genereren moet de boom 7-8 jaar oud zijn. Oudere bomen geven jaarlijks soms wel tot drie oogsten.

Planten

Als steranijs moet worden geplant, moeten de zaden een nacht in een vochtige doek worden gewikkeld en opzwellen. Plant ze vervolgens en kies een lichte en warme kamer als locatie voor de steranijsplant. Opgemerkt moet worden dat steranijs in de meeste gevallen pas na vele jaren voor de eerste keer vrucht draagt.

Toepassingen van het kruid steranijs

Specerij

De vruchten en zaden van de plant worden in de Aziatische keuken als specerij gebruikt. Het wordt toegepast in dranken, thee, sauzen en marinades. Steranijs is voorts een bestanddeel van het Chinese vijfkruidenpoeder, bestaande uit kaneel, steranijs, peper, venkel en kruidnagel.

Steranijs wordt in India gebruikt als specerij ter bereiding van biryani, een klassiek Indiaas gerecht van geurige, kruidige rijst, en masala chai een aromatische thee gemaakt van zwarte thee en verschillende kruiden. Het kruid wordt ook veel gebruikt in de Chinese, Maleisische en Indonesische keukens. Het is tevens een belangrijk ingrediënt bij het maken van phở, een Vietnamese noedelsoep. Steranijs wordt ook gebruikt in het Franse recept van glühwein, genaamd 'vin chaud'.

Etherische olie

Van de vruchten en bladeren wordt etherische olie bereid. Deze etherische olie helpt bij hoesten, buikpijn, kriebelhoest en slijmvorming.

Inhoudsstoffen

Welke stoffen zitten er in steranijs?

Naast talloze toepassingen in de keuken is steranijs ook een effectieve medicinale plant. Van bijzonder belang zijn de antimicrobiële eigenschappen van de steranijs, die voornamelijk te wijten zijn aan het gehalte aan anethol in de plant. De stof werkt tegen bacteriën, schimmels en gisten. Het bevat ook shikiminezuur, dat wordt gebruikt als grondstof voor het antiviraal middel oseltamivir (Tamiflu). Dit middel remt de groei van het influenzavirus (griepvirus). Bij het medische gebruik van steranijs worden de gedroogde vruchten gebruikt. De vruchten hebben etherische oliën met verschillende actieve ingrediënten zoals anisaldehyde, linalool, foeniculin, methylchavicol, limoneen en flavonoïden. Bovendien heeft de steranijs een ontstekingsremmend en anti-allergisch effect, daarom wordt het ook gebruikt om huidziekten te behandelen.

Steranijsolie

Daarnaast dient steranijs als grondstof voor de productie van anijsolie. Deze olie is een ingrediënt dat voorkomt in veel hoestmiddelen. Zelfs bij indigestie of dyspepsie kan de steranijs verlichting bieden. Dit door de opname van de actieve ingrediënten in de vorm van een thee. Dit stimuleert de spijsvertering en kan ook worden geconsumeerd bij luchtwegaandoeningen. Om de thee te bereiden, worden vers gemalen zaden van de steranijs in de hoeveelheid van een theelepel overgoten met een kop heet water. De thee wordt ongeveer een kwartier getrokken en vervolgens gezeefd.

Anno 2024 is steranijsolie een goedkope, hoogwaardige vervanger voor de zeer dure echte anijsolie, die wordt gebruikt als additief in snoep, likeuren, tandpasta's en diverse andere farmaceutische producten. Bovendien staat het bekend als een ingrediënt in theemengsels en wordt het gebruikt voor de bereiding van glühwein.

Waarschuwing

Opgemerkt moet worden dat de etherische oliën van de steranijs nooit in onverdunde vorm mogen worden ingenomen. De reden hiervoor is dat zelfs kleine hoeveelheden olie ongemak kunnen veroorzaken, zoals misselijkheid, braken, toevallen en zelfs longoedeem. Ook moet steranijs niet worden verward met Japanse steranijs, omdat dit een giftige plant is.

Waar kun je steranijs voor gebruiken?

Steranijs wordt gebruikt bij de volgende klachten:

• luchtwegaandoeningen
• indigestie/dyspepsie
• winderigheid
• hoesten
• zwellingen
• lumbago of spit
• zenuwpijn

Gezondheidsvoordelen van steranijs

Steranijs heeft anticonvulsieve en slijmoplossende eigenschappen en wordt daarom gebruikt voor luchtweginfectie, opgeblazen gevoel, opgeblazen buik en milde buikkrampen. Volgens onderzoek heeft de steranijs ook een antimicrobieel, analgetisch en antioxidant effect. Om deze reden wordt de plant ook gebruikt om aandoeningen zoals lumbago of spit (acute lage rugpijn die vaak samengaat met verkramping van spieren en irritatie van lage rugwervels), heuppijn, zenuwpijn en tonsillitis (keelamandelontsteking) te behandelen. Zelfs bij slechte adem en kiespijn kan steranijs verlichting van de symptomen bieden. Vooral in het geval van halitose kan steranijs soelaas bieden. Thee die is getrokken met steranijs bevat polyfenolen en remt daardoor de bacteriegroei in de mond en keel. In Azië wordt steranijs gebruikt als een plantengeneesmiddel. Vooral in de traditionele Chinese geneeskunde en in de Indiase leer van Ayurveda geniet steranijs een grote populariteit.

Als onderdeel van de traditionele Chinese geneeskunde wordt steranijs gebruikt bij de behandeling van pijn. Hiervoor kan de olie van steranijs, opgewarmd tot lichaamstemperatuur, op het pijnlijke deel worden aangebracht en in cirkelvormige bewegingen in de huid worden gemasseerd.

Recept: warme steranijsdrank

Wat heb je nodig?:

• 2 steranijs
• 2 kopjes water
• 2 theelepels honing
• 1 kaneelstokje
• Schijfje citroen

Hoe te bereiden?

• Breng in een steelpan het water aan de kook.
• Voeg de steranijs en het kaneelstokje toe en daarna nog zo'n 5-7 minuten laten sudderen.
• Haal de pan van het vuur. Het drankje vervolgens laten afkoelen.
• Zeef de steranijs en de kaneelstokjes eruit.
• Honing eraan toevoegen en eventjes roeren.
• Voeg een schijfje citroen toe.

Dit overheerlijke drankje is uitermate geschikt voor koude herfst- en winterdagen. Het biedt verlichting bij keelpijn en verkoudheid vanwege de antivirale en antibacteriële eigenschappen van steranijs.

Lees verder

• Anijs: gezondheidsvoordelen, toepassingen en bijwerkingen
• Nootmuskaat: gezondheidsvoordelen en nootmuskaatproducten
• Zwarte peper: gezondheidsvoordelen en voedingsstoffen
• Kurkuma: gezondheidsvoordelen en bijwerkingen kurkuma
• Gember: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van gember