Steranijs, een medicijn in de fytotherapie

De smaak van steranijs lijkt zeer veel op die van gewone anijs. Steranijs groeit aan een altijd groen blijvende boom in Vietnam en Zuid-West China. Rond 2000 jaar voor Christus is de mens begonnen met het cultiveren van steranijs. Momenteel wordt deze kruidsoort op grote schaal verbouwd in India en China. Steranijs heeft vele culinaire kwaliteiten en daarnaast beschikt het over medicinale eigenschappen.
Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Steranijs / Bron: H. Zell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Naamgeving

De Latijnse naam van steranijs is Illicium verum. Illicium komt van het Latijnse woord illicio en dat betekent ´verleiden´. Verum betekent 'echt'.

Steranijs in de volksgeneeskunde

Steranijs wordt in de Aziatische volksgeneeskunde op diverse manieren toegepast. Allereerst is het een middel bij reuma. Daarnaast wordt er na het eten op gekauwd, niet alleen om een frisse mond te krijgen maar ook om indigestie tegen te gaan. Verder is het in de Chinese geneeskunde een verwarmend kruid; vandaar dat het wordt ingezet bij verkoudheid. Het wordt overigens ook gebruikt in oseltamivir, een regulier geneesmiddel bij griep. Dit geneesmiddel is ook bekend onder de naam tamiflu.

Steranijs zit onder andere in het Chinese vijfkruidenpoeder en garam masala.

Werkzame stoffen

Van steranijs worden de stervormige vruchtjes gebruikt om hun medicinale capaciteiten. Deze zitten barstensvol met fytonutriënten die zowel voedzame als medicinale eigenschappen hebben. In deze vruchtjes zit etherische olie, als meeste transanethol, en verder nog methylcavicol. Verder bevat het de monoterpenen limoneen, alfa- en gammaterpineen, de aldehyde anisaldehyde, vette olie zoals oliezuur, linolzuur, palmitinezuur en stearinezuur, koolhydraten, eiwit, hars, de organische zuren koffiezuur, protocatechuzuur, shikimizuur en chinazuur, flavonoïden, tanninen en sesquiterpeenlactonen.

Steranijs voor de spijsvertering

Steranijs heeft een windverdrijvende en ontkrampende werking. Daarnaast is het eetlustbevorderend en maagversterkend. Uit deze kort maar krachtige opsomming blijkt dat steranijs vooral goed is bij diverse spijsverteringsproblemen. Om deze geneeskrachtige werkzaamheden wordt steranijs in de fytotherapie ingezet bij de volgende indicaties:

Illicium verum / Bron: Fanghong, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)

Winderigheid,
Meteorisme of opgezette buik,
Gistingsverschijnselen,
Misselijkheid,
Krampen,
Anorexia,
Dyspepsie.

De medicinale werking van steranijs lijkt op de geneeskracht van anijs.

Steranijs goed voor de luchtwegen

Steranijs is een secretolyticum; een stof die meehelpt om slijmen op te lossen. Daarnaast is het een expectorans, een stof die helpt om slijmen op te hoesten. Bovendien is het ontkrampend op de luchtwegen. Om deze medicinale eigenschappen wordt steranijs in de fytotherapie ingezet bij de volgende luchtwegenindicaties:

Bronchitis,
Taaie slijmen,
Spastische hoest.

Overige medicinale werkingen steranijs

Steranijs bevordert de melksecretie en is daarom goed voor zogende moeders. Steranijs is zweetdrijvend en kan daarom uitstekend als thee bij griep en koorts worden gedronken. Etherische olie in steranijs bezit fyto-oestrogene werking, een soort bio-identieke hormonen en kan daarom bij amenorrhee of uitblijvende menstruatie en menopauzale klachten worden ingezet. Steranijs is door zijn veelheid aan geneeskrachtige eigenschappen een tonicum, algemeen versterkend middel voor het lichaam.

Dosis en veiligheid

Drie gram steranijszaden per dag.
Driemaal 30 druppels moedertinctuur per dag.
Kopje thee van één koffielepel steranijszaden per kopje.
Inname van 0.5 gram tot 1 gram poeder per keer en maximaal 4 gram per dag.
Meerdere keren 5 druppels etherische olie per dag.

De etherische olie van steranijs is één van de weinige oliën die veilig kan worden ingenomen. Vele andere etherische oliën worden alleen uitwendig of in de aromatherapie gebruikt. Je moet echter nooit te veel etherische olie innemen; dat kan als vergif op de zenuwen gaan werken. Zwangere vrouwen, vrouwen met tumors en kinderen onder de 2 jaar dienen nooit etherische olie van steranijszaad te gebruiken.