Smaakstoornis: symptomen, oorzaken, soorten en behandeling

Bij een smaakstoornis (dysgeusie) kan de smaakfunctie afnemen of verdwijnen. Ook is het mogelijk dat je alledaagse smaken anders waarneemt; bijvoorbeeld dat alles ineens zout smaakt. Het is ook mogelijk dat je de vijf verschillende smaken zoet, zuur, zout, bitter en umami in normale intensiteit niet meer kunt onderscheiden. Een smaakstoornis kan veroorzaakt worden door een ernstige onderliggende ziekte en moet daarom worden beoordeeld door een arts. Veel personen die denken een probleem te hebben met hun smaak, hebben in feite last van een verlies van geur in plaats van een verlies van smaak. Je kunt een smaakstoornis verwerven, maar er zijn ook mensen die worden geboren met een smaakstoornis. Mogelijke oorzaken zijn bovenste luchtweginfecties (zoals verkoudheid en griep) of een middenoorinfectie, bestralingsbehandeling van kanker in het hoofd en de nek, blootstelling aan bepaalde chemicaliën, sommige antibiotica en antihistaminica, hoofdletsel, slechte mondhygiëne, etc.

• Soorten smaakstoornissen
• Kwantitatieve smaakstoornissen
• Kwalitatieve smaakstoornissen
• Oorzaken: verkoudheid, griep, medicijnen en ondervoeding
• Epitheliale oorzaak
• Neuropatische oorzaak
• Centrale oorzaak
• Huisarts raadplegen
• Symptomen van een smaakstoornis
• Onderzoek en diagnose
• Complicaties
• Behandeling van een smaakstoornis
• Medische behandeling
• Tips
• Wat niet te doen
• Preventie

Soorten smaakstoornissen

De medische term van een smaakstoornis is dysgeusie. Het woord is afgeleid van het Griekse 'geusie' met het voorvoegsel 'dys-'. Het duidt erop dat de smaakcellen niet langer naar behoren functioneren en dus de smaakzin verstoord is. Er ontstaat een smaakstoornis die soms erg onaangenaam kan zijn. Dysgeusie onderscheidt kwalitatieve en kwantitatieve smaakstoornissen.

Kwantitatieve smaakstoornissen

Bij de kwantitatieve smaakstoornis ervaar je de smaak in een andere intensiteit dan gezonde mensen. Het spectrum varieert van bijzonder intense smaak tot niet-bestaande smaak. De kwantitatieve stoornissen zijn:

• Ageusie: het verlies van de smaakzin.
• Hypogeusie: een verminderd smaakvermogen.
• Hypergeusie: sterk ontwikkelde smaak.

Kwalitatieve smaakstoornissen

Bij kwalitatieve smaakstoornissen ervaar je de smaak anders of proef je iets, hoewel er geen concrete smaak aanwezig is. De kwalitatieve stoornissen zijn:

• Parageusie: onjuiste smaakgewaarwording.
• Phantogeusie: het waarnemen van een smaak zonder dat er een smaakstimulus aanwezig is.

Oorzaken: verkoudheid, griep, medicijnen en ondervoeding

Smaakstoornissen kunnen aangeboren zijn of worden verworven in de loop van het leven. Een smaakstoornis kan ook voorkomen in combinatie met een geurstoornis. Als de aandoening door een specifieke gebeurtenis is ontstaan, onderscheidt men drie verschillende oorzaken: epitheliale, neuropatische of centrale oorzaak.

Epitheliale oorzaak

Bij de epitheliale oorzaak zijn de smaakpapillen beschadigd. Deze schade kan bijvoorbeeld optreden door ontsteking van het mondslijmvlies of de tong of een slechte mondhygiëne. Maar ook medicijnen waaronder enkele veel voorkomende antibiotica en antihistaminica of virale infectieziekten zoals verkoudheid en griep kunnen deze symptomen veroorzaken, evenals een middenoorontsteking. Smaakverlies kan ook worden veroorzaakt wordt door ondervoeding.

Neuropatische oorzaak

Neuropatische oorzaak treedt op als gevolg van beschadigde hersenzenuwen. Reden hiervoor zijn enerzijds zenuwontstekingen of -tumoren en daarnaast operaties of schedelverwondingen.

Centrale oorzaak

Bij de centrale oorzaak is het smaakpad in het centrale zenuwstelsel beschadigd. De oorzaken van een dergelijke smaakafwijking zijn verwondingen aan de hersenstam, hersentumoren of bepaalde vormen van epilepsie.

Huisarts raadplegen

Zodra je een verandering in de smaaksensatie bemerkt, is het raadzaam je huisarts te raadplegen. Daarnaast is een bezoek aan je huisarts aan te bevelen als je smaakervaring aanzienlijk verschilt van die van andere mensen. De oorzaken van de veranderde perceptie moeten worden opgehelderd, zodat complicaties en problemen in het dagelijks leven worden vermeden. Veel mensen met een smaakstoornis bagatelliseren het probleem. Niettemin is het belangrijk dat een medisch onderzoek de omvang van de stoornis in kaart brengt. Daarna kan de arts je uitvoerig worden informeren over de ziekte, zodat je ermee kan leren omgaan. Een smaakstoornis kan leiden tot een verkeerde voedselinname. Omdat dit kan leiden tot verstoringen van de orgaanactiviteit in het spijsverteringsproces, is een bezoek aan de arts noodzakelijk zodra pijn, een gevoel van druk of volheid optreedt. Als de symptomen meerdere dagen aanhouden of herhaaldelijk voorkomen, raadpleeg dan een arts. Als het gaat om dagelijkse stoornissen, krampen, hoofdpijn of duizeligheid, moeten de symptomen worden onderzocht.

Symptomen van een smaakstoornis

Smaakstoornissen bestaan ​​in veel verschillende vormen. Veel mensen vinden het onaangenaam, vooral als ze een intens bittere, zoute of metaalsmaak ervaren. Smaakstoornissen kunnen zowel een enkele smaak als het hele spectrum beïnvloeden. Als een smaaksensatie zich in een volledig gewijzigde vorm voordoet, wordt dit een parageusie genoemd. Smaken worden veranderd waargenomen. Je meent andere dingen te proeven dan je in werkelijkheid in je mond hebt. Als er percepties zijn zonder de juiste stimuli (zoals voedsel), wordt deze vorm fantogeusie (of phantogeusie) genoemd. Dit is dus de perceptie van smaak zonder stimulus van buitenaf. Beide smaakstoornissen behoren tot de kwalitatieve aandoeningen. Kwantitatieve smaakstoornissen zijn ageusie (volledig uitvallen van smaak), hypergeusie (verhoogde gevoeligheid van smaak) en hypogeusie (verzwakte smaakzin). De symptomen van een smaakafwijking kunnen soms enkele weken of maanden voorkomen, wanneer medicatie de symptomen veroorzaken. De symptomen verschijnen meestal enkele uren of dagen na het begin van de behandeling, maar zijn vaak omkeerbaar.

Onderzoek en diagnose

De diagnose van een smaakstoornis kan door een arts worden gesteld na een vraaggesprek over je klachten en het in ogenschouw nemen van je medische geschiedenis. De arts wil weten welke klachten je ervaart in welke vorm en sinds wanneer. De verdere diagnostische procedure omvat een onderzoek van de mond en keel en verschillende smaaktesten. Door verschillende proeven kan de arts de uitdrukking van de smaakstoornis herkennen. In sommige gevallen kan nader onderzoek nodig zijn. Deze bestaan uit neurologisch onderzoek, microscopisch onderzoek van het mondslijmvlies, speekseldiagnostiek en beeldvormingsonderzoek, zoals een onderzoek waarbij hersenactiviteit elektrisch wordt gemeten (EEG) en een MRI- of CT-scan.

Complicaties

De smaakstoornis kan de kwaliteit van leven aanzienlijk beïnvloeden. De getroffen personen kunnen niet langer correct onderscheid maken tussen verschillende smaken of de smaakfunctie kan verdwijnen. De smaakstoornis zelf leidt niet tot specifieke of ernstige complicaties., maar als je structureel te veel suiker of zout aan de voeding toevoegt kan dit wel gevolgen hebben. Dit leidt soms tot diabetes of een te hoge bloeddruk. In ernstige gevallen ontstaat ondervoeding of een depressie.

Behandeling van een smaakstoornis

Medische behandeling

Niet elke vorm van smaakstoornis is duidelijk onderzocht en behandelbaar. Vooral de kwalitatieve dysgeusie is moeilijk te behandelen. In de meeste gevallen verdwijnen smaakstoornissen echter vanzelf na minder dan een jaar, zonder dat een speciale behandeling nodig is. Kortom, de behandeling van smaakstoornissen hangt af van de specifieke oorzaak. Als medicatie de oorzaak is van een smaakstoornis, kan in overleg met de arts een ander middel worden voorgeschreven. Dat alleen kan de symptomen helpen verdwijnen. Ook leidt de succesvolle behandeling van de onderliggende ziekte er vaak toe dat de smaakstoornis ook verbetert of zelfs volledig verdwijnt. Dit kan bestaan uit een operatie van een tumor zijn, waarbij na verwijdering de symptomen significant verbeteren. Ook kan na behandeling van schildklieraandoening met tabletten, in sommige gevallen een smaakstoornis doen laten verdwijnen. In sommige gevallen veroorzaakt bacteriële ontsteking, zoals die van het mondslijmvlies, dysgeusie. Deze ontsteking kan worden behandeld met een antibioticum, zodat de symptomen verdwijnen. Een kwalitatieve smaakstoornis kan soms met succes worden behandeld bij medicijnen. Bij een dysgeusie door zenuwbeschadiging gebruiken artsen alfa-liponzuur., een zwavelhoudend vetzuur, dat van nature voorkomt in het menselijk lichaam. Als de oorzaak niet duidelijk is, kunnen artsen ook zink of zinkgluconaat toedienen. Bij smaakverlies als gevolg van onvoldoende speekselproductie, kan kunstmatig speeksel de smaak verbeteren.

Tips

Als je je smaak of een deel ervan verliest, zijn er een aantal maatregelen die je kunt nemen om je eten beter te laten smaken:

• Bereid gerechten met een verscheidenheid aan kleuren en texturen.
• Gebruik aromatische kruiden en specerijen om meer smaak toe te voegen.
• Vraag advies aan een voedingsdeskundige welke specerijen je aan je dieet kunt toevoegen om de smaak van je voedsel te verbeteren.

Wat niet te doen

Je kunt beter geen suiker of zout toevoegen aan gerechten om de smaak te verbeteren. Te veel zout en suiker binnenkrijgen is schadelijk voor je lichaam en kan op de langere termijn leiden tot allerlei complicaties. Vermijd gerechten die verschillende soorten voedsel combineren, zoals stoofschotels, die individuele smaken verbergen en wat leidt tot verdunning van de smaak.

Preventie

Zelfs met een smaakafwijking kan een gezonde leefstijl helpen het risico op ziekte te minimaliseren. Het belangrijkste is echter om de oorzaken in de gaten te houden. Dit geldt met name voor een onderliggende ziekte die de sensorische stoornis heeft veroorzaakt. Goede mondhygiëne of het consequente gebruik van tabletten voor hypothyreoïdie (traag werkende schildklier) kan daarom helpen om een ​​hernieuwde smaakstoornis te voorkomen.

Lees verder

• Zoete smaak in de mond: oorzaken van een zoete mondsmaak
• Zure smaak in de mond: oorzaken van een vieze zure mondsmaak
• Zoute smaak in de mond: oorzaken van een zoutige mondsmaak
• Bittere smaak in de mond: oorzaken vieze smaak in de mond
• Slechte smaak in de mond: oorzaken vieze smaak in de mond