Metaalsmaak in mond: Oorzaken van metaalachtige smaak

De smaak is één van de vijf zintuigen. De smaak wordt bepaald dankzij duizenden smaakpapillen op de tong maar ook door de geur, de textuur en de temperatuur. Bij een verstopte neus is het bijvoorbeeld niet mogelijk om met smaak te genieten van een maaltijd. Door diverse milde tot ernstige aandoeningen, behandelingen of andere medische problemen krijgen mensen soms te maken met een metaalachtige smaak in de mond. Het lichaam reageert hierbij op een vreemde substantie, al is dit mogelijk eveneens een teken van een ander gezondheidsprobleem. Meestal verdwijnen deze smaakstoornis (dysgeusie) vanzelf of zijn ze eenvoudig op te lossen, maar af en toe is een medische behandeling vereist.

• Oorzaken: Medische aandoeningen en metaalachtige smaak in de mond
• Allergieën
• Dementie
• Diabetes
• Nierfalen
• Sinusproblemen
• Slechte mondgezondheid
• Andere aandoeningen
• Oorzaken: Medische behandelingen en metaalsmaak in de mond
• Beeldvormende onderzoeken
• Chirurgie
• Kankerbehandeling
• Medicijnen
• Vitaminen
• Zwangerschap
• Bezoek aan arts
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling door medicatie en tips

Oorzaken: Medische aandoeningen en metaalachtige smaak in de mond

Allergieën

Als reactie op bepaalde allergenen (zoals boomstuifmeel of haarschilfers van huisdieren), komen antilichamen en verschillende chemicaliën in de bloedbaan vrij. De antilichamen veroorzaken onvoorspelbare effecten bij de allergische reactie, waaronder een verandering in de smaak. Een metaalsmaak in de mond is soms ook het gevolg van voedselallergieën zoals voor boomnoten en schelpdieren.

Dementie

Patiënten met geheugenverlies zoals bij de ziekte van Alzheimer of de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met verlies van beweging, coördinatieproblemen en bevingen), ervaren mogelijk smaakveranderingen zoals een metaalsmaak. De smaakpapillen sturen signalen naar de hersenen. Wanneer echter bij dementie een bepaald deel niet goed werkt, treden smaakveranderingen op.

Diabetes

De metaalachtige smaak bij suikerziekte resulteert uit lage bloedsuikerspiegels (hypoglykemie). Symptomen van hypoglykemie zijn onder meer zweten (hyperhidrose), koude rillingen, nervositeit en prikkelbaarheid, vermoeidheid, verwardheid, bevingen, misselijkheid en soms zelfs toevallenen bewusteloosheid. De metaalachtige smaak is een vroeg symptoom, veroorzaakt door een toename van de adrenaline. Sommige patiënten ervaren eerder een bittere smaak in de mond dan een metaalachtige smaak in de mond.

Nierfalen

Nierfalen is één van de ernstigere oorzaken van de smaakstoornis. Een metaalachtige smaak komt ook voor bij patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte). Zij ervaren namelijk als complicatie diabetische nefropathie, hetgeen uiteindelijk leidt tot nierfalen. Nierfalen komt tot stand bij circa één op de drie patiënten met diabetes mellitus type 1 en bij één tot vier op de tien patiënten met diabetes mellitus type 2. De afvalopbouw in de nieren veroorzaakt een slechte adem (halitose) en een verlies van eetlust hetgeen leidt tot een metaalsmaak in de mond.

Sinusproblemen

De geur- en smaakzintuigen zijn erg nauw met elkaar verbonden. Hierdoor ontstaat een slechtere smaak of minder smaak in de mond wanneer een probleem met de sinussen aanwezig is. Een verstopte neus wijst op een sinusprobleem. De metaalsmaak in de mond verdwijnt van zodra de sinusproblemen verholpen zijn. Bij volgende sinusaandoeningen ontstaat een metaalsmaak in de mond:

• allergieën
• een middenoorontsteking
• een recente middenooroperatie
• infecties van de hogere luchtwegen
• medicatiegebruik
• neuspoliepen (goedaardige gezwellen in neus of sinussen)
• sinusitis
• verkoudheid

Slechte mondgezondheid

Wanneer mensen niet regelmatig de tanden poetsen of flossen, ervaren ze sneller een metaalachtige smaak. Deze smaakstoornis vloeit voort uit gingivitis (tandvleesontsteking), parodontitis (ontsteking en schade aan weefsel en bot die tanden ondersteunen) of een tandinfectie. Door de slechte mondhygiëne ontstaan namelijk snel tandvleesbloedingen, hetgeen resulteert in de smaak. Medicijnen behandelen deze infecties waardoor de metaalsmaak verdwijnt. Een goede mondverzorging voorkomt heel wat problemen. Daarnaast is het mogelijk om tandproblemen snel te behandelen voordat ze verergeren wanneer mensen regelmatig naar de tandarts gaan voor een tandcontrole. Verder veroorzaakt een operatie waarbij de arts de verstandskies verwijdert, mogelijk een metaalsmaak in de mond.

Andere aandoeningen

Bij volgende aandoeningen ontstaat een metaalsmaak in de mond

• amandelsteentjes
• ciguatera-visvergiftiging: voedselvergiftiging door eten vis
• giardia: infectie van dunne darm met diarree en buikkrampen
• lichen planus: aandoening met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen
• zwarte haartong of gele haartong: verandering van bekleding op tong

Oorzaken: Medische behandelingen en metaalsmaak in de mond

Beeldvormende onderzoeken

Door enkele beeldvormende onderzoeken ervaart een patiënt tijdelijk een metaalsmaak in de mond, met name bij een CT-scan van de ogen en oogkas en bij een radiografie (röntgenfoto’s).

Chirurgie

Wanneer de arts een operatie uitvoert aan het middenoor of oorbuisjes plaatst, beschadigt hij mogelijk de ‘chorda tympani’. Deze structuur bevindt zich dichtbij het binnenoor, wat zorgt voor de smaak in de tong. De smaak is hierdoor mogelijk aangetast

Kankerbehandeling

Kankerbehandelingen zoals chemotherapie en radiotherapie aan het hoofd- en halsgebied veroorzaken regelmatig bijwerkingen. Smaakveranderingen zijn komen hierdoor regelmatig tot uiting. Deze behandelingen beschadigen bij een aantal patiënten de smaakpapillen en speekselklieren, wat soms resulteert in een metaalachtige smaak. Deze verandering is tijdelijk; de normale smaaksensaties komen weer terug.

Medicijnen

Een aantal geneesmiddelen veroorzaakt als bijwerking een vervelende metaalsmaak in de mond. Het lichaam is dan bezig met het absorberen van de medicatie. Door medicatiebijwerkingen presenteert een patiënt zich mogelijk met een droge mond (xerostomie), hetgeen soms ook een metaalachtige smaak met zich meebrengt. Sommige veel voorkomende geneesmiddelen waarvan bekend is dat ze een metaalsmaak veroorzaken, zijn onder andere:

• antibiotica
• antidepressiva en andere psychiatrische medicijnen
• antihistaminica (geneesmiddelen tegen allergische reacties)
• bloeddrukmedicijnen
• diuretica (plaspillen)
• glaucoommedicijnen (behandeling van de oogziekte glaucoom waarbij de oogboldruk te hoog is en waardoor schade ontstaat aan de oogzenuw)
• nicotinepleisters
• osteoporosemedicijnen (bisfosfonaten)
• schimmeldodende medicijnen (antimycotica)
• steroïden (krachtige ontstekingsremmende medicijnen)

Vitaminen

Vitaminen die zware metalen zoals koper, zink of chroom bevatten, zijn soms de oorzaak zijn van een metaalachtige smaak. IJzersupplementen, calciumsupplementen of bepaalde vitaminen die een zwangere vrouw inneemt, leiden tot hetzelfde probleem. De smaak verdwijnt wanneer het lichaam de vitaminen absorbeert. Niettemin verdient het de aanbeveling om de dosis te controleren.

Zwangerschap

Tijdens de vroege stadia van de zwangerschap ervaren sommige vrouwen als gevolg van hormonale veranderingen een verandering in smaak en geur (hyposmie). Dit is vergelijkbaar met de ochtendmisselijkheid (braken en misselijkheid) die vooral in het eerste stadium van de zwangerschap tot uiting komt. De metaalachtige smaak verdwijnt na verloop van tijd weg bij de meeste vrouwen.

Bezoek aan arts

Een aanhoudende metaalsmaak in de mond is een symptoom waarmee patiënten best een arts bezoeken. Ook wanneer de patiënt niet weet waarvan de smaak afkomstig is, is medisch advies nodig. Een metaalachtige smaak leidt mogelijk tot een verlies van eetlust. Dit leidt onbehandeld tot gewichtsverlies, ondervoeding, neerslachtigheid en zelfs een verzwakt immuunsysteem.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt krijgt een aantal onderzoeken bij de arts. Eerst volgt een vraaggesprek met de algemeen gezondheidsgeschiedenis en het medicatiegebruik. De patiënt krijgt vervolgens een lichamelijk onderzoek van de oren, de neus en de keel. Ook krijgt hij mogelijk een smaaktest om eventuele smaakstoornissen te diagnosticeren. Bij tandproblemen of een slechte mondhygiëne volgt een tandheelkundig onderzoek. Mogelijk volgen daarna nog beeldvormende onderzoeken, zoals een röntgenfoto (bij een probleem met de zenuwen in de mond of het hoofd), terwijl hij bij een sinusprobleem een CT-scan of MRI-scan inzet. Vermoedt de arts dat de patiënt lijdt aan een andere aandoening, dan zet hij nog andere laboratoriumonderzoeken en beeldvormende onderzoeken in.

Behandeling door medicatie en tips

Wanneer medische behandelingen leiden tot de smaakstoornis, is vaak sprake van een tijdelijk probleem of wijzigt de arts de medicatie. Afhankelijk van de uiteindelijke oorzaak, schrijft de arts medicijnen voor om de metaalachtige smaak te verlichten. Verder geeft de arts enkele adviezen mee aan patiënten die de metaalsmaak ervaren:

• de mond spoelen met zuiveringszout
• de tanden poetsen en flossen na het eten
• keukengerei zonder metaal gebruiken / voorverpakt voedsel zonder metaal consumeren
• meer water drinken (behalve als de onderliggende oorzaak nierfalen is)
• stoppen met roken
• suikervrije kauwgom kauwen of suikervrije pepermuntjes eten
• verschillende kruiden en marinades bij het eten uitproberen
• voedings-, drink- of levensstijlgewoonten wijzigen, zoals bijvoorbeeld meer citrusvruchten eten

Lees verder

• Smaakstoornis: Verminderd smaakgevoel (smaakverlies)
• Zoute smaak in mond: Oorzaken van zoutachtige smaak
• Zoete smaak in mond: Oorzaken van fruitige smaak
• Zeepachtige smaak in mond: Oorzaken van zeepsmaak
• Bittere smaak in mond: Oorzaken van bitter smaakgevoel