Metaalsmaak in mond: Oorzaken van metaalachtige smaak

De smaak is een van de vijf zintuigen en wordt bepaald door duizenden smaakpapillen op de tong, evenals door geur, textuur en temperatuur. Bij een verstopte neus is het bijvoorbeeld niet mogelijk om volledig van de smaak van een maaltijd te genieten. Door diverse milde tot ernstige aandoeningen, behandelingen of andere medische problemen kan er soms een metaalachtige smaak in de mond optreden. Dit kan een reactie van het lichaam op een vreemde substantie zijn, maar het kan ook een teken zijn van een ander gezondheidsprobleem. Meestal verdwijnen deze smaakstoornissen (dysgeusie) vanzelf of zijn ze eenvoudig op te lossen, maar in sommige gevallen is een medische behandeling vereist.

• Oorzaken: Medische aandoeningen en metaalachtige smaak in de mond
• Allergieën
• Dementie
• Diabetes
• Nierfalen
• Sinusproblemen
• Slechte mondgezondheid
• Andere aandoeningen
• Oorzaken: Medische behandelingen en metaalsmaak in de mond
• Beeldvormende onderzoeken
• Chirurgie
• Kankerbehandeling
• Medicijnen
• Vitaminen
• Zwangerschap
• Bezoek aan arts
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling door medicatie en tips

Oorzaken: Medische aandoeningen en metaalachtige smaak in de mond

Allergieën

Als reactie op bepaalde allergenen, zoals boomstuifmeel of haarschilfers van huisdieren, komen antilichamen en verschillende chemicaliën in de bloedbaan vrij. Deze antilichamen veroorzaken onvoorspelbare effecten tijdens de allergische reactie, waaronder veranderingen in de smaak. Een metaalsmaak in de mond kan ook het gevolg zijn van voedselallergieën, zoals allergieën voor boomnoten en schelpdieren.

Dementie

Patiënten met geheugenverlies, zoals bij de ziekte van Alzheimer of de ziekte van Parkinson (een neurologische aandoening met verlies van beweging, coördinatieproblemen en bevingen), kunnen smaakveranderingen ervaren, waaronder een metaalsmaak. De smaakpapillen sturen signalen naar de hersenen. Wanneer bij dementie een bepaald deel van de hersenen niet goed functioneert, kunnen smaakveranderingen optreden.

Diabetes

De metaalachtige smaak bij suikerziekte wordt vaak veroorzaakt door lage bloedsuikerspiegels (hypoglykemie). Symptomen van hypoglykemie omvatten zweten (hyperhidrose), koude rillingen, nervositeit en prikkelbaarheid, vermoeidheid, verwardheid, bevingen, misselijkheid en soms zelfs toevallenen bewusteloosheid. De metaalachtige smaak is een vroeg symptoom dat wordt veroorzaakt door een toename van de adrenaline. Sommige patiënten ervaren eerder een bittere smaak in de mond dan een metaalachtige smaak.

Nierfalen

Nierfalen is een van de ernstigere oorzaken van een metaalachtige smaak. Een metaalsmaak komt ook voor bij patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte). Deze patiënten ervaren als complicatie diabetische nefropathie, wat uiteindelijk leidt tot nierfalen. Nierfalen komt voor bij ongeveer één op de drie patiënten met diabetes mellitus type 1 en bij één tot vier op de tien patiënten met diabetes mellitus type 2. De ophoping van afvalstoffen in de nieren veroorzaakt een slechte adem (halitose) en een verlies van eetlust, wat leidt tot een metaalsmaak in de mond.

Sinusproblemen

De geur- en smaakzintuigen zijn nauw met elkaar verbonden. Hierdoor kan een sinusprobleem leiden tot een slechtere smaak of vermindering van de smaak in de mond. Een verstopte neus wijst vaak op een sinusprobleem. De metaalsmaak in de mond verdwijnt doorgaans zodra de sinusproblemen verholpen zijn. Sinusaandoeningen die een metaalsmaak in de mond kunnen veroorzaken, zijn onder andere:

• allergieën
• middenoorontsteking
• een recente middenooroperatie
• infecties van de hogere luchtwegen
• medicatiegebruik
• neuspoliepen (goedaardige gezwellen in neus of sinussen)
• sinusitis
• verkoudheid

Slechte mondgezondheid

Bij mensen die niet regelmatig hun tanden poetsen of flossen, komt een metaalachtige smaak sneller voor. Deze smaakstoornis kan voortkomen uit gingivitis (tandvleesontsteking), parodontitis (ontsteking en schade aan het weefsel en bot dat de tanden ondersteunt) of een tandinfectie. Slechte mondhygiëne leidt vaak tot tandvleesbloedingen, wat de metaalsmaak kan veroorzaken. Medicijnen kunnen deze infecties behandelen, waardoor de metaalsmaak verdwijnt. Een goede mondverzorging voorkomt veel problemen. Regelmatig naar de tandarts gaan voor controle kan tandproblemen snel behandelen voordat ze verergeren. Daarnaast kan een operatie waarbij de verstandskies wordt verwijderd, mogelijk ook een metaalsmaak in de mond veroorzaken.

Andere aandoeningen

Bij de volgende aandoeningen kan een metaalsmaak in de mond optreden:

• amandelsteentjes
• ciguatera-visvergiftiging: voedselvergiftiging door het eten van vis
• giardia: infectie van de dunne darm met diarree en buikkrampen
• lichen planus: aandoening met symptomen aan mond, huid en geslachtsorganen
• zwarte haartong of gele haartong: veranderingen in de bekleding van de tong

Oorzaken: Medische behandelingen en metaalsmaak in de mond

Beeldvormende onderzoeken

Bij enkele beeldvormende onderzoeken kan een patiënt tijdelijk een metaalsmaak in de mond ervaren, vooral bij een CT-scan van de ogen en oogkas en bij een radiografie (röntgenfoto).

Chirurgie

Tijdens een operatie aan het middenoor of bij het plaatsen van oorbuisjes kan de arts mogelijk de ‘chorda tympani’ beschadigen. Deze structuur, die zich dicht bij het binnenoor bevindt, is verantwoordelijk voor de smaak op de tong. Dit kan leiden tot smaakveranderingen, waaronder een metaalsmaak.

Kankerbehandeling

Kankerbehandelingen, zoals chemotherapie en radiotherapie aan het hoofd- en halsgebied, veroorzaken vaak bijwerkingen, waaronder smaakveranderingen. Deze behandelingen kunnen bij sommige patiënten de smaakpapillen en speekselklieren beschadigen, wat kan resulteren in een metaalsmaak. Deze verandering is meestal tijdelijk; de normale smaaksensaties keren terug zodra de behandeling is beëindigd.

Medicijnen

Een aantal geneesmiddelen kan als bijwerking een vervelende metaalsmaak in de mond veroorzaken. Dit gebeurt vaak wanneer het lichaam bezig is met het absorberen van de medicatie. Bijwerkingen van medicijnen kunnen ook leiden tot een droge mond (xerostomie), wat soms gepaard gaat met een metaalsmaak. Enkele veelvoorkomende geneesmiddelen die bekend staan om het veroorzaken van een metaalsmaak zijn onder andere:

• antibiotica
• antidepressiva en andere psychiatrische medicijnen
• antihistaminica (medicijnen tegen allergische reacties)
• bloeddrukmedicijnen
• diuretica (plaspillen)
• glaucoommedicijnen (behandeling van de oogziekte glaucoom, waarbij de oogboldruk te hoog is en schade aan de oogzenuw veroorzaakt)
• nicotinepleisters
• osteoporosemedicijnen (bisfosfonaten)
• schimmeldodende medicijnen (antimycotica)
• steroïden (krachtige ontstekingsremmende medicijnen)

Vitaminen

Vitaminen die zware metalen zoals koper, zink of chroom bevatten, kunnen soms de oorzaak zijn van een metaalsmaak. IJzersupplementen, calciumsupplementen of bepaalde vitaminen die door zwangere vrouwen worden ingenomen, kunnen tot hetzelfde probleem leiden. De smaak verdwijnt meestal wanneer het lichaam de vitaminen absorbeert. Het is echter raadzaam om de dosis te controleren.

Zwangerschap

Tijdens de vroege stadia van de zwangerschap ervaren sommige vrouwen als gevolg van hormonale veranderingen een verandering in smaak en geur (hyposmie). Dit kan vergelijkbaar zijn met de ochtendmisselijkheid (braken en misselijkheid) die vooral in het eerste trimester van de zwangerschap voorkomt. De metaalsmaak verdwijnt meestal na verloop van tijd bij de meeste vrouwen.

Bezoek aan arts

Een aanhoudende metaalsmaak in de mond is een symptoom waarvoor patiënten het beste een arts kunnen raadplegen. Ook wanneer de oorzaak van de smaak niet duidelijk is, is medisch advies noodzakelijk. Een metaalsmaak kan leiden tot een vermindering van de eetlust, wat onbehandeld kan resulteren in gewichtsverlies, ondervoeding, neerslachtigheid en zelfs een verzwakt immuunsysteem.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal verschillende onderzoeken uitvoeren. Eerst volgt een vraaggesprek over de algemene gezondheidsgeschiedenis en het medicatiegebruik van de patiënt. Vervolgens wordt een lichamelijk onderzoek van de oren, neus en keel uitgevoerd. Mogelijk wordt ook een smaaktest gedaan om eventuele smaakstoornissen te diagnosticeren. Bij tandproblemen of slechte mondhygiëne volgt een tandheelkundig onderzoek. Indien nodig worden aanvullende beeldvormende onderzoeken uitgevoerd, zoals een röntgenfoto (bij problemen met de zenuwen in de mond of het hoofd) of een CT-scan of MRI-scan bij een sinusprobleem. Als de arts vermoedt dat de patiënt lijdt aan een andere aandoening, kunnen aanvullende laboratoriumonderzoeken en beeldvormende onderzoeken worden uitgevoerd.

Behandeling door medicatie en tips

Wanneer medische behandelingen de smaakstoornis veroorzaken, is dit vaak een tijdelijk probleem, of kan de arts de medicatie aanpassen. Afhankelijk van de oorzaak kan de arts medicijnen voorschrijven om de metaalsmaak te verlichten. Daarnaast kunnen patiënten enkele adviezen opvolgen om de metaalsmaak te verminderen:

• de mond spoelen met zuiveringszout
• de tanden poetsen en flossen na het eten
• keukengerei zonder metaal gebruiken en voorverpakt voedsel zonder metaal consumeren
• meer water drinken (behalve als de onderliggende oorzaak nierfalen is)
• stoppen met roken
• suikervrije kauwgom kauwen of suikervrije pepermuntjes eten
• verschillende kruiden en marinades uitproberen bij het eten
• voedings-, drink- of levensstijlgewoonten aanpassen, zoals bijvoorbeeld meer citrusvruchten eten

Lees verder

• Smaakstoornis: Verminderd smaakgevoel (smaakverlies)
• Zoute smaak in mond: Oorzaken van zoutachtige smaak
• Zoete smaak in mond: Oorzaken van fruitige smaak
• Zeepachtige smaak in mond: Oorzaken van zeepsmaak
• Bittere smaak in mond: Oorzaken van bitter smaakgevoel