Smaakstoornis: Verminderd smaakgevoel (smaakverlies)
Een patiënt met een smaakstoornis, ook wel dysgeusie genoemd, ervaart een probleem met het smaakgevoel. Dit kan variëren van een verminderd smaakgevoel tot een vervormde smaak (bijvoorbeeld het voortdurend proeven van een metaalachtige smaak) of zelfs een volledig verlies van smaak. Het volledige onvermogen om te proeven is relatief zeldzaam. In de meeste gevallen zijn tijdelijke aandoeningen of omgevingsfactoren de oorzaak, en herstelt het probleem vaak door levensstijlaanpassingen of medicatie. Soms kan een verstoorde smaak echter het gevolg zijn van een neurologische aandoening.
Smaak en geur
De tong detecteert de smaken
zoet,
zout,
zuur,
bitter en hartig. Het smaakvermogen is echter sterk verweven met het geurvermogen. Patiënten met smaakproblemen hebben vaak ook last van geurstoornissen. Dit komt omdat aroma’s die vrijkomen bij het kauwen op voedsel, het gevoel van geur stimuleren via een speciaal kanaaltje dat de achterkant van de keel met de neus verbindt. Als dit kanaal geblokkeerd is, bijvoorbeeld door een
verkoudheid of
griep, bereiken de geuren de smaakcellen niet, wat leidt tot een verminderd smaakgevoel. Smaak bestaat dus voor een groot deel uit geur, gecombineerd met een beetje smaak.
Oorzaken van smaakstoornissen: Aandoeningen en omgevingsfactoren
Problemen met het smaakvermogen ontstaan vaak door een tekort aan zenuwprikkels die de smaakervaring naar de
hersenen sturen. Smaakstoornissen kunnen ook het gevolg zijn van aandoeningen die de verwerking van deze prikkels in de hersenen beïnvloeden. Na de leeftijd van zestig jaar neemt het smaakvermogen vaak af. Ongeveer drie op de vier mensen boven de tachtig jaar ervaart smaakstoornissen, waarbij zoute en zoete smaken meestal eerst verloren gaan, terwijl bittere en zure smaken langer behouden blijven. Enkele oorzaken van een verminderd smaakvermogen zijn aandoeningen, behandelingen en omgevingsfactoren.
Aandoeningen en behandelingen
Smaakverlies kan het gevolg zijn van verschillende tijdelijke aandoeningen en behandelingen:
Omgevingsfactoren
Omgevingsfactoren die tot tijdelijk smaakverlies kunnen leiden, omvatten:
De arts vraagt of de patiënt andere tandpasta gebruikt heeft /
Bron: Photo Mix, PixabayDiagnose en onderzoeken
Een KNO-arts kan een geurstoornis identificeren wanneer de smaakpapillen goed functioneren en de smaakproblemen aanhouden. Tijdens het consult stelt de arts vragen over:
- De aanwezigheid van een ziekte of letsel in het recente verleden
- Andere symptomen zoals verlies van eetlust of ademhalingsproblemen
- Mogelijke geurproblemen
- De smaakbeleving van voedingsmiddelen en dranken
- De start- en duur van de smaakproblemen
- Veranderingen in tandpasta of mondwater
- Rookgedrag van de patiënt
- Het laatste tandartsbezoek
- Het medicatiegebruik
- Het vermogen om goed te blijven eten ondanks smaakveranderingen
De arts voert daarnaast een lichamelijk onderzoek uit waarbij de oren, neus en keel worden geïnspecteerd. Tevens worden de tanden en de mondhygiëne van de patiënt gecontroleerd. Indien nodig wordt een smaaktest uitgevoerd.
Diagnostisch onderzoek
Indien nodig voert de arts een
CT-scan of
MRI-scan uit om de sinussen of het gedeelte van de hersenen dat verantwoordelijk is voor de reukzin te visualiseren.
Stoppen met roken verbetert het smaakvermogen /
Bron: Geralt, PixabayBehandeling van smaakverlies
Zelfzorg
Goed poetsen van de tanden en voldoende flossen helpt om tandvleesontsteking te voorkomen. Het stoppen met roken kan ook het smaakvermogen verbeteren, vaak binnen twee dagen na het stoppen.
Professionele medische zorg
De behandeling van smaakverlies hangt af van de onderliggende oorzaak. Meestal herstelt de patiënt wanneer de oorzaak, zoals een verkoudheid, sinusitis, allergische
rhinitis of griep, is behandeld. Medicijnen zoals
decongestiva (die de zwelling van slijmvliezen in de neus verminderen) of antihistaminica kunnen worden gebruikt. Antibiotica worden ingezet voor bacteriële infecties zoals bacteriële sinusitis, keelontsteking of speekselklierinfecties. Indien smaakstoornissen worden veroorzaakt door
allergieën of sinusitis, kunnen medicijnen worden voorgeschreven om een
verstopte neus te verlichten. Sommige medicijnen kunnen smaakproblemen veroorzaken; de arts kan dan de medicatie aanpassen of een alternatieve behandeling voorstellen.
Voedingsadviezen bij smaakproblemen
Voor ouderen of patiënten met permanent smaakverlies kunnen de volgende tips helpen om de smaak van voedsel te verbeteren.
Koken met veel kleuren en texturen is aanbevolen /
Bron: Jill111, Pixabay Aanbevolen
De volgende voedingstips kunnen helpen om de smaak te verbeteren:
- Gebruik aromatische kruiden en hete kruiden om meer smaak toe te voegen.
- Voeg kleine hoeveelheden kaas, spekjes, boter, olijfolie of geroosterde noten toe aan groenten (indien goedgekeurd door de arts).
- Bereid voedsel met verschillende kleuren en texturen voor een verbeterde smaakbeleving.
Afgeraden
Het toevoegen van suiker of zout aan voedsel wordt niet aanbevolen. Ook combinaties zoals stoofschotels zijn minder ideaal, omdat ze de individuele smaken verbergen en de smaak kunnen verdunnen.
Complicaties van verminderd smaakgevoel
Patiënten met smaakstoornissen voegen soms te veel suiker of zout toe aan hun voedsel, wat kan leiden tot medische aandoeningen zoals diabetes (suikerziekte) of hoge bloeddruk (
hypertensie). In ernstige gevallen kunnen smaakproblemen bijdragen aan
depressie, relatieproblemen of zelfs
ondervoeding.
Preventie van smaakstoornissen
Voorkomen van smaakstoornissen kan door het implementeren van enkele eenvoudige maatregelen:
- Handhaaf een goede mondhygiëne door regelmatig tanden te poetsen en te flossen om tandvleesontstekingen en andere mondproblemen te voorkomen.
- Vermijd blootstelling aan schadelijke chemicaliën en rook, die het smaakvermogen kunnen beïnvloeden.
- Eet een gevarieerd dieet dat rijk is aan voedingsstoffen om deficiënties te voorkomen die smaakstoornissen kunnen veroorzaken.
- Houd uw neus en keel gezond door regelmatig medische controles en tijdige behandeling van infecties.
- Raadpleeg een arts voordat u nieuwe medicijnen gebruikt of als u vermoedt dat uw huidige medicatie uw smaakvermogen beïnvloedt.
Lees verder