Fluoroscopie: Onderzoek van bewegende lichaamsstructuren

Een fluoroscopie, ook bekend als röntgenfluoroscopie, is een diagnostische methode waarbij de arts bewegende lichaamsstructuren in beeld brengt. Dit gebeurt door een speciaal apparaat dat een continue röntgenbundel door het te onderzoeken lichaamsdeel stuurt, vaak in combinatie met contraststof. De resultaten van maximaal 25-30 beelden per seconde worden weergegeven op een monitor, waardoor de arts het lichaamsdeel in beweging en in detail kan bekijken. Fluoroscopie is nuttig bij een breed scala aan diagnostische onderzoeken en behandelingen.

• Fluoroscopie: Diepgaand onderzoek van bewegende lichaamsstructuren
• Wat is fluoroscopie?
• Doel van fluoroscopie: Beoordeling van functie en structuur
• Indicatie fluoroscopie: Diagnostische onderzoeken en behandelingen
• Diagnose
• Behandeling
• Voor en tijdens het onderzoek
• Na het onderzoek van bewegende lichaamsstructuren
• Risico’s en bijwerkingen
• Fluoroscopie in de revalidatie: Begeleiding bij herstel
• Toepassing bij gewrichts- en botrevalidatie
• Gebruik bij orthopedische ingrepen
• Fluoroscopie in de cardiovasculaire geneeskunde: Diagnostiek en interventie
• Gebruik in angiografie en hartonderzoek
• Fluoroscopie in de interventionele cardiologie
• Fluoroscopie in de gastro-enterologie: Onderzoek en behandeling van het spijsverteringskanaal
• Visuele beoordeling van het spijsverteringskanaal
• Gebruik bij endoscopische procedures
• Fluoroscopie in de neurologie: Diagnostiek van de hersenen en het zenuwstelsel
• Onderzoek van de hersenen en bloedvaten
• Fluoroscopie in interventies bij het zenuwstelsel
• Ethiek en fluoroscopie: Overwegingen bij de toepassing van straling
• Verantwoord gebruik van röntgenstraling
• Veiligheidsmaatregelen en stralingsbescherming
• Informed consent voor fluoroscopie
• Nieuwe inzichten en technologische vooruitgangen
• Praktische tips voor het leven met fluoroscopie
• Bereid je voor op de procedure
• Verwacht het gebruik van contrastmiddelen
• Wees bereid om stil te liggen
• Zorg voor nazorg na de procedure
• Let op tekenen van complicaties
• Blijf kalm tijdens de procedure
• Vraag om meer informatie
• Misvattingen rond fluoroscopie
• Fluoroscopie is hetzelfde als röntgenonderzoek
• Fluoroscopie is een onveilige techniek
• Fluoroscopie is alleen nuttig voor het onderzoeken van botten
• Fluoroscopie is alleen voor mensen met een ernstig medische aandoening
• Fluoroscopie is te risicovol voor oudere patiënten
• Fluoroscopie is altijd pijnlijk
• Fluoroscopie kan niet worden gebruikt voor het detecteren van kanker

Fluoroscopie: Diepgaand onderzoek van bewegende lichaamsstructuren

Wat is fluoroscopie?

Fluoroscopie is een diagnostisch beeldvormingsproces dat gebruikmaakt van röntgenstraling om bewegende lichaamsstructuren in real-time te visualiseren. In tegenstelling tot standaard röntgenfoto's, die statisch zijn, maakt fluoroscopie het mogelijk om beelden te maken die voortdurend veranderen, waardoor artsen de beweging van organen, botten, gewrichten of andere lichaamsdelen in detail kunnen volgen. Dit wordt mogelijk gemaakt door een continue röntgenbundel die door het lichaam wordt gestuurd, en de beelden die op een monitor verschijnen, worden snel achter elkaar getoond, meestal in een snelheid van 25-30 beelden per seconde.

De techniek wordt vaak gecombineerd met contrastmiddelen, zoals barium of jodium, die het gemakkelijker maken om bepaalde structuren in het lichaam zichtbaar te maken. Fluoroscopie wordt veel gebruikt voor zowel diagnostische doeleinden als bij behandelingen, omdat het artsen in staat stelt om te zien hoe het lichaam reageert op beweging of bepaalde handelingen.

Doel van fluoroscopie: Beoordeling van functie en structuur

Het doel van fluoroscopie is om bewegende lichaamsstructuren te beoordelen, wat essentieel is voor het begrijpen van hoe bepaalde organen of systemen functioneren. Het biedt artsen de mogelijkheid om niet alleen de anatomie van een patiënt te zien, maar ook de fysiologie, omdat ze bewegingen zoals slikken, ademhaling of de werking van gewrichten in real-time kunnen volgen. Fluoroscopie is dus een zeer waardevol hulpmiddel voor het evalueren van zowel structurele als functionele afwijkingen in het lichaam.

Indicatie fluoroscopie: Diagnostische onderzoeken en behandelingen

Fluoroscopie is inzetbaar bij veel diagnostische onderzoeken en behandelingen.

Diagnose

Fluoroscopie maakt het mogelijk om de volgende diagnostische onderzoeken uit te voeren:

• visualisatie van de locatie van vreemde voorwerpen artrografie (visualisatie van één of meer gewrichten) fistulografie (evaluatie van fistels) hysterosalpingografie (evaluatie van de baarmoederholte en de eileiders) intraveneuze pyelografie (opsporen van afwijkingen in de urinewegen) lumbale punctie (ruggenprik: onderzoek van hersenvocht) radiografie met bariumcontrast (beoordeling van de darmbeweging bij het passeren van barium)

Behandeling

Behandelingen die mogelijk zijn dankzij fluoroscopie omvatten:

• plaatsing van een intraveneuze katheter (geleiden van de katheter naar een specifieke locatie in het lichaam) beeldgeleide verdovende injectie in gewrichten of de wervelkolom biopsie optimale positionering van de patiënt voor een statische röntgenfoto hartkatheterisatie (evaluatie van de bloedstroom door de kransslagaders en mogelijke verstoppingen) viscosupplementatie-injectie (injectie van een vloeistof die fungeert als kraakbeensupplement in het gewricht) inbrengen van een pacemaker of ander implantaat vertebroplastiek (minimaal invasieve behandeling van wervelfracturen door manipulatie van de gebroken botten)

Voor en tijdens het onderzoek

Een fluoroscopie maakt deel uit van een diagnostisch onderzoek of behandeling en kan specifieke voorbereidingen vereisen afhankelijk van de situatie. Vaak ontvangt de patiënt eerst een intraveneuze lijn in de hand of arm. Vervolgens gaat de patiënt op een röntgentafel liggen. Bij sommige procedures, zoals hartkatheterisatie of katheterplaatsing, kan een extra lijn worden geplaatst in de lies, elleboog of een andere locatie. De arts injecteert vervolgens een kleurstof of contrastmiddel via de lijn of katheter om de te onderzoeken lichaamsstructuur beter zichtbaar te maken. Met een speciaal röntgenapparaat worden fluoroscopische beelden van de lichaamsstructuur bekeken tijdens het onderzoek of de behandeling. Deze beelden worden weergegeven op een monitor in de behandelruimte. De duur van een fluoroscopie hangt af van het onderzochte lichaamsdeel, aangezien het contrastmiddel in sommige gevallen langzamer door het lichaam beweegt. De gemiddelde duur van een fluoroscopie bedraagt ongeveer 45 minuten.

Na het onderzoek van bewegende lichaamsstructuren

Het herstelproces na een fluoroscopie varieert afhankelijk van het type behandeling of onderzoek dat is uitgevoerd. Bij sommige behandelingen, zoals hartkatheterisatie, kan een herstelperiode van enkele uren met immobilisatie van het been of de arm noodzakelijk zijn. Bij andere behandelingen is de hersteltijd korter. De patiënt ontvangt meestal de onderzoeksresultaten van de arts, vaak binnen 24 tot 48 uur na het onderzoek.

IMAGE=466442775828=RIGHT zwangere vrouwen krijgen geen fluoroscopie#[/IMAGE]

Risico’s en bijwerkingen

Fluoroscopie is een vorm van radiografie waarbij de patiënt wordt blootgesteld aan een kleine hoeveelheid ioniserende straling. De hoeveelheid straling varieert afhankelijk van het onderzoek of de behandeling, maar het risico is meestal laag. Echter, (mogelijk) zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, krijgen vaak een contra-indicatie voor dit onderzoek omdat de straling mogelijk het ongeboren kind kan bereiken. Alternatieve veilige onderzoeken zoals MRI-scans of echografie kunnen dan worden overwogen. Verder kunnen er complicaties optreden door de gebruikte procedure, zoals bloedingen na een hysterosalpingografie of ongemak na een hartkatheterisatie. In sommige gevallen kan een overgevoeligheidsreactie optreden als gevolg van het gebruikte contrastmiddel.

Fluoroscopie in de revalidatie: Begeleiding bij herstel

Toepassing bij gewrichts- en botrevalidatie

Fluoroscopie wordt in toenemende mate toegepast bij het begeleiden van patiënten in hun revalidatieproces, vooral na botbreuken, gewrichtsproblemen of andere musculoskeletale aandoeningen. Het biedt artsen de mogelijkheid om de voortgang van het herstel in real-time te volgen, wat essentieel is voor het optimaliseren van het behandelplan. Door de functie van gewrichten en botten visueel in beweging te zien, kunnen behandelaars beter inschatten of er sprake is van complicaties of een vertraagde genezing. Dit kan hen ook helpen bij het aanpassen van het revalidatieproces, bijvoorbeeld door het tempo van oefeningen aan te passen of andere therapieën aan te bevelen.

Gebruik bij orthopedische ingrepen

In de orthopedische geneeskunde wordt fluoroscopie vaak gebruikt om de juiste positionering van botfragmenten en protheses te controleren tijdens en na operaties. Dit maakt het mogelijk om zeer gedetailleerd de uitlijning van fracturen of gewrichtsvervanging te verifiëren, wat cruciaal is voor het succes van de ingreep en het herstel van de patiënt. Daarnaast wordt fluoroscopie soms ingezet om de werking van een gewricht na een operatie te beoordelen, zoals het controleren van het bewegingsbereik of de stabiliteit van een gewricht.

Fluoroscopie in de cardiovasculaire geneeskunde: Diagnostiek en interventie

Gebruik in angiografie en hartonderzoek

Fluoroscopie speelt een centrale rol in de cardiovasculaire geneeskunde, vooral bij angiografie, waarbij de bloedvaten van het hart in beeld worden gebracht. Door contrastmiddelen in de bloedbaan te injecteren, kunnen artsen onder fluoroscopische begeleiding nauwkeurig de aanwezigheid van blokkades of vernauwingen in de bloedvaten van het hart detecteren. Dit biedt gedetailleerde informatie over de omvang van hartziekten en helpt artsen bij het plannen van behandelingen zoals het plaatsen van stents of het uitvoeren van hartoperaties.

Fluoroscopie in de interventionele cardiologie

Fluoroscopie is eveneens onmisbaar bij interventionele hartprocedures, zoals het plaatsen van stents of het uitvoeren van angioplastiek. De arts kan real-time de doorgankelijkheid van bloedvaten beoordelen en zorgen voor de juiste plaatsing van de medische instrumenten, wat de effectiviteit van de procedure vergroot. Het biedt de mogelijkheid om snel in te grijpen bij onvoorziene complicaties, waardoor de kans op succes van de ingreep aanzienlijk wordt verhoogd.

Fluoroscopie in de gastro-enterologie: Onderzoek en behandeling van het spijsverteringskanaal

Visuele beoordeling van het spijsverteringskanaal

In de gastro-enterologie wordt fluoroscopie vaak gebruikt voor het onderzoeken van de spijsverteringsorganen. Een van de bekendste toepassingen is de bariumfluoroscopie, waarbij de patiënt een contrastmiddel, vaak barium, inneemt. Dit maakt het mogelijk om de slokdarm, maag, dunne darm en dikke darm in beeld te brengen. Fluoroscopie biedt artsen een gedetailleerd overzicht van de werking van het spijsverteringskanaal, zodat zij afwijkingen zoals obstructies, tumoren of ontstekingen kunnen identificeren. De beelden worden snel geproduceerd en kunnen in real-time worden bekeken, zodat artsen snel kunnen reageren op eventuele problemen.

Gebruik bij endoscopische procedures

Fluoroscopie wordt ook vaak gebruikt bij endoscopische procedures waarbij de arts met een flexibel instrument het spijsverteringskanaal onderzoekt. Deze beeldvorming helpt de arts bij het navigeren van het endoscoop door de anatomie van het kanaal, wat de nauwkeurigheid van de procedure vergroot. Het biedt ook de mogelijkheid om snel afwijkingen te detecteren, zoals poliepen, tumoren of andere pathologieën die verder onderzocht moeten worden.

Fluoroscopie in de neurologie: Diagnostiek van de hersenen en het zenuwstelsel

Onderzoek van de hersenen en bloedvaten

Hoewel fluoroscopie voornamelijk wordt geassocieerd met onderzoek van het bewegingsapparaat en het cardiovasculaire systeem, vindt het ook toepassingen in de neurologie. Het kan bijvoorbeeld worden gebruikt bij het uitvoeren van een cerebrale angiografie, een procedure waarbij de bloedvaten van de hersenen worden onderzocht om de aanwezigheid van aneurysma’s, vasculaire afwijkingen of verstoppingen te detecteren. Het contrastmiddel wordt via een katheter in de bloedbaan gebracht en vervolgens kunnen artsen de bloedvaten van de hersenen in detail visualiseren om te bepalen of er sprake is van een gevaarlijke blokkade of andere afwijkingen.

Fluoroscopie in interventies bij het zenuwstelsel

Fluoroscopie speelt ook een rol bij interventies op het zenuwstelsel, bijvoorbeeld bij het plaatsen van katheters voor pijnbestrijding, of bij het uitvoeren van neurochirurgische procedures. Het gebruik van fluoroscopie maakt het mogelijk om nauwkeurig te navigeren binnen de complexe structuren van de hersenen en het ruggenmerg, wat de kans op complicaties verkleint en de effectiviteit van de ingreep vergroot.

Ethiek en fluoroscopie: Overwegingen bij de toepassing van straling

Verantwoord gebruik van röntgenstraling

Fluoroscopie maakt gebruik van röntgenstraling, wat voor sommige patiënten vragen kan oproepen over de veiligheid van het onderzoek. Het is belangrijk dat artsen en technici een zorgvuldige afweging maken tussen de voordelen van het onderzoek en de mogelijke risico’s van blootstelling aan straling. In situaties waarbij herhaalde beeldvorming nodig is, zoals bij chronische aandoeningen of langetermijnbehandelingen, moet de stralingsdosis zorgvuldig worden gecontroleerd om de risico’s voor de patiënt te minimaliseren.

Veiligheidsmaatregelen en stralingsbescherming

In veel medische instellingen worden strikte richtlijnen gevolgd om de stralingsdosis te minimaliseren, zowel voor patiënten als voor het medische personeel. Dit kan het gebruik van beschermende kleding, zoals loodschorten, inhouden, en het beperken van de duur van de blootstelling aan straling. Daarnaast moeten technici ervoor zorgen dat fluoroscopie alleen wordt toegepast wanneer het strikt noodzakelijk is voor het stellen van een diagnose of het uitvoeren van een behandeling, om de gezondheid van de patiënt te waarborgen.

Informed consent voor fluoroscopie

Patiënten moeten altijd geïnformeerd worden over de procedure, inclusief de voordelen, risico’s en alternatieven voor fluoroscopie. Informed consent is essentieel, zodat patiënten begrijpen waarom het onderzoek wordt uitgevoerd en wat ze kunnen verwachten. Dit helpt bij het opbouwen van vertrouwen tussen arts en patiënt en zorgt ervoor dat de patiënt volledig op de hoogte is van de implicaties van het gebruik van röntgenstraling voor hun gezondheid.

Nieuwe inzichten en technologische vooruitgangen

Anno augustus 2024 zijn er enkele technologische vooruitgangen op het gebied van fluoroscopie. De nieuwste fluoroscopische apparatuur maakt gebruik van lagere stralingsdoses en verbeterde beeldvormingstechnieken om de veiligheid en nauwkeurigheid van de onderzoeken te verhogen. Daarnaast zijn er ontwikkelingen in real-time 3D-beeldvorming, die de artsen een nog gedetailleerder inzicht geven in de dynamiek van lichaamsstructuren tijdens het onderzoek. Deze innovaties dragen bij aan betere diagnostische resultaten en een verminderd risico op stralingsgerelateerde complicaties.

Praktische tips voor het leven met fluoroscopie

Fluoroscopie is een techniek die gebruik maakt van röntgenstralen om beelden in real-time te verkrijgen, wat artsen helpt bij het onderzoeken van organen en structuren binnen je lichaam. Het wordt vaak toegepast bij procedures zoals het plaatsen van stents, het uitvoeren van gewrichtsinjecties of het begeleiden van beeldvormende onderzoeken. Hieronder volgen praktische tips voor de voorbereiding, het proces zelf en de nazorg van fluoroscopie, zodat je goed voorbereid bent en het proces zo soepel mogelijk verloopt.

Bereid je voor op de procedure

Voordat je een fluoroscopie ondergaat, is het belangrijk om te begrijpen wat de procedure inhoudt. In de meeste gevallen zal de arts je vragen om een deel van je kleding uit te trekken en een speciaal schort te dragen om je bescherming te garanderen tegen de straling. Als je medicijnen gebruikt, vooral medicijnen die van invloed kunnen zijn op je bloeddruk of je reacties tijdens de procedure, bespreek dit dan vooraf met je arts. Soms moet je tijdelijk stoppen met bepaalde medicaties om ervoor te zorgen dat je veilig deel kunt nemen aan de procedure.

Verwacht het gebruik van contrastmiddelen

Tijdens de fluoroscopie kan het nodig zijn om contrastmiddelen in te voeren om bepaalde gebieden beter zichtbaar te maken. Dit kan via een injectie of via orale inname, afhankelijk van het te onderzoeken gebied. Het gebruik van contrastmiddelen kan tijdelijke bijwerkingen veroorzaken, zoals een warm gevoel of een metaalachtige smaak in je mond. Als je allergieën hebt, zoals allergieën voor bepaalde contrastmiddelen, geef dit dan aan je arts zodat er alternatieven gebruikt kunnen worden.

Wees bereid om stil te liggen

Tijdens de procedure zelf zal de arts beelden maken van je interne structuren, en het is belangrijk dat je stil blijft liggen om de kwaliteit van de beelden te waarborgen. De procedure duurt vaak slechts een korte tijd, maar je moet gedurende de test zoveel mogelijk rustig blijven liggen. Dit kan soms lastig zijn, maar het helpt de arts om nauwkeurige beelden te verkrijgen die essentieel zijn voor de diagnose en de behandelingsbeslissingen.

Zorg voor nazorg na de procedure

Na de fluoroscopie is er meestal geen lange herstelperiode nodig. Je kunt meteen je normale activiteiten hervatten, maar het is belangrijk om de instructies van je arts op te volgen. Als er contrastmiddelen zijn gebruikt, kan je arts je vragen om veel water te drinken om deze uit je systeem te verwijderen. In zeldzame gevallen kunnen er bijwerkingen optreden, zoals pijn of zwelling op de injectieplaats. Als je deze symptomen ervaart, neem dan contact op met je arts.

Let op tekenen van complicaties

Hoewel fluoroscopie over het algemeen veilig is, zijn er enkele risico’s die je in de gaten moet houden. Als je tekenen van infectie opmerkt, zoals roodheid, zwelling of een verhoogde lichaamstemperatuur, kan het nodig zijn om medische hulp in te schakelen. Dit kan vooral van belang zijn als de procedure met een invasief hulpmiddel werd uitgevoerd. Als je ongewone symptomen ervaart, zoals aanhoudende pijn of duizeligheid, neem dan onmiddellijk contact op met je arts.

Blijf kalm tijdens de procedure

Fluoroscopie kan voor sommige mensen een stressvolle ervaring zijn, vooral als ze angst hebben voor röntgenstralen of voor de procedure zelf. Het is belangrijk om kalm te blijven en je gerust te stellen dat de straling die tijdens de fluoroscopie wordt gebruikt, minimaal is en goed gecontroleerd wordt. Als je angstig bent, laat het dan weten aan de zorgverleners, zodat ze je kunnen helpen ontspannen en de procedure zo comfortabel mogelijk te maken.

Vraag om meer informatie

Als je vragen hebt over fluoroscopie of de resultaten van de procedure, aarzel dan niet om deze aan je arts te stellen. Het is belangrijk om volledig geïnformeerd te zijn over wat er tijdens de procedure gebeurt, wat de resultaten betekenen, en welke vervolgstappen er nodig zijn. Dit helpt je om weloverwogen beslissingen te nemen over je gezondheid en zorgbehoeften.

Misvattingen rond fluoroscopie

Fluoroscopie is hetzelfde als röntgenonderzoek

Een veelvoorkomende misvatting is dat fluoroscopie gewoon een ander woord is voor röntgenonderzoek. Hoewel beide technieken röntgenstralen gebruiken, is fluoroscopie een dynamische vorm van beeldvorming die real-time beelden maakt, terwijl röntgenstralen statische beelden produceren. Fluoroscopie biedt de mogelijkheid om de beweging van organen en structuren in het lichaam te observeren.

Fluoroscopie is een onveilige techniek

Sommige mensen denken dat fluoroscopie onveilig is vanwege het gebruik van straling. Hoewel straling inderdaad wordt gebruikt, is de hoeveelheid die tijdens fluoroscopie wordt toegepast meestal zeer laag, en de procedure wordt uitgevoerd onder strikte veiligheidsmaatregelen. De voordelen van de techniek wegen vaak op tegen de risico's, vooral als het gaat om het stellen van belangrijke diagnoses.

Fluoroscopie is alleen nuttig voor het onderzoeken van botten

Fluoroscopie wordt vaak geassocieerd met het onderzoeken van botten, maar de techniek wordt ook gebruikt om zachte weefsels en organen te visualiseren. Het is bijzonder nuttig bij procedures zoals het inbrengen van een katheter in bloedvaten of het onderzoeken van de werking van de hartspier, evenals bij gastro-intestinale onderzoeken om de beweging van de darmen te observeren.

Fluoroscopie is alleen voor mensen met een ernstig medische aandoening

Sommige mensen denken dat fluoroscopie alleen wordt uitgevoerd bij mensen met ernstige aandoeningen, maar het wordt ook gebruikt voor routineprocedures, zoals het controleren van de plaatsing van een bloeddrukmanchet of het controleren van de werking van implantaten en protheses.

Fluoroscopie is te risicovol voor oudere patiënten

Er is een misvatting dat fluoroscopie te risicovol zou zijn voor oudere volwassenen, vooral als zij al andere gezondheidsproblemen hebben. Echter, de dosis straling die wordt gebruikt is minimaal en wordt zorgvuldig gecontroleerd, zodat de procedure veilig kan worden uitgevoerd, zelfs bij ouderen die mogelijk last hebben van aandoeningen zoals diabetes mellitus of ondervoeding.

Fluoroscopie is altijd pijnlijk

Veel mensen denken dat fluoroscopie pijn zal veroorzaken vanwege de ingrepen die ermee gepaard kunnen gaan, zoals het inbrengen van een katheter. De meeste procedures die fluoroscopie gebruiken, zijn echter niet pijnlijk, hoewel er enige ongemak kan optreden afhankelijk van de specifieke procedure.

Fluoroscopie kan niet worden gebruikt voor het detecteren van kanker

Fluoroscopie wordt vaak onterecht beschouwd als een techniek die niet nuttig is voor het opsporen van kanker. In werkelijkheid kan het nuttig zijn om tumoren te lokaliseren, vooral als ze zich in dichtbevolkte gebieden van het lichaam bevinden, zoals het mondgebied of de slokdarm. Het kan ook worden gebruikt om de effectiviteit van behandelingen zoals bestraling te monitoren.

Lees verder

• Endoscopie: Inwendig kijkonderzoek van binnenkant lichaam