Bittere smaak in mond: Oorzaken van bitter smaakgevoel

Een bittere smaak in de mond kan veroorzaakt worden door tijdelijke of chronische aandoeningen zoals infecties of beroertes. Ook omgevingsfactoren zoals medicatiegebruik en roken kunnen bijdragen aan een bittere smaak. Een langdurige vieze smaak in de mond kan ertoe leiden dat patiënten minder graag en voldoende eten, wat resulteert in diverse vitamine- en mineraaltekorten. Bovendien kan de kwaliteit van leven aangetast worden wanneer de smaakstoornis chronisch is. In de meeste gevallen verdwijnt de smaakstoornis als de onderliggende oorzaak wordt behandeld. Een goede mondhygiëne kan het risico op het ontwikkelen van een bittere smaak in de mond verminderen. Bij aanhoudende problemen en bijkomende symptomen is het raadzaam om een (tand)arts te raadplegen.

• Aandoeningen en bittere smaak in de mond
• Beroerte
• Brandend maagzuur
• Droge mond
• Infectie
• Letsel
• Schimmelinfectie
• Tandproblemen
• Vitaminetekort
• Zwangerschap
• Andere aandoeningen
• Omgevingsfactoren en bittere smaak in de mond
• Kankerbehandeling
• Kunstgebit of beugel
• Medicatie
• Roken
• Slechte mondhygiëne
• Veroudering
• Wanneer een arts bezoeken?
• Diagnose en onderzoeken
• Diagnostische benadering
• Specialistische zorg
• Behandelopties
• Professionele zorgen
• Zelfzorg
• Preventie van bittere smaak in de mond

Aandoeningen en bittere smaak in de mond

Beroerte

Een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en fysieke symptomen) kan de smaakpapillen beschadigen, waardoor het smaakgevoel van de patiënt verandert.

Brandend maagzuur

Maagzuur dat terugvloeit in de slokdarm kan brandend maagzuur veroorzaken, wat soms resulteert in een bittere smaak in de mond. Bekende symptomen van zuurbranden zijn onder andere een brokgevoel in de keel, een koud gevoel in de keel, keelpijn, een chronische droge hoest, pijn op de borst, misselijkheid en kwijlen. Een zure of bittere smaak in de mond is een ander symptoom.

Droge mond

Xerostomie (droge mond) kan ontstaan door een verminderde speekselproductie of een gewijzigde samenstelling van het speeksel. Oorzaken kunnen zijn:

• Bepaalde medicijnen
• Veroudering
• Syndroom van Sjögren (droge mond, droge keel en droge ogen)
• Tabak roken

Wanneer de patiënt te weinig speeksel produceert, kan de smaak veranderen, waardoor voeding meer bitter of minder zout smaakt.

Infectie

Infecties zoals een verkoudheid, de griep of sinusitis kunnen de smaakpapillen beïnvloeden, wat kan leiden tot een bittere smaak in de mond. Dit is het gevolg van een immuunreactie die de gevoeligheid voor een bittere smaak aantast.

Letsel

Een traumatisch hersenletsel kan de sensorische zenuwen beschadigen, wat bij sommige patiënten leidt tot een aanhoudende slechte smaak in de mond.

Schimmelinfectie

Mondspruw (orale candidiasis) is een schimmelinfectie veroorzaakt door de schimmel Candida. Symptomen zijn onder andere witte plekken en vlekken op de keel en tong, en een onaangename smaak in de mond.

Tandproblemen

Gingivitis (tandvleesontsteking)
Een goede mondhygiëne kan tandvleesaandoeningen voorkomen. Een aanhoudende slechte smaak in de mond kan wijzen op een tandvleesontsteking (gingivitis). Bacteriën in de mond kunnen zich ophopen en een plaque vormen. Onbehandeld kunnen deze bacteriën het tandvlees en kaakbot aantasten. Het eerste teken van een tandvleesontsteking is ontstoken tandvlees dat gemakkelijk bloedt (bloedend tandvlees).

Tandabces
Bacteriën kunnen een wondje aan de binnenkant van de mond infecteren, wat kan leiden tot een tandabces. Symptomen zijn onder andere pijn en zwelling rond het aangetaste gebied, een vieze adem (halitose) en een bittere smaak in de mond. De behandeling bestaat uit antibiotica en/of drainage (pus afvoeren) van het abces.

Vitaminetekort

Het lichaam heeft vitaminen en voedingsstoffen nodig om goed te functioneren. Ernstige vitaminetekorten kunnen leiden tot een bittere smaak in de mond. Dit geldt vooral voor een tekort aan zink (nodig voor smaak en geur) en een vitamine B12-tekort.

Zwangerschap

Bij zwangere vrouwen kunnen hormonale veranderingen tijdelijk de smaak beïnvloeden. Dit is vaak alleen van korte duur. Bij ouderen kan de vermindering van het aantal smaakpapillen en de afname van speekselproductie bijdragen aan een bittere smaak. Het is belangrijk om in deze gevallen met een zorgverlener te overleggen over mogelijke oplossingen en aanpassingen in dieet en mondverzorging.

Andere aandoeningen

Andere aandoeningen en medische behandelingen die een bittere smaak in de mond kunnen veroorzaken zijn:

• Anesthetica aan de mond
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een allergische reactie op het eten van pijnboompitten (een vorm van voedselallergie)
• Leverziekte
• Een operatie aan de tong
• Een trauma aan de mond of neus
• Geelzucht
• Inademing van giftige stoffen, gassen of benzeen
• Mondbranden (brandend mond syndroom): een chronische aandoening met een brandend gevoel in de mond of aan de tong
• Neuspoliepen (goedaardige gezwellen in neus of sinussen)
• Uitdroging
• Ziekte van Alzheimer (een vorm van dementie)

Omgevingsfactoren en bittere smaak in de mond

Kankerbehandeling

Een bijwerking van veel kankerbehandelingen is een gewijzigd smaakgevoel, wat kan resulteren in een bittere of metaalachtige smaak in de mond. Chemotherapie kan de smaakpapillen irriteren en de bacteriebalans in de mond verstoren. Patiënten zijn ook vatbaarder voor infecties die het smaakgevoel kunnen verstoren. Ook radiotherapie aan het mondgebied kan een smaakstoornis veroorzaken. Het is belangrijk om de mond regelmatig te spoelen met zuiveringszout om een slechte smaak in de mond te neutraliseren en mondinfecties te voorkomen.

Kunstgebit of beugel

Door een slecht passend kunstgebit of een slecht passende beugel ontstaat een gat tussen het tandvlees en het kunstgebit. Wanneer bacteriën zich hierin ophopen, ontstaat sneller een bittere smaak in de mond.

Medicatie

Een smaakverandering komt mogelijk ook tot stand als bijwerking van medicatiegebruik. Patiënten ervaren bijvoorbeeld niet alleen een bittere smaak in de mond, maar ook een metaalachtige smaak of een zoute smaak in de mond door het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij:

• anthelmintica: worm dodende medicijnen (ontwormingsmiddelen)
• antibiotica (vooral tetracycline)
• antihistaminica: behandeling van een allergische reactie
• bepaalde antipsychotica (vooral lithium)
• bepaalde vormen van chemotherapie
• sommige medicijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk (hypertensie)
• vitaminen en supplementen die zink, chroom of koper bevatten

Het is belangrijk om smaakwijzigingen met die resultaten uit het gebruik van medicijnen met de arts te bespreken, zodat hij mogelijk andere geneesmiddelen kan inzetten.

Roken

Roken schaadt tal van lichaamsstructuren, waaronder de smaakzin. Sigaretten bevatten namelijk giftige chemicaliën die de smaakpapillen beschadigen. Bij rokers zijn de smaakpapillen die de bitterste smaken waarnemen het vaakst getroffen. Door te stoppen met roken reageren de smaakpapillen beter op smaken. Patiënten die jarenlang hebben gerookt, merken echter dat hun smaakpapillen nooit meer normaal worden. Sommige patiënten die stoppen met roken melden dat ze in eerste instantie een heel vieze smaak in de mond hebben, maar dit verbetert geleidelijk.

Slechte mondhygiëne

Een slechte mondhygiëne is een mogelijke reden voor een bitter smaakgevoel in de mond. De slechte smaak verergert soms nog door het voedsel dat de patiënt eet of wanneer hij rookt. Mensen moeten regelmatig de tanden poetsen en flossen om bacteriën tussen de tanden en rond het tandvlees te verwijderen.

Veroudering

Bij het verouderen verliezen mensen veel van de smaakpapillen waardoor veel ouderen een bittere smaak in de mond ervaren. Zij gaan hierdoor minder eten wat leidt tot ondervoeding en een tekort aan vitaminen en mineralen. Patiënten gaan tevens meer zout toevoegen aan het eten om de smaak te verbeteren, maar dit leidt na verloop van tijd tot coronaire problemen. Naast het verlies van zintuiglijke smaakpapillen, leidt ook het toegenomen medicatiegebruik en een verminderde speekselproductie tot een bitter smaakgevoel in de mond.

Wanneer een arts bezoeken?

Als een bittere smaak in de mond aanhoudt ondanks verbeterde mondhygiëne en aanpassing van dieet- en levensstijlgewoonten, of als het gepaard gaat met andere verontrustende symptomen zoals pijn, zwelling, bloedingen of een aanhoudende slechte adem, is het belangrijk om medische hulp te zoeken. Dit geldt ook als de smaakstoornis gepaard gaat met andere systemische symptomen zoals gewichtsverlies, koorts, of veranderingen in het algemene welzijn.

Door proactief te zijn in het monitoren en behandelen van een bittere smaak in de mond, kunnen patiënten hun mondgezondheid en algehele welzijn verbeteren.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostische benadering

Het stellen van de oorzaak van een bittere smaak in de mond begint met een grondige medische anamnese en lichamelijk onderzoek. De arts zal vragen stellen over de duur, frequentie en aard van de bittere smaak, evenals over eventuele bijkomende symptomen. Belangrijke factoren die onderzocht worden zijn:

• Huidige medicatie en recente veranderingen in medicatie
• Eet- en drinkgewoonten
• Gebruik van tabak of alcohol
• Aanwezigheid van recente ziekten of infecties
• Eventuele trauma's of letsels in de mond- en kaakregio

Aanvullende diagnostische tests kunnen omvatten:

• Bloedonderzoek om eventuele tekorten aan vitaminen en mineralen of infecties te identificeren
• Röntgenfoto’s van de mond en kaak om tand- en kaakproblemen op te sporen
• Sinusonderzoek om te controleren op sinusitis
• Endoscopie van de slokdarm om reflux of andere aandoeningen te evalueren

Specialistische zorg

Afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak kunnen verwijzingen naar specialisten zoals een KNO-arts, een gastro-enteroloog, of een dermatoloog noodzakelijk zijn voor verdere evaluatie en behandeling. Bij vermoeden van ernstige aandoeningen zoals kanker of diabetes kan tijdige diagnose en behandeling cruciaal zijn voor een betere prognose.

Behandelopties

Professionele zorgen

De behandeling van een bittere smaak in de mond is afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Mogelijke behandelingen zijn:

• Maagzuurremmers en dieetveranderingen voor brandend maagzuur en gastro-oesofageale refluxziekte
• Behandeling van xerostomie met speekselvervangers of aanpassing van medicatie
• Revalidatie en therapie voor patiënten met een traumatisch hersenletsel
• Antimycotische middelen voor de behandeling van mondspruw
• Professionele tandreiniging en behandeling van gingivitis of tandabces
• Aanpassing van medicatie na overleg met de arts, indien smaakverandering een bijwerking is

Zelfzorg

Naast medische behandeling kunnen zelfzorgmaatregelen ook helpen om de bittere smaak te verlichten:

• Regelmatig tanden poetsen en flossen
• Spoelen met een oplossing van zuiveringszout of mondwater
• Het vermijden van tabak en overmatig alcoholgebruik
• Het verhogen van de inname van water en het gebruik van speekselstimulerende producten zoals suikervrije kauwgom

Preventie van bittere smaak in de mond

Om het risico op het ontwikkelen van een bittere smaak in de mond te verminderen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Voldoende hydratatie: Zorg voor een adequate inname van water om de speekselproductie te ondersteunen en uitdroging te voorkomen.
• Goede mondhygiëne: Poets tanden en reinig de tong dagelijks. Gebruik een mondspoeling om bacteriën te verminderen en de mondfrisheid te verbeteren.
• Gezond dieet: Eet een uitgebalanceerd dieet rijk aan vitaminen en mineralen. Vermijd overmatig gebruik van alcohol en tabak.
• Medicamenteuze begeleiding: Bespreek met uw arts mogelijke bijwerkingen van medicijnen en zoek indien nodig naar alternatieven.
• Regelmatige tandartsbezoeken: Onderga periodieke controles bij de tandarts om tandvleesproblemen en andere mondgezondheidsproblemen tijdig te detecteren en te behandelen.

Lees verder

• Zoute smaak in mond: Oorzaken van zoutachtige smaak
• Metaalsmaak in mond: Oorzaken van metaalachtige smaak
• Smaakstoornis: Verminderd smaakgevoel (smaakverlies)
• Zeepachtige smaak in mond: Oorzaken van zeepsmaak
• Slechte smaak in mond: Oorzaken van vieze mondsmaak