Zeepachtige smaak in mond: Oorzaken van zeepsmaak

Sommige patiënten ervaren een zeepachtige smaak in de mond. Dit is meestal een tijdelijk onaangenaam gevoel en duidt vaak niet op een ernstig probleem, bijvoorbeeld wanneer iemand per ongeluk zeep heeft gegeten. De zeepsmaak is vaak bitter, licht metaalachtig en brandend. Bij twijfel, aanhoudende zeepsmaak, of in bepaalde situaties is medisch advies echter noodzakelijk. De arts bevraagt de patiënt dan over de voeding die hij onlangs heeft gegeten, het medicatiegebruik en de gezondheidsgeschiedenis. Zo kan de arts een mogelijke oorzaak van de zeepachtige mondsmaak vaststellen.

• Angst, stress en psychologische factoren
• Auto-immuunziekten
• Beroerte of hersenletsel en zeepsmaak in de mond
• Chemotherapie en radiotherapie
• Droge mond (xerostomie)
• Genetische reacties op voedingsmiddelen
• Hormonale veranderingen
• Infecties en ontstekingen
• Medicijnen en zeepachtige mondsmaak
• Metalen in water of voedsel
• Mondgezondheidsproblemen
• Tandheelkundige behandelingen
• Vergiftiging
• Arsenicum
• Fluoridetandpasta
• Verontreinigd voedsel of drank
• Voeding en dieet
• Zeldzame oorzaken van een zeepachtige smaak in de mond
• Parosmie
• Sinusitis
• Smaakstoornissen door medicijnen
• Trigeminusneuralgie
• Behandeling en huismiddeltjes
• Alarmsymptomen
• Contact met de arts
• Spoedhulp bij zeepachtige smaak in de mond
• Een kind klaagt over een zeepachtige smaak in de mond. Kinderen zijn gevoeliger voor vergiftiging dan volwassenen, en een zeepachtige smaak kan een teken zijn van het innemen van een giftige stof.
  De zeepachtige smaak in de mond optreedt na een hoofdblessure. Dit kan wijzen op hersenletsel, dat ernstige gevolgen kan hebben.
  Er andere symptomen zijn naast de zeepachtige smaak, zoals bewusteloosheid. Bewusteloosheid kan een teken zijn van een ernstige aandoening, zoals een beroerte of een hypoglykemie (te lage bloedsuikerspiegel).
  Er tekenen zijn van een beroerte, zoals veranderingen in het denken of een afhangend gezicht. Een beroerte is een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist.
  De patiënt grote hoeveelheden zeep heeft gegeten. Dit kan leiden tot vergiftiging, met symptomen zoals misselijkheid, braken, diarree en buikpijn.
  De patiënt is blootgesteld aan potentieel giftige stoffen, besmet voedsel of vervuild water. Giftige stoffen kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, en snelle medische zorg is cruciaal.
  

Angst, stress en psychologische factoren

Bij patiënten met angst worden de hersenen en het lichaam op verschillende manieren aangetast. Wanneer iemand angstig is voor de smaak van voedsel of bang is voor een potentiële voedselinfectie, wijzigt ook de smaakperceptie. De hersenen creëren dan de sensatie van een zeepachtige smaak, ook al is deze afwezig.

Naast angst kunnen andere stress- en psychologische factoren ook de smaakperceptie beïnvloeden. Chronische stress kan de smaakpapillen en de functie van de speekselklieren beïnvloeden, wat kan leiden tot een zeepachtige smaak.

Auto-immuunziekten

Auto-immuunziekten zoals Sjögren-syndroom kunnen de speekselklieren aantasten en leiden tot een verminderde speekselproductie, wat kan resulteren in een ongebruikelijke smaak, waaronder een zeepachtige smaak. Het Sjögren-syndroom veroorzaakt vaak droge mond (xerostomie), wat de smaakperceptie kan veranderen.

Beroerte of hersenletsel en zeepsmaak in de mond

De smaakpapillen zenden signalen naar de hersenen zodat een persoon kan proeven. Als de hersenen deze signalen niet correct verwerken of begrijpen, wijzigt dit de manier waarop voedsel smaakt. Sommige patiënten ervaren smaakveranderingen van voedsel tijdens of na een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen) of ander hersenletsel. Andere patiënten lijden dan weer aan een andere smaakstoornis, of anders proeven ze geen smaak meer. Een zeepachtige of metaalachtige smaak na een beroerte kan tijdelijk, langdurig of permanent zijn. Als een patiënt veranderingen in de smaak ervaart, moet hij een arts raadplegen die de oorzaak kan vaststellen. Logopedie, ergotherapie en/of sliktherapie kunnen nuttig zijn.

Chemotherapie en radiotherapie

Patiënten die chemotherapie of radiotherapie ondergaan, kunnen veranderingen in hun smaak ervaren, waaronder een zeepachtige smaak. Deze behandelingen kunnen de cellen in de mondholte en speekselklieren beschadigen, wat invloed heeft op de smaak.

Droge mond (xerostomie)

Een droge mond kan de smaakperceptie veranderen en leiden tot een zeepachtige smaak. Dit kan veroorzaakt worden door een lage speekselproductie, vaak als gevolg van uitdroging, bepaalde medicijnen, of medische aandoeningen die de speekselklieren beïnvloeden.

Genetische reacties op voedingsmiddelen

Wanneer een persoon een variant in het gen OR6A2 heeft, smaken sommige voedingsmiddelen (vooral koriander en wortelen) onaangenaam en soms ook naar zeep. Deze variant is relatief zeldzaam. Door deze genvariant ontstaat enkel een slechte smaak in de mond bij bepaalde voedingsmiddelen; de persoon heeft geen onderliggend medisch probleem.

Hormonale veranderingen

Hormoonveranderingen, zoals die optreden tijdens de zwangerschap of de menopauze, kunnen de smaakperceptie beïnvloeden en een zeepachtige smaak veroorzaken. Hormonale fluctuaties kunnen ook invloed hebben op de speekselproductie en samenstelling, wat kan bijdragen aan een ongebruikelijke smaak in de mond.

Infecties en ontstekingen

Infecties en ontstekingen van de mondholte, zoals orale candidiasis (schimmelinfectie) of gingivitis, kunnen een zeepachtige smaak in de mond veroorzaken. Deze aandoeningen kunnen de normale werking van de smaakpapillen beïnvloeden.

Medicijnen en zeepachtige mondsmaak

Wanneer sommige patiënten bepaalde medicijnen innemen, kan een zeepachtige smaak in de mond achterblijven. Het is ook mogelijk dat dit medicijn interageert met voedsel of water en dan een zeepsmaak of metaalsmaak in de mond veroorzaakt. Neemt de patiënt een nieuw medicijn en ontstaat er dan een smaakverandering in de mond, dan ligt dit wellicht aan het medicijn. De zeepachtige mondsmaak verschijnt vooral door het nemen van Telavancin, een antibioticum dat de arts inzet voor de behandeling van bacteriële longontsteking, sommige huidinfecties en infecties veroorzaakt door de Staphylococcus-bacterie. Dit symptoom is onschadelijk, maar wel vervelend voor de patiënt. De patiënt ervaart de smaakverandering zolang hij de medicatie moet nemen, maar als dit echt onhoudbaar is, kan hij met de arts overleggen of andere medicatie mogelijk is.

Metalen in water of voedsel

Soms kunnen metalen in drinkwater of voedsel, zoals hoge concentraties ijzer of koper, een zeepachtige smaak in de mond veroorzaken. Dit komt vaker voor in gebieden met verontreinigd water of met verouderde waterleidingen.

Mondgezondheidsproblemen

Problemen met het tandvlees en de tandgezondheid kunnen soms leiden tot een zeepachtige of metaalachtige smaak in de mond. Als een patiënt geen goede mondhygiëne onderhoudt, blijft oud voedsel achter in de tanden en het tandvlees, wat de smaak van voedsel kan wijzigen. Tandvleesaandoeningen kunnen ook een zeepsmaak of metaalsmaak veroorzaken. Verschillende mond- en tandinfecties kunnen ook ongewone smaken in de mond veroorzaken. Als een zeepachtige smaak optreedt in combinatie met kaakpijn of tandpijn, gezwollen tandvlees of rood tandvlees of een slechte adem (halitose), is advies van een tandarts essentieel.

Tandheelkundige behandelingen

Sommige tandheelkundige behandelingen en materialen, zoals amalgaamvullingen of bepaalde tandheelkundige kleefstoffen, kunnen een tijdelijke zeepachtige of metaalachtige smaak veroorzaken. Dit kan te maken hebben met de interactie van de tandheelkundige materialen met speeksel en voedsel.

Vergiftiging

Arsenicum

Een aantal gifstoffen kunnen een smaakwijziging in de mond veroorzaken (zeepachtig of metaalachtig), bijvoorbeeld door arsenicum. Een arsenicumvergiftiging treedt sneller op bij kinderen en baby's en bij patiënten die:

• vervuild water hebben gebruikt
• voedsel hebben gegeten dat mogelijk besmet is
• zijn blootgesteld aan potentieel besmette ingesloten ruimten
• zijn blootgesteld aan vervuilde lucht

Bij een vergiftiging is een zeepachtige smaak mogelijk het eerste symptoom, maar de meeste patiënten ervaren al snel andere symptomen, zoals veranderingen in het bewustzijn, verwardheid en misselijkheid.

Fluoridetandpasta

Ook een overdosis tandpasta, mondwater en water met fluoride kan een zoute smaak in de mond of zeepsmaak in de mond veroorzaken. Tal van andere symptomen zijn mogelijk, zoals onder andere een trage hartslag, braken, diarree, een darmverstopping en hartafwijkingen.

Verontreinigd voedsel of drank

De smaak van zeep is zo sterk dat zelfs een klein spoor al de smaak van voedsel en water kan wijzigen. Dit gebeurt bij:

• het bereiden van eten door mensen die zeepresten op hun handen hebben
• het eten van gerechten die niet goed zijn gespoeld
• het gebruik van gewassen rietjes die nog zeepresten bevatten
• het wassen van groenten of fruit in water met zeep erin

De smaak van zeep in de mond van een patiënt verdwijnt meestal snel in deze situaties.

Voeding en dieet

Bepaalde voedingsmiddelen kunnen tijdelijk een zeepachtige smaak veroorzaken, vooral als ze hoog zijn in kunstmatige additieven of conserveringsmiddelen. Het consumeren van voedsel dat sterk gekruid of behandeld is met bepaalde chemicaliën kan ook de smaak veranderen.

Zeldzame oorzaken van een zeepachtige smaak in de mond

Naast de reeds genoemde oorzaken, zijn er nog enkele zeldzame aandoeningen die een zeepachtige smaak in de mond kunnen veroorzaken:

Parosmie

Parosmie is een aandoening waarbij smaken worden verstoord of veranderd. Mensen met parosmie kunnen normale smaken ervaren als onaangenaam, zoals metaalachtig of zeepachtig. De oorzaak van parosmie is vaak onbekend, maar kan verband houden met virale infecties, zenuwbeschadiging of bepaalde medicijnen.

Sinusitis

Sinusitis is een ontsteking van de sinussen, de holtes in het gezicht rond de neus en ogen. In sommige gevallen kan sinusitis leiden tot een afwijkende smaakperceptie, inclusief een zeepachtige smaak. Dit komt doordat de ontsteking de zenuwen rond de neus en mond kan aantasten.

Smaakstoornissen door medicijnen

Naast de eerder genoemde medicijnen, kunnen ook andere medicijnen bijwerkingen hebben die een zeepachtige smaak in de mond veroorzaken. Dit is een zeldzame bijwerking, maar het is belangrijk om de arts te informeren bij deze smaak tijdens het gebruik van medicijnen.

Trigeminusneuralgie

Trigeminusneuralgie is een aandoening die intense pijn in het gezicht veroorzaakt, vaak in de vorm van aanvallen. In zeldzame gevallen kan trigeminusneuralgie ook leiden tot smaakstoornissen, zoals een zeepachtige smaak.

Behandeling en huismiddeltjes

Een patiënt met een zeepachtige mondsmaak heeft niet altijd een behandeling nodig. Sommige behandelingen die eventueel kunnen helpen zijn onder meer:

• de tanden poetsen met een goede tandpasta, de tanden flossen en de tong reinigen om tandplak of rottend voedsel te verwijderen
• drinkwater uit een betrouwbare bron nemen, zoals gebotteld of gefilterd water
• flauw eten om de smaak van ander voedsel kwijt te raken
• mediteren en diep ademhalen om angst te verlichten

Alarmsymptomen

Contact met de arts

Een zeepachtige smaak in de mond is meestal geen reden tot paniek, maar in sommige gevallen is het raadzaam om medisch advies in te winnen.

Neem contact op met de arts wanneer:

• De smaak intenser wordt: Als de zeepachtige smaak toeneemt in intensiteit, kan dit wijzen op een onderliggende oorzaak die nadere analyse vereist.
• De smaak niet vanzelf verdwijnt: Als de smaak langer dan een paar dagen aanhoudt, is het raadzaam om uw arts te raadplegen om uit te sluiten dat er geen medische aandoening aan de grondslag ligt.
• De smaak gepaard gaat met maagproblemen: Indien de zeepachtige smaak samengaat met symptomen zoals misselijkheid, braken of diarree, kan dit duiden op een maag- of darmkwaal die medische aandacht behoeft.

Spoedhulp bij zeepachtige smaak in de mond

Een zeepachtige smaak in de mond is meestal geen reden tot paniek. Echter, in sommige gevallen is het belangrijk om onmiddellijk medische hulp te zoeken. De patiënt moet naar de eerste hulp gaan als:

Een kind klaagt over een zeepachtige smaak in de mond. Kinderen zijn gevoeliger voor vergiftiging dan volwassenen, en een zeepachtige smaak kan een teken zijn van het innemen van een giftige stof.
De zeepachtige smaak in de mond optreedt na een hoofdblessure. Dit kan wijzen op hersenletsel, dat ernstige gevolgen kan hebben.
Er andere symptomen zijn naast de zeepachtige smaak, zoals bewusteloosheid. Bewusteloosheid kan een teken zijn van een ernstige aandoening, zoals een beroerte of een hypoglykemie (te lage bloedsuikerspiegel).
Er tekenen zijn van een beroerte, zoals veranderingen in het denken of een afhangend gezicht. Een beroerte is een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist.
De patiënt grote hoeveelheden zeep heeft gegeten. Dit kan leiden tot vergiftiging, met symptomen zoals misselijkheid, braken, diarree en buikpijn.
De patiënt is blootgesteld aan potentieel giftige stoffen, besmet voedsel of vervuild water. Giftige stoffen kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken, en snelle medische zorg is cruciaal.

Belangrijk
Aarzel niet om 112 te bellen als de patiënt zich in één van deze situaties bevindt. Hoe sneller u medische hulp zoekt, hoe beter de kans op een goede behandeling en herstel. Naast de hierboven genoemde punten, is het altijd raadzaam om een arts te raadplegen als de patiënt zich zorgen maakt over een zeepachtige smaak in de mond, vooral als deze gepaard gaat met andere symptomen of langdurig aanhoudt.

Lees verder

• Slechte smaak in mond: Oorzaken van vieze mondsmaak
• Zoute smaak in mond: Oorzaken van zoutachtige smaak
• Bittere smaak in mond: Oorzaken van bitter smaakgevoel
• Metaalsmaak in mond: Oorzaken van metaalachtige smaak
• Smaakstoornis: Verminderd smaakgevoel (smaakverlies)