Overdosis van tandpasta (met fluoride) bij kinderen

Tandpasta is een product om de tanden te reinigen. In diverse tandpasta's zitten giftige ingrediënten met name sodium fluoride en triclosan. Vooral kinderen zijn vaker getroffen door een overdosis van tandpasta met fluoride, wat mogelijk zeer giftig is. Tandpasta voor kinderen bevat in principe weinig fluoride, zodat dit gehalte normaalgezien weinig problemen geeft wanneer een patiënt het inslikt. Het inslikken van zeer grote hoeveelheden tandpasta met fluoride veroorzaakt echter mogelijk ernstige problemen bij een patiënt. Het is steeds aanbevolen om onmiddellijk het antigifcentrum te bellen en eventueel een spoeddienst in het ziekenhuis op te zoeken daar een overdosis van tandpasta met fluoride mogelijk resulteert in levensbedreigende complicaties.

• Tandpasta met fluoride
• Symptomen van een tandpasta overdosis bij de patiënt
• Medische hulp inroepen
• Behandeling van een kind of kinderen
• Diagnostisch onderzoek
• Prognose

Tandpasta met fluoride

Fluoride bevindt zich in onder andere drinkwater, mondwateren tandpasta. Deze stof versterkt in lage concentraties het tandglazuur, voorkomt holten en helpt bij de opbouw van sterke, gezonde tanden. Bij hogere concentraties echter is fluoride in wezen een zeer giftig gif. In tandpasta voor kinderen zit in principe al weinig fluoride, maar soms gebeurt het dat een kind toch erg veel fluoride inneemt. Kinderen slikken namelijk gemakkelijk tandpasta in, in plaats van de tandpasta te spoelen of weg te spugen. Dit gebeurt sneller dan gedacht, bijvoorbeeld bij fruitige smaken of ander lekker uitziende of proevende tandpasta. Een overdosis fluoride is mogelijk zelfs fataal. De dodelijke dosis hangt af van het gewicht van het kind. Een tweejarig kind dat iets meer dan twee volle tuben tandpasta consumeert, overleeft dit veelal niet. Bij een achtjarig kind zou het dan om ongeveer vier volle tubes tandpasta gaan.

Symptomen van een tandpasta overdosis bij de patiënt

Het inslikken van een grote hoeveelheid gewone tandpasta met fluoride bezorgt een patiënt mogelijk heel wat symptomen: ademhalingsproblemen, beven (tremor), braken, diarree, een darmobstructie (verstopping in darm met buikpijn en braken), een hartaanval, een trage hartslag (bradycardie), een zoute smaak in de mond of een zeepachtige smaak in de mond, krampen, kwijlen, maagpijn, schok en zwakte. Het slikken van meer dan de hoeveelheid van een erwt per dag verhoogt tevens het risico voor fluorosis. Dit is de medische term voor een aandoening die leidt tot bruine vlekken en verkleuring van de tanden (afwijkingen aan de tandkleur). Tot slot leidt het dagelijks eten van kleine hoeveelheden fluoride zelfs tot problemen met de botontwikkeling.

Medische hulp inroepen

Het plots inslikken van grote hoeveelheden tandpasta met fluoride is een vorm van vergiftiging die onmiddellijke medische zorgen vereist. De begeleider van de patiënt meldt aan de zorgverlener wat de leeftijd, het gewicht en de algemene conditie is van de patiënt. Ook de naam van het product, inclusief de ingrediënten en de sterkte indien bekend) deelt de begeleider mee. Tot slot is het belangrijk om door te geven hoeveel tandpasta is ingeslikt, en ook wanneer precies dit gebeurd is (hoe lang geleden).

Behandeling van een kind of kinderen

Zelfzorg

De patiënt mag niet proberen over te geven, en een begeleider mag een patiënt ook niet aanmoedigen om te braken. Water of melk drinken mag wel in bepaalde situaties, tenzij een professionele zorgverlener iets anders meldt. Water of melk mag zeker niet als de patiënt bepaalde symptomen vertoont zoals braken, stuiptrekkingen (oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn) of een verminderde mate van alertheid. Hij is hierdoor namelijk niet of minder goed in staat om te slikken. Indien de overdosis gebeurt bij kinderen, hetgeen meestal het geval is, plaatsen de ouders de tandpasta en mondwater best buiten het bereik van kinderen onder de zes jaar, en zorgen ze er best voor dat het kind onder hun toezicht de tanden poetst. De ouders herinneren het kind er dan aan dat het geen tandpasta mag eten of inslikken.

Professionele medische zorg

Professionele medische zorg is niet altijd nodig wanneer de tandpasta geen fluoride bevat. Indien de tandpasta wel fluoride bevat en het kind heeft grote hoeveelheden ingeslikt, is deze overdosis tandpasta met fluoride een medische noodsituatie. De zorgverlener monitort de patiënt in het ziekenhuis van nabij. Zo controleert hij de temperatuur, de hartslag, de ademhaling en de bloeddruk van de patiënt. De patiënt krijgt wellicht actieve kool toegediend om te voorkomen dat de rest van het gif in de maag en het spijsverteringskanaal absorbeert. Calcium is een tegengif dat het effect van het gif omkeert. Daarnaast krijgt de patiënt luchtweg- en ademhalingsondersteuning via zuurstof. Een maagspoeling is meestal ook vereist. In extreme gevallen is hierbij een intubatie nodig. Voorts krijgt de patiënt via een ader (intraveneus) vocht toegediend. Verder geeft de arts medicijnen aan de patiënt om de symptomen te behandelen.

Diagnostisch onderzoek

Nodige diagnostische onderzoeken in het ziekenhuis omvatten een elektrocardiografie (ECG: meting van de elektrische activiteit van hart) en een radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto). Daarnaast voert de arts een endoscopie (inwendig kijkonderzoek van de binnenkant van het lichaam) uit. Hiermee bekijkt hij via een camera in de keel om brandwonden aan de slokdarm en de maag te identificeren.

Prognose

Patiënten die zeer grote hoeveelheid fluoride tandpasta innemen en de eerste achtenveertig (48) uur overleven, herstellen meestal volledig. De meeste niet-fluoride tandpasta is niet-toxisch (niet-giftig). Deze patiënten herstellen in de meeste gevallen eveneens volledig.

Lees verder

• EHBO: Eerste Hulp Bij Ongevallen (special)