Tanden: Afwijkende kleuren (tandkleur) en vormen (tandvorm)

Zowel de kleur als de vorm van de tanden kunnen afwijkend zijn bij een patiënt. Normaal gesproken zijn de tanden wit of geelachtig-wit, en elke andere kleur wordt als abnormaal beschouwd. Abnormale tandvormen kenmerken zich door onregelmatige vormen. Er zijn verschillende oorzaken voor afwijkingen in tandkleur en tandvorm, waaronder medische aandoeningen, het gebruik van bepaalde geneesmiddelen en leefgewoonten. Ook het ontbreken van tanden of de timing van tanddoorbraak kan wijzen op een onderliggende ziekte.

• Synoniemen en typen van afwijkende kleuren en vormen van tanden
• Synoniemen tandkleuren
• Typen tandvormen
• Oorzaken van afwijkingen aan tandkleur en tandvorm
• Tandkleur
• Tandvorm
• Diagnose en onderzoeken van abnormale tanden door de tandarts
• Behandeling van patiënten met afwijkende tandkleur of tandvorm
• Tandkleur
• Tandvorm

Synoniemen en typen van afwijkende kleuren en vormen van tanden

Synoniemen tandkleuren

Afwijkingen in tandkleur worden vaak aangeduid met de volgende termen:

• Tandpigmentatie
• Verkleurde tanden
• Verkleuring van de tanden

Typen tandvormen

Abnormale tandvormen worden gekenmerkt door de volgende typen tanden:

• Conische tanden
• Hutchinson-snijtenen
• Moerbeitanden
• Pintanden

Oorzaken van afwijkingen aan tandkleur en tandvorm

Tandkleur

Medische aandoeningen
Ernstige neonatale geelzucht (geelzucht bij baby's) en bepaalde hart- en vaataandoeningen kunnen leiden tot afwijkingen in de tandkleur. Genetische aandoeningen zoals dentinogenese imperfecta en amelogenese imperfecta beïnvloeden het tandglazuur, wat tot kleurveranderingen kan leiden. Ook een hoge koorts tijdens de tandvorming kan het uiterlijk van de tanden beïnvloeden. Porfyrie, een erfelijke stofwisselingsziekte, kan eveneens leiden tot een afwijkende tandkleur. Behandelingen zoals chemotherapie of radiotherapie aan het hoofd of de nek kunnen de tandkleur veranderen. Bovendien kan een trauma, zoals een valpartij, de glazuurvorming beïnvloeden en de kleur van volwassen tanden veranderen. Witte vlekken op het tandvlees en zwarte vlekken op het tandvlees kunnen ook andere oorzaken hebben.

Drank, voeding en roken
Consumptie van bepaalde dranken en voedingsmiddelen, zoals koffie en thee, kan tijdelijke bruine of zwarte vlekken op de tanden veroorzaken. Roken en het gebruik van pruimtabak kunnen ook vlekken op de tanden veroorzaken.

Geneesmiddelen
Het gebruik van antibiotica zoals tetracycline en doxycycline bij kinderen jonger dan acht jaar kan leiden tot een afwijkende tandkleur, variërend van grijs-blauw tot bruin-geel. Ook bepaalde antihistaminica, antipsychotica en antihypertensiva (medicatie tegen hoge bloeddruk) kunnen tandkleurafwijkingen veroorzaken. Geneesmiddelen of drugs tijdens de zwangerschap kunnen leiden tot verkleuring en hardheid van het glazuur. Tot slot kunnen ijzersupplementen ook de tandkleur beïnvloeden.

Leeftijd
Bij oudere personen slijt de buitenste laag van het glazuur, waardoor de natuurlijke kleur van het dentine zichtbaar kan worden.

Tanden
In een vroeg stadium van tandbederf (cariës) kunnen bruingele of witte vlekken op de tanden verschijnen. Grijszwarte tanden kunnen wijzen op tandbederf of pulpanecrose (necrose van de tandpulp door trauma of tandbederf). Overmatig gebruik van fluoride, zoals in tandpasta en fluoridesupplementen, kan leiden tot witte vlekken op de tanden. Slechte mondhygiëne kan ook leiden tot tandkleurafwijkingen. Tandplak en bacteriën kunnen groene en oranje vlekken op de tanden veroorzaken.

Tandvorm

Afwijkingen in tandvorm kunnen veroorzaakt worden door aandoeningen zoals cerebrale parese (hersenverlamming), congenitale syfilis, dysostosis cleidocranialis, ectodermale dysplasie (anhidrotisch), Ehlers-Danlos syndroom (symptomen aan huid en gewrichten), Ellis-van Creveld-syndroom (chondroectodermale dysplasie) en incontinentia pigmenti achromians (Ito-syndroom).

Diagnose en onderzoeken van abnormale tanden door de tandarts

Tandheelkundig onderzoek
De tandarts voert een uitgebreid tandheelkundig onderzoek uit. Hierbij worden de tanden, de mond en het tandvlees grondig bekeken.

Diagnostisch onderzoek
Indien nodig worden aanvullende onderzoeken verricht om de oorzaak van tandafwijkingen te bepalen. Dit kan onder andere radiografisch onderzoek van de tanden omvatten. Verdere diagnostiek kan noodzakelijk zijn afhankelijk van de vermoedelijke onderliggende aandoening.

Behandeling van patiënten met afwijkende tandkleur of tandvorm

Tandkleur

Een goede mond- en tandhygiëne is essentieel om verkleuring door slechte reiniging te voorkomen. Diepe verkleuringen kunnen door de tandarts worden behandeld met vullingen, facings, kronen of bleken.

Tandvorm

Behandelingen voor afwijkende tandvormen kunnen bestaan uit vullingen, tandheelkundige restauraties, kronen of bruggen om de tandvorm te corrigeren en het uiterlijk van de tanden te verbeteren.

Lees verder

• Gele tanden: Oorzaken van geelverkleuring van tanden
• Tand- en mondhygiëne: Tips voor goede tand- & mondgezondheid
• Tandabces: Ophoping van pus in tand door bacteriële infectie
• Tandbederf (cariës): Oorzaken van gaatjes in tanden
• Tanderosie: Slijtage van tandglazuur met gevoelige tanden