Kwijlen: Speeksel uit mond door infecties of aandoeningen
Bij kwijlen stroomt onbedoeld speeksel buiten de mond. Dit komt vaak voor bij jonge kinderen tijdens de tandontwikkeling en bij ziektes. (Overmatig) kwijlen treedt echter ook op bij diverse bekende tot zeldzame aandoeningen en infecties. Het kwijlen kan constant of met tussenpozen zijn, en tijdelijk of permanent. Overmatig kwijlen leidt tot functionele, sociale, psychologische en klinische problemen voor de patiënt, diens familie en verzorgers.
Synoniemen van kwijlen
Kwijlen is eveneens bekend onder de volgende synoniemen:
- hypersalivatie
- overmatig speeksel
- ptyalisme
- salivatie
- sialorree
- sialorroe
- speekselvloed
- te veel speeksel
Functie van speeksel
Speeksel is een belangrijke vloeistof die door de speekselklieren in de mond wordt geproduceerd en speelt een cruciale rol in verschillende fysiologische processen. De functies van speeksel reiken verder dan alleen het bevochtigen van voedsel; ze zijn essentieel voor de spijsvertering, de mondgezondheid en zelfs de emotionele toestand van een persoon.
Bevochtiging en slikken
Een van de primaire functies van speeksel is het bevochtigen van voedsel, waardoor het gemakkelijker wordt om te slikken. Deze bevochtiging is cruciaal, vooral voor droge of harde voedingsmiddelen, omdat het helpt om de textuur te verbeteren en het risico op verstikking te verminderen. Speeksel werkt als een smeermiddel dat de voedselbolus vormt, waardoor het gemakkelijker door de slokdarm kan bewegen. Dit proces is vooral belangrijk voor ouderen of mensen met slikproblemen, aangezien zij vaak meer afhankelijk zijn van de functie van speeksel voor een veilige en effectieve spijsvertering.
Spijsvertering
Speeksel bevat verschillende enzymen, zoals amylase, die betrokken zijn bij de afbraak van koolhydraten. Dit enzym begint het spijsverteringsproces al in de mond, nog voordat het voedsel de maag bereikt. Door het voedsel gedeeltelijk te verteren, helpt speeksel de algehele spijsvertering te verbeteren en de opname van voedingsstoffen in het spijsverteringskanaal te vergemakkelijken. Dit is vooral belangrijk voor de efficiënte werking van het spijsverteringsstelsel en het behoud van een goede gezondheid.
Wondgenezing
Speeksel speelt ook een rol in de wondgenezing. Het bevat eiwitten en groeifactoren die bijdragen aan het herstel van beschadigde weefsels in de mond. De antiseptische eigenschappen van speeksel helpen bij het bestrijden van infecties, wat van groot belang is bij het genezen van wondjes in de mond, zoals aften of verwondingen door voedsel. Bovendien kan speeksel helpen om de orale microbiota in balans te houden, waardoor een gezonde mondomgeving wordt bevorderd.
Mondgezondheid en reiniging
Een andere belangrijke functie van speeksel is het verwijderen van kiemen en bacteriën uit de mond. Het spoelt voedselresten weg en helpt bij het handhaven van een gezonde balans van micro-organismen, wat essentieel is voor het voorkomen van tandbederf en tandvleesontsteking. Speeksel bevat ook antistoffen, zoals immunoglobuline A (IgA), die helpen bij het bestrijden van infecties in de mondholte. Regelmatige speekselproductie draagt bij aan een schone mond en voorkomt het ontstaan van een slechte adem.
Voorkoming van droogte
Speeksel helpt ook om droogte in de mond te voorkomen, wat kan leiden tot ongemak en problemen met de spijsvertering. Bij onvoldoende speekselproductie kan xerostomie, ofwel droge mond, optreden. Dit kan het slikken, spreken en zelfs de smaakperceptie beïnvloeden. Een goede speekselproductie is dus essentieel voor de algehele mondgezondheid en het comfort van een persoon.
Productie en fluctuaties van speeksel
Een gezonde persoon produceert gemiddeld tussen 0,75 en 1,5 liter speeksel per dag. De speekselproductie piekt vaak tijdens het eten, wanneer de speekselklieren worden gestimuleerd door de aanwezigheid van voedsel in de mond. In tegenstelling tot deze pieken is de speekselproductie het laagst tijdens de slaap, wat kan bijdragen aan een droge mond en een verhoogd risico op orale gezondheidsproblemen bij mensen die 's nachts niet voldoende hydrateren.
Problemen door overproductie van speeksel
Te veel speeksel, of hypersalivatie, kan lichamelijke problemen veroorzaken. Dit kan leiden tot moeilijkheden bij het praten en eten, evenals tot ongemak en irritatie. Bovendien kan een overmatige speekselproductie leiden tot huidontstekingen en lipinfecties, vooral als het speeksel niet op een normale manier kan worden ingeslikt. Hypersalivatie kan ook emotionele problemen veroorzaken, zoals angst en zelfbewustzijn, vooral in sociale situaties waarin het moeilijk is om te beheersen.
Epidemiologie
Kwijlen is een veelvoorkomend symptoom dat vaak wordt geassocieerd met verschillende medische aandoeningen. Het kan op elke leeftijd optreden en heeft verschillende onderliggende oorzaken, van infecties tot neurologische aandoeningen.
Prevalentie bij kinderen en ouderen
Kwijlen komt vaak voor bij jonge kinderen, vooral bij het doorkomen van tanden. Ouderen, vooral die met neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, kunnen ook vaker last hebben van kwijlen.
Prevalentie bij neurologische aandoeningen
Neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson, hersenverlamming of beroertes kunnen leiden tot verhoogd kwijlen door verminderde controle over de spieren die verantwoordelijk zijn voor het beheersen van speeksel.
Mechanisme
Kwijlen ontstaat wanneer er onvoldoende controle is over de speekselafgifte en het beheersen van de mondspieren. Dit kan te maken hebben met verminderde spiercontrole, overmatige speekselproductie of beide.
Verlies van spiercontrole
Neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson kunnen het vermogen van de mondspieren om speeksel efficiënt naar achteren te slikken aantasten. Dit leidt tot ophoping van speeksel in de mond, wat resulteert in kwijlen.
Overmatige speekselproductie
In sommige gevallen kan een verhoogde speekselproductie leiden tot kwijlen. Dit kan optreden als reactie op bepaalde medicijnen, vergiftigingen of zelfs bij orale infecties.
Oorzaken: Door infecties of aandoeningen
Diverse oorzaken leiden tot kwijlen, met name
slikproblemen, problemen met het bijhouden van speeksel in de mond en een overmatige speekselproductie.
Allergieën
Allergieën kunnen leiden tot overmatige speekselproductie als reactie op allergenen. Dit gebeurt vaak bij voedselallergieën of allergieën voor pollen, huisstofmijt en andere stoffen. Het lichaam reageert door histamine vrij te geven, wat kan resulteren in een verhoogde speekselafscheiding.
Anatomie van de mond
De anatomie van de mond kan bijdragen aan kwijlen. Sommige patiënten vinden het moeilijk om de lippen te sluiten, bijvoorbeeld tijdens het slapen. Dit kan het gevolg zijn van een grote
tong, vergrote amandelen, te veel tanden of gezwollen amandelen.
Bell's palsy
Bell's palsy is een plotse aangezichtsverlamming door zenuwschade, wat kan resulteren in problemen met het sluiten van de lippen en kwijlen. De aandoening kan ook andere symptomen veroorzaken, zoals een verlies van smaak of een veranderd gevoel in het gezicht, wat het moeilijk maakt om op een normale manier te slikken.
Bepaalde spierdystrofieën
Bepaalde
spierdystrofieën kunnen de controle over de spieren in de mond beïnvloeden, wat leidt tot kwijlen. Deze aandoeningen beïnvloeden de spieren die verantwoordelijk zijn voor het bewegen van de lippen en het slikken, waardoor het moeilijk wordt om speeksel normaal te beheersen.
Brandend maagzuur
Brandend maagzuur kan soms leiden tot speekselproblemen door de irritatie van de slokdarm. De zuurrijke inhoud van de maag kan de slokdarm irriteren, wat kan resulteren in een verhoogde speekselproductie als een beschermende reactie.
Chemische brandwonden
Chemische brandwonden aan de mond of keel kunnen de speekselproductie beïnvloeden. Deze brandwonden kunnen het mondslijmvlies beschadigen, wat leidt tot een verhoogde speekselafscheiding als het lichaam probeert te herstellen en te hydrateren.
Infecties
Bij infecties maakt het lichaam vaak te veel speeksel aan, wat kan leiden tot kwijlen. Enkele voorbeelden van infecties zijn:
Gebruik van bepaalde medicijnen
Het gebruik van bepaalde
medicijnen zoals kalmeringsmiddelen,
antidepressiva en
morfine kan ook overmatige speekselproductie veroorzaken. Deze medicijnen kunnen de werking van het zenuwstelsel beïnvloeden en leiden tot veranderingen in de speekselafscheiding.
Myasthenia gravis
Myasthenia gravis is een chronische auto-immuunaandoening die leidt tot
spierzwakte aan het
gezicht, de ledematen en de ogen, wat kan resulteren in kwijlen. Door de zwakte van de mondspieren kan het moeilijk zijn om speeksel effectief te beheersen.
Neurologische aandoeningen
Slikproblemen door aandoeningen van het centrale zenuwstelsel kunnen ook kwijlen veroorzaken. Voorbeelden hiervan zijn:
Reactie op slangenbeet of insectengif
Een reactie op slangenbeet of insectengif kan ook leiden tot verhoogde speekselproductie. De gifstoffen kunnen het zenuwstelsel beïnvloeden, wat resulteert in een reflexmatige toename van de speekselafscheiding.
Vergiftiging
Vergiftiging, vooral door pesticiden, kan leiden tot kwijlen als gevolg van het effect op het zenuwstelsel. Vergiftiging kan verschillende symptomen veroorzaken, waaronder misselijkheid, braken en een verandering in de speekselproductie.
Zuigelingen en peuters
Kwijlen komt het vaakst voor tijdens de tandontwikkeling bij
zuigelingen en peuters. Kwijlen bij jonge kinderen verergert vaak tijdens een
verkoudheid (een milde infectie met symptomen aan neus en keel) en bij
allergieën (een allergische reactie door contact met een uitlokkende stof). Ook bij andere veelvoorkomende kinderziekten komt kwijlen regelmatig voor. Normaal gesproken kwijlt een kind vaker tot 18-24 maanden. Kwijlen na de leeftijd van vier jaar is abnormaal en kan duiden op een onderliggende aandoening.
Zwangerschap
Zwangerschap kan leiden tot overmatige speekselproductie, vaak als gevolg van zwangerschapsbijwerkingen zoals
misselijkheid of reflux. Hormonale veranderingen en de druk van de groeiende baarmoeder op de maag kunnen ook bijdragen aan speekselproblemen.
Risicofacotren van overmatige speekselvloed
Allergieën
Allergieën kunnen een risicofactor zijn voor kwijlen, vooral bij mensen die gevoelig zijn voor bepaalde voedingsmiddelen, pollen of andere allergenen. De reactieve vrijlating van histamine kan leiden tot verhoogde speekselproductie.
Anatomische afwijkingen
Anatomische afwijkingen in de mond, zoals een vergrote tong, kunnen het moeilijk maken om de lippen goed te sluiten, wat kan resulteren in kwijlen.
Bepaalde aandoeningen
Diverse medische aandoeningen, zoals neurologische aandoeningen of spierdystrofieën, kunnen de controle over de spieren in de mond aantasten, wat bijdraagt aan speekselproblemen.
Bijwerkingen van medicijnen
Sommige medicijnen, waaronder antidepressiva en kalmeringsmiddelen, kunnen als bijwerking een verhoogde speekselproductie veroorzaken. Dit kan leiden tot ongemak en kwijlen.
Chemische blootstelling
Blootstelling aan bepaalde chemicaliën, zoals pesticiden of andere giftige stoffen, kan het zenuwstelsel aantasten en leiden tot verhoogde speekselproductie en kwijlen.
Chronische aandoeningen
Chronische aandoeningen zoals
brandend maagzuur kunnen leiden tot irritatie van de slokdarm en een reflexmatige toename van de speekselproductie.
Infecties
Infecties in de mond of keel kunnen het lichaam stimuleren om meer speeksel te produceren. Voorbeelden hiervan zijn amandelontsteking, keelontsteking en herpes stomatitis.
Neurologische aandoeningen
Ziekten die het centrale zenuwstelsel aantasten, zoals de ziekte van Parkinson, multiple sclerose, of een beroerte, kunnen de controle over de speekselproductie beïnvloeden en leiden tot kwijlen.
Psychologische factoren
Stress en angst kunnen ook bijdragen aan overmatige speekselproductie, wat kan resulteren in kwijlen.
Tandheelkundige problemen
Problemen met tanden of tandvlees, zoals parodontitis of een slechte mondhygiëne, kunnen bijdragen aan speekselproblemen en kwijlen.
Tandontwikkeling bij kinderen
Bij zuigelingen en peuters kan de tandontwikkeling leiden tot kwijlen. Dit is meestal normaal, maar kan ook wijzen op andere onderliggende problemen als het aanhoudt na de leeftijd van vier jaar.
Zwangerschap
Hormonale veranderingen en andere zwangerschapsgerelateerde symptomen, zoals misselijkheid of reflux, kunnen leiden tot een toename van de speekselproductie en kwijlen.
Ziekten van het zenuwstelsel
Ziekten die invloed hebben op de zenuwen, zoals Bell's palsy, kunnen leiden tot problemen met de controle over speeksel en kwijlen.
Deze risicofactoren benadrukken de veelzijdigheid van kwijlen en de verschillende onderliggende oorzaken die kunnen bijdragen aan dit probleem.
Symptomen van hypersalivatie
Hypersalivatie kan gepaard gaan met diverse lichamelijke en mentale symptomen.
Droogte (dehydratie)
Een verhoogde speekselproductie kan leiden tot problemen met het in balans houden van de vochtigheid in de mond. Dit kan op zijn beurt resulteren in uitdroging (
dehydratie), vooral als het kwijlen niet effectief wordt beheerd. Symptomen van uitdroging kunnen onder andere een droge mond, vermoeidheid, duizeligheid en een verminderd urinevolume zijn. Chronische uitdroging kan ook invloed hebben op de algehele gezondheid en het functioneren van het lichaam.
Infectie van de huid rond de mond
Hypersalivatie kan de huid rond de mond irriteren door het constante vocht, wat kan leiden tot een infectie zoals
stomatitis. Deze infectie kan symptomen veroorzaken zoals roodheid, zwelling, pijn, en in sommige gevallen blaarvorming. Het risico op huidinfecties neemt toe wanneer de huid door overmatige speekselproductie beschadigd raakt.
Longontsteking (pneumonie)
Overmatig kwijlen kan het risico op
longontsteking verhogen, vooral als speeksel in de luchtwegen terechtkomt. Symptomen van longontsteking omvatten hoesten, kortademigheid, pijn op de borst en koorts. Dit kan bijzonder zorgwekkend zijn voor mensen met reeds bestaande longproblemen of verzwakte immuunsystemen.
Een slechte adem (halitose)
Het ophopen van speeksel in de mond kan leiden tot een
slechte adem. Dit kan veroorzaakt worden door bacteriën die zich vermenigvuldigen in het overtollige speeksel of door de aanwezigheid van voedselresten die niet goed worden weggeslikt. Een slechte adem kan sociale interacties bemoeilijken en leiden tot ongemak bij de betrokken personen.
Smaakverlies
Hypersalivatie kan ook invloed hebben op de smaakperceptie. Het constante vocht en de verandering in speekselproductie kunnen leiden tot een verminderd vermogen om smaken waar te nemen, wat resulteert in
smaakverlies. Dit kan een aanzienlijke impact hebben op de eetlust en de voedingsinname van de persoon.
Spraakproblemen
De controle over spraak kan worden beïnvloed door overmatig kwijlen.
Spraakproblemen kunnen variëren van een verstoorde articulatie tot het moeilijk kunnen uiten van woorden, wat kan leiden tot frustratie en communicatieve uitdagingen. Personen kunnen zich onzeker voelen over hun spraakvermogen, vooral in sociale situaties.
Zachtere of beschadigde huid rond de mond
De constante aanwezigheid van speeksel kan de huid rond de mond verzwakken, wat kan resulteren in een zachtere huid of beschadigingen zoals uitslag of kloven. Dit kan ongemak veroorzaken en de huid vatbaarder maken voor infecties. Regelmatig reinigen en hydrateren van de huid rond de mond kan helpen om deze symptomen te verlichten.
Dunne lippen
Bij voortdurende blootstelling aan speeksel kunnen de lippen dunner worden. Dit kan te maken hebben met de constante hydratatie en de daaruit voortvloeiende verandering in de lipstructuur. Dunne lippen kunnen ook leiden tot een verminderde lipspanning, wat invloed heeft op het sluiten van de mond. Personen met dunne lippen kunnen zich ook zorgen maken over esthetische aspecten.
Sociale angst
Hypersalivatie kan leiden tot sociale angst, vooral in situaties waarin overmatig kwijlen zichtbaar is. De angst voor oordeel van anderen kan leiden tot sociale terugtrekking, wat de kwaliteit van leven kan beïnvloeden. Personen kunnen zich zorgen maken over hoe anderen hen waarnemen, wat resulteert in stress en ongemak in sociale interacties. Dit kan ook bijdragen aan een verlaagde zelfwaardering en een gevoel van isolatie.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts voert een grondig klinisch onderzoek uit bij de patiënt en vraagt naar de
medische geschiedenis. Tijdens het lichamelijk onderzoek controleert hij de positie van het hoofd, de onderkaak en het gehemelte. De mond wordt eveneens grondig onderzocht, waarbij aandacht wordt besteed aan huidletsels rond de lippen en mond, de tonggrootte en -werking, de grootte van de keelamandelen en de mogelijkheid om via de mond te ademen. Ook het gebit wordt nagekeken, aangezien een malocclusie (ongelijke beet), vaak voorkomend bij patiënten met hersenverlamming, en
tandbederf (cariës: gaatjes in de tanden) kwijlen kunnen veroorzaken. De slikreflex en slikmanier worden eveneens geobserveerd. Tot slot wordt een uitgebreid
neurologisch onderzoek uitgevoerd.
Diagnostisch onderzoek
Afhankelijk van de gezondheid van de patiënt, de oorzaak van het kwijlen en de aanwezigheid van andere symptomen, kunnen aanvullende onderzoeken nodig zijn, zoals een
sialografie (radiografisch onderzoek van de speekselklieren).
Classificatie van kwijlen
Voor het opstarten van een behandeling en het vergelijken van resultaten na een operatie of behandeling is een classificatiesysteem nuttig. Emedicine biedt op haar website een classificatie van de ernst en frequentie van kwijlen.
Bron: Emedicine: Drooling
De ernst van kwijlen wordt als volgt ingedeeld:
- Droog: kwijlt nooit
- Mild: alleen lippen zijn nat
- Gematigd: lippen en kin zijn nat
- Ernstig: kleding is bevuild
- Sterk: kleding, handen en dienblad zijn vochtig en nat
Voor de frequentie van kwijlen gebruikt de arts de volgende schaal:
- Kwijlt nooit
- Af en toe kwijlen: niet elke dag
- Frequent kwijlen: elke dag
- Constant kwijlen
Behandeling van kwijlen
Zelfzorg
Een ijslolly kan nuttig zijn voor jonge kinderen die kwijlen tijdens het krijgen van tandjes. Het is belangrijk om bij het kind te blijven om verstikking te voorkomen. Het helpt ook om de lippen te sluiten en de kin omhoog te houden, zodat het speeksel niet uit de mond stroomt.
Veel water drinken vermindert de speekselproductie. Suikerhoudende voedingsmiddelen verhogen de speekselproductie en kunnen daarom beter vermeden worden.

Medicatie is beschikbaar /
Bron: Stevepb, Pixabay Professionele medische zorg
Een logopedist beoordeelt het risico op aspiratiepneumonie bij de patiënt, bekijkt de hoofdpositie en stelt lip- en mondoefeningen voor. Hij raadt ook aan om indien mogelijk vaker te slikken. Diverse vormen van medicatie zijn beschikbaar als het kwijlen voortvloeit uit een probleem van het centrale zenuwstelsel. Anticholinerge medicijnen kunnen worden voorgeschreven, hoewel deze bijwerkingen hebben zoals
slaperigheid, rusteloosheid,
prikkelbaarheid,
urineretentie (niet volledig kunnen ledigen van de blaas) en
obstipatie. Mogelijk worden ook
bètablokkers voorgeschreven. Andere behandelingsopties zijn
Botoxinjecties,
radiotherapie (bestraling van de speekselklieren) en operaties waarbij speekselklieren worden verwijderd. Chirurgie is meestal alleen nodig wanneer de patiënt meer dan zes maanden kwijlt en andere therapieën niet effectief zijn.
Prognose van (overmatig) kwijlen
De prognose van (overmatig) kwijlen is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en kan sterk variëren. Het is belangrijk om de verschillende oorzaken te begrijpen om een beter inzicht te krijgen in de verwachte uitkomsten en de benodigde behandelingen.
Oorzaken zonder behandeling
Sommige oorzaken van overmatig kwijlen verdwijnen vanzelf en vereisen geen specifieke behandeling. Dit geldt vaak voor tijdelijke factoren zoals zwangerschap, angst en kleine verwondingen. Tijdens de zwangerschap ondergaan vrouwen hormonale veranderingen die de speekselproductie kunnen verhogen. Dit fenomeen is meestal tijdelijk en verdwijnt na de bevalling, waarbij het lichaam terugkeert naar zijn normale staat. Evenzo kan angst of stress leiden tot verhoogde speekselafscheiding, maar zodra de stressfactor wegvalt, normaliseert de speekselproductie vaak ook.
Kleine verwondingen of irritaties in de mond kunnen ook bijdragen aan overmatig kwijlen. Deze verwondingen kunnen de gevoelige weefsels in de mond beïnvloeden, wat leidt tot een verhoogde speekselproductie als reactie op de irritatie. In de meeste gevallen zullen deze symptomen vanzelf verdwijnen naarmate de verwonding geneest.
Chronische oorzaken
Aan de andere kant zijn er oorzaken van overmatig kwijlen die ernstigere medische uitdagingen met zich meebrengen. Neurologische aandoeningen, zoals de ziekte van Parkinson, multiple sclerose, en beroertes, kunnen leiden tot blijvende veranderingen in de speekselproductie. Deze aandoeningen kunnen de spierspanning en coördinatie beïnvloeden, wat resulteert in een verminderde controle over de speekselafscheiding. In dergelijke gevallen is vaak een levenslange behandeling nodig om de symptomen te beheersen en de kwaliteit van leven te verbeteren.
Daarnaast kunnen zenuwstoornissen door letsel of andere aandoeningen de controle over de speekselproductie verstoren. Dit kan leiden tot een aanhoudende overmatige speekselafscheiding, wat ongemak en sociale stigmatisering kan veroorzaken. Voor deze patiënten is het van cruciaal belang om medische hulp te zoeken voor een juiste diagnose en behandelingsplan.
Behandelingsopties
De prognose voor mensen met chronische overmatig kwijlen hangt af van de effectiviteit van de behandelingen die zij ontvangen. Er zijn verschillende behandelopties beschikbaar, afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Medicatie kan een belangrijke rol spelen bij het verminderen van de speekselproductie. Bepaalde medicijnen, zoals anticholinergica, zijn effectief gebleken in het verminderen van de speekselafscheiding.
Botulinetoxine-injecties (Botox) zijn een andere optie die steeds vaker wordt overwogen. Deze injecties kunnen in de speekselklieren worden toegediend om de speekselproductie tijdelijk te verminderen. Dit kan aanzienlijke verlichting bieden voor patiënten die lijden aan overmatig kwijlen als gevolg van neurologische aandoeningen.
In ernstige gevallen kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. Het verwijderen van speekselklieren kan een oplossing bieden voor patiënten die niet adequaat reageren op medicatie of injecties. Deze ingreep kan echter risico's met zich meebrengen en moet zorgvuldig worden overwogen in samenspraak met een medisch specialist.
Complicaties van speekselvloed uit de mond
Overmatig kwijlen kan leiden tot diverse complicaties, vooral als het gaat om de inname van lucht, voedsel of vloeistoffen. Dit kan vooral gevaarlijk zijn voor patiënten met verstoorde reflexen, zoals bij neurologische aandoeningen. Het is van belang om deze complicaties goed te begrijpen om de gezondheid van patiënten te waarborgen.
Aspiratie en aspiratiepneumonie
Een van de meest ernstige complicaties van overmatig kwijlen is aspiratie. Dit gebeurt wanneer voedsel, vloeistoffen of zelfs speeksel in de luchtwegen terechtkomen, wat kan leiden tot een ontsteking van de longen, beter bekend als aspiratiepneumonie. Deze aandoening is vooral gevaarlijk voor mensen met een verminderde hoestreflex, waardoor ze niet adequaat kunnen reageren op het binnendringen van deze substanties in hun luchtwegen.
Aspiratiepneumonie kan leiden tot ernstige ademhalingsproblemen en vereist vaak medische interventie. Symptomen van deze aandoening omvatten hoesten, kortademigheid, koorts en pijn op de borst. Het is cruciaal dat patiënten met een verhoogd risico op aspiratie tijdig medische hulp zoeken om deze complicatie te voorkomen. In ernstige gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn voor intensieve behandeling, waaronder antibiotica en ondersteuning van de ademhaling.
Huidinfecties en irritaties
Een andere complicatie die kan voortvloeien uit overmatig kwijlen zijn huidinfecties en irritaties rond de mond. Door constante speekselvloed kan de huid in dit gebied geïrriteerd raken, wat kan leiden tot ontstekingen, huiduitslag of zelfs infecties. Dit gebeurt vaak bij mensen die niet in staat zijn om hun speeksel effectief te beheersen en die daardoor voortdurend een vochtige huid hebben.
Het is belangrijk om deze irritaties serieus te nemen, omdat onbehandelde huidinfecties kunnen leiden tot ernstigere problemen, zoals cellulitis. Dit is een infectie van de huid en het onderliggende weefsel die pijn, zwelling, roodheid en koorts kan veroorzaken. Het is essentieel voor patiënten om goede mondhygiëne en huidverzorging te handhaven om deze complicaties te minimaliseren.
Sociale en psychologische impact
Naast de fysieke complicaties kan overmatig kwijlen ook sociale en psychologische gevolgen hebben. Patiënten kunnen zich beschaamd voelen of zich terugtrekken uit sociale situaties vanwege hun aandoening. Dit kan leiden tot gevoelens van eenzaamheid, angst en depressie. De constante zorg om hun speekselvloed kan ook stress veroorzaken, wat de algehele levenskwaliteit negatief beïnvloedt.
Het is van cruciaal belang dat patiënten die lijden aan overmatig kwijlen toegang hebben tot ondersteunende diensten, zoals (psycho)therapie, om hen te helpen omgaan met de emotionele en sociale gevolgen van hun aandoening. Dit kan bijdragen aan een verbeterde levenskwaliteit en een beter algemeen welzijn.
Preventie en beheersing van complicaties
Preventieve maatregelen kunnen helpen om de complicaties van overmatig kwijlen te beheersen. Het is belangrijk dat patiënten en zorgverleners samenwerken om een behandelplan op te stellen dat gericht is op het verminderen van de speekselproductie en het verbeteren van de controle over de mond en keel. Regelmatige controles en het volgen van een goed mondhygiëneprogramma kunnen ook helpen om het risico op aspiratie en huidinfecties te verminderen.
Bij patiënten met neurologische aandoeningen kan het nuttig zijn om therapeutische technieken te overwegen, zoals sliktherapie, om de reflexen te verbeteren en het risico op aspiratie te minimaliseren. Het kan ook helpen om aanpassingen in de voeding te maken, zoals het aanbieden van dikkere vloeistoffen die gemakkelijker te beheersen zijn.
Preventie van overmatig kwijlen
Hoewel het niet altijd mogelijk is om overmatig kwijlen volledig te voorkomen, zijn er verschillende strategieën die de kans op kwijlen kunnen verminderen of de impact ervan kunnen verkleinen. Deze maatregelen zijn cruciaal voor het verbeteren van de levenskwaliteit van mensen die lijden aan deze aandoening.
Mondhygiëne en tandheelkundige zorg
Een goede mondhygiëne speelt een belangrijke rol in de preventie van overmatig kwijlen. Regelmatige tandheelkundige controles helpen om tandbederf, tandvleesproblemen en andere mondgezondheidsproblemen te identificeren en te behandelen, die allemaal bijdragen aan het risico op kwijlen. Het is aanbevolen om dagelijks tanden te poetsen, flossen en mondwater te gebruiken om een gezonde mondomgeving te behouden.
Het voorkomen van bacteriële infecties in de mond kan ook helpen de speekselproductie te reguleren. Tandartsen kunnen speciale behandelingen en aanbevelingen bieden die specifiek zijn gericht op patiënten met overmatige speekselvloed. Deze maatregelen kunnen niet alleen het kwijlen verminderen, maar ook andere complicaties, zoals huidinfecties rondom de mond, helpen voorkomen.
Voedingskeuzes en sliktechniek
Het vermijden van suikerhoudende voedingsmiddelen is een andere belangrijke preventieve maatregel. Suiker kan de speekselproductie verhogen en bijdragen aan de groei van bacteriën die de mondgezondheid beïnvloeden. Door gezondere voedingskeuzes te maken, zoals het kiezen voor vezelrijke en niet-suikerrijke voeding, kunnen patiënten de speekselproductie beter reguleren.
Daarnaast is het bevorderen van een goede sliktechniek essentieel. Patiënten kunnen baat hebben bij sliktherapie om de slikfunctie te verbeteren, wat kan helpen om het kwijlen te verminderen. Deze therapie kan technieken omvatten die gericht zijn op het versterken van de spieren die betrokken zijn bij het slikken, evenals het verbeteren van de coördinatie tussen de mond en de keel.
Medische opvolging voor neurologische aandoeningen
Voor patiënten met neurologische aandoeningen is regelmatige medische opvolging van groot belang. Neurologen en andere zorgverleners kunnen patiënten helpen om hun symptomen beter te beheren en kunnen tijdig ingrijpen bij verslechtering. Dit kan het aanpassen van medicijnen of het introduceren van nieuwe behandelingen inhouden, afhankelijk van de persoonlijke situatie van de patiënt.
Bijvoorbeeld, sommige medicatie kan de speekselproductie verminderen. Patiënten moeten altijd openhartig communiceren met hun zorgverleners over hun symptomen en eventuele veranderingen in hun toestand om de beste zorg te ontvangen.
Behandeling van onderliggende aandoeningen
Het identificeren en behandelen van onderliggende aandoeningen die overmatig kwijlen kunnen veroorzaken, is cruciaal. Dit kan onder andere het beheersen van aandoeningen zoals gastro-oesofageale refluxziekte (GERD), allergieën of ontstekingen in de mond en keel omvatten. Door deze aandoeningen effectief te behandelen, kan de speekselproductie mogelijk worden verminderd of gestabiliseerd.
Daarnaast kunnen leefstijlaanpassingen zoals het vermijden van alcohol en tabak ook bijdragen aan een gezondere mondomgeving en het verminderen van speekselvloed. Patiënten moeten zich bewust zijn van hun levensstijlkeuzes en hun impact op hun mondgezondheid.
Levenskwaliteit en sociale aanpassing
Omgaan met overmatig kwijlen kan een aanzienlijke uitdaging vormen voor zowel de patiënt als diens omgeving. De gevolgen van deze aandoening reiken verder dan alleen de fysieke symptomen; ze hebben ook een diepgaande impact op de emotionele en sociale aspecten van het leven van de patiënt.
Sociale stigmatisering
Patiënten die lijden aan overmatig kwijlen kunnen vaak geconfronteerd worden met sociale stigmatisering. Dit komt voort uit de zichtbaarheid van de symptomen, die als onhygiënisch of onwelvoeglijk kunnen worden beschouwd in sociale situaties. Dergelijke percepties kunnen leiden tot ongemakkelijke interacties met anderen en kunnen het zelfvertrouwen van de patiënt aantasten. De angst om in het openbaar te kwijlen kan patiënten ertoe aanzetten sociale situaties te vermijden, wat op zijn beurt kan leiden tot isolatie.
Gevoelens van ongemak en isolement
De constante zorg over het uiterlijk en de mogelijkheid om te kwijlen, kan leiden tot gevoelens van ongemak en schaamte. Dit kan resulteren in sociale terugtrekking, waarbij patiënten minder geneigd zijn om deel te nemen aan sociale activiteiten, uit angst voor negatieve reacties van anderen. Dit isolement kan de mentale gezondheid van de patiënt beïnvloeden, wat kan leiden tot een verhoogd risico op depressie en angststoornissen.
Psychologische ondersteuning
Om deze negatieve effecten te verlichten, is het van cruciaal belang dat patiënten en hun families toegang hebben tot psychologische ondersteuning en begeleiding. Professionele hulp kan patiënten helpen om hun gevoelens van schaamte en isolement aan te pakken. Therapeuten kunnen technieken aanreiken om beter om te gaan met sociale angst en de emotionele impact van de aandoening te verlichten.
Groepstherapieën en steun van lotgenoten
Groepstherapieën kunnen ook een waardevolle aanvulling zijn voor patiënten die met overmatig kwijlen omgaan. In een groepssetting kunnen patiënten ervaringen delen, steun vinden bij elkaar en strategieën bespreken om met hun symptomen om te gaan. Lotgenotengroepen bieden een veilige omgeving waar patiënten zich gehoord en begrepen voelen. Het delen van ervaringen kan niet alleen de emotionele last verlichten, maar ook de sociale vaardigheden bevorderen en de kwaliteit van leven verbeteren.
Verbeterde levenskwaliteit
Door psychologische ondersteuning en sociale interactie te bevorderen, kunnen patiënten een verbeterde levenskwaliteit ervaren. Het verminderen van gevoelens van isolement en het opbouwen van een ondersteunend netwerk kan helpen om de algehele welzijn van de patiënt te verbeteren. Het is essentieel dat patiënten de nodige hulp en middelen krijgen om niet alleen de symptomen van overmatig kwijlen aan te pakken, maar ook de bredere impact ervan op hun leven.
Praktische tips voor het omgaan met kwijlen
Kwijlen kan voor veel mensen ongemakkelijk zijn, vooral wanneer het onbedoeld gebeurt. Hoewel kwijlen een normaal proces is dat in sommige gevallen voorkomt wanneer we slapen of eten, kan het ook een symptoom zijn van onderliggende gezondheidsproblemen. Het kan gepaard gaan met aandoeningen zoals neurologische stoornissen, mond- of keelproblemen, of zelfs bij bepaalde medicijnen. Het omgaan met kwijlen vereist vaak een multidimensionale aanpak, waarbij zowel de oorzaak als de symptomen worden aangepakt. Hier volgen enkele praktische tips om het omgaan met kwijlen te verlichten en te voorkomen.
Verbeter je houding en eetgewoonten
Een veel voorkomende oorzaak van kwijlen is een verkeerde houding, vooral tijdens het eten of slapen. Als je merkt dat je vaak kwijlt tijdens het eten, probeer dan een rechte houding aan te nemen. Dit kan helpen om de speekselproductie te reguleren en voorkomt dat speeksel ongecontroleerd uit je mond komt. Als je tijdens het slapen kwijlt, probeer dan op je zij te slapen in plaats van op je buik. Dit kan helpen om de speekselproductie te verminderen en voorkomt dat speeksel in je mond blijft liggen.
Oefen mond- en mondspieroefeningen
Het versterken van de mondspieren kan helpen om de controle over speekselproductie te verbeteren. Probeer dagelijks oefeningen te doen die gericht zijn op het versterken van de spieren rondom je mond en kaak. Dit kan bijvoorbeeld door de mond regelmatig te openen en sluiten, of door de lippen tegen elkaar te drukken en ze gedurende een paar seconden vast te houden. Het verbeteren van de mondcontrole kan helpen om overmatig speeksel gemakkelijker in de mond te houden.
Zorg voor een goede mondhygiëne
Slechte mondhygiëne kan bijdragen aan een verhoogde speekselproductie. Zorg ervoor dat je dagelijks je tanden poetst en je mond spoelt met een mondwater dat antibacteriële eigenschappen heeft. Het reinigen van je mond kan helpen om de speekselproductie te reguleren en voorkomt dat je last krijgt van overmatige kwijlen, vooral bij het eten of slapen. Het gebruik van tandzijde om tussen de tanden te reinigen kan ook helpen om voedselresten te verwijderen, waardoor je mond gezonder blijft.
Raadpleeg een arts voor onderliggende medische aandoeningen
Als kwijlen aanhoudt of verergert, kan het een teken zijn van een medische aandoening zoals een neurologische aandoening (bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson), mondinfecties, of problemen met de speekselklieren. In dit geval is het belangrijk om een arts te raadplegen voor een grondig onderzoek. Het behandelen van de onderliggende aandoening kan de symptomen van kwijlen verminderen of verhelpen. Bijvoorbeeld, bij bepaalde neurologische aandoeningen kan fysiotherapie of medicatie helpen om de speekselproductie te beheersen.
Gebruik hulpmiddelen zoals een speekselabsorberende doek of doekjes
In gevallen van ernstig kwijlen kan het nuttig zijn om een speekselabsorberende doek of doekjes bij de hand te houden om ongemak te verminderen. Deze doekjes kunnen discreet worden gebruikt om overtollig speeksel weg te vegen zonder dat het opvalt. Het kan ook helpen om een handdoek of servet in je kleding te dragen om speeksel te absorberen, vooral wanneer je in sociale situaties bent.
Probeer medicijnen die de speekselproductie kunnen verminderen
Er zijn bepaalde medicijnen beschikbaar die de speekselproductie kunnen verminderen. Dit kan nuttig zijn voor mensen die last hebben van overmatig kwijlen als gevolg van neurologische aandoeningen of andere medische problemen. Anticholinergica, zoals scopolamine, kunnen worden voorgeschreven om de speekselklieren minder actief te maken. Raadpleeg altijd een arts voordat je medicijnen gaat gebruiken, omdat sommige medicijnen bijwerkingen kunnen hebben.
Overweeg botox-injecties voor speekselcontrole
In sommige gevallen kunnen botox-injecties worden gebruikt om de speekselklieren tijdelijk te verlammen, waardoor de speekselproductie wordt verminderd. Deze behandeling wordt meestal toegepast bij mensen die ernstige problemen met kwijlen ervaren als gevolg van neurologische aandoeningen zoals de ziekte van Parkinson. Botox-injecties kunnen helpen om de symptomen te verlichten, maar het effect is tijdelijk, dus herhalingen kunnen nodig zijn.
Pas je dieet aan om speekselproductie te beïnvloeden
Bepaalde voedingsmiddelen kunnen de speekselproductie verhogen, terwijl andere het tegenovergestelde effect hebben. Vermijd zuur of gekruid voedsel, omdat dit de speekselklieren kan stimuleren om meer speeksel te produceren. Probeer in plaats daarvan voedingsmiddelen die minder speekselopwekking veroorzaken, zoals zacht voedsel en producten met een neutrale smaak. Het vermijden van sterke koffie, frisdrank en alcohol kan ook helpen om de speekselproductie te reguleren.
Gebruik speekselvervangende producten indien nodig
Als je last hebt van een droge mond door overmatig kwijlen, kun je speekselvervangende producten gebruiken om het ongemak te verlichten. Er zijn verschillende sprays, gels en mondspoelingen beschikbaar die kunnen helpen om de mond te bevochtigen. Dit kan vooral nuttig zijn als je door kwijlen vaak een droge mond ervaart, wat ongemakkelijk kan zijn.
Spreek met een logopedist voor hulp bij mondcontrole
Een logopedist kan helpen bij het ontwikkelen van technieken en oefeningen om de mond- en keelspieren te versterken en de controle over speeksel te verbeteren. Dit kan zeer nuttig zijn voor mensen die last hebben van kwijlen door neurologische aandoeningen of andere problemen die de mondcontrole beïnvloeden. Het leren van de juiste ademhalingstechnieken en het oefenen van mondbewegingen kan de speekselproductie reguleren en het ongemak verminderen.
Door deze praktische tips toe te passen, kun je de symptomen van kwijlen verlichten en de controle over je speekselproductie verbeteren. Als kwijlen aanhoudt of ernstige ongemakken veroorzaakt, is het raadzaam om een arts te raadplegen voor verdere behandeling en advies.
Misvattingen rond kwijlen
Kwijlen is een veelvoorkomend fenomeen, maar het roept vaak verwarring en misvattingen op. Hoewel het in veel gevallen onschuldig is, kunnen er misverstanden ontstaan over de oorzaken, de ernst van het symptoom en de behandelingsmogelijkheden. Hier zijn enkele van de misvattingen die vaak over kwijlen bestaan.
Kwijlen is altijd een teken van een neurologisch probleem
Een veelvoorkomende misvatting is dat kwijlen altijd het gevolg is van een neurologisch probleem, zoals een beroerte, een hersentumor, of de ziekte van Parkinson. Hoewel neurologische aandoeningen inderdaad kunnen leiden tot overmatig kwijlen, zijn er ook veel andere, minder ernstige oorzaken. Kwijlen kan bijvoorbeeld voorkomen bij slaap, vooral wanneer je in een diepe slaapfase verkeert, of het kan optreden bij bepaalde medicijnen die de speekselproductie verhogen. Ook problemen met de mond of de keel, zoals een slechte tandhygiëne, kan leiden tot overmatige speekselproductie.
Kwijlen is altijd het gevolg van een mondinfectie
Sommige mensen denken dat kwijlen altijd een teken is van een mondinfectie of een probleem met de tanden. Hoewel infecties in de mond, zoals tandvleesontsteking of een absces, kunnen leiden tot speekselverlies, is dit niet altijd het geval. Kwijlen kan in veel gevallen simpelweg het resultaat zijn van een overmatige speekselproductie of moeite met het slikken van speeksel. Problemen zoals het verlies van spiercontrole, bijvoorbeeld bij bepaalde neurologische aandoeningen, kunnen ervoor zorgen dat de mond niet goed wordt afgesloten, wat ook kwijlen kan veroorzaken.
Kwijlen komt alleen voor bij kinderen of ouderen
Een andere misvatting is dat kwijlen alleen voorkomt bij kinderen, zoals een gevolg van tandjes krijgen, of bij ouderen, die vaak moeite hebben met slikken. Hoewel dit waar is in bepaalde gevallen, kunnen mensen van alle leeftijden kwijlen. Kwijlen kan optreden bij jongvolwassenen door verschillende factoren, zoals angst, stress, of problemen met de mondspieren. Het is dus belangrijk om te beseffen dat kwijlen niet alleen iets is dat kinderen of ouderen overkomt.
Kwijlen is altijd het gevolg van een slechte gezondheid of hygiëne
Er is een misverstand dat kwijlen altijd een teken is van een slechte gezondheid of slechte mondhygiëne. Hoewel een slechte mondhygiëne kan bijdragen aan speekselproblemen, zijn er veel andere oorzaken van kwijlen die niet gerelateerd zijn aan hygiëne. Bijvoorbeeld, een verstopping van de speekselklieren kan ervoor zorgen dat speeksel zich ophoopt in de mond, wat leidt tot kwijlen. Hetzelfde geldt voor bepaalde medicijnen, zoals antipsychotica, die de speekselproductie kunnen verhogen, zonder dat er sprake is van slechte mondhygiëne.
Kwijlen kan niet worden gecontroleerd of behandeld zonder medicatie
Veel mensen denken dat als iemand last heeft van kwijlen, dit alleen verholpen kan worden met medicijnen of chirurgische ingrepen. Hoewel bepaalde medicijnen, zoals anticholinergica, gebruikt kunnen worden om de speekselproductie te verminderen, zijn er ook andere manieren om kwijlen te beheersen zonder medicijnen. Het trainen van de mondspieren, het verbeteren van de sliktechniek, of het aanpassen van je
evenwichtig voedingspatroon kunnen helpen bij het verminderen van kwijlen. In veel gevallen is de behandeling afhankelijk van de onderliggende oorzaak, en kan een simpele aanpassing al leiden tot verbetering.
Kwijlen is altijd een teken van een ernstig gezondheidsprobleem
Veel mensen maken zich zorgen dat kwijlen altijd wijst op een ernstig gezondheidsprobleem, zoals een hersenbeschadiging of een zware ziekte. In werkelijkheid komt kwijlen vaak voor als een tijdelijk of onschuldig symptoom. Het kan bijvoorbeeld optreden tijdens de slaap of bij extreme concentratie, zoals bij het kijken naar voedsel. Kwijlen kan ook ontstaan door stress of angst, en is in die gevallen vaak tijdelijk en onschuldig. Het is dus belangrijk om niet meteen te panikeren bij het ervaren van kwijlen, vooral als er geen andere verontrustende symptomen aanwezig zijn.
Kwijlen is altijd een symptoom van een speekselklierprobleem
Er bestaat de misvatting dat kwijlen altijd te maken heeft met problemen met de speekselklieren, zoals een infectie of verstopping. Hoewel problemen met de speekselklieren inderdaad kwijlen kunnen veroorzaken, kunnen er ook andere factoren in het spel zijn. Bijvoorbeeld, bij aandoeningen zoals
mentale gezondheid of stress kan de speekselproductie toenemen, wat leidt tot kwijlen. Het is dus belangrijk om een bredere benadering te hanteren bij het achterhalen van de oorzaak van kwijlen en niet alleen te denken aan speekselklierproblemen.
Kwijlen is altijd ongecontroleerd en onvermijdelijk
Sommige mensen denken dat kwijlen altijd volledig ongecontroleerd en onvermijdelijk is, vooral als het een symptoom is van een medische aandoening. Hoewel kwijlen soms moeilijk te beheersen kan zijn, is het meestal wel mogelijk om de symptomen te verminderen met behulp van behandelingen of aanpassingen in je levensstijl. Het verbeteren van de mondhygiëne, het gebruik van anti-kwijlen medicijnen of het trainen van de mondspieren kan helpen bij het verminderen van het ongemak en het herstellen van de controle over de speekselproductie.
Kwijlen kan geen effect hebben op je sociale leven
Er is een misvatting dat kwijlen geen effect heeft op je sociale leven of zelfvertrouwen. In werkelijkheid kan kwijlen een grote impact hebben op hoe iemand zich voelt, vooral als het onverwachts of zichtbaar is voor anderen. Het kan leiden tot gevoelens van schaamte of ongemak, wat kan bijdragen aan sociale angst. Het is belangrijk om te begrijpen dat kwijlen een behandelbare aandoening is en dat er verschillende manieren zijn om ermee om te gaan, zodat je sociale interacties niet belemmerd worden.
Lees verder